Η Μουρτζούκου και το Σύνδρομο του κακού κόσμου

Η Μουρτζούκου και το Σύνδρομο του κακού κόσμου… Facebook Twitter
Όσοι παρακολούθησαν για πολλούς μήνες την ιστορία με το έγκλημα που αφορά τα τέσσερα μωρά σίγουρα θα βλέπουν τον πραγματικό κόσμο διαφορετικά… Φωτ.: EUROKINISSI
0


Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΟΥΡΤΖΟΥΚΟΥ είναι μια εικοσιπεντάχρονη κοπέλα η οποία αρκετούς μήνες εμφανιζόταν με εντυπωσιακή συχνότητα στις τηλεοπτικές οθόνες, σε κατ’ ευφημισμόν δελτία ειδήσεων αλλά κυρίως σε εκπομπές που έχουν μεγάλη τηλεθέαση γιατί ασχολούνται με θέματα που οι παραγωγοί τους γνωρίζουν καλά ότι θέλουν να τα βλέπουν πολλές χιλιάδες άνθρωποι, και στην αγοραία δημοσιογραφική πιάτσα θεωρείται ότι πουλάνε – και πουλάνε καλά.

Υπάρχει μια πτυχή στην ιστορία αυτή που συνδέεται με την αντίληψη ότι η πληροφορία δεν είναι ένα εμπορεύσιμο είδος, και αυτοί που τη διαχειρίζονται και τη μεταφέρουν πρέπει να δείχνουν σεβασμό, αλλά στην εποχή μας θεωρείται παρωχημένη, τίποτα περισσότερο από μια λεπτομέρεια. Το έχουμε δυστυχώς αποδεχτεί αυτό, και το ερώτημα αν γι’ αυτή την αποδοχή το μεγάλο μερίδιο ευθύνης το φέρουν οι παραγωγοί ανάλογων εκπομπών ή οι χιλιάδες τηλεθεατές που τις βλέπουν με προσήλωση θα παραμείνει αναπάντητο. Μοιάζει με το ερώτημα με το αυγό και την κότα.

Δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η δικαστική της τύχη – θα φανεί στη συνέχεια. Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι πως μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας καθηλωνόταν υπερβολικά πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη για να μαθαίνει πληροφορίες σχετικά με τα τέσσερα εγκλήματα με όρους ριάλιτι σόου.

Σημασία έχει το ότι πολλές χιλιάδες άνθρωποι, ενδεχομένως και εκατομμύρια, έβλεπαν για αρκετό καιρό στις οθόνες τους (όχι μόνο των τηλεοράσεων αλλά και των υπολογιστών ή των κινητών) να εξελίσσεται μια πολύ άγρια ιστορία. Η καλεσμένη στα κανάλια κοπέλα μίλαγε για τον θάνατο τεσσάρων μωρών (!) μεταξύ των οποίων και δύο δικών της.

Και το έκανε με περισσή άνεση, έμοιαζε να συμμετέχει με ικανοποίηση στις σε εκπομπές «κοινωνικού σχολιασμού», όπως τις αποκαλούν αυτοί που τις κάνουν, και να αναφέρεται σε ό,τι συνέβαινε σαν να παρατηρούσε μια εξαιρετικά τραγική ιστορία. Κάποιοι έγραψαν ότι οι παραγωγοί των εκπομπών αυτών έδειχναν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να έχουν καλεσμένη την κοπέλα στο καθημερινό τους θέαμα και ότι της έδιναν τα χρήματα που ζητούσε για κάθε εμφάνιση, αλλά αυτό δεν θα αποδειχθεί ποτέ.

Σίγουρα οι συγκεκριμένες εκπομπές ήθελαν να την έχουν καλεσμένη. Πούλαγε. Και κάθε φορά την άφηναν να μιλάει, να απειλεί, να βρίζει, να οργίζεται, να είναι λυπημένη, να ξεσπά με θυμό εναντίον κάποιων υπεύθυνων. Όλα αυτά συνέβαιναν μία ολόκληρη τηλεοπτική σεζόν μέχρι που η κοπέλα, σύμφωνα με την αστυνομία, ομολόγησε τη διάπραξη τεσσάρων εγκλημάτων και προφυλακίστηκε. Αλλά ακόμα και τότε τα κανάλια εξακολούθησαν να ασχολούνται με την υπόθεση, παραθέτοντας αρκετές για να ικανοποιήσουν τους λαίμαργους για τέτοια θέματα τηλεθεατές. Πώς περνάει τις ώρες στη φυλακή, τι τρώει και άλλες τέτοιες λεπτομέρειες που απλώς συντηρούν το σόου.

Δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η δικαστική της τύχη – θα φανεί στη συνέχεια. Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι πως μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας καθηλωνόταν υπερβολικά πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη για να μαθαίνει πληροφορίες σχετικά με τα τέσσερα εγκλήματα με όρους ριάλιτι σόου.

Τα εγκλήματα εργαλειοποιήθηκαν, η πρωταγωνίστρια συμμετείχε στις εκπομπές με δήθεν αποκαλύψεις, εικασίες μεταδίδονταν στα τηλεοπτικά παράθυρα σαν γεγονότα, ειδικοί και «ειδικοί» έλεγαν την άποψή τους χωρίς να έχουν γνώση αλλά με βάση ανεπιβεβαίωτες φήμες, ιατροδικαστές εξέθεταν τον εαυτό τους, κάθε είδους επαγγελματίες πανελίστες παρέθεταν τις υποθέσεις τους, τις οποίες παρουσίαζαν με βεβαιότητα, και τελικά προέκυψε ένα κράμα φόβου, συγκίνησης και οργής· η ίδια απέκτησε φίλους και εχθρούς με όρους συναισθηματικής προσέγγισης και με βάση όσα φημολογούνταν.

Τα εγκλήματα μετατράπηκαν σε θέαμα με ποπκόρν και πολλές χιλιάδες αποδέκτες, αλλά όλο αυτό δεν ήταν καθόλου αστείο.

Η διαχείριση της ιστορίας του θανάτου τεσσάρων μωρών έδειξε ότι συνεχίζεται η παράδοση που θέλει τα εγκλήματα να μετατρέπονται σε τηλεοπτικά αφηγήματα και δημοσιογράφους ή άλλους «ειδικούς» να παίζουν τον ρόλο εισαγγελέα, κατηγόρου, συνηγόρου υπεράσπισης, να στήνουν τηλεοπτικές δίκες και να σπέρνουν τον τρόμο, προωθώντας μια ιδιότυπη συναισθηματική χειραγώγηση όπου η φρίκη κυριαρχεί, γιατί μεγεθύνεται χωρίς βάσιμα στοιχεία. Το μακρινό 1968 ο Αμερικανός καθηγητής Τζορτζ Γκέρμπνερ επινόησε μια φράση που βασιζόταν στη μακροχρόνια έρευνά του σχετικά με τις επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης τηλεοπτικών εκπομπών τέτοιου τύπου, που ασχολούνται με εγκλήματα: «Σύνδρομο του κακού κόσμου» («Mean World Syndrome»).

Σύμφωνα με την έρευνα, οι άνθρωποι που παρακολουθούν πάρα πολλές ώρες τηλεόραση είναι πολύ πιθανό να αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως επικίνδυνο και τρομακτικό. Όσο περισσότερο χρόνο περνούν μπροστά στην οθόνη τους βλέποντας τέτοια θεάματα, τόσο πιθανότερο είναι να θεωρήσουν όσα βλέπουν αντανακλάσεις της πραγματικής ζωής. Όσοι παρακολούθησαν για πολλούς μήνες την ιστορία με το έγκλημα που αφορά τα τέσσερα μωρά σίγουρα θα βλέπουν τον πραγματικό κόσμο διαφορετικά…

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ