Η Λήδα Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
Το να δηλώνεις καλλιτέχνης εκείνα τα χρόνια ήταν σαν να έκανες το κέφι σου και όχι ένα επάγγελμα. Σου έλεγαν ότι κάνεις το μεράκι σου. Εμένα η λέξη αυτή με κάνει και ανατριχιάζω και θεωρώ ότι ενέχει φοβερή έκπτωση. Σαν να μη θεωρείται εργασία η διανοητική απασχόληση.

Η Λήδα Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή της στη LIFO

0

Από το αγροτικό Καζακλάρ, όπως ήταν η παλιά ονομασία του Αμπελώνα, όπου και γεννήθηκα, έχω πολλές καλοκαιρινές εικόνες. Η μάνα μου είχε κτήματα και το επισκεπτόμασταν συχνά. Στην Αθήνα ήρθα ενός έτους και στα δυόμισι μετακομίσαμε στη Σαλαμίνα, η οποία εκείνα τα χρόνια ήταν θέρετρο αστών το καλοκαίρι και κατοικία ντόπιων ψαράδων και οικογενειών του Εμπορικού Ναυτικού τον χειμώνα.

Ο πατέρας μου μόλις είχε αποταχθεί από το Πολεμικό Ναυτικό ως κομμουνιστής και είχε αποφύγει το εκτελεστικό απόσπασμα λόγω αμφιβολιών. Έτσι, βίωσα από μικρή εκείνη την απίστευτη διχόνοια και ήξερα από πολύ νωρίς ότι έπρεπε να κρατάω το στόμα μου κλειστό. Από τη μία η οικογένεια με προστάτευε και από την άλλη έπρεπε να την προστατεύω κι εγώ.

• Μεγάλωνα μαζί με τα παιδιά της γειτονιάς και δεν ένιωσα ποτέ, ως μοναχοπαίδι, μοναξιά. Στο σπίτι μας δεν είχαμε πράγματα, αλλά πάρα πολλά βιβλία. Διάβαζα πολύ και σύντομα ανακάλυψα τη γοητεία της αφήγησης. Ήξερα ότι όταν αφηγούμουν τις ιστορίες που διάβαζα οι άλλοι με άκουγαν με μεγάλη προσοχή. Οι αφηγήσεις μου στο σχολείο ήταν ένας τρόπος να επικοινωνώ με τους γύρω μου. Όταν μια φορά η μητέρα μου με ανάγκασε να φορέσω μια γκρενά φόρμα-παντελόνι που είχε έρθει με τα ρούχα της αμερικανικής βοήθειας της UNRA, μόνο που δεν λιθοβολήθηκα από τους συμμαθητές μου.

Η χούντα είχε αποδειχτεί φοβερά αποτελεσματική στη διάλυση του πολιτισμικού δυναμικού της χώρας. Με τη Μεταπολίτευση δημιουργήθηκε ένας πυρήνας ανθρώπων που είχαμε μεγάλη διάθεση να γνωριστούμε μεταξύ μας και να δημιουργήσουμε. Άνθρωποι δυναμικοί και παραγωγικοί, από διάφορες χώρες, σε ένα συντηρητικό πλαίσιο.

• Από τη Σαλαμίνα φύγαμε όταν έγινα 15, με σαφή αιτία ότι υπήρχε ο κίνδυνος, αν μέναμε, να ερωτευτώ και να παντρευτώ και να μην κάνω στη ζωή μου όλα εκείνα τα οποία φαινόταν ότι μπορούσα να κάνω. Εγκατασταθήκαμε στην Κάτω Ηλιούπολη και συνεχίσαμε να βλέπουμε με τη μαμά μου πολύ κινηματογράφο. Την Αθήνα του τότε τη θυμάμαι ως ένα θαυμάσιο μέρος με μεγάλους δρόμους, αυτοκίνητα και μουσεία. Οι καθηγητές μου, επειδή έγραφα καλά, πίστευαν ότι έπρεπε να γίνω φιλόλογος. Εγώ ήθελα να γίνω ηθοποιός και όταν το είπα στους γονείς μου, που ήδη μου πρόσφεραν μεγάλη ελευθερία, μου ζήτησαν να το ξανασκεφτώ.

Η Λήδα Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
Deaf & Dumb, 1971, Performance, Maidstone College of Art
Η Λήδα Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
The Lake-The Flag, 1981

• Ό,τι και να αποφάσιζα, θα έπρεπε να μπορώ να δουλέψω αμέσως. Χρήματα δεν υπήρχαν, κι έτσι, ενώ ήθελα να πάω στη Σχολή Καλών Τεχνών, κατέληξα στη Σχολή Δοξιάδη για να γίνω γραφίστρια. Έπιασα παράλληλα δουλειά στο γραφιστικό γραφείο του Μπαχαριάν της γκαλερί Ώρα. Όταν κάποτε μια αφίσα υποψήφια για τη ΔΕΘ πήρε πρώτο βραβείο και τυπώθηκε, έγινε και γραμματόσημο.

Το να δηλώνεις καλλιτέχνης εκείνα τα χρόνια ήταν σαν να έκανες το κέφι σου και όχι ένα επάγγελμα. Σου έλεγαν ότι κάνεις το μεράκι σου. Εμένα η λέξη αυτή με κάνει και ανατριχιάζω και θεωρώ ότι ενέχει φοβερή έκπτωση. Σαν να μη θεωρείται εργασία η διανοητική απασχόληση.

  

• Αποφάσισα να ακολουθήσω τις δυο φιλενάδες μου από την ΑΣΚΤ στο Λονδίνο, λέγοντας στους γονείς μου ότι είχα εξασφαλίσει δουλειά. Στην πραγματικότητα, ήξερα πού μπορούσα να πλένω πιάτα. Μου είχαν εμπιστοσύνη και ήξεραν ότι ήμουν ριψοκίνδυνη και δεν κώλωνα. Άφησα πίσω ένα παρελθόν πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών περιορισμών κι έφτασα σε μια πόλη ευκαιριών.

Στα μέσα του '60 όποιος βρισκόταν στο Λονδίνο είχε τη δυνατότητα να κάνει ό,τι ήθελε. Δούλεψα ένα διάστημα στο Café Royal κι ύστερα ως γραφίστρια στο τυπογραφείο ενός Κύπριου. Επίσης, ζωγράφιζα πολλές αγιογραφίες του Άγιου Νικόλα για τους ναυτικούς και τους εφοπλιστές. Και περπατούσα αδιάκοπα, βλέποντας μουσεία.

• Συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να ξεχάσω ό,τι είχα μάθει και να ξαναρχίσω από την αρχή. Επέλεξα να πάω στο Maidstone College of Art στο Κεντ, όπου είχαν ως πολιτική τους να παίρνουν στο διδακτικό προσωπικό όσους προοδευτικούς καλλιτέχνες απέρριπταν τα συντηρητικά πανεπιστήμια.

Εκεί είχα για σύντομο διάστημα καθηγητή τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ, ο οποίος, αφού μας ζήτησε να βρούμε στην τοπική ζωοπανήγυρη κάτι να ζωγραφίσουμε, όταν τελειώσαμε, μας πήγε στη γέφυρα του ποταμού και απαίτησε να πετάξουμε ό,τι είχαμε φτιάξει με κόπο. Μετά σηκώθηκε κι έφυγε. Τα πετάξαμε με δυσκολία, αλλά αποδείχθηκε ένα καλό μάθημα πάνω στην καλλιτεχνική ταυτότητα, την πολυτιμότητα του έργου, την υπακοή.

Η Λήδα Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
The Birth of Bouboulitsa, 1975

• Εγκατασταθήκαμε στις Σπέτσες, όπου ζούσαν πια οι γονείς μου, και ανοίξαμε ένα art shop υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών. Το 1974, που έκανα την πρώτη μου έκθεση στην Ώρα, ένα installation που άρεσε πολύ, συνέπεσε με την πτώση της χούντας. Ο Τύπος της εποχής έγραψε επαινετικά, χωρίς να έχει καταλάβει το αντικείμενο.

Η χούντα είχε αποδειχτεί φοβερά αποτελεσματική στη διάλυση του πολιτισμικού δυναμικού της χώρας. Με τη Μεταπολίτευση δημιουργήθηκε ένας πυρήνας ανθρώπων που είχαμε μεγάλη διάθεση να γνωριστούμε μεταξύ μας και να δημιουργήσουμε. Άνθρωποι δυναμικοί και παραγωγικοί, από διάφορες χώρες, σε ένα συντηρητικό πλαίσιο.

• Δημιουργήσαμε το Σπετσιώτικο Θέατρο, το αρχείο του οποίου εκθέτω τώρα στην Μπιενάλε της Αθήνας, με ντόπιους οι οποίοι ήθελαν να συμμετέχουν σε κάτι που το 1974, που το ξεκινήσαμε, ανέτρεπε τη μέχρι τότε εικόνα που είχαν για το τι είναι θέατρο. Ο γιος μου, που επίσης συμμετείχε στο 1ο Φεστιβάλ Θεάτρου Σπετσών, ήταν τριών ετών. Κράτησε πέντε χρόνια.

• Το 1982 έκανα στην γκαλερί Τρία την πρώτη μου περφόρμανς/installation, που είχε ακόμα μεγαλύτερη αναγνώριση. Ήταν αναπόφευκτο, καθώς σιγά σιγά επέστρεφαν από το εξωτερικό καλλιτέχνες που είχαν τη γνώση και την εμπειρία της conceptual art. Αν θεωρηθεί ότι η σημασία ενός έργου είναι η αποτύπωσή του, η δυναμική του μέσα στον χρόνο, τον τόπο και στους φορείς, οι τελευταίοι είναι εκείνοι που θα μεταφέρουν το impact. Το ωστικό κύμα επάνω στην ψυχή τους. Πώς επεμβαίνει στον αποδέκτη και πώς το αντιλαμβάνεται μέσα στον χρόνο. Ο πολιτισμός αυτός είναι σε μια άλλη σφαίρα. Σαν ένα βιβλίο με ειδικό βάρος.

Η Λήδα Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
Women Artists in the Greek Avant-Garde, 2014, ISET - Contemporary Greek Art Institute, Athens, Greece
Η Λήδα Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
Από τη Σαλαμίνα φύγαμε όταν έγινα 15, με σαφή αιτία ότι υπήρχε ο κίνδυνος, αν μέναμε, να ερωτευτώ και να παντρευτώ και να μην κάνω στη ζωή μου όλα εκείνα τα οποία φαινόταν ότι μπορούσα να κάνω.

• Ζω πια μόλις το ένα τρίτο της ζωής μου στην Αθήνα, παρόλο που την αγαπάω πολύ. Βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσες τις μεγάλες αλλαγές που περνάει η πόλη. Η εξέλιξή της είναι μια σειρά εκπλήξεων. Οι γειτονιές στις οποίες μεγάλωσα είναι αγνώριστες και συνεχώς αλλάζουν. Αυτήν τη στιγμή, εν μέσω μιας τεράστιας εθνικής κατάθλιψης, υπάρχει μια απίστευτη δημιουργικότητα. Μπορείς ανά πάσα στιγμή να βρεις κάτι να κάνεις. Δεν περιμέναμε να φτάσουμε στον πάτο και να κάνουμε αυτοκριτική, αλλά την αντικαταστήσαμε με τρομερή ενεργητικότητα. Αντιδράσαμε άμεσα.

• Ένα πράγμα φοβάμαι, μην αρρωστήσω από Αλτσχάιμερ, γιατί είναι μια μορφή θανάτου. Η τέχνη πεθαίνει με τον δημιουργό της.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χάρις Επαμεινώνδα: Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις

Εικαστικά / Χάρις Επαμεινώνδα: «Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις»

Η βραβευμένη με Αργυρό Λέοντα Κύπρια εικαστικός συνθέτει έναν κόσμο θραυσμάτων, αποκομμάτων της εσωτερικότητας, με ελλειπτικές εικόνες, τον οποίο μας προκαλεί να ανακατασκευάσουμε μέσα από τη σταδιακή του αποκάλυψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
 Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Εικαστικά / Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Οι δύο καλλιτέχνες με καταγωγή από Κύπρο και Ελλάδα αντίστοιχα, παρουσιάζουν νέα έργα τους σε μια από τις σημαντικότερες εικαστικές διοργανώσεις της Βρετανίας που φιλοξενεί 30 καλλιτέχνες και συλλογικότητες, με αναθέσεις και θεματικές που έχουν να κάνουν με τη γεωγραφία και τις αξίες που διαπερνούν την πόλη αυτή: καταγωγή και μνήμη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση για την πολύχρωμη, πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Εικαστικά / Μια έκθεση για την πολύχρωμη και πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο Τόνι Μιλάκης καταγράφει μια πόλη που η πραγματικότητα προσφέρει τις καλύτερες ζωγραφικές λύσεις, που ακόμη και το πιο ευφάνταστο μυαλό ενός καλλιτέχνη δεν μπορεί να τις επινοήσει.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Ο Ζαν Φρανσουά Μιλέ και η ατέρμονη γοητεία της φύσης και των εργατών της γης

Εικαστικά / Ζαν Φρανσουά Μιλέ: ο ζωγράφος που ο Βαν Γκογκ αποκαλούσε «πρωτοπόρο»

«Όσο το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο νομίζω ότι ο Μιλέ πίστευε σε κάτι ανώτερο» έγραφε ο Βαν Γκογκ για τον «ζωγράφο των χωρικών» αλλά και έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γαλλικού ρεαλισμού. Η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου τον τιμά με μια μεγάλη έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το Μοναστήρι του Καρόλου: Το μουσείο του «κομμωτή των σταρ»

Εικαστικά / Κάρολος: O «κομμωτής των σταρ» έχει πλέον δικό του μουσείο στα Χανιά

Το «Μοναστήρι του Καρόλου», ένα ενετικό κτίσμα του 1583 και κατοικία του αυτοδίδακτου δημιουργού από το 1991, έχει μετατραπεί σε ένα μοναδικό καταφύγιο όπου συνυπάρχουν η ιστορία της κομμωτικής, έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών μαζί με μνήμες της Μαρίας Κάλλας, της Μπριζίτ Μπαρντό αλλά και της Μαντάμ Ορτάνς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιγάντιοι φαλλοί, το σεξ ως ζωτική δύναμη: Τα «ερωτικά» του Takis αναστατώνουν ακόμα

Εικαστικά / Γιγάντιοι φαλλοί, το σεξ ως ζωτική δύναμη: Τα «ερωτικά» του Takis αναστατώνουν ακόμα

«Τα έργα του αποθεώνουν την ικανότητα του έρωτα να μας αποσπά από την ιδέα του θανάτου». Και έχουμε την ευκαιρία να τα δούμε στην αναδρομική έκθεση του Ιδρύματος Γουλανδρή στην Άνδρο, και στην Αθήνα. Όλα σχεδόν, εκτός από το πιο γνωστό του, το οποίο οι επιμελητές απέρριψαν ως «κραυγαλέο»...
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το Fondation Louis Vuitton υποδέχεται 270 έργα του Gerhard Richter σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση

Εικαστικά / Gerhard Richter: «Τώρα που δεν απέμειναν ιερείς ή φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στον κόσμο»

270 έργα ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή ζωγράφους θα εκτεθούν το φθινόπωρο στο Fondation Louis Vuitton σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ