Ο νέος ακροδεξιός κόσμος

ΕΠΕΞ Ο νέος ακροδεξιός κόσμος Facebook Twitter
Στη Γερμανία δεν συνέβη κάτι θεαματικά διαφορετικό, δεδομένων των ιδιαίτερων συνθηκών. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κατέρρευσε, η ακροδεξιά αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΩ ΟΤΙ στη μία χώρα μετά την άλλη η ακροδεξιά –σε ποικίλες πολιτικές εκφράσεις, αλλά σίγουρα όλες επικίνδυνες– αποκτά μεγάλη επιρροή, όπως συνέβη τώρα στη Γερμανία, θυμάμαι μια μικρή ιστορία. Την έχει γράψει ο σπουδαίος Ντιντιέ Εριμπόν και αφορά τους γονείς του, που ζούσαν στη Ρενς στις δεκαετίες του ’50, του ’60, του ’70 και αργότερα.

Αυτή η ιστορία λέει ότι οι γονείς του ήταν φτωχοί και αριστεροί∙ ο πατέρας ήταν εργάτης σε εργοστάσιο από τα 14 έως τα 56 του χρόνια, οπότε τον έθεσαν, χωρίς να ζητήσουν τη γνώμη του, σε καθεστώς πρόωρης συνταξιοδότησης, και η μητέρα εργαζόταν για πολλά χρόνια κυρίως ως ανασφάλιστη καθαρίστρια. Και οι δυο, όπως και η πλειονότητα των κατοίκων της πόλης, είχαν ενταχθεί πολιτικά, με έναν σχεδόν ακατέργαστο αλλά σοφό τρόπο, στην αριστερά. Το πανίσχυρο Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας ήταν ο πολιτικός εκπρόσωπός τους. Αυτό εκπροσωπούσε την τάξη τους.

«Η ψήφος», γράφει ο Εριμπόν, «ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή συλλογικής κατάφασης του εαυτού και του πολιτικού βάρους καθενός και καθεμίας. Και όταν το βράδυ των εκλογών ανακοινώνονταν τα αποτελέσματα, ξεχείλιζαν από θυμό που νίκησε πάλι η δεξιά, ξεσπώντας κατά των απεργοσπαστών εργατών που “ψήφισαν γκολιστές” και επομένως εναντίον τους».

Η ακροδεξιά Μελόνι, η πιο προνομιούχος συνομιλήτρια σήμερα του Τραμπ, ήρθε στην εξουσία με τη στήριξη μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης της εποχής μας· οι άνθρωποι που παραδοσιακά εκφράζονταν από το Δημοκρατικό Κόμμα το εγκατέλειψαν μαζικά και στράφηκαν σε αυτήν.

Τα χρόνια πέρασαν, οι εποχές άλλαξαν και το κυριότερο πολιτικό χαρακτηριστικό σε αυτές ήταν οι εναλλαγές συντηρητικών ή κεντροαριστερών κυβερνήσεων στην εξουσία. Οι τελευταίες απογοήτευαν. Οι γονείς του Εριμπόν, όπως και εκατομμύρια άλλοι Γάλλοι, βρέθηκαν σε ένα πολιτικό κενό. «Ποιος εκπληρώνει πλέον τον ρόλο που έπαιζε το “Κόμμα”; Σε ποιον μπορούν να στραφούν οι μη έχοντες, τα θύματα της εκμετάλλευσης, για να νιώσουν ότι εκφράζονται, ότι βρίσκουν στήριξη; Ποιος λογαριάζει ποιοι είναι, τι βιώνουν, τι πιστεύουν;».

Η απάντηση είναι «κανένας»∙ για πολλά χρόνια δεν υπήρχε κανένας. Τα αριστερά κόμματα είχαν αρχίσει να μοιάζουν με τα συντηρητικά, μεταλλάχθηκαν και «βάλθηκαν να διαγράψουν καθετί αριστερό από την αριστερά. Επήλθε ουσιαστικά μια γενική και μεγάλη μεταμόρφωση του ήθους και των διανοητικών αναφορών της».

Το τέλος της ιστορίας της οικογένειας του Εριμπόν, όπως και εκατομμυρίων ακόμα Γάλλων, ήταν να αρχίσουν να απενοχοποιούν τον πατέρα Λεπέν, πολύ πιο σκληρό ακροδεξιό από την κόρη του. «Όσοι τον ψήφιζαν δεν ήθελαν να βγει, στον δεύτερο γύρο ψηφίζαμε κανονικά», έλεγε η μητέρα του Εριμπόν στον γιο της όταν δειλά ψήφισε για πρώτη φορά τον ακροδεξιό Λεπέν.

Τέτοιες ιστορίες, όπου η δεξαμενή της ακροδεξιάς γίνεται μεγαλύτερη και υποδέχεται ολοένα και περισσότερους ψηφοφόρους, που βλέπουν σε αυτή την εκπροσώπησή τους, υπάρχουν πολλά εκατομμύρια σε πολλές χώρες της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια. Και σχεδόν πάντα ακολουθείται η ίδια πορεία: απογοητεύονται από τα κόμματα της αριστεράς ή της σοσιαλδημοκρατίας και μετατρέπονται σε θύματα των πιο αποκρουστικών λογικών.

Κάποιοι με λαϊκιστικό και ακροδεξιό λόγο τούς παγιδεύουν, τους εγκλωβίζουν σε λογικές μίσους και μισαλλοδοξίας, τους πείθουν ότι για την επιδείνωση των όρων της ζωής τους ευθύνονται αυτοί οι καταραμένοι που ήρθαν από μακριά στις δικές τους χώρες να τους πάρουν το ψωμί, όπως τους είπαν, και αυτοί το πίστεψαν. Παρότι το ψωμί που έπαιρναν οι καταραμένοι ήταν βρόμικο και κανένας άλλος δεν το ήθελε.

Η Ευρώπη είναι γεμάτη από τέτοιες ιστορίες. Η ακροδεξιά Μελόνι, η πιο προνομιούχος συνομιλήτρια σήμερα του Τραμπ, ήρθε στην εξουσία με τη στήριξη μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης της εποχής μας∙ οι άνθρωποι που παραδοσιακά εκφράζονταν από το Δημοκρατικό Κόμμα το εγκατέλειψαν μαζικά και στράφηκαν σε αυτήν. Στο βιβλίο Από το κόκκινο στο μαύρο, ο Αλεσάντρο Πορτέλι, αφού μελέτησε για πολλά χρόνια την πολιτική συμπεριφορά των κατοίκων μιας εργατούπολης, του Τέρνι, που κάποτε ήταν βιομηχανική πόλη, κατέγραψε πολύτιμα συμπεράσματα όσον αφορά το γιατί και εκεί οι άνθρωποι στράφηκαν από το Δημοκρατικό Κόμμα στην ακροδεξιά. Απογοητεύτηκαν από την «κυβερνώσα αριστερά». Αυτός ήταν ο κύριος λόγος.

Στη Γερμανία δεν συνέβη κάτι θεαματικά διαφορετικό, δεδομένων των ιδιαίτερων συνθηκών. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κατέρρευσε, η ακροδεξιά αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση και μια έρευνα που έγινε πέρσι από το Ινστιτούτο του Μονάχου Ifo έδωσε μια καλή απάντηση στο ερώτημα γιατί κερδίζει το AfD: λόγω του αυξανόμενου χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Οι τελευταίοι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στους άλλοτε πανίσχυρους σοσιαλδημοκράτες και την αναζήτησαν σε αυτούς «που μιλάνε τη γλώσσα τους». Για την ακρίβεια, έτσι νομίζουν. Μια ματιά στις έρευνες για το ποιοι επιλέγουν τους γηγενείς ακροδεξιούς θα πείσει ότι σε μικρό ή μεγάλο βαθμό αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα…

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς διεκδικεί την πολιτιστική ηγεμονία η ακροδεξιά;

LiFO politics / Πώς διεκδικεί την πολιτιστική ηγεμονία η ακροδεξιά;

«Υπάρχει μια δυναμική στην ακροδεξιά που πρεπει να τη λάβουμε υπόψιν μας» λέει στη Βασιλική Σιούτη η συγγραφέας και καθηγήτρια Ιστορίας και Πολιτισμού, Αννα Καρακατσούλη, η οποία επισημαίνει τους κινδύνους και τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι συμβαίνει αυτό.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο χριστιανός φυσιοθεραπευτής και άλλες άγριες ιστορίες

Ακροβατώντας / Ο χριστιανός φυσιοθεραπευτής και άλλες άγριες ιστορίες

Ακόμα και αν τα ΜΜΕ καταρρίπτουν κάθε τόσο τα ψέματα του Τραμπ, του Βανς και όλων των απίθανων αυτών τύπων, αυτοί έχουν στα χέρια τους ένα υπερόπλο που λέγεται «μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ