Απ’ το κακό στο χειρότερο

CHECK ΕΠΕΞ Απ’ το κακό στο χειρότερο Facebook Twitter
Πού μας αφήνουν όλα αυτά; Σ’ έναν κόσμο που πάει απ’ το κακό στο χειρότερο και γίνεται όλο και πιο βίαιος, πιο άσχημος, πιο ζεστός. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΤΟ 2024 ΗΤΑΝ μια χρονιά γενοκτονίας. Τους τελευταίους 14 μήνες δολοφονήθηκαν 45.000 Παλαιστίνιοι. Εξ αυτών, οι 18.000 είναι παιδιά, 11.000 αγνοούνται και ο αριθμός των τραυματισμένων ξεπερνά τους 110.000. Παρά τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας, τις καταγγελίες του ΟΗΕ, το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τον Νετανιάχου και τις προσπάθειες των Αμερικανών, των Αιγυπτίων αλλά και της ίδιας της Χαμάς για σύναψη εκεχειρίας, το Ισραήλ μοιάζει αποφασισμένο να συνεχίσει την αιματοχυσία μέχρι να υπάρχει μόνο αυτό «απ’ το ποτάμι ως τη θάλασσα».

Το φθινόπωρο, η σύγκρουση πέρασε στον Νότο, με πάνω από 3.000 νεκρούς Λιβανέζους, ενώ το Ιράν και το Ισραήλ αντάλλαξαν στρατηγικά χτυπήματα. Η εμπλοκή του Ισραήλ (βομβαρδισμοί, κατάληψη ουδέτερης ζώνης) και της Τουρκίας (επίθεση στους Κούρδους του YPG μέσω proxy) στη Συρία, μετά την πτώση του Άσαντ, έχει αναζωπυρώσει τον φόβο μιας ευρύτερης κλιμάκωσης στην περιοχή.

Στην Ελλάδα το 2024 έφερε μια επέκταση της κυριαρχίας της αγοράς σε τομείς που διατηρούσαν, μέχρι πρότινος, μια σχετική ασυλία. Σημαντικά κεκτημένα χάθηκαν, με τον νόμο Γεωργιάδη να θέτει σε ισχύ την εξαήμερη εργασία και τον αντισυνταγματικό νόμο Πιερρακάκη να εμπορευματοποιεί την παιδεία. Οι δυναμικές κινητοποιήσεις των φοιτητών τους πρώτους μήνες του χρόνου δεν κατάφεραν να βάλουν φρένο στη νεοφιλελεύθερη ατζέντα της ΝΔ, η οποία ανακοίνωσε ότι τα πρώτα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα θ’ ανοίξουν το 2025.

Μου φαίνεται πως, όπως και άλλες δυτικές χώρες, η Ελλάδα βιώνει μια παράξενη μεταστροφή, σύμφωνα με την οποία μεγάλες μερίδες του πληθυσμού ασχολούνται λιγότερο με τη φτωχοποίησή τους και περισσότερο με αυτό που αντιλαμβάνονται ως πολιτισμική «παρεκτροπή» λόγω του φεμινισμού, της κουίρ κοινότητας, της μετανάστευσης κ.λπ.

Σε αντίθεση, όμως, με τη νεοφιλελεύθερη θεωρία, η νεοφιλελεύθερη πρακτική δεν συνεπάγεται χαλάρωση του κρατικού ελέγχου. Απεναντίας, απαιτεί εντονότερο έλεγχο και καταστολή για να περιοριστούν οι αντιδράσεις στην επιθετική επέκταση της αγοράς. Έτσι, τον Μάιο τέθηκε σε ισχύ ο νέος ποινικός κώδικας που έφερε αυστηροποίηση των ποινών και δυνατότητα φυλάκισης για τέλεση πλημμελημάτων. Ταυτόχρονα, στο όνομα της ασφάλειας είδαμε τη στοχοποίηση εκδηλώσεων αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, την αδικαιολόγητη σύλληψη του Νίκου Ρωμανού τον Νοέμβριο και «προληπτικές» προσαγωγές σε πορείες όπως αυτή της 6ης Δεκέμβρη. 

Έντονη εξακολουθεί να είναι και η κρατική βία ενάντια σε πρόσφυγες και μετανάστες, η οποία συχνά λαμβάνει δολοφονικές διαστάσεις. Τον Σεπτέμβριο, ο Μοχάμεντ Καμράν Ασίκ βασανίστηκε και σκοτώθηκε στο Α.Τ. Αγίου Παντελεήμονα, ενώ, δέκα μέρες αργότερα, ο Μία Χαριζούλ βρέθηκε νεκρός στο Α.Τ. Ομόνοιας. Ταυτόχρονα, οι δολοφονίες προσφύγων απ’ το ελληνικό λιμενικό συνεχίζονται, είτε μέσω των θαλάσσιων επαναπροωθήσεων είτε μέσω της απαγωγής ανθρώπων που έχουν φτάσει στη στεριά. Σύμφωνα μ’ ένα ντοκιμαντέρ του BBC που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο –και εξαιρώντας τα 650 θύματα της Πύλου–, το ελληνικό κράτος ευθύνεται για τον θάνατο τουλάχιστον 43 μεταναστών στο Αιγαίο.

Είναι σαφές ότι, ενώ η επιβολή της κρατικής βίας αφορά συγκεκριμένες μερίδες του πληθυσμού –πρόσφυγες και μετανάστες, Ρομά, άτομα στον χώρο της άκρας αριστεράς και της αναρχίας–, η απειλή της έχει καθολική ισχύ. Για την πλειοψηφία, όμως, των κατοίκων της χώρας, το βασικό «δεινό» του 2024 ήταν μια αισθητή πτώση στην ποιότητα ζωής. Φέτος, είδαμε το καλοκαίρι του «staycation». Σύμφωνα με το «Βήμα», μόνο ένας στους δύο Έλληνες πήγε διακοπές λόγω ακρίβειας σε εισιτήρια, διαμονή, βενζίνη και φαγητό. Στη σχετική έρευνα του Ιουλίου, «οι 6 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι οι δαπάνες τους φέτος θα είναι μειωμένες σε σχέση µε πέρυσι, ενώ 4 στους 10 ότι θα είναι μειωμένες άνω του 50%». Όσο η ακρίβεια αυξάνεται, η παραμονή στην πόλη καθίσταται αναγκαία.

Την ίδια, όμως, στιγμή, η ζωή στην πόλη γίνεται ανυπόφορη. Δεν είναι μόνο τα ενοίκια (που ανεβαίνουν σταθερά παρέα με τον εξευγενισμό των περιοχών του κέντρου), η ακρίβεια και η συρρίκνωση των τελευταίων οάσεων δημόσιου χώρου. Είναι, με άμεσο τρόπο, η ζέστη.

Το καλοκαίρι, ο καύσωνας κάνει ακόμα και τις πιο απλές δραστηριότητες οδυνηρές. Η υπερθέρμανση λαμβάνει τρομακτικές διαστάσεις. Το καλοκαίρι του ’24 υπήρξε το πιο ζεστό στα χρονικά για την Ελλάδα. Οι πυρκαγιές αυξάνονται, τα θύματα του καύσωνα πληθαίνουν και ήδη έχουμε τους πρώτους κλιματικούς πρόσφυγες.

Μπροστά στις παραπάνω εξελίξεις, θα περίμενε κανείς κάποια μαζική αντίδραση. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των τελευταίων ετών στην Ελλάδα είναι ακριβώς η απουσία μιας τέτοιας δυναμικής. Παρά τις σημαντικές δράσεις των ανθρώπων που αγωνίζονται, η πλειοψηφία παραμένει αδιάφορη, υπάκουη και αδρανής, παγιδευμένη σε θεαματικά δίκτυα πληροφορίας και επικοινωνίας, κυρίαρχα αφηγήματα και ατομικές φιλοδοξίες.¹

Στον βαθμό που ο κόσμος αντιδρά και κινείται μακριά από (αυτό που βλέπει ως) «το κατεστημένο», στρέφεται στην ακροδεξιά.

Έτσι, το 2024 είδαμε την εκλογή του Τραμπ, την ενίσχυση του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία και του Reform στην Αγγλία, καθώς και την ενδυνάμωση εθνικιστικών κομμάτων στη Γερμανία, την Αυστρία και την Πορτογαλία. Στην Ελλάδα, πολλοί απογοητευμένοι ψηφοφόροι της ΝΔ στηρίζουν τα κόμματα της ακροδεξιάς, τα οποία συγκέντρωσαν ένα συνολικό 18% στις ευρωεκλογές του Ιουνίου.

Μου φαίνεται πως, όπως και άλλες δυτικές χώρες, η Ελλάδα βιώνει μια παράξενη μεταστροφή, σύμφωνα με την οποία μεγάλες μερίδες του πληθυσμού ασχολούνται λιγότερο με τη φτωχοποίησή τους και περισσότερο με αυτό που αντιλαμβάνονται ως πολιτισμική «παρεκτροπή» λόγω του φεμινισμού, της κουίρ κοινότητας, της μετανάστευσης κ.λπ. Ο πρόσφατος πανικός γύρω απ’ τη «woke κουλτούρα» είναι ενδεικτικός. Όλο και περισσότεροι Έλληνες πιστεύουν ότι το κράτος δημιουργεί έναν κόσμο που βάζει τα δικαιώματα των φυλετικών και σεξουαλικών μειονοτήτων πάνω απ’ αυτά των υπολοίπων.

Η ιδέα είναι προφανώς ανόητη, δεδομένου ότι φέτος είχαμε δεκάδες κρατικές δολοφονίες μεταναστών, 15 γυναικοκτονίες και το παραλίγο λιντσάρισμα δύο κουίρ ατόμων στη Θεσσαλονίκη. Παρ’ όλα αυτά, ωθούμενοι από αιώνες συντηρητισμού, διαστρεβλώσεις των media, echo chambers του διαδικτύου (αλλά και από την ίδια τη ρητορική της κυβέρνησης), πολλοί Έλληνες νιώθουν ότι το «woke» τούς απειλεί και ότι πρέπει να εμπιστευτούν τον Βελόπουλο, τη Λατινοπούλου, τον Νατσιό ή τον Κασιδιάρη για να προστατευθούν.

Πού μας αφήνουν όλα αυτά; Σ’ έναν κόσμο που πάει απ’ το κακό στο χειρότερο και γίνεται όλο και πιο βίαιος, πιο άσχημος, πιο ζεστός. Παρά τις προσπάθειες των ανθρώπων που αγωνίζονται, η πλειοψηφία στη Δύση θυμίζει τον ναρκισσιστή νεαρό του Ντίρενματ, ο οποίος –καλύπτοντας τ’ αυτιά του με μπαμπάκι, το στόμα με τσιγάρα– ανακαλύπτει ότι το τρένο του έχει μπει σ’ ένα βαθύ και σκοτεινό τούνελ. Η ώρα περνάει και το τούνελ δεν λέει να τελειώσει. Η ταχύτητα αυξάνεται: 210, 250, 500 χιλιόμετρα. Μπροστά στην ερώτηση του μηχανοδηγού «τι θα κάνουμε;», ο νεαρός τού απαντάει με μακάβρια ιλαρότητα: «Τίποτε».²


[1] Η τεχνολογία παίζει μεγάλο ρόλο εδώ. Είμαστε συνδεδεμένοι, αλλά μόνοι μας, εθισμένοι στην κατανάλωση ρηχού περιεχομένου, σοκαρισμένοι από την τελευταία τραγική εξέλιξη, την οποία θα ξεχάσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά.
[2] Φρίντριχ Ντίρενματ, Η βλάβη - Το τούνελ - Ο σκύλος, μτφρ. Γιάννης Καλιφατίδης, εκδ. Αντίποδες, σ. 126.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Είναι, τελικά, η woke αντζέντα απειλή για το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια»;

Radio Lifo / Είναι τελικά η woke ατζέντα απειλή για το τρίπτυχο «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια»;

Τι είναι το «woke» και τι δεν είναι; Γιατί εξακολουθεί να διχάζει; Βρισκόμαστε σε πόλεμο ταυτοτήτων και πολιτισμών; Και αν είσαι woke, είσαι αριστερός; Ο Γιάννης Πανταζόπουλος συζητά με τη Λασκαρίνα Λιακάκου και τον Θοδωρή Αντωνόπουλο για τις διαστρεβλώσεις που ακολουθούν την κουλτούρα της αφύπνισης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ