Η πρόσφατη κατάσχεση δύο κοντέινερ με πτερύγια καρχαρία αποδεικνύει ότι η βάρβαρη, και απαγορευμένη σε πολλές χώρες του κόσμου πρακτική ψαρέματος, εξακολουθεί να ανθίζει.
Στα στενά σοκάκια της γειτονιάς Sai Ying Pun, στο Χονγκ Κονγκ, βρίσκεται το κέντρο του εμπορίου των αποξηραμένων θαλασσινών. Στις περισσότερες βιτρίνες ένα εμπόρευμα επιδεικνύεται με υπερηφάνεια: τα πτερύγια καρχαρία. Στοιβαγμένα σε ράφια, μέσα σε βάζα ή σακούλες κάποιος μπορεί να τα βρει σε όλα τα μεγέθη. Αρκετά καταστήματα φέρουν τη λέξη «καρχαρίας» στα ονόματά τους, η πώληση των συγκεκριμένων προϊόντων είναι ιδιαίτερα προσοδοφόρα.
Το Χονγκ Κονγκ, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πτερυγίων καρχαρία στον κόσμο, είναι υπεύθυνο σχεδόν για το 50% του παγκόσμιου εμπορίου. Τα πτερύγια που πωλούνται στο Sai Ying Pun προέρχονται από περισσότερες από 100 χώρες και 76 διαφορετικά είδη ψαριών εκ των οποίο το ένα τρίτο απειλείται.
Τον Μάιο οι τελωνειακές Αρχές προχώρησαν στη μεγαλύτερη κατάσχεση φορτίου πτερυγίων καρχαρία στην ιστορία του Χονγκ Κονγκ καθώς εντόπισαν 26 τόνους πτερυγίων σε δύο κοντέινερ από τον Ισημερινό. Τα πτερύγια είχαν αφαιρεθεί από 38.500 καρχαρίες που απειλούνται με εξαφάνιση. Τα πτερύγια αφαιρούνται συχνά ενώ είναι ακόμα ζωντανά. Οι τραυματισμένοι καρχαρίες ρίχνονται συνήθως στη θάλασσα όπου, ανίκανοι να κολυμπήσουν, βυθίζονται και πεθαίνουν από αιμορραγία ή κατασπαράζονται από άλλα ψάρια. Η πρακτική απαγορεύεται από πολλές χώρες και από διεθνείς συμφωνίες.
Ωστόσο, η πώληση και η κατανάλωση πτερυγίων καρχαρία είναι νόμιμη στο Χονγκ Κονγκ, αν και τα προϊόντα από καρχαρίες που απειλούνται με εξαφάνιση πρέπει να συνοδεύονται από ειδική άδεια. Το παράνομο εμπόριο τιμωρείται με ποινή φυλάκισης που μπορεί να φτάσει ακόμα και τα δέκα έτη και με πρόστιμο δέκα εκατομμυρίων δολαρίων Χονγκ Κονγκ, αλλά οι διώξεις είναι σπάνιες.
Το πτερύγιο του καρχαρία συνήθως καταναλώνεται τεμαχισμένο σε σούπα σε γάμους και οικογενειακά συμπόσια. Σύμφωνα με την Andrea Richey διευθύντρια τοπικής ΜΚΟ, το πτερύγιο του καρχαρία, από μόνο του, δεν έχει κάποια ιδιαίτερη γεύση. «Η γεύση προέρχεται μόνο από το ζωμό σούπας» λέει κάνοντας λόγο για «επιδεικτική κατανάλωση» και για «επίδειξη κοινωνικής θέσης» που απορρέει από την παραγγελία ενός ακριβού πιάτου.
100 εκατ. καρχαρίες σκοτώνονται κάθε χρόνο
Σύμφωνα με έρευνα του 2018 που πραγματοποιήθηκε από την οργάνωση, το 85% των κινέζικων εστιατορίων της πόλης πωλούν ακόμη πιάτα καρχαρία. Φορτία παραλαμβάνονται καθημερινά, συχνά με ψευδείς ταμπέλες ώστε να αποφεύγονται οι έλεγχοι. Η Andrea Richey αναφέρει πως πάνω από 100 εκατομμύρια καρχαρίες σκοτώνονται κάθε χρόνο και κάνει λόγο για παγκόσμιο πρόβλημα. «Τα τελευταία 50 χρόνια έχουμε χάσει έως και το 90% ορισμένων πληθυσμών», λέει η Richey.
Οι κατασχέσεις των παράνομων φορτίων αυξάνονται, με τους τελωνειακούς αξιωματούχους του Χονγκ Κονγκ να ταυτοποιούν τα προϊόντα ακόμα και με DNA, αλλά οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση δεν κάνει αρκετά. Από την πλευρά της, Gloria Lai Pui-yin, εκ μέρους του WWF Χονγκ Κονγκ υποστηρίζει πως η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίζει το λαθρεμπόριο άγριων ζώων ως σοβαρό έγκλημα και καλεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να σταματήσει το Χονγκ Κονγκ να λειτουργεί ως διαμετακομιστικός κόμβος στην αλυσίδα του λαθρεμπορίου άγριων ζώων.
Πέρα από τα λιμάνια το λαθρεμπόριο είναι δύσκολο να καταπολεμηθεί και στην πόλη. Οι ιδιοκτήτες καταστημάτων συχνά δεν γνωρίζουν εάν τα προϊόντα τους προέρχονται από είδη που απειλούνται με εξαφάνιση. «Εάν ρωτήσετε τους ιδιοκτήτες των καταστημάτων, πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζουν τι είδη καρχαρία πωλούν και έτσι δεν ξέρουν αν παραβιάζουν το νόμο», λέει η Andrea Richey που προτείνει την πλήρη απαγόρευση του εμπορίου.
Εναλλακτικές πηγές εισοδήματος για τους ψαράδες
Από την πλευρά της η Madison Stewart, που ίδρυσε το 2018 το "Project Hiu", δεν παραβλέπει το γεγονός πως οι ψαράδες ζουν από την κατανάλωση του καρχαρία. Έτσι το "Project Hiu" προσπαθεί να αντικαταστήσει το εμπόριο με την απασχόληση ψαράδων στη διεξαγωγή θαλάσσιων δραστηριοτήτων για τουρίστες. Πέρυσι οργάνωσε 10 ταξίδια με διαφορετικές ομάδες ψαράδων καταφέρνοντας να «πετύχει μια εναλλακτική πηγή εισοδήματος για ορισμένους από αυτούς».
Η Stewart αναφέρει πως και οι ψαράδες πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης καθώς οι απολαβές τους είναι ελάχιστες.«Κανείς δεν είπε ποτέ την ιστορία των ανθρώπων που πραγματικά υποφέρουν από αυτό το εμπόριο», λέει. «Νιώθω ότι το εμπόριο πτερυγίων ανταγωνίζεται το εμπόριο ναρκωτικών. Είναι παγκόσμιο. Έχει χρήμα, παρανομία, διαφθορά και εκμετάλλευση», αναφέρει μεταξύ άλλων.
Μία πρόσφατη πρόοδος
Με το ενδιαφέρον των ΜΜΕ να επικεντρώνεται στον κορωνοϊό και στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ, το εμπόριο πτερυγίων καρχαρία λαμβάνει ακόμη λιγότερη δημοσιότητα ότι συνηθίζεται, λέει ο Alex Hofford, ανεξάρτητος σύμβουλος εμπορίου άγριων ζώων. «Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τη μείωση της ζήτησης πτερυγίων καρχαρία δεν χαίρουν τη δημοσιότητα που τους αξίζει».
Υπήρξε όμως κάποια πρόσφατη πρόοδος. Μετά από σειρά διαμαρτυριών έξω από τα εστιατόριά της, η Maxim, η μεγαλύτερη αλυσίδα εστιατορίων του Χονγκ Κονγκ, συμφώνησε τον Ιανουάριο του 2020 να αφαιρέσει τα πτερύγια του καρχαρία από τα μενού της. Ωστόσο, άλλα γκρουπ εστιατορίων, που διοργανώνουν δεξιώσεις γάμων, συνεχίζουν να πωλούν καρχαρία.
«Αυτό που βλέπετε να πωλείται στα καταστήματα εδώ είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα», λέει ο Hofford. «Θέλουμε οι άνθρωποι να συνειδητοποιήσουν ότι όταν σταματά η αγορά πτερυγίων καρχαρία, σταματά και ο θάνατος καρχαριών σε όλο τον κόσμο».
Με πληροφορίες από Guardian
