Ένας «Διαστημικός Κυνηγός Καταιγίδων» ξεκινάει τη λειτουργία του στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Ένας «Διαστημικός Κυνηγός Καταιγίδων» ξεκινάει τη λειτουργία του στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό Facebook Twitter
Τα «blue jets» ξεκινούν από τις κορυφές των νεφών και διαδίδονται προς τα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας έως τη στρατόσφαιρα. Πηγή: Wikimedia Commons/Gemini Observatory
0

Ένα νέο επιστημονικό παρατηρητήριο μεταφέρθηκε και μόλις τοποθετήθηκε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), έξω από το διαστημικό εργαστήριο «Κολόμβος» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).

Πρόκειται για το Παρατηρητήριο των Αλληλεπιδράσεων Ατμόσφαιρας-Διαστήματος (Atmosphere-Space Interactions Monitor-ASIM), γνωστό και ως «Διαστημικός Κυνηγός Καταιγίδων».

Το, βάρους 314 κιλών, παρατηρητήριο μεταφέρθηκε στον ISS με την τελευταία πτήση του αμερικανικού μεταγωγικού σκάφους Dragon της Space X και η τοποθέτησή του στην κατάλληλη θέση έξω από τον ISS έγινε με τη βοήθεια ενός ρομποτικού βραχίονα μήκους 16 μέτρων.

Το ASIM θα στοχεύει συνεχώς στη Γη και θα παρατηρεί τους κεραυνούς και τις άλλες ισχυρές ηλεκτρικές εκκενώσεις στην ατμόσφαιρα, οι οποίες συμβαίνουν πάνω από τις καταιγίδες, φαινόμενα που δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα.

Ο ISS αποτελεί το ιδανικό «μπαλκόνι» για να συλλέξει κανείς πληροφορίες για αυτά τα φαινόμενα, καθώς κινείται περίπου 400 χιλιόμετρα πάνω από τον πλανήτη μας και μπορεί να δει από ψηλά τις καταιγίδες. Τα στοιχεία του ASIM θα μεταδίδονται στη Γη μέσω τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων.

Το ASIM μπορεί με τις δύο κάμερες και τα φωτόμετρά του να τραβήξει εικόνες των καταιγίδων στο υπέρυθρο και στο υπεριώδες τμήμα του φάσματος, ενώ διαθέτει επίσης ανιχνευτές ακτίνων-Χ και ακτίνων-γ.

Ένας «Διαστημικός Κυνηγός Καταιγίδων» ξεκινάει τη λειτουργία του στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό Facebook Twitter
Πηγή: ESA

Οι καταιγίδες είναι θεαματικά φυσικά φαινόμενα, αλλά οι άνθρωποι από την επιφάνεια της Γης μπορούν να δουν μόνο ένα μέρος του τι πράγματι συμβαίνει. Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο ανώτερο τμήμα της ατμόσφαιρας, στη μεσόσφαιρα και στη στρατόσφαιρα, λαμβάνουν χώρα περίεργα, αν όχι μυστηριώδη, πράγματα για τα οποία δεν υπάρχει μια βέβαιη επιστημονική εξήγηση.

Αυτά τα ασυνήθιστα «παροδικά φωτεινά συμβάντα» (transient luminous events), όπως λέγονται, παρατηρήθηκαν τυχαία για πρώτη πρώτη φορά το 1989, όταν ένας αμερικανός επιστήμονας που δοκίμαζε μια τηλεοπτικά κάμερα, «έπιασε» πάνω από ένα μακρινό νέφος καταιγίδας φωτεινές στήλες φωτός, οι οποίες έμοιαζαν με κεραυνούς-πυραύλους ή ανοδικούς κεραυνούς.

Η ανακάλυψη είχε τότε εκπλήξει τους επιστήμονες, όπως δήλωσε στο BBC ο επικεφαλής επιστήμων του ASIM δρ Τόρστεν Νόιμπερτ του Εθνικού Ινστιτούτου Διαστήματος του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Δανίας. Όπως είπε, «πραγματικά μας εξέπληξε όλους. Πώς ήταν δυνατό να υπάρχει κάτι τέτοιο και να μη το ξέρουμε; Υπήρχαν έως τότε μόνο κάποιες ανεκδοτολογικές αναφορές από πιλότους αεροπλάνων».

Στην πορεία, αυτές οι ηλεκτρικές εκκενώσεις, που δεν διαρκούν περισσότερο από μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου αλλά μπορεί να έχουν μήκος πολλών δεκάδων χιλιομέτρων, πήραν ονόματα ξωτικών όπως «sprites», «blue jets» (τα πιο μυστηριώδη) και «elves» (τα πιο συχνά και κατανοητά). Αυτά ακριβώς τα «εξωτικά» φαινόμενα θα μελετήσει το ASIM, η αποστολή του οποίου θα διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια.

Τα «sprites», που προκαλούνται στη μεσόσφαιρα από ηλεκτρικές εκκενώσεις στη μεσόσφαιρα, σε ύψος 50 έως 100 χιλιομέτρων, μοιάζουν με κόκκινες μέδουσες που τα πλοκάμια τους απλώνονται προς τα κάτω.

Τα «blue jets» ξεκινούν από τις κορυφές των νεφών και διαδίδονται προς τα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας έως τη στρατόσφαιρα. Ο πρώτος που βιντεοσκόπησε ένα «blue jet», ήταν από τον ISS ο αστροναύτης Αντρέας Μόγκενσεν της ESA το 2015.


Πιο ψηλά από όλα, έως την ιονόσφαιρα στα σύνορα μεταξύ ατμόσφαιρας-διαστήματος, φθάνουν τα «elves», που έχουν μορφή ομόκεντρων κύκλων φωτός, συχνά ξεκινούν σαν μια αδύναμη λάμψη και εκτείνονται σε ακτίνα έως 400 χιλιομέτρων.

Επιπλέον, οι πανίσχυρες αυτές ηλεκτρικές εκκενώσεις και τα ηλεκτρικά πεδία μέσα στα νέφη επιταχύνουν τα ηλεκτρόνια σε τέτοιες ταχύτητες και σε τόσο μεγάλους αριθμούς, ώστε συχνά δημιουργούν ακτίνες Χ και γ, κάτι άλλο που επίσης θα μελετηθεί χάρη στο νέο διαστημικό παρατηρητήριο.

Κάθε δευτερόλεπτο περίπου 45 κεραυνοί εμφανίζονται στην ατμόσφαιρα της Γης, ενώ ισχυρές χημικές αντιδράσεις μεταβάλλουν την σύσταση της ατμόσφαιρας μέσα και γύρω από τα καταιγιδοφόρα σύννεφα. Καθώς οι κεραυνοί επηρεάζουν τις συγκεντρώσεις πολλών ατμοσφαιρικών αερίων, παίζουν σημαντικό ρόλο και στη διαμόρφωση του κλίματος, κάτι που θα αποτελέσει επίσης αντικείμενο επιστημονικής μελέτης.

Ακόμη, οι παρατηρήσεις του ASIM θα βελτιώσουν την κατανόηση των επιστημόνων για τις συνέπειες των αμμοθυελλών, των αστικών ρύπων, των δασικών πυρκαγιών και της ηφαιστειακής τέφρας για το σχηματισμό νεφών και την πρόκληση κεραυνών.

Τech & Science
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

OpenAI: Ο CEO της εταιρείας ισχυρίζεται πως η τεχνητή νοημοσύνη ενδεχομένως να βρίσκεται κοντά στη θεραπεία του καρκίνου

Τech & Science / OpenAI: Ο Σαμ Άλτμαν δηλώνει πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βρίσκεται κοντά στη θεραπεία του καρκίνου

«Αν η τεχνητή νοημοσύνη παραμείνει στην πορεία που πιστεύουμε ότι θα ακολουθήσει, τότε θα είναι δυνατά εκπληκτικά πράγματα», είπε χαρακτηριστικά ο Σαμ Άλτμαν
LIFO NEWSROOM
Ανακαλύφθηκε νέο είδος δεινοσαύρου στη Μογγολία: Το παλαιότερο είδος παχυκεφαλόσαυρου

Τech & Science / Ανακαλύφθηκε νέο είδος δεινοσαύρου στη Μογγολία: Το παλαιότερο είδος παχυκεφαλόσαυρου

Ο Zavacephale rinpoche, το παλαιότερο και πιο πλήρες δείγμα παχυκεφαλόσαυρου, αποκαλύπτει πώς ζούσαν, πέθαιναν και ζευγάρωναν αυτά τα μυστηριώδη πλάσματα πριν 115 εκατ. χρόνια
LIFO NEWSROOM
Ένα AI «διαβάζει» το καρδιογράφημα καλύτερα από τους γιατρούς και προβλέπει επικίνδυνες επιπλοκές

Τech & Science / Ένα AI «διαβάζει» το καρδιογράφημα καλύτερα από τους γιατρούς και προβλέπει επικίνδυνες επιπλοκές

Το AI μοντέλο εντοπίζει ανωμαλίες στο καρδιογράφημα που συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών, οι οποίες συνήθως περνούν απαρατήρητες από τους γιατρούς
LIFO NEWSROOM
Ένας νεφέλωμα, δύο οπτικές: Το τηλεσκόπιο Webb της NASA το καταγράφει σε εντυπωσιακά χρώματα

Τech & Science / Ένας νεφέλωμα, δύο οπτικές: Το τηλεσκόπιο Webb της NASA το καταγράφει σε εντυπωσιακά χρώματα

Το τηλεσκόπιο James Webb της NASA αποκαλύπτει δύο εντυπωσιακές εικόνες του νεφελώματος NGC 6072, δείχνοντας πώς η παρατήρηση μέσω διαφορετικών οργάνων του μπορεί να αποκαλύψει εντελώς διαφορετικές όψεις ενός και μόνο κοσμικού αντικειμένου
LIFO NEWSROOM