Η αμφιλεγόμενη ιστορία του Ιρανού ράπερ Tataloo που καταδικάστηκε σε θάνατο από το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης προκαλεί ενδιαφέρον.
Τα τατουάζ που καλύπτουν το πρόσωπο του Ιρανού ράπερ Tataloo ξεχωρίζουν μέσα από τη γκρίζα στολή της φυλακής που φοράει σήμερα ο 37χρονος καλλιτέχνης, καθώς αναμένει την εκτέλεσή του. Η εντυπωσιακή του πορεία, από την άνοδο ως pop idol της ιρανικής νεολαίας έως την πτώση του στα χέρια του θεοκρατικού καθεστώτος, καθρεφτίζει τις αναταράξεις της τελευταίας δεκαετίας στην πολιτική ζωή του Ιράν.
Ο Tataloo, με το πλήρες όνομα Amir Hossein Maghsoudloo, έχει καταδικαστεί σε θάνατο με την κατηγορία της «προσβολής των ισλαμικών ιεροτήτων». Μια απόφαση που μοιάζει ειρωνική, αν σκεφτεί κανείς ότι κάποτε είχε ταχθεί δημόσια υπέρ ενός σκληροπυρηνικού υποψηφίου για την προεδρία.
Το κοινό του ήταν η νεολαία της Ισλαμικής Δημοκρατίας, η οποία είδε στα τραγούδια του ένα μέσο αμφισβήτησης της θεοκρατίας, ιδιαίτερα σε εποχές που η πολιτική αντιπολίτευση ήταν αποδυναμωμένη και ακέφαλη. Οι στίχοι του έγιναν πιο αιχμηροί πολιτικά μετά τον θάνατο της Mahsa Amini το 2022 και τις διαδηλώσεις που ακολούθησαν σε όλο το Ιράν. Εμφανίστηκε σε βίντεο κλιπ που κατήγγειλαν απερίφραστα την κρατική καταστολή. «Όταν δείχνεις το πρόσωπό σου σε ένα μουσικό βίντεο, λες: "Είμαι εδώ και δεν με νοιάζει για τους περιορισμούς σου"», δήλωσε ο Ali Hamedani, πρώην δημοσιογράφος του BBC που τον είχε συναντήσει ήδη από το 2005. «Αυτό ήταν γενναίο».
Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ιράν επικύρωσε τον περασμένο μήνα την ετυμηγορία. «Αυτή η απόφαση έχει πλέον επιβεβαιωθεί και είναι έτοιμη για εκτέλεση», δήλωσε ο εκπρόσωπος του δικαστικού σώματος, Asghar Jahangir, σε συνέντευξη Τύπου.
Ακτιβιστές και υποστηρικτές του καλλιτέχνη έχουν εκφράσει έντονες ανησυχίες για την ασφάλειά του, ιδίως μετά από φερόμενη απόπειρα αυτοκτονίας στη φυλακή.
Ο Tataloo ξεκίνησε την καριέρα του το 2003, μέσα από την underground σκηνή που συνδύαζε δυτικά μουσικά ρεύματα – ραπ, μπλουζ και ροκ – με στίχους στη φαρσί. Το πρώτο του άλμπουμ κυκλοφόρησε το 2011, χωρίς ποτέ να παιχτεί επίσημα στο Ιράν, όπου το Υπουργείο Πολιτισμού ελέγχει αυστηρά κάθε δημόσια εκδήλωση.
Το 2015 εμφανίστηκε σε ένα μουσικό βίντεο υποστήριξης προς τους Φρουρούς της Επανάστασης και το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Αν και δεν σχολίασε ποτέ τους λόγους πίσω από αυτή τη στροφή, πολλοί εκτίμησαν ότι επιδίωκε να κερδίσει την εύνοια των αρχών ή και να αρθεί η ταξιδιωτική απαγόρευση που του είχε επιβληθεί.
Στο βίντεο για το τραγούδι "Energy Hasteei" ("Nuclear Energy"), τραγουδά μπροστά σε ένστολους με τουφέκια και στη συνέχεια πάνω στην ιρανική φρεγάτα Damavand, η οποία βυθίστηκε το 2018 στη Θάλασσα της Κασπίας. «Αυτό είναι το απόλυτο δικαίωμά μας: Να έχουμε έναν οπλισμένο Περσικό Κόλπο», τραγούδησε.
Το 2017, στήριξε δημόσια τον σκληροπυρηνικό Εμπραχίμ Ραϊσί και συμμετείχε στην τηλεοπτική του εκστρατεία ενόψει των προεδρικών εκλογών. Ο Ραϊσί τελικά εξελέγη πρόεδρος το 2021, πριν σκοτωθεί σε συντριβή ελικοπτέρου το 2024.
Tataloo: Η περίοδος εξορίας και η πτώση
Το 2018 του επετράπη να φύγει για την Τουρκία, όπου πολλοί Ιρανοί καλλιτέχνες δίνουν συναυλίες. Ο Tataloo αξιοποίησε τη φήμη του στα social media, παρά το ότι προκαλούσε με τα τατουάζ του - ανάμεσά τους, η ιρανική σημαία, ένα κλειδί, μια καρδιά και το πρόσωπο της μητέρας του.
Το Instagram διέγραψε τον λογαριασμό του το 2020 όταν κάλεσε ανήλικα κορίτσια να ενταχθούν στην «ομάδα» του για σεξ. Παραδέχτηκε επίσης χρήση ναρκωτικών.
«Παρά το αμφιλεγόμενο προφίλ του, έχει μεγάλο κοινό στο Ιράν, γνωστό ως "Tatalities"», δήλωσε η αναλύτρια Holly Dagres. «Κατά καιρούς πλημμυρίζουν τα social media με μηνύματα συμπαράστασης και έχουν οργανώσει καμπάνιες για την απελευθέρωσή του».
Οι στίχοι του έβρισκαν απήχηση σε μια νέα γενιά που ένιωθε αποκλεισμένη - χωρίς δουλειά, χωρίς πολιτικά δικαιώματα και χωρίς προοπτική. Μετά τον θάνατο της Amini, τα τραγούδια του έγιναν πιο προκλητικά απέναντι στη θεοκρατία. Στο τραγούδι "Enghelab Solh" ("Επανάσταση της Ειρήνης") απευθύνεται άμεσα στον Ανώτατο Ηγέτη: «Δεν θέλουμε δακρυγόνα, γιατί υπάρχουν δάκρυα στα μάτια όλων», ραπάρισε.
Tataloo: Η επιστροφή και η καταδίκη εις θάνατον
Στα τέλη του 2023, μετά τη λήξη του διαβατηρίου του, απελάθηκε από την Τουρκία και συνελήφθη αμέσως με την άφιξή του στο Ιράν. Αρχικά καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση για βλασφημία.
Το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την ποινή και νέα δίκη τον οδήγησε στη θανατική καταδίκη τον περασμένο Ιανουάριο. Επιπλέον, ήδη εξέτιε ποινή δέκα ετών για κατηγορίες όπως «προώθηση πορνείας» και «ηθική διαφθορά».
«Ο Tataloo κινδυνεύει σοβαρά με εκτέλεση», προειδοποίησε ο Μαχμούντ Αμίρι-Μογκαντάμ από την οργάνωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ιράν. «Η διεθνής κοινότητα, οι καλλιτέχνες και το κοινό πρέπει να δράσουν για να σταματήσουν την εκτέλεσή του».
Ο ίδιος ζήτησε συγγνώμη ενώπιον του δικαστηρίου: «Σίγουρα έχω κάνει λάθη και πολλές από τις πράξεις μου ήταν λανθασμένες», φέρεται να είπε. Ο θείος του επιβεβαίωσε ότι παντρεύτηκε ενώ βρισκόταν σε πτέρυγα μελλοθανάτων και ότι πρόσφατα επιχείρησε να αυτοκτονήσει.
Η υπόθεση προκαλεί έντονες αντιδράσεις σε μια περίοδο εσωτερικής και διεθνούς πίεσης για την Τεχεράνη. Όπως σχολίασε ο ειδικός Αμπάς Μιλάνι του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, το Ιράν βρίσκεται στην «πιο απομονωμένη» φάση του, προσπαθώντας απεγνωσμένα να καταλήξει σε συμφωνία με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
«Το να εξοργίσουν το φανατικό κοινό του Tataloo είναι ένας πονοκέφαλος που δεν χρειάζονται αυτή τη στιγμή», υπογράμμισε.
Με πληροφορίες από Associated Press
