Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες γυναίκες γύρω στα σαράντα και πενήντα στρέφονται στην τεστοστερόνη, αναζητώντας ξανά τη σεξουαλική τους επιθυμία ή την ενέργεια που αισθάνονται ότι έχουν χάσει.
Το φαινόμενο, που ξεκίνησε από ιατρεία ορμονικής θεραπείας, έχει εξελιχθεί σε τάση, με δόσεις πολύ υψηλότερες από τις επιστημονικές συστάσεις να χορηγούνται πλέον όλο και συχνότερα.
Για ορισμένες γυναίκες, η αλλαγή είναι θεαματική. Περιγράφουν ότι η επιθυμία επανήλθε, η διάθεση τους βελτιώθηκε και οι μύες τοιους σφίχτηκαν. Άλλες, αντίθετα, αναφέρουν ενοχλητικές ή και ανησυχητικές μεταβολές, από τριχόπτωση και βαθύτερη φωνή μέχρι αυξημένη ευερεθιστότητα. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι τέτοιες παρενέργειες μπορεί να είναι μη αναστρέψιμες, καθώς η ορμόνη δρα σωρευτικά στον οργανισμό.
«Η τεστοστερόνη διχάζει: για κάποιους είναι πανάκεια, για άλλους παγίδα», λέει η ουρολόγος Ρέιτσελ Ρούμπιν, που ειδικεύεται στη σεξουαλική ιατρική. «Είναι μια ορμόνη που προκαλεί σχεδόν θρησκευτική πίστη».
Τεστοστερόνη: Η έλλειψη εγκεκριμένων σκευασμάτων και η «μαύρη αγορά» της ορμόνης
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δεν έχει εγκρίνει ακόμη καμία μορφή τεστοστερόνης ειδικά για γυναίκες, καθώς ζητά να γίνουν πρώτα μακροχρόνιες μελέτες. Το κενό αυτό έχει δημιουργήσει μια γκρίζα ζώνη στην αγορά, όπου το επίσημο φάρμακο απουσιάζει και τη θέση του παίρνουν αυτοσχέδιες λύσεις.
Γυναίκες που επιθυμούν ιατρικά ελεγμένες δόσεις συχνά προσαρμόζουν ανδρικά σκευάσματα, υπολογίζοντας το ένα δέκατο της ανδρικής δόσης, ή στρέφονται σε φαρμακεία σύνθεσης (compounding pharmacies) που παρασκευάζουν εξατομικευμένα προϊόντα χωρίς εποπτεία. Και στις δύο περιπτώσεις, η θεραπεία πληρώνεται από την τσέπη τους, αφού τα ασφαλιστικά ταμεία δεν την καλύπτουν.
Παράλληλα, κλινικές «ευεξίας», κέντρα «μακροζωίας» και ακόμη και ορισμένα γυναικολογικά ιατρεία προσφέρουν τεστοστερόνη σε υψηλές δόσεις, διαφημίζοντας «επιστροφή στη νεότητα» ή «σεξουαλική αναγέννηση». Οι γιατροί προειδοποιούν ότι πίσω από αυτές τις υποσχέσεις κρύβονται πραγματικοί κίνδυνοι και ανεπαρκής επιστημονική τεκμηρίωση.
Όταν η δόση ξεπερνά τα όρια
Τα τελευταία χρόνια, οι γιατροί βλέπουν ολοένα περισσότερες γυναίκες να λαμβάνουν δόσεις τεστοστερόνης πολλαπλάσιες των προτεινόμενων. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα επίπεδα της ορμόνης φτάνουν ή και ξεπερνούν εκείνα ενός εφήβου αγοριού.
Στην αρχή, τα αποτελέσματα φαίνονται θεαματικά. Πολλές γυναίκες περιγράφουν αύξηση της επιθυμίας, περισσότερη ενέργεια και αίσθηση αναζωογόνησης. Άλλες λένε ότι ένιωσαν «σαν να ξαναβρήκαν τον εαυτό τους» και πως η αλλαγή τους έδωσε ώθηση να ασχοληθούν ξανά με τη ζωή και το σώμα τους.
Με τον καιρό, όμως, οι παρενέργειες κάνουν την εμφάνισή τους. Η τεστοστερόνη μπορεί να προκαλέσει τριχόπτωση, βάθυνση της φωνής, αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο ή διόγκωση της κλειτορίδας — επιδράσεις που συχνά δεν είναι αναστρέψιμες. Το πρόβλημα είναι ότι οι θεραπείες δεν διακόπτονται εύκολα: τα ενθέματα τεστοστερόνης (pellets) που τοποθετούνται κάτω από το δέρμα χρειάζονται τρεις έως τέσσερις μήνες για να διαλυθούν. Αν προκύψουν ανεπιθύμητα συμπτώματα, η ορμόνη παραμένει ενεργή μέχρι να απορροφηθεί πλήρως.
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι λείπουν μακροχρόνιες μελέτες για τις επιπτώσεις των υψηλών δόσεων και προειδοποιούν πως ο ενθουσιασμός προηγείται της επιστήμης. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς επηρεάζει το γυναικείο σώμα σε βάθος χρόνου», τονίζουν, καλώντας σε προσοχή και ιατρική παρακολούθηση.
Περισσότερα από τη λίμπιντο; Τα όρια της υπόσχεσης
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι χαμηλές, ιατρικά ελεγμένες δόσεις τεστοστερόνης μπορεί να έχουν και άλλες θετικές επιδράσεις: βελτιώνουν τη συγκέντρωση, ενισχύουν τη μυϊκή δύναμη και φαίνεται να σταθεροποιούν τη διάθεση. Οι ειδικοί, ωστόσο, επιμένουν πως αυτά τα ευρήματα παραμένουν ενδεικτικά και δεν δικαιολογούν τη χορήγηση της ορμόνης ως γενικό «τόνικ αναζωογόνησης».
«Η τεστοστερόνη δεν είναι φάρμακο κατά της γήρανσης», σημειώνει η Στέφανι Φόμπιον, διευθύντρια του Κέντρου Υγείας Γυναικών της Mayo Clinic. «Το μόνο αποδεδειγμένο όφελος αφορά τη σεξουαλική επιθυμία — και ακόμη κι αυτό, μόνο όταν έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες, όπως η κόπωση ή τα προβλήματα στη σχέση».
Παρά τις προειδοποιήσεις, η ορμόνη παρουσιάζεται στα social media και σε πολλές «κλινικές ευεξίας» σαν πανάκεια, υποσχόμενη περισσότερη ενέργεια, καλύτερο σώμα και καθαρότερο μυαλό. Για τις επιστημονικές κοινότητες, αυτή η υπερβολική απλοποίηση είναι ίσως η μεγαλύτερη απειλή. Μια ορμόνη με υπαρκτές ιατρικές εφαρμογές κινδυνεύει να μετατραπεί σε μόδα χωρίς έλεγχο, με συνέπειες που μπορεί να φανούν χρόνια αργότερα.
Με πληροφορίες από New York Times
