Ο χώρος εργασίας μετατρέπεται γρήγορα στο επόμενο ανυποψίαστο θύμα της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι αυξανόμενες θερμοκρασίες απειλούν εκατομμύρια εργαζομένους.
Ακραία καιρικά φαινόμενα έπληξαν την Ευρώπη φέτος το καλοκαίρι, καθώς οι πρωτοφανείς θερμοκρασίες τροφοδότησαν πρωτόγνωρες δασικές πυρκαγιές και σοβαρές ξηρασίες σε ολόκληρη την ήπειρο.
Κορυφαίοι επιστήμονες και επιδημιολόγοι διαπίστωσαν ότι η κλιματική αλλαγή ήταν υπεύθυνη για τον τριπλασιασμό των θανάτων από τα κύματα καύσωνα στην Ευρώπη, οδηγώντας σε επιπλέον 16.500 θανάτους.
Η ακραία ζέστη ως «εργασιακή βία»
Από τους σχεδόν 24.400 θανάτους που σχετίζονται με κύματα καύσωνα στην Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι, ο θάνατος της Μόντσε Αγκιλάρ ήταν αυτός που τράβηξε την προσοχή της διεθνούς κοινότητας.
Η 51χρονη υπάλληλος καθαριότητας κατέρρευσε στους δρόμους της Βαρκελώνης τον Ιούνιο, έπειτα από μια εξαντλητική βάρδια σε θερμοκρασία 35℃, ενώ η πόλη βρισκόταν σε κατάσταση υψηλού συναγερμού.
Ο θάνατος της Αγκιλάρ προκάλεσε τοπικές διαμαρτυρίες, με εκατοντάδες συναδέρφους της και ανήσυχους πολίτες να παρελαύνουν στο κέντρο της Βαρκελώνης κρατώντας πανό που έγραφαν: «Η ακραία ζέστη είναι επίσης εργασιακή βία».
Ακόμη και πριν από την πορεία, το Δημαρχείο της Βαρκελώνης εξέδωσε νέους κανόνες για τις τέσσερις εταιρείες που έχουν αναλάβει τον καθαρισμό των δρόμων.
Αυτό περιλαμβάνει την παροχή στολών από ύφασμα που «αναπνέει», καπέλων και αντηλιακού στους εργαζόμενους, καθώς και την καθιέρωση ωριαίων διαλειμμάτων για νερό. Η καθαριότητα στους δρόμους θα αναστέλλεται πλέον όταν η θερμοκρασία φτάνει τους 40℃.
Ένας σημαντικός κίνδυνος για τον χώρο εργασίας
Μια νέα έκθεση της International SOS εντοπίζει την ακραία ζέστη που τροφοδοτείται από την κλιματική αλλαγή ως έναν από τους βασικούς κινδύνους που απειλούν το εργασιακό περιβάλλον.
Η έκθεση αναφέρει πρόσφατη μελέτη του Lancet Countdown, η οποία διαπίστωσε ότι σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός και πάνω από ένα δισεκατομμύριο εργαζόμενοι εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες, με περίπου το ένα τρίτο των εκτεθειμένων εργαζομένων να βιώνει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
Το κείμενο υποστηρίζει ότι η μέτρηση της θερμοκρασίας περιβάλλοντος (η οποία δεν περιλαμβάνει παράγοντες όπως ο άνεμος και η υγρασία, που μπορούν να αυξήσουν την αίσθηση της θερμοκρασίας) δεν αποτελεί πλέον επαρκή τρόπο αξιολόγησης του κινδύνου για το εργατικό δυναμικό. Προβλέπει ότι στο μέλλον θα θεσπιστούν περισσότερες εργασιακές ρυθμίσεις.
«Οι εργοδότες δεν θα μπορούν να βασίζονται μόνο στις θερμοκρασίες αέρα για να καθοδηγούνται πότε πρέπει να προσαρμόζουν τις εργασιακές δραστηριότητες», σημειώνει η έκθεση.
«Πρέπει να διαθέτουν πολιτικές για την ακραία ζέστη και συναφείς ενέργειες που να συμμορφώνονται με αυτές τις εξελισσόμενες ρυθμίσεις».
Ωστόσο, οι προσαρμογές στον χώρο εργασίας μπορεί να αποκαλύψουν το δικό τους σύνολο κινδύνων. Για παράδειγμα, η εργασία υπό προβολείς κατά τη διάρκεια της νύχτας σε τομείς όπως η γεωργία μπορεί να βοηθήσει τους εργαζομένους να αποφύγουν την ακραία ζέστη — αλλά η μειωμένη ορατότητα και η αντανάκλαση από τα φώτα μπορεί να δημιουργήσουν κινδύνους.
Η ακραία ζέστη επηρεάζει την παραγωγικότητα των εργαζομένων
Ακόμη και όταν δεν απειλεί άμεσα τη ζωή, η άνοδος της θερμοκρασίας μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στους εργαζομένους.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO), η παραγωγικότητα των εργαζομένων μειώνεται κατά δύο έως τρία τοις εκατό για κάθε βαθμό πάνω από τους 20℃.
Ο οργανισμός προειδοποιεί ότι για να διατηρηθεί μια οκτάωρη εργασιακή βάρδια, η θερμοκρασία του σώματος —η οποία συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 36,5℃ και 37,5℃— δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 38℃.
«Οι πιθανές διαταραχές στην παραγωγικότητα επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους σε τομείς ευάλωτους στη ζέστη, όπως η γεωργία και η κατασκευή, αλλά επίσης υπονομεύουν την πρωτογενή παραγωγή και το εμπόριο, δημιουργώντας σημαντικές παρενέργειες στην οικονομία», σημειώνει ο WMO.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι αυτή η πτώση στην προσφορά εργασίας και την παραγωγικότητα αναμένεται να επιδεινωθεί λόγω της μελλοντικής κλιματικής αλλαγής στις περισσότερες περιοχές του κόσμου — αλλά θα επηρεάσει δυσανάλογα τις χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπου οι επιπτώσεις στην εργασία προβλέπεται να είναι ιδιαίτερα έντονες.
Η κλιματική αλλαγή και το αποτύπωμά της στην ψυχική υγεία των εργαζομένων
Ενώ η σχέση μεταξύ ψυχικής υγείας και κλιματικής κρίσης είναι ήδη καλά τεκμηριωμένη, λιγότερα είναι γνωστά σχετικά με τον τρόπο που η ψυχική υγεία επηρεάζει τις συμπεριφορές στο εργασιακό περιβάλλον μέσα σε ένα πλαίσιο περιβαλλοντικών αλλαγών.
Ωστόσο, μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο Occupational Medicine υποδεικνύει ότι ο ψυχολογικός αντίκτυπος ακραίων φαινομένων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη εργασιακή ένταση, υψηλότερες προθέσεις αποχώρησης από τη δουλειά και εχθρικότητα στον χώρο εργασίας.
«Το άγχος για τα ακραία καιρικά φαινόμενα μπορεί επίσης να παρεμποδίσει την ικανότητα λήψης ουσιαστικών εργασιακών αποφάσεων, ενώ για όσους εργάζονται στον περιβαλλοντικό τομέα, η ανησυχία για το κλίμα μπορεί να οδηγήσει σε υπερδέσμευση στην εργασία», αναφέρει η μελέτη.
Καταλήγει ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθεί πώς μπορούν να υποστηριχθούν οι εργαζόμενοι και να καλλιεργηθεί ανθεκτικότητα απέναντι στην αυξανόμενη απειλή της κλιματικής αλλαγής.
Με πληροφορίες από euronews.com