Μια ζωή πίσω απ’ το τζάμι

Μια ζωή πίσω απ’ το τζάμι Facebook Twitter
0
Για τονΜάνο Χατζιδάκι:

Την εποχή εκείνη είχε έρθει από την Αμερική ο Μάνος Χατζιδάκις και μπήκε στο στούντιο να γράψει τον «Μεγάλο Ερωτικό» με τη Φλέρυ Νταντωνάκη και τον Δημήτρη Ψαριανό. Ήταν η πρώτη φορά που τον ζούσα από κοντά τον Μάνο (στη συνέχεια δουλέψαμε μαζί συνολικά 15 χρόνια). Κατάλαβα, όσο τον γνώριζα, πως αυτός ο άνθρωπος ήταν μεγάλος καλλιτέχνης, με όλη τη σημασία της λέξης. Ευαίσθητος, γλυκός, κύριος, μάγκας και, πάνω απ’ όλα, είχε μια τεράστια ακτινοβολία. Τον έβλεπα πανω από το κοντρόλ να διευθύνει τους μουσικούς, να παίζει πιάνο, να σηκώνει το χέρι του όταν ήθελε κάποιος μουσικός να παίξει δυνατά ή να του κάνει νόημα, ξέρετε, όπως όταν θέλουμε να πούμε ησυχία και βάζουμε τον δείκτη του χεριού μας μπροστά στο στόμα, και ένιωθα μαγεμένος.

• Σε ένα διάλειμμα ο Λοΐζος ήρθε στο κοντρόλ να δει τον Μάνο. Τον βλέπει εκείνος και του κάνει νόημα να τον περιμένει.

Λοΐζος: «Έμαθα ότι γράφει ο θεός και ήρθα να τον δω».

Χατζιδάκις: «Στους αγγέλους επιτρέπουμε τις επι- σκέψεις».

• Σιχαινόταν όλους αυτούς που φορούσαν τα καλά τους για να πάνε στο Μέγαρο Μουσικής και ήθελε να δημιουργήσει έναν χώρο στο Γκάζι, όπου, όπως έλεγε, θα μπορούσαν να πάνε με το τζιν και ένα μπλουζάκι νέοι άνθρωποι. Ήθελε να δημιουργήσει το «Αντιμέγαρο».

Για τον Βασίλη Τσιτσάνη:

Θυμάμαι έκανε πολύ κρύο εκείνη την ημέρα κι είχε ρίξει χιόνι. Ο Τσιτσάνης είχε έρθει καλοντυμένος, με την τσατσάρα στην εσωτερική τσέπη του σακακιού του, όπως πάντα. Όλη αυτή η παρέα, Τσίλας (έτσι τον έλεγαν τον Τσιτσάνη οι φίλοι του) και Παπαϊωάννου, όπως και ο πατέρας μου, δεν έφευγαν από το σπίτι τους χωρίς τσατσάρα, ένα βελούδινο πανί στην κωλότσεπη για τα παπούτσια και μαντίλι στην τσέπη. Επίσης, ταυτότητα και εκλογικό βιβλιάριο. Κοιτούσα χαμογελαστός τον Τσιτσάνη που χτε- νιζόταν κι εκείνος σχολίασε: «Πρέπει να είμαστε περιποιημένοι, μας παίρνει η τηλεόραση».

Για τον Στέλιο Καζαντζίδη:

• Ο Στέλιος μού έλεγε ότι έκανε μαθήματα ορθοφωνίας, οδηγώντας στον δρόμο και παράλληλα διαβάζοντας «σωστά-ορθοφωνικά» τις ταμπέλες των κρεοπωλείων, κουρείων, οπωροπωλείων που συναντούσε. Άραγε, ποιος καθηγητής μουσικής του το είχε πει αυτό;

• Σε ένα πάρτι στην Αμερική, που διοργάνωσαν Έλληνες ομογενείς, είχαν καλέσει τον Φρανκ Σινάτρα να τραγουδήσει. Μόλις μπήκε στον χώρο ο Σινάτρα, είχαν βάλει στο πικάπ Καζαντζίδη. Κάποιος πήγε να σταματήσει το πικάπ, αλλά ο Σινάτρα ήδη είχε ακούσει τον Στέλιο και τους λέει: «Αφήστε ν’ ακούσω το τραγούδι». Και μόλις τελείωσε, γυρίζει ο Σινάτρα και λέει προς όλους: «Δεν κατάλαβα τίποτα από τα λόγια, αλλά αυτός ο τραγουδιστής είναι η μεγαλύτερη φωνή στον κόσμο!».

Για τον Γιώργο Ζαμπέτα:

Μια μέρα, μπαίνοντας στο στούντιο, έτυχε να χτυπήσει το τηλέφωνο που είχαμε στην είσοδο. Το σηκώνει ο Ζαμπέτας και λέει: «Αλό, Columbia, His Master’s Voice και μπέιμπι ντολ» (αντί για Capitol)». Ακόμα θα έχει μείνει άφωνος αυτός που πήρε και άκουσε τον Ζαμπέτα να του τα λέει αυτά.

Για τον Νίκο Ξυλούρη:

Θυμάμαι σε μια από τις ηχογραφήσεις έχει τη λύρα, παίζει μόνος του, για να ζεσταθεί που λέμε, κι ακούω μια μελωδία πολύ γνωστή. Κατεβαίνω κάτω στην αίθουσα ν’ ακούσω από κοντά τι παίζει. Beatles: «Yellow Submarine» και «Eleanor Rigby». Έμεινα να τον ακούω άφωνος και μόλις τελείωσε τον ρώτησα: «Ξέρεις τι παίζεις; Πού τα έμαθες αυτά;». Και μου απαντά: «Δεν ξέρω τι είναι αυτά, αλλά τα έμαθα στην Κρήτη από τους χίπηδες που τα έπαιζαν με τις κιθάρες τους στα Μάταλα, τους άκουγα και τα ξεσήκωνα στη λύρα». Κρίμα που δεν ηχογράφησα εκείνη τη μέρα.

Για τον Παύλο Σιδηρόπουλο:

Ας πούμε, γράφω εγώ στο στούντιο Α και στο Β γράφει ο Παύλος Σιδηρόπουλος. Συναντιόμαστε στο σαλονάκι που είχε στην είσοδο και μου λέει: «Έχω ένα τραγούδι που πολύ θα ήθελα να το πούμε μαζί». Δέχομαι αμέσως, χωρίς δεύτερη σκέψη. Φιλαράκι ο Πάυλος χρόνια. Το τραγούδι ήταν «Η ώρα του Stuff».Μπήκαμε και το είπαμε. Κάναμε το κέφι μας, το ευχαριστηθήκαμε.

Για τον Άκη Πάνου:

Όταν έμενε ακόμα πίσω από την Columbia, στην περιοχή Προμπονά, στο παζάρι των λουλουδιών, ένας γείτονας πάντρευε την κόρη του και έδωσε ένα προσκλητήριο στη γυναίκα του Άκη, την κυρα-Δήμητρα. Όταν μετά το στούντιο γύρισε ο Άκης σπίτι, του λέει η κυρα-Δήμητρα: «Άκη μου, ο γείτονας παντρεύει την κόρη του και πρέπει να της κάνουμε ένα δώρο». Φεύγει ο Άκης και σε λίγο γυρίζει με τρία φιλαράκια του, ξηλώνουν όλη την κρεβατοκάμαρα, που την είχε αγοράσει μόλις πριν από λίγες μέρες, και τους λέει να την πάνε δίπλα για τα παιδιά που θα παντρευτούν. Μέχρι να έρθει η καινούρια κρεβατοκάμαρα, κοιμόταν στο πάτωμα.

• Ένα βράδυ με παίρνει τηλέφωνο στην Columbia και μου λέει: «Έλα από το σπίτι να σου δείξω κάτι». Πάω, με κατεβάζει στο υπόγειο και μου δείχνει το σκάφος από ένα μπουζούκι που είχε αρχίσει να φτιάχνει. Ήταν μόνο το σκάφος και είχε ζωγραφίσει με βελόνα τατουάζ το πρόσωπο της κόρης του, της Ελευθερίας, που ήταν μόλις 82 ημερών. Τον κοιτάω, χωρίς να πω κάτι. Γυρίζει και μου λέει: «Όταν το τελειώσω, θα σε φωνάξω να το ακούσεις». Άραγε, πού βρίσκεται το μπουζούκι αυτό τώρα;

Για τον Στράτο Διονυσίου:

Πριν έρθει στο στούντιο ο Στράτος ήταν μαζί με τη Μαρίνα Βλαχάκη, και παίρνει τηλέφωνο και μας λέει: «Επειδή, ρε μαγκίτες, είμαι από το πρωί στον δρόμο, όταν θα έρθω στο στούντιο, θα υπάρχει κάτι να φάμε;». Του λέω εντάξει και παίρνω τηλέφωνο τον Μπενέτο, τον παραγωγό του: «Ηλία, φέρε φαγητό για τον Στράτο». Πράγματι, ήρθαν σχεδόν μαζί. Ανοίγει ο Ηλίας λαδόκολλες με γύρο, παϊδάκια, πατάτες, πίτες. Τρώμε όλοι μαζί, μπαίνει ο Στράτος μαζί με τη Μαρίνα, 6 λεπτά και τα 4 τραγούδια (επειδή ήταν ποτ πουρί), σε 6 λεπτά τα είπαν. Βγαίνουν από το στούντιο και λέει ο Στράτος: «Είδατε τι κάνουν ο γύρος και τα παϊδάκια; Θαύματα. Γεια σας, τώρα».

Για τον Νικόλα Άσιμο:

Κι εκείνη τη στιγμή μπαίνει μέσα στο στούντιο ένας τύπος με τσαλακωμένο καπέλο, ταγάρι στον ώμο, μαγκούρα στο χέρι, που φορούσε μόνο τον σκελετό από τα γυαλιά. «Νικόλα, να σου συστήσω τον Γιάννη, που από σήμερα θα συνεχίσουμε μαζί τον δίσκο “Ο Ξαναπές”». Ήταν ο Νικόλας Άσιμος, τον είχα ξαναδεί πριν από επτά χρόνια, όταν είχε έρθει στην Columbia ένα απόγευμα και ζητούσε τον Αλέκο Πατσιφά, που είχε τη δισκογραφική εταιρεία Λύρα. Είχε κάνει μαζί του ένα 45άρι με δυο τραγούδια: στην Α’ πλευρά ο «Μηχανισμός» και στη Β’ ο «Ρωμιός».

Για τον Κώστα Καφάση:

Ο Κώστας Καφάσης ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός στο σίριαλ του Γιάννη Πρετεντέρη «Η γειτονιά μας». Θα τον θυμάστε οι μεγαλύτεροι που έκανε ένα επιτυχημένο ντουέτο με τη Μαίρη Χαλκιά. Έλεγε, λοιπόν, τότε, όσο σέρβιρε στο καφενείο, βάσει του ρόλου του: «Εγώ μια μέρα θα γίνω Μπιθικώτσης, Κόκοτας, Νταλάρας». Και να σου τον, μια μέρα τον φέρνουν στο στούντιο ο Κώστας Ψυχογιός και ο Γιώργος Μανίσαλης, για να ηχογραφήσουμε το τραγούδι τους «Γέλα, κυρία μου».

Για τον δίσκο «Μουσικές Ταξιαρχίες»:

Υπήρχε μια χορωδία που συμμετείχε σε πολλές ηχογραφήσεις και την αποτελούσαν η Μίτση η Λιλή, ο Κώστας κι ο Δαμιανός. Τους είχαν καλέσει να πάρουν μέρος στον δίσκο «Μουσικές Ταξιαρχίες» το 1982 για να πουν το ρεφρέν στο κομμάτι «Ντίσκο Τσουτσούνι». Με το που δίνει ο Τζίμης Πανούσης τα λόγια στη χορωδία και τους εξηγεί σε ποιο σημείο θα μπουν, η Μίτση βάζει τις φωνές: «Αποκλείεται. Εγώ δεν το λέω αυτό. Είμαι παντρεμένη και έχω δυο γιους».

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μαρκ Μπρέι: «Είναι δύσκολο να είσαι αντιφασίστας σήμερα στις ΗΠΑ»

Βιβλίο / Μαρκ Μπρέι: «Είναι δύσκολο να είσαι αντιφασίστας σήμερα στις ΗΠΑ»

Ο ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου «Antifa», που εγκατέλειψε πρόσφατα οικογενειακώς τις ΗΠΑ εξαιτίας απειλών που δέχτηκε για τη ζωή του, μιλά για την αμερικανική πολιτική σκηνή και για το αντιφασιστικό κίνημα σήμερα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νόρμαν Μέιλερ «Μάγισσα τέχνη»

Το πίσω ράφι / Νόρμαν Μέιλερ: «Οι καλλιτέχνες δίνουν όρκο να είναι εγωιστές. Ειδάλλως, δεν θα γίνει τίποτα»

Ο Αμερικανός συγγραφέας ξεκίνησε μη μπορώντας να συντάξει μια πρόταση, αλλά με το πρώτο του μυθιστόρημα ξεχώρισε. Έκτοτε διαβάστηκε, αμφισβητήθηκε, προκάλεσε κι έμεινε ως το τέλος διαυγής και θαρραλέος.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Εμμανουήλ Καραλής: Πολλοί είναι δίπλα σου στα μετάλλια, στο χειροκρότημα και στη λάμψη, αλλά μετά οι προβολείς σβήνουν

Οι Αθηναίοι / Manolo: «Πολλοί είναι δίπλα σου στα μετάλλια, αλλά μετά οι προβολείς σβήνουν»

Έχει μάθει να περνά τον πήχη, να ξεπερνά τους φόβους και να καταρρίπτει στερεότυπα. Θεωρεί ότι η ζωή του αθλητή μοιάζει πολύ με τη ζωή του μοναχού. Ο πρωταθλητής στο άλμα επί κοντώ αφηγείται τη ζωή του και μιλά για τα παιδικά του χρόνια, τις όμορφες και δύσκολες στιγμές, την ψυχική του υγεία, τον έρωτα, την πίστη και την αγάπη που τον κρατούν όρθιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι ήξερε ο Παζολίνι;

Βιβλίο / Τι ήξερε ο Παζολίνι;

Πενήντα χρόνια μετά την άγρια δολοφονία του, οι προγνώσεις του για τον φασισμό είναι πιο επείγουσες από ποτέ, σημειώνει η Βρετανίδα συγγραφέας Ολίβια Λέινγκ, το νέο βιβλίο της οποίας περιστρέφεται γύρω από τη δημιουργία του «Σαλό (120 Μέρες στα Σόδομα)».
THE LIFO TEAM
Μαύρη, λεσβία, μητέρα, πολεμίστρια, ποιήτρια, καρκινοπαθής

Βιβλίο / Μαύρη, λεσβία, μητέρα, πολεμίστρια, ποιήτρια, καρκινοπαθής

Η διάσημη συγγραφέας Όντρι Λορντ αντιμετώπισε τη διάγνωσή της με το θάρρος και το ακτιβιστικό πνεύμα που πάντα τη διέκρινε: Τα «Ημερολόγια Καρκίνου» δεν είναι μια «καταγραφή δακρύων μόνο» αλλά και μια κραυγή οργής εναντίον της καταπίεσης που βιώνουν οι γυναίκες.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η Μάργκαρετ Άτγουντ στο μονοπάτι του πένθους

Βιβλίο / Η Μάργκαρετ Άτγουντ στο μονοπάτι του πένθους

Σ’ ένα απόσπασμα από τα απομνημονεύματά της με τίτλο «Book of Lives: A Memoir of Sorts», που προδημοσιεύει η «Guardian», η διάσημη συγγραφέας περιγράφει τον τρόπο που βίωσε την απώλεια του επί μισό αιώνα συντρόφου της Γκρέαμ Γκίμπσον το 2019.
THE LIFO TEAM
«Intermezzo»: Το βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ που έσπασε όλα τα αναγνωστικά ρεκόρ

Βιβλίο / «Intermezzo»: Το βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ που έσπασε όλα τα αναγνωστικά ρεκόρ

Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη το πολυαναμενόμενο νέο βιβλίο της Ιρλανδής συγγραφέως, που έχει κάνει ρεκόρ πωλήσεων και αναγνωσιμότητας. Καταγράφουμε τις πρώτες εντυπώσεις από την ανάγνωσή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Άμιτι Γκέιτζ «Ο καλός πατέρας»

Το πίσω ράφι / Έχουν και οι ψεύτες τη χάρη τους. Στα μυθιστορήματα τουλάχιστον

Ο «Καλός πατέρας» της Άμιτι Γκέιτζ πραγματεύεται την κατασκευή της ανθρώπινης ταυτότητας, τον άρρηκτο δεσμό γονιού και παιδιού και τη μεταναστευτική εμπειρία, θίγοντας όψεις του αμερικανικού ονείρου.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ