Με μια ομαδική έκθεση με έργα περισσότερων από 60 καλλιτεχνών εγκαινιάζεται η λειτουργία του χώρου της Συλλογής Ειρήνης Παναγοπούλου στη Βούλα, ο οποίος ανοίγει για πρώτη φορά τις πόρτες του στο κοινό.
Μέσα από την εναρκτήρια ομαδική έκθεση με τίτλο «Fernweh, ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους», που θα διαρκέσει από τις 12 Ιουνίου 2025 ως τις 27 Φεβρουαρίου 2026, παρουσιάζεται ένα αντιπροσωπευτικό μέρος της πολυποίκιλης συλλογής, η οποία εκτείνεται από τον 16ο αιώνα έως τη σύγχρονη εποχή και έχει διεθνή χαρακτήρα.
Η έκθεση αναδεικνύει το «συλλέγειν» ως μια σύνθετη διαδικασία που εμπεριέχει την έρευνα, την τεκμηρίωση, την αρχειοθέτηση, τη διατήρηση και τη διαφύλαξη των αντικειμένων.
Παράλληλα, επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει την κινητήριο δύναμη που έχει ωθήσει στη συγκρότηση της Συλλογής Ειρήνης Παναγοπούλου.
Νοσταλγία για άγνωστους τόπους
Αυτή η κινητήριος δύναμη μοιάζει να είναι μια διαρκής επιθυμία για εξερεύνηση με σκοπό την κατανόηση της πραγματικότητας αλλά και του ίδιου του εαυτού, μια ροπή προς την ανακάλυψη του άγνωστου, την οποία εκφράζει με ενάργεια ο γερμανικός όρος «Fernweh» [fern («μακριά») + weh («πόνος»)], που μπορεί να αποδοθεί ως «πόνος για μακρινά μέρη» ή πιο ελεύθερα «νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
Η έννοια «Fernweh» υιοθετείται ως ποιητικός άξονας της έκθεσης, γύρω από τον οποίο ξεδιπλώνονται τα εκθέματα και οι ιστορίες τους, πραγματικές ή φαντασιακές. Μέσα από εικαστικά έργα, αντικείμενα λαϊκής τέχνης, αρχεία, βιβλία, χειρόγραφα, χάρτες, ιστορικά τεκμήρια και αντικείμενα εφαρμοσμένων τεχνών, οι επισκέπτες καλούνται να ανιχνεύσουν τα νήματα που υφαίνουν τη συλλογή.
Η έκθεση διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες και η οργάνωσή της στον χώρο παραπέμπει στη δομή ενός βιβλίου, καθώς τα πάνελ αποθήκευσης των έργων λειτουργούν σαν τις σελίδες διαφορετικών κεφαλαίων ή σαν ένα σύστημα διακειμενικών αναφορών.
Στην πρώτη ενότητα, που ονομάζεται «Ρομαντισμός - Ελληνική Αρχαιότητα», παρουσιάζεται η εξιδανικευμένη αναζήτηση του ωραίου και του υψηλού, και η φαντασιακή προβολή της Ελλάδας ως το «λίκνο του δυτικού πολιτισμού» μέσα από το πρίσμα του ρομαντισμού, το φιλελληνικό κίνημα και τις σύγχρονες αναγνώσεις. Η ενότητα «Το ταξίδι της ύπαρξης» αφορά την πνευματική και υπαρξιακή διάσταση του φυσικού και πνευματικού ταξιδιού ως βαθιάς ανάγκης για αυτογνωσία, αυτονομία και προσωπική μεταμόρφωση. Στην ενότητα «Εξερευνήσεις και αποστολές» η ανθρώπινη περιέργεια πρωταγωνιστεί ως πρωτεύον κίνητρο επιστημονικής, γεωγραφικής και πολιτισμικής διεύρυνσης – από την Εποχή των Ανακαλύψεων μέχρι σήμερα.
Ακολουθεί η ενότητα «Συγκρούσεις και εκτοπισμοί» που παρουσιάζει τη βίαιη όψη του ταξιδιού: πόλεμοι, εκτοπισμοί, προσφυγικά ρεύματα και η διαρκής αναδιαπραγμάτευση της ταυτότητας σε νέα κοινωνικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα. Τέλος, η ενότητα «Ιδανικοί κόσμοι» αναφέρεται στους οραματισμούς και τις διεκδικήσεις ενός καλύτερου κόσμου, τις ουτοπίες και τις φυγές προς το φαντασιακό∙ μια ενότητα αφιερωμένη στην ελπίδα, την επιθυμία, τη δημιουργία και την κριτική των υπαρχόντων δομών.
Την έκθεση επιμελείται η Κατερίνα Χατζή και συμμετέχουν οι: Μηνάς Αβραμίδης, Ανδρέας Αγγελιδάκης, Αλέξης Ακριθάκης, Σπύρος Βασιλείου, Ελένη Βερναδάκη, Νικόλαος Γύζης, Βλάσης Κανιάρης, Λητώ Κάττου, Ράλλης Κοψίδης, Μαρία Λοϊζίδου, Κώστας Μαλάμος, Τάκης Μάρθας, Κωνσταντίνος Ξενάκης, Γιώργος Παραλής, Καλλιρρόη Παρρέν, Άγγελος Πλέσσας, Γεώργιος Προκοπίου, Πολύκλειτος Ρέγκος, Χρύσα Ρωμανού, Δαυίδ Σαμπεθάι, Πάνος Τσαγκάρης, Γιάννης Τσαρούχης, Στέλιος Φαϊτάκης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Francis Alÿs, Yüksel Arslan, Richard Artschwager, Kader Attia, Maja Bajević, Petrus Bertius, Selina Bracebridge, Louis-François Cassas, Étienne Chambaud, Salvador Dalí, Paul Alfred de Curzon, Alphonse de Neuville, Silvina Der-Meguerditchian, Ormond Gigli, Pegeen Vail Guggenheim, José Gutiérrez de la Vega, Ernst Haas, Thomas Hartley Cromek, William Heather, Christoph Keller, Bouchra Khalili, Alain Manesson Mallet, Sidsel Meineche Hansen, Ron Nagle, Adrian Paci, Charles Sandison, Wilhelm Sasnal, François-Louis Schmied, Sister Corita, Edward Steichen, Thomas Struth, Rosemarie Trockel, Alix Vernet, Vincentius Demetrios Volicius, Johann Jakob Wolfensberger, Francesca Woodman, Raed Yassin και ανώνυμοι καλλιτέχνες.
