Το τέλος του κόσμου

Το Τέλος του Κόσμου Facebook Twitter
Αναρωτιέμαι αν μπαίνουμε σιγά σιγά στον κόσμο του «Blade Runner», ένα τεχνοκρατικό σύμπαν όπου η κάθε φύση εκλείπει. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0

ΟΔΗΓΩΝΤΑΣ ΑΠ' ΤΗΝ Αθήνα προς την Κόρινθο, βλέπω τα ίχνη από τις φωτιές. Ένα οργισμένο σύννεφο απλώνεται από πάνω. O ουρανός γίνεται κίτρινος, ροζ σαν ερεθισμένο δέρμα, τέλος, πορτοκαλής. Η όψη του μου θυμίζει το νέο «Blade Runner», τα πλάνα από την έρημο στα ερείπια του Λας Βέγκας. Αναρωτιέμαι αν μπαίνουμε σιγά σιγά στον κόσμο του «Blade Runner», ένα τεχνοκρατικό σύμπαν όπου η κάθε φύση εκλείπει, στη θέση της μόνο η «φύση» των προστατευόμενων οικολογικών ζωνών και των φυσικοποιημένων σχέσεων εξουσίας∙ πιο πίσω, ένα κράτος έρμαιο των πολυεθνικών, με μόνη λειτουργία την αστυνόμευση, την προστασία ειδικών συμφερόντων και την αναχαίτιση των προσφυγικών ροών.

Η φωτιά είναι στα μυαλά των ανθρώπων και όχι στις σκεπές.¹ Στη στάση που κάνω μετά απ’ το Αντίρριο το κινητό μου χτυπάει ακατάπαυστα με νέες ειδήσεις. Δεκαοκτώ άνθρωποι απανθρακώθηκαν στη Δαδιά, 18 μετανάστες. Άλλοι 13 μετανάστες κρατούνται όμηροι από αυτοοργανωμένη ομάδα πολιτών που τους φυλάκισε σ’ ένα τρέιλερ και κάνει live στο Facebook. Στη Σκόπελο, ιδιωτικό ιατρείο στέλνει εξώδικο ενάντια σε δημόσια υπηρεσία που φρόντιζε τουρίστες δωρεάν, γράφει: «Η ως άνω παράνομη πρακτική πλήττει την επιχείρησή μας». Στη Μύκονο, οι τουρίστες παραπονιούνται – 700 ευρώ για ένα Aperol, μία μερίδα θαλασσινά και τρεις πορτοκαλάδες. Σκρολάρω. Τα πιο πρόσφατα νούμερα απ’ την Αλεξανδρούπολη: 900 νεκρά ζώα, 800.000 στρέμματα καμένες εκτάσεις, 20 άνθρωποι – ως τώρα.

Ο κόσμος του «Blade Runner» –ο κόσμος στον όποιο μοιάζει όλο και περισσότερο ο δικός μας– γεννήθηκε μετά από μια μεγάλη καταστροφή, ένα αποκαλυπτικό γεγονός που δόμησε την έρημο έξω απ’ τις μητροπόλεις.

Ο καιρός θα συνεχίσει να έχει τα χάλια του. Θα έχουμε κι άλλες συμφορές, κι άλλους θανάτους, κι άλλη απελπισία. Ούτε η παραμικρή ένδειξη βελτίωσης, πουθενά.² Περνώντας την Αμφιλοχία ο καπνός ηρεμεί λιγάκι. Συνεχίζω να οδηγώ. Πηγαίνω στην Ηγουμενίτσα, για να ξεφύγω απ’ την Αθήνα και να δω τον 92χρονο παππού μου. Όταν φτάνω τον ρωτάω: «Είχατε τέτοιες φωτιές παλιά;». «Όχι», μου απαντάει, «Είχαμε φωτιές, αλλά όχι με τέτοια συχνότητα και βία. Και καύσωνες είχαμε – αλλά όχι έτσι». Η γιαγιά μου το επικυρώνει: «Παλιά είχαμε τέσσερις εποχές. Τώρα… Και πια, αν αρχίσει η φωτιά, δεν σταματάει με τίποτα».

Ο παγκόσμιος πολλαπλασιασμός των πυρκαγιών –όπως και ο παγκόσμιος πολλαπλασιασμός των πλημμυρών, των ξηρασιών και των σεισμών– είναι άμεσο αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, της καπιταλιστικής υπερσυσσώρευσης που σέρνει την υφήλιο στο χείλος του γκρεμού.³ Η ίδια ακαταμάχητη επιθυμία για κέρδος –το ίδιο στερέωμα του κοινωνικού συστήματος που γεννά τις χρυσές πορτοκαλάδες της Μυκόνου ενθαρρύνει το εξώδικο στη Σκόπελο και υποθάλπει τον φασισμό των πολιτοφυλακών του Έβρου– ροκανίζει τον κόσμο μας. Κι αυτός αργοπεθαίνει.

«Καίγεται η κοινωνία», μου λένε, «δεν παίρνεις θέση γι’ αυτά» / Κουνάω το κεφάλι καταφατικά, δεν πα’ το μπουρδέλο να πάρει φωτιά;[4] Δεδομένης αυτής της ασφυκτικής συνθήκης, δεν είναι να απορεί κανείς που σιγοκαίει η επιθυμία να γκρεμιστούν τα πάντα. Τα πιο σκληρά άτομα ανάμεσά μας –ή, ίσως, τα πιο σκληρά κομμάτια μέσα μας– επιθυμούν ένα τέλος του κόσμου, θέλουν να δουν τις φλόγες να ξεφεύγουν και να τρώνε αυτούς που υπερθερμαίνουν τον πλανήτη, να καταπίνουν τους φασίστες στον Έβρο, τις ιδιωτικές κλινικές στη Σκόπελο, τα εστιατόρια της Μυκόνου.

Η γενιά που μεγάλωσε χωρίς κανένα μέλλον, αγρυπνώντας στο πλευρό ενός άρρωστου κόσμου ο οποίος δεν την ήθελε κι ο οποίος διαρκώς την πλήγωνε υποσχόμενος πως όλα θα στενεύουν, αυτή η ύστατη γενιά το βρίσκει εύκολο να πει: «Άσε τον κόσμο να χαθεί».[5] Το όραμά της είναι ενίοτε σαγηνευτικό. Μπορούμε να ονειρευτούμε μαζί της. Μπορούμε να δούμε καμένα προεδρικά μέγαρα, βασανιστές στο πάτωμα κι ανοιγμένα κελιά. Μπορούμε να φανταστούμε αυτόν τον άλλον κόσμο, ο οποίος θα ακολουθήσει, φυτρώνοντας σαν φοίνικας, απ’ τις παρούσες στάχτες.

Μπορούμε, την ίδια στιγμή, να δείξουμε προσοχή. Ο κόσμος του «Blade Runner» –ο κόσμος στον όποιο μοιάζει όλο και περισσότερο ο δικός μας– γεννήθηκε μετά από μια μεγάλη καταστροφή, ένα αποκαλυπτικό γεγονός που δόμησε την έρημο έξω απ’ τις μητροπόλεις. Τα αποτελέσματα ήταν κάθε άλλο παρά απελευθερωτικά: Όλα τα δάση κάηκαν∙ οι εμπρηστές τους όχι. Όταν οι φλόγες ξεθύμαναν, όταν ο άνεμος έκοψε και έπεσε ο καπνός, το κράτος, οι βιομηχανίες κι οι πολυεθνικές ήταν ακόμα εκεί.


[1] Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Οι Δαιμονισμένοι
[2] Χένρι Μίλερ, Τροπικός του Καρκίνου
[3] Είναι αστείο να βλέπεις τον Μητσοτάκη να επικαλείται την κλιματική αλλαγή για να αποποιηθεί τις ευθύνες της διαχείρισης των πυρκαγιών, ενώ η κυβέρνησή του εξακολουθεί να προωθεί την εν λόγω αλλαγή: με αστική ανάπλαση, με σχέδια για εξορύξεις, χωρίς καμιά ντροπή.
[4] Λεξ, «Point Blank»
[5] Αυτή η ιδεολογική μεταβολή βρίσκει την αντανάκλασή της σε σημαντικά δείγματα της σύγχρονης θεωρητικής παραγωγής – ενδεικτικά: Σκοτεινός Ντελέζ (Α. Culp, 2019)∙ Combined and Uneven Apocalypse (E.C. Williams, 2011)∙ Introduction to the Apocalypse (Ανώνυμο, 2009).

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ