Και θα είμαι ερωτευμένος μαζί σου, όποιος κι αν είσαι

Και θα είμαι ερωτευμένος μαζί σου, όποιος κι αν είσαι Facebook Twitter
Το νεοφιλελεύθερο κράτος δεν σπάει τις καταλήψεις επειδή μισεί την κοινότητα, μα για να προωθήσει τη δική του μορφή «κοινότητας», μια μορφή η οποία ορίζεται από την αγορά. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΜΟΝΟ ΣΤΙΓΜΕΣ ΔΙΑΙΣΘΑΝΕΣΑΙ μια υπόνοια κοινότητας. Όχι την ένωση σωμάτων με βάση ενιαία χαρακτηριστικά. Όχι έθνη και θρησκείες, γένη και ιδεολογίες, όλες τις κλασικές μορφές «κοινού» που έχουν ξεθυμάνει.¹ Μα μια εφήμερη ευθυγράμμιση της επιθυμίας των σωμάτων, μια στιγμιαία σύγκλιση αντίληψης και δράσης, νήμα που δένει τις ζωές με τον κόσμο που φτιάχνουν. Σε γειτονιές, πάρκα, στιγμές – συχνά σε καταλήψεις.

Οι καταλήψεις είναι ιδανικοί παραγωγοί κοινοτήτων. Όταν ένας χώρος ξεφεύγει από τη χρήση του κι εκφράζεται αλλιώς, όταν ένα θέατρο γίνεται ανοιχτή πλατεία (Εμπρός), ένας σκουπιδότοπος κοινωνικό κέντρο (Παπουτσάδικο), ένα δημόσιο κτίριο –που προοριζόταν για mall– δομή στέγασης (Προσφυγικά) κι ένα εργοστάσιο τα πάντα (Υφανέτ), νέες σχέσεις ανθίζουν, νέες δυνατότητες συλλογικών μεταβολών. Ο ανεστραμμένος χώρος ευνοεί τις συναντήσεις. Αντικρίζοντας σώματα σε έναν τέτοιο τόπο, ένα κομμάτι σου ακουμπά ένα δικό τους κομμάτι, τα θραύσματα διαπλέκονται γεννώντας κάτι τρίτο, μια αίσθηση κοινότητας ως σπάνια αλληλουχία.

Η τελευταία επιχείρηση αυτού του κόσμου συνίσταται στη διάλυση των αυθεντικών κοινοτήτων (γειτονιές, κοινωνικά κέντρα, πάρκα) και στην αντικατάστασή τους με εμπορευματοποιημένες προσομοιώσεις του «κοινού».

Γνωρίζω αυτή την αίσθηση. Την έχω ξαναζήσει –συζητώντας για στρατηγική πριν από έναν χρόνο στο Εμπρός∙ ακούγοντας φρέσκα ποιήματα πριν από οκτώ μήνες στο Εθνικό∙ σε μεσημεριανό τραπέζι στη Rosa Nera, σε live για τα δέκατα ένατα γενέθλιά της–, κάθε φορά απ’ την αρχή αυτή η παρουσία. Στην κατάληψη που κάναμε στο Πανεπιστήμιο στην Αγγλία με ανθρώπους που ήρθαν για να μας συναντήσουν, σε αναλύσεις, προβολές, ξέχειλες συνελεύσεις, ξανά αυτή η συνοχή, η ίδια αλληλουχία. Αυτό είναι κοινότητα: η εμπειρία της συνέχειας ανάμεσα στα σώματα και με μια σπιθαμή του κόσμου που δομούν.

«Θα γνωρίζω το όνομά σου χωρίς να σε ξέρω / θα μοιάζεις φίλος / σύντροφος / αδελφός, μητέρα όποια και αν είσαι / και όποιος και αν είσαι / θα είμαι ερωτευμένος μαζί σου πριν σε γνωρίσω».² Νέες μορφές συσχετισμού, νέοι μεταδοτικοί τρόποι ζωής στις καταλήψεις. Όταν ένας τρόπος ζωής εγείρει την επιθυμία όσων τον συναντάνε –ακριβώς επειδή είναι πιο ελκυστικός από τις μικροπρέπειες του τυποποιημένου κόσμου–, τότε η ισχύς αυξάνεται, το «πιθανό» αλλάζει, τότε αγαπιέσαι στα τυφλά.³ Στον βαθμό που κάποιες καταλήψεις αποφεύγουν τον κίνδυνο του περιχαρακώματος και της αναδημιουργίας σκληρωτικών αποκλεισμών και ταυτοτήτων –στον βαθμό που ανοίγονται στον κόσμο– παράγουν κοινότητα, δεσμούς που ρέουν εντονότερα από τις αφαιρέσεις των εθνών.

Άμα το κράτος προσπαθεί να σπάσει τις καταλήψεις, αν διμοιρίες εκκενώνουν τα Ζιζάνια και το Άνω Κάτω Πατησίων, ενώ η χώρα καίγεται και άνθρωποι απανθρακώνονται στον Έβρο∙ αν μπαίνουν μετά από είκοσι χρόνια στην Πολυτεχνειούπολη∙ αν μπουκάρουν στον Ευαγγελισμό στην Κρήτη βασανίζοντας ένα παιδί ώσπου αυτό να πηδήξει απ’ την ταράτσα∙[4] άμα το κράτος προσπαθεί να «ξαναπάρει» χώρο, αυτό δεν γίνεται λόγω κάποιας προσκόλλησης στον «νόμο και την τάξη».

Το νεοφιλελεύθερο κράτος δεν σπάει τις καταλήψεις επειδή μισεί την κοινότητα, μα για να προωθήσει τη δική του μορφή «κοινότητας», μια μορφή η οποία ορίζεται από την αγορά: ευπρεπείς, «αναβαθμισμένοι» χώροι που φέρνουν τον κόσμο κοντά για όσο κρατά μια βόλτα – στον Στρέφη, στου Φιλοπάππου, στο Πάρκο Δρακοπούλου. Για να στηθεί αυτή η απόπειρα εξομοίωσης κοινότητας απαιτείται μια ολόκληρη πολεοδομική εκστρατεία. Η πραγματικά κοινοτική σχέση με τον χώρο πρέπει να εξοριστεί, τα πλαίσια που την εκφράζουν –πάρκα, πλατείες, λόφοι και καταλήψεις– οφείλουν ν’ αλλάξουν.

Στην πραγματικότητα, η υπόσχεση της κοινότητας είναι ένα απ’ τα βασικά προϊόντα που πλασάρει ο σύγχρονος καπιταλισμός.[5] Σήμερα, που όλες οι παραδοσιακές μορφές κοινότητας ξεφτίζουν, που το νόημα γλιστράει απ’ τις ζωές όπως το ψαχνό από τα κόκαλα στη χύτρα, που ο ατομικισμός καλπάζει ανυπέρβλητος και δίχως χαλινάρι, το σύστημα προσπαθεί να πουλήσει συνοχή. Στα social media, στις νέες εταιρείες με τα αφεντικά που βγάζουν τους υπαλλήλους για ποτά, στις τσόντες – παντού μια προσομοίωση σύνδεσης με τους άλλους.

Προπαντός, στα προπύργια του εξευγενισμού, στις χίπστερ επιτελέσεις που συνωστίζονται στα «κουλ» σημεία της «εναλλακτικής» Αθήνας, στιγμιότυπα ενός κόσμου οργανωμένης σήψης που μασκαρεύονται σε καταλήψεις. Η τελευταία επιχείρηση αυτού του κόσμου συνίσταται στη διάλυση των αυθεντικών κοινοτήτων (γειτονιές, κοινωνικά κέντρα, πάρκα) και στην αντικατάστασή τους με εμπορευματοποιημένες προσομοιώσεις του «κοινού».

Αυτή η απόπειρα αντικατάστασης είναι καταδικασμένη ν’ αποτύχει. Δεν μπορείς να πουλήσεις κοινότητα, όπως δεν μπορείς να αγοράσεις συνοχή, για τον απλούστατο λόγο ότι «τα σώματα δεν λέγονται∙ η σκέψη δεν συνοψίζεται∙ το νόημα ρέει μόνο μέσα από ρωγμές∙ τα τοπία μάς αντικρίζουν και οι πέτρες κατοικούν γύρω μας∙ η αγάπη είναι μια ακατανόητη μορφή ζωής∙ η δύναμη δεν ταυτίζεται με την ισχύ»∙ η κοινότητα δεν προσομοιώνεται∙ «η πραγματικότητα δεν ψηφιοποιείται».[6]


[1] Που έχουν, πιο σωστά, ξεμπροστιαστεί ως κούφιες υποθέσεις – γιατί απομονώνουν περισσότερο απ’ ό,τι ενώνουν, γιατί οι διαφορές ανάμεσα στα «μέλη» τους υποσκιάζουν πάντοτε κάθε κοινό στοιχείο.
[2] Τ. Σαγρής, Βρες ένα τρόπο να συναντηθούμε. 
[3] S. Hartman, «Η αναρχία των έγχρωμων κοριτσιών που συναθροίζονται με εξεγερμένο τρόπο», στο Η Αφροδίτη σε δύο πράξεις, μτφρ. Α. Ιωαννίδης-Γ. Προδρόμου, Τοποβόρος, 2020.

[4] Μαρτυρία για τη βίαιη αστυνομική επιχείρηση στην κατάληψη Ευαγγελισμού. 
[5] Όπως γράφουν κάποιοι φίλοι, των οποίων τα ονόματα ντρέπομαι ν’ αναφέρω –των οποίων τα ονόματα δεν ξέρω–, «τι είναι η σύγχρονη ζωή, αν όχι η υπόσχεση της κοινότητας, αθετημένη;».
[6] Παραποιημένο από: Σ. Ρέγκας, «Οι περιπέτειες του συναισθήματος», Kaboom #7.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ