Υπέφερε ο Ελ Γκρέκο από αστιγματισμό;

Υπέφερε ο Ελ Γκρέκο από αστιγματισμό; Ένα ντιμπέιτ χωρίς λύση Facebook Twitter
El Greco, Το όραμα του Αγίου Ιωάννη (περ. 1609-14). / Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.
0

Γιατί η υπογραφή του Ελ Γκρέκο παρουσιάζεται να μοιάζει τεντωμένη; Είναι σημάδι αστιγματισμού; Οι μοναδικές συνθέσεις του αναγεννησιακού καλλιτέχνη μπορεί να ήταν αποτέλεσμα αστιγματισμού, λένε κάποιοι ειδικοί.

Ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος γνωστός ως Ελ Γκρέκο κατά τη διάρκεια της δημοφιλούς καριέρας του στην Ισπανία, είναι ένας από τους πιο μοναδικούς μανιεριστές ζωγράφους της ιστορίας της τέχνης. Οι πιο διάσημοι πίνακές του περιλαμβάνουν βιβλικές σκηνές, όπως Ο διαμερισμός των ιματίων του Χριστού, (1577-79) και η Κοίμηση της Θεοτόκου (1577-97), ενώ έργα του περιλαμβάνονται σε μεγάλες συλλογές, όπως το Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης και η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον.

Αλλά το 1914 προέκυψε μια θεωρία ότι ο λόγος για την χαρακτηριστική κάθετα επιμηκυμένη προοπτική του δεν ήταν μια στυλιστική επιλογή, αλλά η πραγματικότητα του καλλιτέχνη που ζούσε με μια πάθηση των ματιών του.

Το 1914, ο οφθαλμίατρος Germán Beritens έγραψε το βιβλίο El Astigmatismo del Greco που υποστήριζε ότι η επιμηκυμένη προοπτική του Ελ Γκρέκο θα μπορούσε να εξηγηθεί από τον αστιγματισμό, ο οποίος είναι το αποτέλεσμα του κερατοειδούς του που δεν είναι απόλυτα σφαιρικός, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται το φως.

Υπέφερε ο Ελ Γκρέκο από αστιγματισμό; Ένα ντιμπέιτ χωρίς λύση Facebook Twitter
El Greco, Ένας κύριος με το χέρι στο στήθος (1580). Φωτ.: Museo Nacional del Prado

Ωστόσο, η θεωρία αυτή έχει αμφισβητηθεί από πολλούς ειδικούς. Το 1966 στο βιβλίο του The Nature of Perceptual Adaptation (Η φύση της αντιληπτικής προσαρμογής), ο Αμερικανός ψυχολόγος Irvin Rock αναφέρθηκε στη θεωρία ως "πλάνη του Ελ Γκρέκο". Πειράματα έδειξαν ότι ο Ελ Γκρέκο πιθανότατα θα είχε προσαρμοστεί στην οπτική αλλαγή που προκαλούσε ο αστιγματισμός (ο οποίος είναι πιο πιθανό να προκαλέσει θολή παρά τεντωμένη προοπτική) και ότι αν έβλεπε τον κόσμο γύρω του παραμορφωμένο, θα έβλεπε έτσι και τους καμβάδες του και τις όποιες αλλαγές προοπτικής.

Όμως μια επιστολή που δημοσιεύθηκε στο Science Direct το 2016 από τον ιστορικό τέχνης Fernando Marías, τον νευρολόγο Otto Appenzeller και την ανθρωπολόγο Raffaella Bianucci υποστηρίζει ότι τα ιστορικά στοιχεία ενισχύουν όντως τη θεωρία ότι ο καλλιτέχνης είχε μια νευρολογική πάθηση που θα μπορούσε να επηρεάσει τις συνθέσεις του.

Οι ερευνητές λένε ότι ένα ασύμμετρο αριστερό μάτι είναι εμφανές στις αυτοπροσωπογραφίες του καλλιτέχνη (με βάση τα σημεία όπου ο Ελ Γκρέκο έχει ζωγραφίσει το φως να ανακλάται από τα μάτια του), γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να είχε αμβλυωπία (ένα "τεμπέλικο" μάτι) ή να εμφανίστηκε μια κατάσταση κατά τη γέννησή του, που ονομάζεται ενόφθαλμος, μια συγγενής ανωμαλία των ματιών. Ο καλλιτέχνης λέγεται επίσης ότι υπέστη αρκετά εγκεφαλικά επεισόδια προς το τέλος της ζωής του, τα οποία ολοκλήρωσαν τη μεταμόρφωση της υπογραφής του.

Μέχρι σήμερα πρόκειται για μια έντονα αμφισβητούμενη συζήτηση, για την οποία μάλλον δεν θα υπάρξει ποτέ οριστική απάντηση.

Με πληροφορίες από artnet

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μεταφέρεται η sold-out συναυλία του Mulatu Astatke στην Αθήνα

Πολιτισμός / Μεταφέρεται η sold-out συναυλία του Mulatu Astatke στην Αθήνα

Το 2025 σηματοδοτεί την αποχαιρετιστήρια περιοδεία του, σε συνδυασμό με την κυκλοφορία του νέου άλμπουμ Mulatu Plays Mulatu, που ηχογραφήθηκε σε Λονδίνο και Αντίς Αμπέμπα, με τη συμμετοχή big band και παραδοσιακών Αιθιόπων μουσικών
LIFO NEWSROOM
Κλαούντια Καρντινάλε: «Δεν θέλω να σταματήσω να δουλεύω»

Πολιτισμός / «Δεν θέλω να σταματήσω να δουλεύω» - Η Κλαούντια Καρντινάλε σε μία από τις τελευταίες της συνεντεύξεις

Η Iταλίδα ηθοποιός, που μεσουράνησε τη δεκαετία του '60, έφυγε από τη ζωή στα 87 της χρόνια - Μέχρι πρόσφατα δήλωνε πως δεν θέλει να σταματήσει να δουλεύει και πως η συμμετοχή σε 135 ταινίες δεν είναι αρκετές
LIFO NEWSROOM
Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Τζέσικα Τσαστέιν και Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Ντι Κάπριο, Τσαστέιν και Τσαγγάρη από αύριο στους κινηματογράφους

Η σπαρταριστή πολιτική κωμωδία του Πολ Τόμας Άντερσον, η νέα προκλητική δουλειά του Μισέλ Φράνκο και η πρώτη αγγλόφωνη ταινία της Ελληνίδας δημιουργού ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πέθανε η Κλαούντια Καρντινάλε, Ιταλίδα σταρ του «Γατόπαρδου», στα 87 της χρόνια

Πολιτισμός / Πέθανε η Κλαούντια Καρντινάλε, Ιταλίδα σταρ του «Γατόπαρδου», στα 87 της χρόνια

Γεννημένη στην Τύνιδα στις 15 Απριλίου 1938, η Κλαούντια Καρντινάλε συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους δημιουργούς, μεταξύ των οποίων οι Λουκίνο Βισκόντι, Φεντερίκο Φελίνι, Ρίτσαρντ Μπρουκς, Ανρί Βερνέιγ και Σέρτζιο Λεόνε.
LIFO NEWSROOM
Τέιλορ Σουίφτ: Η pop star επιστρέφει στους κινηματογράφους και αποκτά δικό της ραδιοφωνικό σταθμό

Πολιτισμός / Τέιλορ Σουίφτ: Η pop star επιστρέφει στους κινηματογράφους και αποκτά δικό της ραδιοφωνικό σταθμό

Έντεκα ημέρες απομένουν μέχρι την κυκλοφορία του νέου άλμπουμ της Τέιλορ Σουίφτ με την ίδια να ετοιμάζει ένα πάρτι κυκλοφορίας που θα προβληθεί στους κινηματογράφους
LIFO NEWSROOM
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Τα εγγόνια του μοιράζονται σπάνιες φωτογραφίες και συγκινητικά μηνύματα μετά τον θάνατό του

Πολιτισμός / Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Τα εγγόνια του μοιράζονται σπάνιες φωτογραφίες και συγκινητικά μηνύματα μετά τον θάνατό του

Ο θρυλικός ηθοποιός έφυγε σε ηλικία 89 ετών, αφήνοντας πίσω του όχι μόνο μια καριέρα γεμάτη αριστουργήματα, αλλά και την αγάπη της οικογένειάς του που αναδεικνύει την πιο προσωπική του πλευρά
LIFO NEWSROOM
Τουρκία: Ψηφιδωτά, νεκροπόλεις και δρόμος 15 μέτρων ανακαλύφθηκαν στη ρωμαϊκή Κλαυδιόπολη

Πολιτισμός / Τουρκία: Ψηφιδωτά, νεκροπόλεις και δρόμος 15 μέτρων ανακαλύφθηκαν στη ρωμαϊκή Κλαυδιόπολη

Ανακαλύψεις στην Κλαυδιόπολη (Μπολού) φέρνουν στο φως ρωμαϊκό στάδιο, επιγραφές, μνημεία μονομάχων και ίχνη από τη ρωμαϊκή ζωή στην Ανατολία. Η αρχαία πόλη απειλείται από τη σύγχρονη ανάπτυξη
LIFO NEWSROOM