Ο φωτογράφος της περιπέτειας

Ο φωτογράφος της περιπέτειας Facebook Twitter
0
Ο φωτογράφος της περιπέτειας Facebook Twitter
Ο φωτογράφος Σεμπαστιάο Σαλγάδο φωτογραφίζει τις μάζες για να μας θυμίσει τον άνθρωπο, φωτογραφίζει μεμιάς εκατοντάδες απρόσωπα κορμιά για να εξάρει τη σημασία του προσώπου, του βλέμματος.

Ορυχεία. Από τις πιο φημισμένες φωτογραφίες του είναι αυτή του ανοιχτού ορυχείου χρυσού: Σέρα Πελάδα, επαρχία Παρά, Βραζιλία, 1986. Ένα ορυχείο που ανακαλύφθηκε το 1980 και προκάλεσε πυρετό χρυσοθηρίας. Εκατοντάδες, χιλιάδες άνθρωποι σε μια τεράστια τρύπα μοχθούν εθελοντικά, δίχως να είναι σκλάβοι κανενός, παρά μόνον του πόθου τους να πλουτίσουν. Διαβιούν όλοι μαζί σ' ένα εργοτάξιο, σε καλύβες. Κοιμούνται σε αιώρες. Άντρες, όλοι. Για να δουν γυναίκα πρέπει να διανύσουν σαράντα και πενήντα χιλιόμετρα. Απαγορεύεται το αλκοόλ. Κυριαρχεί μια αδυσώπητη, υπόγεια βία. Καθένας ζει εγκλωβισμένος στο όνειρό του. Σιτίζονται επαρκώς: κρέας, λαχανικά, ρύζι, μανιόκα (ένα πολύ θρεπτικό κονδυλώδες φυτό). Βλέποντας τη φωτογραφία του ορυχείου, χάνεις την αίσθηση του χρόνου. Μεταφέρεσαι στην αρχαιότητα, στην Αίγυπτο των πυραμίδων, στο Άουσβιτς του Ολοκαυτώματος, παντού όπου οι μάζες εξευτελίζονται, λεηλατούνται, υποβιβάζονται. Παντού όπου ο άνθρωπος ως αυτόνομη προσωπικότητα φθίνει, αφανίζεται, σβήνει. Ο φωτογράφος Σεμπαστιάο Σαλγάδο (Sebastiao Salgado) φωτογραφίζει τις μάζες για να μας θυμίσει τον άνθρωπο, φωτογραφίζει μεμιάς εκατοντάδες απρόσωπα κορμιά για να εξάρει τη σημασία του προσώπου, του βλέμματος.

2.

Φοράω πάντοτε χακί όταν δουλεύω. Το ντοκιμαντέρ Το αλάτι της γης του Βιμ Βέντερς έφερε κοντά μας τον φωτογράφο από τη Βραζιλία. Ακούμε τη βελούδινη φωνή του, τα προσεκτικά και κομψά γαλλικά του, τις ζυγιασμένες προσεκτικά λέξεις του. Και τώρα το βιβλίο Από τη γη μου στη Γη (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα) μας συστήνει, σε πρώτο πρόσωπο μάλιστα, όλο τον πλούτο αυτού του εξαιρετικού ανθρώπου. Μαθαίνουμε πώς μεγάλωσε και τι τον συνεπήρε, πώς εντάχθηκε στην άκρα αριστερά της χώρας του και πώς γνώρισε την παντοτινή γυναίκα, σύντροφο, ερωμένη, συνεργάτιδά του, τη Λέλια Δελουίζ Ουόνικ Σαλγάδο. Μαθαίνουμε ότι γεννήθηκε το 1944, στην επαρχία Μίνας Ζεράις, σε μια φάρμα που την αρδεύει ο ποταμός Ρίο Ντόσε, και ότιήδη από την παιδική του ηλικία τον κατέκλυζαν οι εικόνες, αυτό το ιδιαίτερο φως που τον συνοδεύει σε όλη του τη ζωή. «Γεννήθηκα με εικόνες από έναν βαρύ ουρανό», λέει, «που τον διαπερνά το φως. Αυτό το φως έχει εισβάλει στις εικόνες μου. Στην πραγματικότητα, βρισκόμουν μέσα στις εικόνες μου πριν καν αρχίσω να τις δημιουργώ».

3.

Παρατάω την οικονομία.Ήταν στο Λονδίνο, το 1973. Ο Σαλγάδο είναι περιζήτητος οικονομολόγος, ζει άνετα σε ένα μεγάλο διαμέρισμα στο Χάιντ Παρκ, έχει μια λαμπρή σταδιοδρομία μπροστά του, κυκλοφορεί με ένα σπορ Triumph. Κι όμως, το στοίχημα το κερδίζει η δημιουργικότητα. Αποφασίζουν με τη Λέλια να προσηλωθούν στη μαγεία και στη δύναμη των εικόνων. «Παρατάω την οικονομία» θα πει. Επιστρέφουν στο Παρίσι, μένουν σε μια μικρή κάμαρα (το βράδυ υπνοδωμάτιο, την ημέρα φωτογραφικό εργαστήρι) και επενδύουν ό,τι οικονομίες έχουν σε φωτογραφικό εξοπλισμό. Αποκτά μια Leica –αυτό το πραγματικά μεγαλειώδες μηχάνημα–, ένα «θαυμάσιο περιστρεφόμενο εμφανιστήριο και έναν επαγγελματικό μεγεθυντή που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα». Και η περιπέτεια αρχίζει. Ο Σαλγάδο, πάντα με τη Λέλια στο πλάι του, ταξιδεύει παντού, αφού οργανώνει με εξαντλητική φροντίδα το πρόγραμμά του, και πασχίζει να ανακαλύψει «νησίδες πλούτου» (ίσον ψυχική γενναιοδωρία, ευγένεια, βαθιά ανθρωπιά, αλληλεγγύη, έρωτα, μέριμνα, αγάπη) μέσα σε ωκεανούς φτώχειας. Θα καταγράψει τον μόχθο στο συνταρακτικό λεύκωμα Εργάτες ή το Χέρι του ανθρώπου, επισκεπτόμενος και φωτογραφίζοντας ναυπηγεία, χαλυβουργεία, ορυχεία. «Η φωτογραφία μου», λέει ο Σαλγάδο, «δεν είναι μια μορφή ακτιβισμού, δεν είναι ένα είδος στράτευσης, δεν είναι καν επάγγελμα. Είναι η ίδια μου η ζωή. Λατρεύω τη φωτογραφία, να φωτογραφίζω, να καδράρω, να παίζω με το φως. Μου αρέσει να ζω με τους ανθρώπους, να παρατηρώ τις κοινότητές τους, και τώρα τελευταία τα ζώα, τα δέντρα, τις πέτρες. Η φωτογραφία μου είναι όλα αυτά και δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι οι αποφάσεις που με οδηγούν να πάω εδώ ή εκεί είναι λογικές. Είναι μια ανάγκη που πηγάζει από τα βάθη του εαυτού μου. Είναι ο πόθος να φωτογραφίσω που με ωθεί να ξαναφύγω. Να δω κάτι άλλο, κάπου αλλού. Να ψάξω γι' άλλες εικόνες. Να τραβήξω ξανά και ξανά καινούργιες φωτογραφίες».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ