Η κυκλοφορία του Ατλαντικού ωκεανού είναι η πιο αδύναμη τα τελευταία 1.000 χρόνια

Η κυκλοφορία του Ατλαντικού Ωκεανού που υποστηρίζει το Ρεύμα του Κόλπου, το μετεωρολογικό σύστημα που φέρνει ζεστό και ήπιο καιρό στην Ευρώπη, είναι η πιο αδύναμη σε διάστημα μεγαλύτερο από μια χιλιετία, λένε οι επιστήμονες.

Σύμφωνα με νέα στοιχεία, πιθανή αιτία είναι οι διαφοροποιήσεις του κλίματος.

Η περαιτέρω αποδυνάμωση της Ατλαντικής Μεσημβρινής Κυκλοφορίας Ανατροπής (AMOC) θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερες καταιγίδες στο Ηνωμένο Βασίλειο, εντονότερους χειμώνες και αύξηση καταστροφικών κυμάτων αλλά και της ξηρασίας σε όλη την Ευρώπη.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η AMOC θα αποδυναμωθεί περαιτέρω εάν συνεχιστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη και θα μπορούσε να μειωθεί κατά περίπου 34% έως 45% έως το τέλος αυτού του αιώνα. Αυτό θα μπορούσε να φέρει τον πλανήτη κοντά σε ένα «σημείο ανατροπής» στο οποίο το σύστημα θα μπορούσε να γίνει αμετάκλητα ασταθές.

Ένα εξασθενημένο Ρεύμα του Κόλπου θα αυξήσει επίσης τη στάθμη της θάλασσας στις ακτές του Ατλαντικού των ΗΠΑ, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες.

Ο Stefan Rahmstorf, του Ινστιτούτου Potsdam για την έρευνα στις επιπτώσεις του κλίματος, ο οποίος συνέγραψε τη μελέτη που δημοσιεύθηκε σήμερα στο Nature Geoscience, είπε στο Guardian ότι η αποδυνάμωση της AMOC θα αυξήσει τον αριθμό και τη σοβαρότητα των καταιγίδων που πλήττουν τη Βρετανία και θα φέρει περισσότερα κύματα θερμότητας στην Ευρώπη.

Πρόσθεσε, ότι η κυκλοφορία έχει ήδη επιβραδυνθεί κατά περίπου 15%, και οι επιπτώσεις είναι εμφανείς.

«Σε 20 έως 30 χρόνια είναι πιθανό να εξασθενήσει περαιτέρω, και αυτό θα επηρεάσει αναπόφευκτα τον καιρό μας, οπότε θα παρατηρούμε αύξηση των καταιγίδων και των θερμών κυμάτων στην Ευρώπη και η στάθμη της θάλασσας θα αυξάνεται, παράλληλα, στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ», σημείωσε.

Ο Rahmstorf και οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Maynooth στην Ιρλανδία και το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η τρέχουσα αποδυνάμωση δεν είχε παρατηρηθεί τουλάχιστον τα τελευταία 1.000 χρόνια, αφού μελετήθηκαν ιζήματα, πυρήνες της Γροιλανδίας και άλλα δεδομένα, που αποκάλυψαν προηγούμενα καιρικά μοτίβα κατά την ίδια χρονική περίοδο. Το AMOC μετρείται απευθείας μόλις από το 2004.

Η AMOC είναι ένα από τα μεγαλύτερα συστήματα κυκλοφορίας των ωκεανών στον κόσμο, που μεταφέρει ζεστά επιφανειακά νερά από τον Κόλπο του Μεξικού προς τον Βόρειο Ατλαντικό, όπου ψύχεται και γίνεται πιο αλμυρό μέχρι να βυθιστεί βόρεια της Ισλανδίας.

Αυτό με τη σειρά του τραβά περισσότερο ζεστό νερό από την Καραϊβική. Αυτή η κυκλοφορία συνοδεύεται από ανέμους που βοηθούν επίσης να φέρουν ήπιο και υγρό καιρό στην Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλα μέρη της δυτικής Ευρώπης.

Οι επιστήμονες έχουν προβλέψει εδώ και πολύ καιρό την αποδυνάμωση της AMOC ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας υπερθέρμανσης και έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι θα μπορούσε να καταρρεύσει εντελώς.

Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι κάτι τέτοιο ήταν πιθανό να απέχει ακόμα κάποιες δεκαετίες. Ωστόσο, οι ειδικοί σημείωσαν ότι οι συνεχιζόμενες υψηλές εκπομπές αερίων ρύπων θα μπορούσαν να επισπεύσουν την διαδικασία.

«Κινδυνεύουμε να προκαλέσουμε (ένα σημείο αιχμής) σε αυτόν τον αιώνα και η κυκλοφορία θα μειωθεί μέσα στον επόμενο αιώνα. Είναι πολύ απίθανο να το έχουμε ήδη ενεργοποιήσει, αλλά εάν δεν σταματήσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη, είναι όλο και πιο πιθανό να το ενεργοποιήσουμε» τόνισε ο Rahmstorf.

Έρευνα του 2018 έδειξε επίσης μια αποδυνάμωση της AMOC, αλλά το Nature Geoscience αναφέρει ότι πρόκειται για μία άνευ προηγουμένου εξέλιξη την τελευταία χιλιετία. Μία σαφής ένδειξη ότι ευθύνονται οι ανθρώπινες ενέργειες.

Οι επιστήμονες δήλωσαν προηγουμένως ότι η αποδυνάμωση του Ρεύματος του Κόλπου θα μπορούσε να προκαλέσει παγωμένους χειμώνες στη Δυτική Ευρώπη και άνευ προηγουμένου αλλαγές στον Ατλαντικό.

Η AMOC είναι ένα μεγάλο μέρος του Ρεύματος, που συχνά περιγράφεται ως «μεταφορική ταινία» που φέρνει ζεστό νερό από τον ισημερινό. 

Η κυκλοφορία έχει «καταρρεύσει» στο παρελθόν, σε διαφορετικές περιστάσεις, για παράδειγμα στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων.

Το Ρεύμα του Κόλπου είναι ξεχωριστό από το ρεύμα που βοήθησε να φέρει ακραίες καιρικές συνθήκες στο βόρειο ημισφαίριο τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς επηρεάζεται επίσης από τις αυξανόμενες θερμοκρασίες στην Αρκτική.

Κανονικά, οι πολύ κρύες θερμοκρασίες πάνω από την Αρκτική δημιουργούν μια πολική δίνη, που διατηρεί ένα σταθερό ρεύμα αεριωθούμενης κίνησης διατηρώντας παράλληλα, τον κρύο αέρα στη θέση του.

Ωστόσο, οι υψηλότερες θερμοκρασίες πάνω από την Αρκτική έχουν οδηγήσει σε ένα αδύναμο και περιπλανόμενο ρεύμα, το οποίο βοήθησε τον κρύο καιρό να εξαπλωθεί πολύ πιο νότια σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ταυτόχρονα, έφερε πιο ζεστό καιρό στα βόρεια, συμβάλλοντας σε ακραία καιρικά φαινόμενα.

Παρομοίως, το Ρεύμα του Κόλπου επηρεάζεται από την τήξη του πάγου της Αρκτικής, ο οποίος ωθεί μεγάλες ποσότητες κρύου νερού προς τα νότια της Γροιλανδίας, διαταράσσοντας τη ροή της AMOC.

Εκτός από την πρόκληση πιο ακραίων καιρικών συνθηκών σε όλη την Ευρώπη και την ανατολική ακτή των ΗΠΑ, η αποδυνάμωση της AMOC θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για τα θαλάσσια οικοσυστήματα του Ατλαντικού. Να διαταράξει τον πληθυσμό των ψαριών και άλλες θαλάσσιες ζωές, δηλαδή.

Ο Andrew Meijers, αναπληρωτής επιστημονικός επικεφαλής των πολικών ωκεανών στο British Antarctic Survey, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη ωστόσο, δήλωσε πως «Η συνεχιζόμενη αποδυνάμωση της ανατροπής σημαίνει ότι διακινδυνεύουμε να βρούμε αυτό το σημείο, το οποίο θα είχε βαθιές και πιθανώς μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο κλίμα».

Ο Karsten Haustein, του Κέντρου Υπηρεσιών Κλίματος στη Γερμανία, επίσης ανεξάρτητος από τη μελέτη, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να διατρέχουν κίνδυνο ισχυρότερων τυφώνων ως αποτέλεσμα της αποδυνάμωσης του Ρεύματος του Κόλπου.

«Ενώ η AMOC δεν θα καταρρεύσει σύντομα, οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν ότι το ρεύμα θα μπορούσε να γίνει ασταθές έως τα τέλη αυτού του αιώνα, εάν συνεχίσει η αδιάκοπη υπερθέρμανση» σημείωσε.

Κατέληξε δε, πως «Αυξάνει ήδη τον κίνδυνο ισχυρότερων τυφώνων στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ λόγω των θερμότερων υδάτων των ωκεανών, καθώς ενδέχεται και να αλλάξει τα πρότυπα κυκλοφορίας σε όλη τη Δυτική Ευρώπη».

Με πληροφορίες του Guardian