«Δεν είχε ανάγκη να βιάσει»: Το σαθρό επιχείρημα υπεράσπισης των «υπεράνω»

«Δεν είχε ανάγκη να βιάσει»: το σαθρό επιχείρημα υπεράσπισης των «υπεράνω» Facebook Twitter
Το πόσο δεν είναι ταξικό το ζήτημα και το πώς δεν αφορά απλώς τη δύναμη της εικόνας γίνεται πιο απτό όταν μιλάμε για ένα άλλο τρίπτυχο που το έχει ψηλά η ελληνική –αν και όχι αποκλειστικά– κοινωνία: θρήσκος, οικογενειάρχης, κουβαλητής. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0

ΟΜΟΡΦΟΣ, ΠΛΟΥΣΙΟΣ, ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟΣ – εικόνα, χρήμα, ικανότητα: η παλαιά, παρωχημένη κοινωνική (μας) εκπαίδευση για το πώς εντοπίζεται ο «ιδανικός» (σύντροφος / φίλος / συνεργάτης) εδώ και χρόνια δυσκολεύεται στο να δώσει πειστικές απαντήσεις για το τι συμβαίνει και το πρότυπο υφίσταται ρωγμές.

Η αδυναμία μας να κατανοήσουμε ότι επί χρόνια τικάρουμε τα λάθος κουτάκια γίνεται περισσότερο κατανοητή, όταν κάποιος «όμορφος, πλούσιος, επιτυχημένος» βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, συνήθως μετά από μία καταγγελία που δεν συνάδει με το προφίλ, πόσο μάλλον με μία καταγγελία που του το ακυρώνει συνολικά.

Όμως, γιατί; Η απλοϊκή απάντηση θα ήταν ότι είμαστε δέσμιοι της βιτρίνας σε όλα τα πεδία της ζωής μας –αρκεί μια γρήγορη ματιά στα social media– πόσο πασχίζουμε για την εικόνα μας και πόσο μας κάνουν να υποφέρουμε οι εικόνες των άλλων.

Αυτή είναι μία σχετικά απλοϊκή απάντηση. Η σύνθετη και προβληματική εκδοχή της έχει να κάνει με το αίσθημα ασφάλειας που επιδιώκουμε σε ιδιωτικό και δημόσιο βίο, τα εχέγγυα καλοσύνης ή έστω σοβαρότητας που στρεβλά –μέχρι σήμερα– ταυτίζουμε με ένα ωραίο πρόσωπο, μία γεμάτη τσέπη, ένα χορτασμένο στομάχι, ένα μυαλό που παίρνει στροφές.

Από το στόμα του μέσου πολίτη στα χείλη του συνηγόρου υπεράσπισης, η ρητορική υπέρ του «όμορφου, πλούσιου, επιτυχημένου» γίνεται κανονικότητα που η κακοποιητική της δράση πρέπει να εξηγηθεί, προκειμένου να σταματήσει η σκόπιμη σύγχυση.

Θέλουμε να νιώθουμε ασφαλείς, οπότε υποθέτουμε ότι κάποιος όμορφος, με χρήματα και επιτυχημένη διαδρομή, δεν θα βλάψει εμάς ή το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Το σκεπτικό που μηχανικά αναπαράγουμε είναι ότι ο «χορτάτος», αυτός που τα έχει όλα (;), είναι κάποιος που δεν θα προξενήσει κακό.

Η παρανόηση είναι διαδεδομένη και πέραν των σεξουαλικών εγκλημάτων –συχνά ο κόσμος αναρωτιέται για πλούσιους «τι ανάγκη είχαν να κλέψουν;»–, ωστόσο όταν μπαίνει στη μέση ο παράγοντας της σεξουαλικής επίθεσης το χάος επιτείνεται: ακόμα και σήμερα που έχουμε δει και έχουμε υποστεί σχεδόν τα πάντα, ξεχνάμε ότι τα σεξουαλικά εγκλήματα είναι εγκλήματα εξουσίας.

Αυτό το τελευταίο απαντά σε όσα ακούγονται εκ νέου και με αφορμή την υπόθεση Γεωργούλη: «Τι ανάγκη είχε να βιάσει; / να δείρει; / να κακοποιήσει;».

Το παραπάνω απλοϊκό σχήμα –σε όποια παραλλαγή του–, το οποίο θα ξεστομιστεί από πολλά χείλη (κάποτε βαθιά ανυποψίαστα για τον πόλεμο που μαίνεται), πολύ συχνά εργαλειοποιείται από τους συνηγόρους υπεράσπισης βιαστών / κακοποιητών, με κάθε πιθανή σεξιστική παραλλαγή, που όχι απλώς ακυρώνει την καταγγελία του θύματος, αλλά και οποιασδήποτε άλλης επιζώσας να καταγγείλει την επίθεση που δέχθηκε.

Η ρητορική αυτή –που πολύ συχνά αφομοιώνεται από την κοινωνία, αλλά και από γυναίκες– πάει κάπως έτσι:

- Ο όμορφος δεν έχει ανάγκη να βιάσει – πέφτει ο ίδιος θύμα οχληρών πιέσεων και έντονου φλερτ. Έτσι να κάνει, οι γυναίκες σωριάζονται στο κάλεσμά του.

- Ο πλούσιος δεν έχει ανάγκη να βιάσει – μπορεί να πληρώσει και να αγοράσει σεξ. Ακόμα χειρότερα: μπορεί να πληρώσει και να έχει όποια θέλει. Γιατί να ασκήσει βία, λοιπόν;

- Ο επιτυχημένος δεν έχει ανάγκη να βιάσει – δεν θα ρισκάρει το κοινωνικό και επαγγελματικό status του για μία «περιπετειούλα», δεν του χρειάζεται κάτι τέτοιο.

Από το στόμα του μέσου πολίτη στα χείλη του συνηγόρου υπεράσπισης, η ρητορική υπέρ του «όμορφου, πλούσιου, επιτυχημένου» γίνεται κανονικότητα που η κακοποιητική της δράση πρέπει να εξηγηθεί, προκειμένου να σταματήσει η σκόπιμη σύγχυση.

Το πόσο δεν είναι ταξικό το ζήτημα και το πώς δεν αφορά απλώς τη δύναμη της εικόνας γίνεται πιο απτό όταν μιλάμε για ένα άλλο τρίπτυχο που το έχει ψηλά η ελληνική –αν και όχι αποκλειστικά– κοινωνία: θρήσκος, οικογενειάρχης, κουβαλητής. Αυτό το τελευταίο κατέπεσε ευκολότερα μέσα στα χρόνια, όταν σταδιακά άρχισε να αποκαλύπτεται η διαφθορά και ο ζόφος που «χωρούσαν» τόσο μέσα στα θρησκευτικά σχήματα όσο και μέσα στον πυρήνα της οικογένειας.

Ο «όμορφος, πλούσιος και επιτυχημένος» που «δεν έχει καμία ανάγκη να βιάσει / να δείρει / να παρενοχλήσει» αντέχει ακόμη, γιατί αντέχει εξίσου το σεξιστικό αφήγημα για «καλή ζωή» στο πλευρό ενός τέτοιου δείγματος. Αντέχει γιατί ως τέτοια υποσχετική διαφημίζεται από ΜΜΕ, εκπροσώπους του lifestyle Τύπου και άλλων διαύλων στερεοτυπικών μηνυμάτων.

Ωστόσο, η πραγματικότητα αποκαλύπτεται κυρίως μέσα από τα αστυνομικά χρονικά και την πικρή αλήθεια των αριθμών και της στατιστικής: ο βιασμός, η παρενόχληση, κάθε πτυχή της έμφυλης βίας δεν γνωρίζουν ούτε επάγγελμα, ούτε κοινωνική τάξη, ούτε οικονομική άνεση. Είναι εγκλήματα εξουσίας –πράξεις επιβολής του εαυτού σε άλλα άτομα– και αυτό είναι ό,τι χρειάζεται να ξέρει κανείς για να μην αναπαράγει τις στερεοτυπικές κακοποιητικές φλυαρίες περί ωραίου / πλούσιου / επιτυχημένου ή οικογενειάρχη / θρήσκου / κουβαλητή που δεν είχε ανάγκη να βιάσει ή δεν θα βίαζε ποτέ.

Η πρόσφατη επικαιρότητα που «ανοίγει» και «κλείνει» με συγκεκριμένους τρόπους και σε συγκεκριμένες χρονικές συγκυρίες (σκάνδαλο Telegram και Discord, υπόθεση παιδοβιασμών με αχαρτογράφητες για την ώρα προεκτάσεις, σκάνδαλο Λιγνάδη, Φιλιππίδη και τώρα Γεωργούλη) είναι το πιο απτό παράδειγμα για το πώς η βιτρίνα δεν προεξοφλεί την ποιότητα και για τις ταχύτητες με τις οποίες πρέπει να απομακρυνθούμε από το φαίνεσθαι ως κριτήριο αξιολόγησης προσωπικοτήτων και συμπεριφορών.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι είδαμε στο ντοκιμαντέρ του Τάσου Τέλλογλου για τον Δημήτρη Λιγνάδη που μόλις προβλήθηκε

TV & Media / Τι είδαμε στο ντοκιμαντέρ του Τάσου Τέλλογλου για τον Δημήτρη Λιγνάδη που μόλις προβλήθηκε

Στην κάμερα της εκπομπής «Special Report» που μεταδόθηκε το βράδυ της Κυριακής 18 Απριλίου από τον ΑΝΤ1, ο Τάσος Τέλλογλου ανοίγει τον φάκελο της υπόθεσης που απασχολεί όσο λίγες την κοινή γνώμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δημήτρης Παρασκευής: «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Οπτική Γωνία / «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής, εξηγεί γιατί κάθε φθινόπωρο αυξάνονται οι ιώσεις του αναπνευστικού, ποια είναι η εικόνα του Covid-19 στην Ελλάδα και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε εν όψει του χειμώνα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ