Ο νέος ακροδεξιός κόσμος

ΕΠΕΞ Ο νέος ακροδεξιός κόσμος Facebook Twitter
Στη Γερμανία δεν συνέβη κάτι θεαματικά διαφορετικό, δεδομένων των ιδιαίτερων συνθηκών. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κατέρρευσε, η ακροδεξιά αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΩ ΟΤΙ στη μία χώρα μετά την άλλη η ακροδεξιά –σε ποικίλες πολιτικές εκφράσεις, αλλά σίγουρα όλες επικίνδυνες– αποκτά μεγάλη επιρροή, όπως συνέβη τώρα στη Γερμανία, θυμάμαι μια μικρή ιστορία. Την έχει γράψει ο σπουδαίος Ντιντιέ Εριμπόν και αφορά τους γονείς του, που ζούσαν στη Ρενς στις δεκαετίες του ’50, του ’60, του ’70 και αργότερα.

Αυτή η ιστορία λέει ότι οι γονείς του ήταν φτωχοί και αριστεροί∙ ο πατέρας ήταν εργάτης σε εργοστάσιο από τα 14 έως τα 56 του χρόνια, οπότε τον έθεσαν, χωρίς να ζητήσουν τη γνώμη του, σε καθεστώς πρόωρης συνταξιοδότησης, και η μητέρα εργαζόταν για πολλά χρόνια κυρίως ως ανασφάλιστη καθαρίστρια. Και οι δυο, όπως και η πλειονότητα των κατοίκων της πόλης, είχαν ενταχθεί πολιτικά, με έναν σχεδόν ακατέργαστο αλλά σοφό τρόπο, στην αριστερά. Το πανίσχυρο Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας ήταν ο πολιτικός εκπρόσωπός τους. Αυτό εκπροσωπούσε την τάξη τους.

«Η ψήφος», γράφει ο Εριμπόν, «ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή συλλογικής κατάφασης του εαυτού και του πολιτικού βάρους καθενός και καθεμίας. Και όταν το βράδυ των εκλογών ανακοινώνονταν τα αποτελέσματα, ξεχείλιζαν από θυμό που νίκησε πάλι η δεξιά, ξεσπώντας κατά των απεργοσπαστών εργατών που “ψήφισαν γκολιστές” και επομένως εναντίον τους».

Η ακροδεξιά Μελόνι, η πιο προνομιούχος συνομιλήτρια σήμερα του Τραμπ, ήρθε στην εξουσία με τη στήριξη μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης της εποχής μας· οι άνθρωποι που παραδοσιακά εκφράζονταν από το Δημοκρατικό Κόμμα το εγκατέλειψαν μαζικά και στράφηκαν σε αυτήν.

Τα χρόνια πέρασαν, οι εποχές άλλαξαν και το κυριότερο πολιτικό χαρακτηριστικό σε αυτές ήταν οι εναλλαγές συντηρητικών ή κεντροαριστερών κυβερνήσεων στην εξουσία. Οι τελευταίες απογοήτευαν. Οι γονείς του Εριμπόν, όπως και εκατομμύρια άλλοι Γάλλοι, βρέθηκαν σε ένα πολιτικό κενό. «Ποιος εκπληρώνει πλέον τον ρόλο που έπαιζε το “Κόμμα”; Σε ποιον μπορούν να στραφούν οι μη έχοντες, τα θύματα της εκμετάλλευσης, για να νιώσουν ότι εκφράζονται, ότι βρίσκουν στήριξη; Ποιος λογαριάζει ποιοι είναι, τι βιώνουν, τι πιστεύουν;».

Η απάντηση είναι «κανένας»∙ για πολλά χρόνια δεν υπήρχε κανένας. Τα αριστερά κόμματα είχαν αρχίσει να μοιάζουν με τα συντηρητικά, μεταλλάχθηκαν και «βάλθηκαν να διαγράψουν καθετί αριστερό από την αριστερά. Επήλθε ουσιαστικά μια γενική και μεγάλη μεταμόρφωση του ήθους και των διανοητικών αναφορών της».

Το τέλος της ιστορίας της οικογένειας του Εριμπόν, όπως και εκατομμυρίων ακόμα Γάλλων, ήταν να αρχίσουν να απενοχοποιούν τον πατέρα Λεπέν, πολύ πιο σκληρό ακροδεξιό από την κόρη του. «Όσοι τον ψήφιζαν δεν ήθελαν να βγει, στον δεύτερο γύρο ψηφίζαμε κανονικά», έλεγε η μητέρα του Εριμπόν στον γιο της όταν δειλά ψήφισε για πρώτη φορά τον ακροδεξιό Λεπέν.

Τέτοιες ιστορίες, όπου η δεξαμενή της ακροδεξιάς γίνεται μεγαλύτερη και υποδέχεται ολοένα και περισσότερους ψηφοφόρους, που βλέπουν σε αυτή την εκπροσώπησή τους, υπάρχουν πολλά εκατομμύρια σε πολλές χώρες της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια. Και σχεδόν πάντα ακολουθείται η ίδια πορεία: απογοητεύονται από τα κόμματα της αριστεράς ή της σοσιαλδημοκρατίας και μετατρέπονται σε θύματα των πιο αποκρουστικών λογικών.

Κάποιοι με λαϊκιστικό και ακροδεξιό λόγο τούς παγιδεύουν, τους εγκλωβίζουν σε λογικές μίσους και μισαλλοδοξίας, τους πείθουν ότι για την επιδείνωση των όρων της ζωής τους ευθύνονται αυτοί οι καταραμένοι που ήρθαν από μακριά στις δικές τους χώρες να τους πάρουν το ψωμί, όπως τους είπαν, και αυτοί το πίστεψαν. Παρότι το ψωμί που έπαιρναν οι καταραμένοι ήταν βρόμικο και κανένας άλλος δεν το ήθελε.

Η Ευρώπη είναι γεμάτη από τέτοιες ιστορίες. Η ακροδεξιά Μελόνι, η πιο προνομιούχος συνομιλήτρια σήμερα του Τραμπ, ήρθε στην εξουσία με τη στήριξη μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης της εποχής μας∙ οι άνθρωποι που παραδοσιακά εκφράζονταν από το Δημοκρατικό Κόμμα το εγκατέλειψαν μαζικά και στράφηκαν σε αυτήν. Στο βιβλίο Από το κόκκινο στο μαύρο, ο Αλεσάντρο Πορτέλι, αφού μελέτησε για πολλά χρόνια την πολιτική συμπεριφορά των κατοίκων μιας εργατούπολης, του Τέρνι, που κάποτε ήταν βιομηχανική πόλη, κατέγραψε πολύτιμα συμπεράσματα όσον αφορά το γιατί και εκεί οι άνθρωποι στράφηκαν από το Δημοκρατικό Κόμμα στην ακροδεξιά. Απογοητεύτηκαν από την «κυβερνώσα αριστερά». Αυτός ήταν ο κύριος λόγος.

Στη Γερμανία δεν συνέβη κάτι θεαματικά διαφορετικό, δεδομένων των ιδιαίτερων συνθηκών. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κατέρρευσε, η ακροδεξιά αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση και μια έρευνα που έγινε πέρσι από το Ινστιτούτο του Μονάχου Ifo έδωσε μια καλή απάντηση στο ερώτημα γιατί κερδίζει το AfD: λόγω του αυξανόμενου χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Οι τελευταίοι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στους άλλοτε πανίσχυρους σοσιαλδημοκράτες και την αναζήτησαν σε αυτούς «που μιλάνε τη γλώσσα τους». Για την ακρίβεια, έτσι νομίζουν. Μια ματιά στις έρευνες για το ποιοι επιλέγουν τους γηγενείς ακροδεξιούς θα πείσει ότι σε μικρό ή μεγάλο βαθμό αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα…

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς διεκδικεί την πολιτιστική ηγεμονία η ακροδεξιά;

LiFO politics / Πώς διεκδικεί την πολιτιστική ηγεμονία η ακροδεξιά;

«Υπάρχει μια δυναμική στην ακροδεξιά που πρεπει να τη λάβουμε υπόψιν μας» λέει στη Βασιλική Σιούτη η συγγραφέας και καθηγήτρια Ιστορίας και Πολιτισμού, Αννα Καρακατσούλη, η οποία επισημαίνει τους κινδύνους και τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι συμβαίνει αυτό.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο χριστιανός φυσιοθεραπευτής και άλλες άγριες ιστορίες

Ακροβατώντας / Ο χριστιανός φυσιοθεραπευτής και άλλες άγριες ιστορίες

Ακόμα και αν τα ΜΜΕ καταρρίπτουν κάθε τόσο τα ψέματα του Τραμπ, του Βανς και όλων των απίθανων αυτών τύπων, αυτοί έχουν στα χέρια τους ένα υπερόπλο που λέγεται «μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σιούτη

Οπτική Γωνία / ΟΠΕΚΕΠΕ, μεταναστευτικό και Τέμπη ζορίζουν ξανά την κυβέρνηση

Το σκάνδαλο των αγροτικών επιδοτήσεων και η πιθανή επιστροφή προσφύγων από τη Γερμανία στην Ελλάδα έρχονται να προστεθούν στα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Κοκέτα / Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Ένας σιωπηλός ιός, μια πανδημία για την οποία δεν μιλά κανείς: μανάδες, κρύψτε τα παιδιά σας από τη μάχη του creative direction. Η Δανάη Ιωάννου σε μια επιτόπια έρευνα για το επάγγελμα που σαρώνει γύρω μας τους ανθρώπους σαν κρυφή πανδημία.
ΔΑΝΑΗ ΙΩΑΝΝΟΥ
Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Οπτική Γωνία / Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Χώρες που υποδέχτηκαν σχετικά φιλικά μετανάστες είχαν οφέλη σε οικονομικό επίπεδο. Μια από αυτές είναι η Ισπανία, που τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σε θετικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους τρόπους ένταξής τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γαϊδούρια : Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;/ Ιπποειδή: Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;

Ρεπορτάζ / Γαϊδούρια: Ζώα εργασίας ή θύματα κακοποίησης;

Είναι τα ιπποειδή στην Ελλάδα εργάτες χωρίς δικαιώματα; Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, ποια μέριμνα υπάρχει για τη φροντίδα τους και γιατί η νομοθετική προστασία τους βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη; Μιλούν στη LiFO εκπρόσωποι φιλοζωικών οργανώσεων και τοπικοί φορείς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ