Σάρκα και Αναπαράσταση

Σάρκα και Αναπαράσταση Facebook Twitter
Bernhard Schlink
0

1.

Το Έργο. Πρόκειται για έναν υποβλητικό και επιβλητικό πίνακα του σπουδαίου Gerhard Richter (Δρέσδη, 1932). Ο τίτλος, Ema (Akt auf einer Treppe), ήτοι Έμα (Γυμνό σε μια σκάλα), παραπέμπει φυσικά στον Marcel Duchamp (1887-1968) και στο ρηξικέλευθο δημιούργημά του από το 1912, το «Nu descendant un escalier», ήτοι «Γυμνό κατεβαίνει μια σκάλα». Ο σπουδαίος Γερμανός εικαστικός επιχειρεί έναν συναρπαστικό διάλογο με τον Γάλλο πρωτοπόρο των πρωτοπόρων. Το ίδιο είχε επιχειρήσει και ο άλλος μεγάλος πρωτοπόρος, ο Joseph Beuys (1921-1986), στήνοντας, το 1964, την εγκατάσταση/παράσταση Das Schweigen des Marcel Duchamp wird überbewertet, ήτοι Η Σιωπή του Marcel Duchamp είναι υπερεκτιμημένη. Δελεάζει τους καλλιτέχνες να διαλογίζονται με προγενέστερα θρυλικά έργα, με έργα που έχουν ανοίξει δρόμους, με έργα που μοιάζουν αξεπέραστα, μοναδικά. Το έργο του Richter θέλει να είναι αισθησιακό, να μιλάει στη σάρκα, να κάνει το αίμα να κυλάει πιο γρήγορα στις φλέβες, απευθύνεται πιο πολύ στην καρδιά παρά στο μυαλό, στον φαλλό μάλλον παρά στον εγκέφαλο. Επαναφέρει την Τέχνη στις θελκτικές της διαστάσεις – καίτοι μοιάζουν τα χρώματα ψυχρά, δεσπόζει το θάλπος, διαχέεται η ζεστασιά του θηλυκού, θέλει να καίει η γυμνότητα.

2.

Το Μυθιστόρημα. Ήδη από τον τίτλο, Η γυναίκα στη σκάλα (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική), ο συγγραφέας Bernhard Schlink (Μπίλεφελντ, 1944) δηλώνει ότι θα επιχειρήσει, με τη σειρά του, έναν διάλογο τόσο με τον Gerhard Richter όσο και με τον Marcel Duchamp. Και μάλιστα, έναν διάλογο που θέλει να μας κάνει να σκεφτούμε εκ νέου τον ρόλο της Τέχνης, τον ρόλο του Έρωτα, και επίσης τις πάντοτε τεταμένες και γόνιμες σχέσεις της Τέχνης με τον Έρωτα. Στήνει ένα σκηνικό αλλεπάλληλων εντάσεων και συγκρούσεων, εμπλέκει μία ατίθαση γυναίκα, ας πούμε μοιραία, και τρεις άντρες, εμπλέκει έναν διάσημο πίνακα, εμπλέκει σκοτεινές πτυχές της μεταπολεμικής ιστορίας της Γερμανίας, εμπλέκει την πολιτική, εμπλέκει τις διακυμάνσεις των διαθέσεων, εμπλέκει τις μετατοπίσεις στον χρόνο, εμπλέκει τις αλλαγές στον χώρο, εμπλέκει το πάθος να ζήσει κανείς άνευ ορίων, άνευ όρων. Ο αφηγητής, και σχεδόν πιόνι στη σκακιέρα όπου παίζονται τα παιχνίδια, ενίοτε επικίνδυνα, αιματηρά, της Εξουσίας και του Χρήματος και της Τέχνης, είναι ένας άνθρωπος χωρίς ιδιότητες, ένας νομικός που υπηρετεί τη Θέμιδα. Ο Καρλ Σβιντ είναι ένας δυναμικός ζωγράφος, αναρχικός και κυνικός, ερωτύλος και άσος στους ελιγμούς. Ο Πέτερ Γκούντλαχ είναι ένας τυπικός Γερμανός επιχειρηματίας, που γι᾽ αυτόν οι γυναίκες και τα έργα τέχνης δεν είναι παρά άψυχα τρόπαια, σύμβολα του κοινωνικού του κύρους και της οικονομικής του ισχύος. Η Ιρένε Γκούντλαχ είναι η Γυναίκα, το Θελκτικό Θήλυ, που θέλει να θάλλει και να θέλγει, να ζει και να παίζει. Όλοι τους, και οι τέσσερις, εμπλέκονται στο Μεγάλο Παιχνίδι που είναι η Ζωή η Ίδια, ναι, η ζωή που δεν λογαριάζει το χρήμα, δεν σκαμπάζει από εξουσία, δεν στέργει να εγκλωβίζεται σε ισοπεδωμένες και ισοπεδωτικές φαινομενικότητες. Διαρκώς, συστηματικά και μεθοδικά, ο Bernhard Schlink επιμένει ότι άλλο είναι το βίωμα και άλλο η αναπαράσταση, άλλο είναι η πραγματική πραγματικότητα και άλλο είναι το συνονθύλευμα των κίβδηλων και άνευ ουσίας, άνευ σημασίας κοινωνικών μηχανισμών που σκοπούν στο να ξεχάσουμε να ζούμε.

3.

Η Ιστορία. Δεκαετίες τώρα, ο μυθιστοριογράφος από το Μπίλεφελντ θίγει θέματα που έχουν να κάνουν με την Ιστορία, και μάλιστα με την ιστορία της ναζιστικής και μεταπολεμικής Γερμανίας. Τόσο στο εκκωφαντικό ευπώλητό του, το Διαβάζοντας στη Χάννα (μτφρ. Ιάκωβος Κοπερτί, εκδ. Κριτική) όσο και στο θεατρικά δομημένο Σαββατοκύριακο (μτφρ.: Αλέξανδρος Κάιμπελ, εκδ. Κριτική), ο Bernhard Schlink πασχίζει να αναμετρηθεί με το ζοφερό παρελθόν, να εξιχνιάσει παρελθόντα κρίματα, να κατανοήσει παρελθούσες περιπλοκότητες. Έχει επιλέξει, και έχει επικριθεί κάμποσες φορές γι᾽ αυτό, μια λιτή, σχεδόν απλοϊκή γραφή προκειμένου να μιλήσει για διόλου απλοϊκές –τουναντίον– και για διόλου μονοδιάστατες πραγματικότητες. Εμμένει στην Ιστορία, όχι με τον βαθύ και πολυπρισματικό συνάμα τρόπο ενός W.G. Sebald (1944-2001) ούτε με τον μπαρόκ δυναμισμό ενός Günter Grass (1927-2015), ούτε καν με τη φαινομενική απάθεια, τη σχεδόν απόλυτη αποστασιοποίηση ενός Peter Handke (1942). Όχι, ο Bernhard Schlink επιμένει στην αβίαστη ροή του κειμένου, στη σύνθεση μυθιστορημάτων που αποτελούνται από ολιγοσέλιδα κεφάλαια, από εύπεπτες ολιγόλεκτες προτάσεις και παραγράφους. Αντιμετωπίζει την Ιστορία μέσα από την καθημερινότητα, με τον τρόπο ενός συγκροτημένου και συγκρατημένου νομικού, ενός σκακιστή που δεν θέλει να εντυπωσιάσει με τις δεξιότητές του, δεν θέλει καν να κατατροπώσει τον αντίπαλο, αλλά θέλει απλώς να απολαύσει μια ενδιαφέρουσα παρτίδα, πίνοντας ένα γαλλικό κονιάκ και απολαμβάνοντας ένα εβδομαδιαίο πούρο.

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ