Η Τουρκία ανάμεσα σε Ιράν και Ισραήλ: Ευκαιρίες, απειλές και ο φόβος για τους Κούρδους

Η Τουρκία ανάμεσα σε Ιράν και Ισραήλ: Ευκαιρίες, απειλές και ο φόβος για του Κούρδους Facebook Twitter
φωτ.: ΕΡΑ
0

Καθώς η σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ εισέρχεται στην έκτη ημέρα, η Τουρκία – ηγετική σουνιτική δύναμη στην περιοχή – βρίσκεται ενώπιον μιας ακόμα κρίσιμης προσπάθειας να εξισορροπήσει, αυτή τη φορά μεταξύ ευκαιριών και απειλών.

Όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, αυξάνεται η πιθανότητα αποσταθεροποίησης του Ιράν, με σοβαρές επιπτώσεις για την Τουρκία, η οποία πασχίζει να σταθεροποιήσει την εύθραυστη οικονομία της και να βάλει τέλος σε μια 40χρονη κουρδική εξέγερση υπό το PKK – μια οργάνωση που κατά καιρούς συνεργάζεται τακτικά με το ιρανικό καθεστώς παρά την ιδεολογική αντιπαλότητα.

Αυτή η εύθραυστη ισορροπία εξηγεί τις εντατικές διπλωματικές επαφές του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος είχε συνομιλίες με τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον Ιρανό Πρόεδρο Μαχμούντ Πεζεσκιάν. Όπως δήλωσε μετά από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, η Τουρκία έχει ξεκινήσει «εντατική διπλωματική προσπάθεια» για τον τερματισμό της σύγκρουσης και την επανέναρξη των συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ο διορισμός του στενού συμμάχου του Τραμπ, Τομ Μπάρακ, ως πρέσβη στην Άγκυρα και ειδικός απεσταλμένος για τη Συρία, έχει ενισχύσει την τουρκο-αμερικανική επικοινωνία, κάτι που επιβεβαιώνεται και από αξιωματούχους του Λευκού Οίκου.

Αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και περιφερειακές συμμαχίες της Τουρκίας

Παρόλο που το Ιράν δηλώνει ότι δεν ζητά μεσολάβηση, είναι προφανές ότι καλωσορίζει κάθε στήριξη. Ωστόσο, οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ έχουν φτάσει στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών λόγω Γάζας, γεγονός που περιορίζει την επιρροή της Άγκυρας.

«Ρητορικά, η Τουρκία έχει ταυτιστεί πλήρως με το Ιράν», τονίζει η ειδικός Γκάλια Λίντενστραους, του Ινστιτούτου Εθνικής Ασφάλειας στο Τελ Αβίβ. Παρά τις λεκτικές επιθέσεις Ερντογάν κατά του Ισραήλ, η Άγκυρα – όπως και η Σαουδική Αραβία – δεν επιθυμεί να αποκτήσει το Ιράν πυρηνικά όπλα.

Η σύγκρουση, πάντως, δεν είναι δίχως οφέλη για την Τουρκία. Το 2020, η Άγκυρα συνέπραξε με το Ισραήλ για να υποστηρίξει το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο κατά της Αρμενίας, ενισχύοντας τη δική της επιρροή στον Νότιο Καύκασο εις βάρος Ιράν και Ρωσίας.

Παράλληλα, η αποδυνάμωση των ιρανικών δυνάμεων στη Συρία και ο εκπαραθυρωμένος Άσαντ έχουν επιτρέψει σε φιλοτουρκικές δυνάμεις να αποκτήσουν έλεγχο μέχρι και τη Δαμασκό. Στο Ιράκ, η αποδυνάμωση της ιρανικής επιρροής εξυπηρετεί το φιλόδοξο τουρκικό σχέδιο «Δρόμος Ανάπτυξης» ύψους 17 δισ. δολαρίων, που θα συνδέει τον Περσικό Κόλπο με την Ευρώπη μέσω Τουρκίας.

Ο φόβος της Τουρκίας για τους Κούρδους

Ωστόσο, τα γεωπολιτικά κέρδη μπορεί να εξαφανιστούν μπροστά στον κίνδυνο κουρδικής εξέγερσης. Ο πρώην πρέσβης Τζενγκίζ Φιράτ σημειώνει πως η Τουρκία «δεν συντάσσεται πλήρως με τη Δύση ούτε με το Ιράν», θεωρεί όμως πως μια πτώση του ιρανικού καθεστώτος μπορεί να οδηγήσει σε εξεγέρσεις Κούρδων και άλλων μειονοτήτων που θα αποσταθεροποιήσουν την ανατολική Τουρκία.

Αν το Ιράν αποκτήσει μια δυτικόφιλη κυβέρνηση, η Τουρκία κινδυνεύει να χάσει τη στρατηγική της αξία ως αντι-ιρανικός πυλώνας. «Ένα "αποδυναμωμένο" Ιράν αφαιρεί από την Τουρκία το δικαίωμα να επεκτείνει στρατιωτικά την επιρροή της υπό την πρόφαση του PKK», σχολιάζει η καθηγήτρια Αρζού Γιλμάζ από το Πανεπιστήμιο του Κουρδιστάν.

Ο κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, δήλωσε πως «ο τελικός στόχος αυτής της βίας είναι η ίδια η Τουρκία». Κατηγορεί το Ισραήλ ότι επιδιώκει τη δημιουργία κουρδικού κράτους από περιοχές Τουρκίας, Ιράκ, Συρίας και Ιράν.

Η ένταση κορυφώθηκε όταν το Ισραήλ βομβάρδισε δύο στρατιωτικά αεροδρόμια στη Συρία όπου, σύμφωνα με αναφορές, η Τουρκία σκόπευε να εγκαταστήσει ρωσικούς πυραύλους S-400. Είχε προηγηθεί η υποστήριξη του Ισραήλ σε κουρδικές οντότητες στη βόρεια Συρία.

Προσφυγικό, ενέργεια και οικονομικές απειλές

Η πιθανότητα μαζικής φυγής Ιρανών προς τα 534 χλμ. συνόρων με την Τουρκία προκαλεί πανικό στην Άγκυρα. Η χώρα ήδη φιλοξενεί σχεδόν 4 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες και ένα νέο κύμα θα επιφέρει τεράστιο πολιτικό και οικονομικό κόστος.

Η Τουρκία εξαρτάται σε ποσοστό άνω του 90% από εισαγωγές πετρελαίου. Σύμφωνα με την TENEO, αύξηση $10 στην τιμή του πετρελαίου θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό της Τουρκίας κατά 4 δισ. δολάρια ετησίως. Επιπλέον, ο αγωγός φυσικού αερίου από το Ταμπρίζ στην Άγκυρα κινδυνεύει να γίνει στόχος ισραηλινών πληγμάτων.

Οι εξαγωγές προς την Κεντρική Ασία επίσης βρίσκονται σε κίνδυνο, καθώς βασίζονται στο ιρανικό έδαφος. Αλλά το μεγαλύτερο άγχος της Τουρκίας είναι ο κουρδικός παράγοντας. Το PKK και άλλες κουρδικές ομάδες έχουν αρχίσει να καλούν σε εξέγερση εντός Ιράν – κάτι που μπορεί να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις και στην Τουρκία.

Η Τουρκία επωφελείται βραχυπρόθεσμα από την αποδυνάμωση του Ιράν, αλλά μακροπρόθεσμα αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους: από το προσφυγικό και την ενεργειακή κρίση, μέχρι την επανέναρξη του κουρδικού μετώπου. Η εύθραυστη θέση της ως «μεσάζων» ίσως να μην αρκεί για να σταθεροποιήσει την περιοχή — ή την ίδια την Τουρκία.

Διεθνή
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Ερντογάν μιλά για ειρήνη, αλλά το χέρι του δείχνει πόλεμο

Ανάλυση / Ο Ερντογάν μιλά για ειρήνη, αλλά το χέρι του δείχνει πόλεμο

Η διπλή ρητορική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποκαλύπτει μια Τουρκία σε κρίση: λόγια για ειρήνη, αλλά πράξεις καταστολής, αυταρχισμού και στρατιωτικοποίησης. Ανάλυση της πολιτικής πραγματικότητας πίσω από τις υποσχέσεις
ΠΕΤΡΟΣ ΚΡΑΝΙΑΣ
Πώς μεταφράζεται η ρήση Ερντογάν «δεν θα είμαι ξανά πρόεδρος» - Οι φόβοι στην Τουρκία

Ανάλυση / Πώς μεταφράζεται η ρήση Ερντογάν «δεν θα είμαι ξανά υποψήφιος πρόεδρος» - Οι φόβοι στην Τουρκία

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δηλώνει πως δεν θα είναι ξανά υποψήφιος για την προεδρία της Τουρκίας, ενώ φουντώνουν τα σενάρια για συνταγματική αλλαγή που θα του επιτρέψει νέα θητεία - Το ιστορικό των δηλώσεών του και οι πολιτικές εξελίξεις
ΠΕΤΡΟΣ ΚΡΑΝΙΑΣ
Ο Ερντογάν, η υπόθεση Ιμάμογλου και τα θρησκευτικά τάγματα της Τουρκίας ξανά στο προσκήνιο

Ανάλυση / Ο Ερντογάν, η υπόθεση Ιμάμογλου και τα θρησκευτικά τάγματα της Τουρκίας ξανά στο προσκήνιο

Τι κρύβεται πίσω από τις δηλώσεις Ερντογάν και τις έρευνες κατά Ιμάμογλου; - Το τάγμα των Σουλεϊμαντζήδων στο επίκεντρο της πολιτικής έντασης στην Τουρκία
ΠΕΤΡΟΣ ΚΡΑΝΙΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ναυτική καταδίωξη στην Κορνουάλη οδήγησε σε κατάσχεση κοκαΐνης αξίας 18 εκατ. λιρών και σύλληψη διεθνούς δικτύου

Διεθνή / Ναυτική καταδίωξη στην Κορνουάλη οδήγησε σε κατάσχεση κοκαΐνης αξίας 18 εκατ. λιρών και σύλληψη διεθνούς δικτύου

Μια κινηματογραφική καταδίωξη στη θάλασσα της Κορνουάλης αποκάλυψε διεθνές καρτέλ ναρκωτικών που μετέφερε κοκαΐνη από τη Νότια Αμερική στη Βρετανία μέσω θαλάσσιων «παραδόσεων»
LIFO NEWSROOM
Δασμοί Τραμπ: Η «αθέατη» πλευρά της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ

Διεθνή / Δασμοί Τραμπ: Η «αθέατη» πλευρά της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ

Σε σύγκριση με το καθεστώς που ίσχυε από τις 9 Απριλίου, όταν ανεστάλη ο συντελεστής 20% που είχε ανακοινωθεί μία εβδομάδα πριν και επιβλήθηκε ένας πρόσθετος οριζόντιος δασμός 10%, η διαφορά είναι μικρή, καθώς στον συντελεστή 15% θα ενσωματωθούν και οι προϋπάρχοντες δασμοί
LIFO NEWSROOM
Γερμανία: Το παλαιότερο και μεγαλύτερο gay nightclub κλείνει λόγω πτώχευσης

Διεθνή / SchwuZ: Το μεγαλύτερο γκέι nightclub της Γερμανίας κήρυξε πτώχευση έπειτα από 50 χρόνια λειτουργίας

Τον Μάιο, το κλαμπ περιόρισε το ωράριο λειτουργίας του, απέλυσε προσωπικό και ζήτησε τη βοήθεια των τακτικών επισκεπτών του για να καλύψει το συνεχώς αυξανόμενο οικονομικό έλλειμμα
LIFO NEWSROOM
Zωγράφος ανακάλυψε μήνυμα 122 ετών μέσα σε μπουκάλι στους τοίχους ενός φάρου

Διεθνή / Zωγράφος ανακάλυψε μήνυμα 122 ετών μέσα σε μπουκάλι στους τοίχους ενός φάρου

Το μπουκάλι, που ήταν κρυμμένο σε μια κοιλότητα στον τοίχο του φάρου του Cape Bruny, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ιστορικό μνημείο, περιείχε ένα γράμμα που είχε γραφτεί το 1903 από έναν επιθεωρητή φάρων της Τασμανίας
LIFO NEWSROOM
ΛΟΑΤΚΙ ΑΚΤΙΒΙΣΤΕΣ ΚΑΡΑΙΒΙΚΗ

Διεθνή / Ακτιβιστές ΛΟΑΤΚΙ+ στην Καραϊβική χαιρετίζουν την ιστορική απόφαση δικαστηρίου που καταργεί νόμους της αποικιακής εποχής

«Προχωράμε προς τη σωστή κατεύθυνση» καθώς το ανώτατο δικαστήριο της Ανατολικής Καραϊβικής κρίνει αντισυνταγματικούς τους νόμους στην Αγία Λουκία για την ομοφυλοφιλική ερωτική επαφή
LIFO NEWSROOM