Οι προϊστορικές μεταβολές και η επιταχυνόμενη κλιματική αλλαγή «συρρικνώνουν» τη Γροιλανδία και προκαλούν τη μετατόπισή της, προειδοποιεί νέα έρευνα.
Καθώς η κλιματική αλλαγή πλήττει την Αρκτική με ολοένα μεγαλύτερη ένταση, η Γροιλανδία φαίνεται να «μικραίνει» σε μέγεθος. Νέα μελέτη από το DTU Space, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Geophysical Research: Solid Earth, δείχνει ότι το δανικό έδαφος «στρεβλώνεται, συμπιέζεται και τεντώνεται», ενώ ταυτόχρονα μετακινείται αργά προς τα βορειοδυτικά.
Το φαινόμενο προκαλείται από τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών και τις αλλαγές στον γήινο φλοιό, οι οποίες οφείλονται στη λιώση των τεράστιων στρωμάτων πάγου που ασκούσαν πίεση στο υπέδαφος. Οι ερευνητές εξηγούν ότι αυτές οι κινήσεις προκαλούν διαστολή και συστολή στο έδαφος της Γροιλανδίας — μερικές περιοχές «τεντώνονται» και επεκτείνονται, ενώ άλλες «συμπιέζονται» και μικραίνουν.
Ο ερευνητής του DTU Space και επικεφαλής της μελέτης Danjal Longfors Berg σημειώνει ότι συνολικά αυτό σημαίνει πως η Γροιλανδία γίνεται μικρότερη, αν και το φαινόμενο μπορεί να αλλάξει με το «επιταχυνόμενο λιώσιμο που παρατηρούμε σήμερα».
Η μελέτη, βασισμένη σε μετρήσεις από 58 σταθμούς GNSS σε όλη τη Γροιλανδία, έδειξε επίσης ότι το νησί έχει μετακινηθεί προς τα βορειοδυτικά κατά περίπου 2 εκατοστά ετησίως τα τελευταία είκοσι χρόνια. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η πίεση στον φλοιό μειώνεται εξαιτίας της μαζικής απώλειας πάγου που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Το 2024, το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας, που σχηματίστηκε πριν από περίπου τρία εκατομμύρια χρόνια, έχασε περισσότερους από 90 γιγατόνους πάγου. Αν και αυτή ήταν η μικρότερη απώλεια από το 2013, αποτελεί το 28ο συνεχόμενο έτος κατά το οποίο η Γροιλανδία χάνει περισσότερο πάγο από όσο παράγει. Η απώλεια αυτή συνιστά σοβαρή απειλή για τα ανθρώπινα και φυσικά οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο, καθώς το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας περιέχει αρκετό νερό για να αυξήσει τη στάθμη της θάλασσας κατά 7,4 μέτρα. Σύμφωνα με το Copernicus, κάθε εκατοστό ανόδου της στάθμης της θάλασσας ενδέχεται να εκθέσει περίπου έξι εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως σε πλημμύρες.
Παράλληλα, το υπέδαφος της Γροιλανδίας εξακολουθεί να επηρεάζεται από τους «τεράστιους» όγκους πάγου που έχουν λιώσει από την τελευταία Εποχή των Παγετώνων, πριν από περίπου 20.000 χρόνια. «Ο πάγος που έχει λιώσει τις τελευταίες δεκαετίες έχει ωθήσει τη Γροιλανδία προς τα έξω και έχει προκαλέσει ανύψωση, οπότε η περιοχή έχει ουσιαστικά μεγαλώσει αυτή την περίοδο», προσθέτει ο Berg. «Ταυτόχρονα, παρατηρούμε κίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση, όπου η Γροιλανδία ανυψώνεται και συρρικνώνεται εξαιτίας προϊστορικών μεταβολών στους παγετώνες που σχετίζονται με το τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων».
Η Γροιλανδία αλλάζει σχήμα: Ένα προειδοποιητικό σημάδι της φύσης
Η νέα έρευνα αποκαλύπτει μια σιωπηλή αλλά δραματική μεταμόρφωση στο νησί που φιλοξενεί το δεύτερο μεγαλύτερο στρώμα πάγου στον κόσμο. Οι κινήσεις αυτές, σχεδόν ανεπαίσθητες σε ανθρώπινη κλίμακα, αποτελούν ωστόσο σημαντικές ενδείξεις των γεωφυσικών επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Το λιώσιμο του πάγου όχι μόνο συμβάλλει στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αλλά επηρεάζει και τον ίδιο τον φλοιό της Γης, οδηγώντας σε παραμορφώσεις του εδάφους και αλλαγές στη γεωγραφία του νησιού.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι τάσεις αυτές ενδέχεται να επιταχυνθούν εάν δεν περιοριστούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, καθώς η Γροιλανδία βρίσκεται σε κομβικό σημείο για το παγκόσμιο κλιματικό ισοζύγιο.
Η μελέτη του DTU Space υπενθυμίζει ότι η κλιματική κρίση δεν αλλάζει μόνο το κλίμα, αλλά και τον ίδιο τον πλανήτη. Η Γροιλανδία, που κυριολεκτικά αλλάζει σχήμα, λειτουργεί ως προειδοποιητικό σήμα για όλη την ανθρωπότητα: η φύση αντιδρά στις ανθρώπινες παρεμβάσεις με τρόπους που μόλις αρχίζουμε να κατανοούμε.
Με πληροφορίες από Euronews
