ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ υπουργείου Εθνικής Άμυνας για τη μεταρρύθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων, που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο, και η παραλαβή της πρώτης φρεγάτας Μπελαρά, η οποία αναμένεται το επόμενο διάστημα, φέρνουν τον υπουργό Άμυνας, που κινείται σχετικά αθόρυβα το τελευταίο διάστημα, στο προσκήνιο.
Το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ως «Χάρτης μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη νέα εποχή», όπως παρουσιάζεται, έχει σκοπό να εκσυγχρονίσει τις Ένοπλες Δυνάμεις μετά από μια δύσκολη περίοδο πολλών ετών, η οποία μεγέθυνε τα προβλήματα. Έχει ανακοινωθεί το κλείσιμο στρατοπέδων, μέτρο που κρίνεται χρήσιμο (πλην όμως είναι αντιδημοφιλές στις τοπικές κοινωνίες), και η αύξηση των μισθών στις Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς οι πολύ χαμηλοί μισθοί ήταν η αιτία για ένα μεγάλο κύμα παραιτήσεων το τελευταίο διάστημα. Αρκετά μέτρα τα οποία ο υπουργός Άμυνας παρουσιάζει ως εξορθολογισμό προκαλούν ήδη τις αντιδράσεις στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, εν ενεργεία και εν αποστρατεία, ενώ οι μεταρρυθμίσεις του δεν καλύπτουν το εύρος των αναγκών για αλλαγές, σύμφωνα με αρκετούς αμυντικούς αναλυτές.
Με τρόπο μεθοδικό, ο Νίκος Δένδιας έχει αρχίσει εδώ και καιρό να πυκνώνει τις επαφές του, καλλιεργώντας γέφυρες και συμμαχίες. Όχι γιατί θα επιδιώξει την ανατροπή αλλά διότι θέλει να είναι έτοιμος, όταν και αν του δοθεί η ευκαιρία.
Λεπτές ισορροπίες και εντάσεις
Το υπουργείο Άμυνας, ωστόσο, είναι ένα υπουργείο που σχεδόν πάντα προφυλάσσει πολιτικά την ηγεσία του, κάτι σαν ένα απάνεμο λιμάνι, όταν όλοι οι άλλοι βρίσκονται μέσα στη φουρτούνα. Η αλήθεια είναι ότι ο Ν. Δένδιας έχει μείνει σχεδόν στο απυρόβλητο, την ώρα που η κυβέρνηση βάλλεται από παντού. Τα Τέμπη, η ακρίβεια, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, έχουν φθείρει σημαντικά την υπόλοιπη κυβέρνηση, αλλά δεν ακουμπούν ιδιαίτερα τον Ν. Δένδια, παρότι ουδέποτε διαφοροποιήθηκε από τους χειρισμούς της κυβέρνησης στα θέματα αυτά.
Πριν από λίγο καιρό ο Γιώργος Γεραπετρίτης, ενοχλημένος από τη συνεχή κριτική που δέχεται ως ΥΠ.ΕΞ., σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, που είχε πολύ μεγαλύτερη αποδοχή, άφησε σαφείς αιχμές για τον Ν. Δένδια, λέγοντας ότι δεν έχει διαπιστώσει διαφοροποιήσεις σχετικά με την εξωτερική πολιτική στο ΚΥΣΕΑ. Ο Ν. Δένδιας, ωστόσο, με τις δημόσιες δηλώσεις του, είτε επειδή πραγματικά διαφωνεί είτε για λόγους τακτικής, φροντίζει συχνά να διαφοροποιείται ρητορικά και προκαλεί εκνευρισμό στο Μέγαρο Μαξίμου. Προσέχει πάντα όμως να μην ξεπερνάει τα όρια της ανεκτής διαφοροποίησης όταν το κάνει, για να μη δώσει αφορμή, εκφράζοντας πάντα δημοφιλείς για τη βάση της ΝΔ θέσεις.
Η δημοφιλία του Νίκου Δένδια
Ο 66χρονος Ν. Δένδιας, με καταγωγή από την Κέρκυρα και τους Παξούς, απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών, που ξεκίνησε την πολιτική του διαδρομή από τη ΔΑΠ, είναι με μεγάλη διαφορά ο πιο δημοφιλής υπουργός της κυβέρνησης Μητσοτάκη, κάτι που αποτυπώνεται σε όλες τις έρευνες κοινής γνώμης που θέτουν το σχετικό ερώτημα για τη δημοφιλία των υπουργών. Σε αυτό συνέβαλε, χωρίς αμφιβολία, η θητεία του στο υπουργείο Εξωτερικών, καθώς, σύμφωνα με έμπειρο δημοσκόπο: «Είναι το υπουργείο που φτιάχνει το προφίλ και ανεβάζει τη δημοτικότητα όποιου πολιτικού το αναλαμβάνει. Ίσως ο διάδοχός του, Γιώργος Γεραπετρίτης, να αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση», αναφέρει.

Αν το υπουργείο Εξωτερικών, όμως, ανέβασε τη δημοφιλία του Ν. Δένδια, εκείνος που την εκτόξευσε, τον Απρίλιο του 2021 ήταν ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου με το επεισόδιο που προκάλεσε στην κοινή συνέντευξη Τύπου των δύο μετά τη συνάντησή τους στην Άγκυρα. Όταν ο Ν. Δένδιας, απαντώντας στις μη αναμενόμενες προκλήσεις του τότε Τούρκου ΥΠ.ΕΞ., έθεσε τις πάγιες ελληνικές θέσεις για το casus belli, τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο και τον χαρακτήρα της μειονότητας στη Θράκη –ως μουσουλμανικής, βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης–, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αντέδρασε με οξύ τρόπο, κατηγορώντας τον για «προκλητικές δηλώσεις» και προκαλώντας μια αμήχανη αντιπαράθεση σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση. Το γεγονός ότι ο Ν. Δένδιας τότε δεν είχε δείξει να αιφνιδιάζεται και αντέδρασε απαντώντας άμεσα στις τουρκικές θέσεις τον είχε αναδείξει σε «ήρωα» των ημερών.
Γιατί η Λιβύη στοιχειώνει τον Δένδια
Η χειρότερη στιγμή της καριέρας του ήταν μάλλον όταν συνέβη το δυστύχημα με την ελληνική στρατιωτική αποστολή στη Λιβύη τον Σεπτέμβριο του 2023, όπου έχασαν τη ζωή τους τρεις αξιωματικοί και δύο πολίτες, ενώ τραυματίστηκαν σοβαρά άλλοι έξι. Ο Ν. Δένδιας τότε ήταν υπουργός Άμυνας και, όπως αποκάλυψαν διάφορα ρεπορτάζ αργότερα, η αποστολή είχε σχεδιαστεί αρκετά πρόχειρα, χωρίς την τήρηση των απαραίτητων κανόνων ασφαλείας για τις ανθρωπιστικές αποστολές σε εμπόλεμες περιοχές. Τον περασμένο Μάιο, ωστόσο, ο Ν. Δένδιας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή, υποστήριξε ότι «η ανθρωπιστική αποστολή στη Λιβύη πραγματοποιήθηκε υπό τις κατευθύνσεις και τον συντονισμό του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο ήταν καθ’ ύλην αρμόδιο για την υλοποίηση του μέρους της αποστολής στο έδαφος της Λιβύης» και, ως εκ τούτου, αυτό ήταν αρμόδιο να απαντήσει.
Η Λιβύη έχει «στοιχειώσει» τον Ν. Δένδια από την αρχή της θητείας του στο υπουργείο Εξωτερικών, αφού λίγους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, τον Νοέμβριο του 2019, υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο για την οριοθέτηση ΑΟΖ, το οποίο αγνοεί την ύπαρξη και τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών και ειδικά της Κρήτης. Πριν από λίγο καιρό ο Άδωνις Γεωργιάδης τού είχε επιρρίψει ευθύνες γι’ αυτό, λέγοντας ότι εκείνος ήταν υπουργός όταν συνέβη, με τον Ν. Δένδια να τον αγνοεί επιδεικτικά, απαντώντας με τη γνωστή φράση ότι, αφού το είπε εκείνος, δεν έχει καμία σημασία.
Οι κόντρες
Οι κάπως πιο αιχμηρές δηλώσεις για τα ελληνοτουρκικά, όπως και για το πρόγραμμα SAFE και για τους γαλλικούς πυραύλους Meteor, ακόμα και η πρόσφατη αιφνιδιαστική άσκηση των Ενόπλων Δυνάμεων, για την οποία, σύμφωνα με ορισμένους, διαμαρτυρήθηκε στον πρωθυπουργό ο Γ. Γεραπετρίτης ότι δεν ήταν ενημερωμένος, αποτελούν συχνά την αφορμή για να εκδηλωθούν κόντρες μεταξύ του Νίκου Δένδια και του Μεγάρου Μαξίμου.
Αυτό ενδεχομένως δεν είναι άσχετο με το γεγονός ότι ο Ν. Δένδιας όχι μόνο ενδιαφέρεται αλλά προετοιμάζεται κιόλας για να διαδεχθεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, όταν κάποια στιγμή αποφασίσει να αποχωρήσει. Βέβαια, ο πρωθυπουργός έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει και τρίτη θητεία, άρα δεν σκοπεύει να παραιτηθεί όταν ολοκληρωθεί η δεύτερη θητεία της κυβέρνησής του.
Πολλοί πιστεύουν, όμως, ότι αν οι δημοσκοπήσεις συνεχίσουν να καταγράφουν χαμηλά ποσοστά για τη ΝΔ, καθιστώντας ανέφικτη την επίτευξη της αυτοδυναμίας, δεν αποκλείεται ο Κ. Μητσοτάκης να αλλάξει την απόφασή του και να παραιτηθεί πριν από τις επόμενες εκλογές, οπότε θα προκύψει εκ των πραγμάτων θέμα ηγεσίας, και ο Ν. Δένδιας θέλει να είναι έτοιμος (και) γι’ αυτό το σενάριο.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, βέβαια, το διέψευσε και αυτό όταν ρωτήθηκε στη ΔΕΘ, αλλά ακόμα κι αν το σκεφτόταν πραγματικά, δεν θα το επιβεβαίωνε. Σε μια τέτοια περίπτωση, στη ΝΔ πιστεύουν ότι ο πρωθυπουργός θα ήθελε ως διάδοχό του τον Κωστή Χατζηδάκη, αλλά κανένας άλλος στο κυβερνών κόμμα δεν πιστεύει ότι θα είχε τύχη αυτό το σενάριο.
Οι προσεγγίσεις
Ως αντίπαλος «δελφίνος» του Ν. Δένδια θεωρείται ο φιλόδοξος 42χρονος Κυριάκος Πιερρακάκης, ο οποίος ξεκίνησε την πολιτική του διαδρομή από την ΠΑΣΠ και ήταν κάποτε το αγαπημένο παιδί του Γιώργου Παπανδρέου, της Άννας Διαμαντοπούλου και μετά του Ευάγγελου Βενιζέλου. Τον Κ. Πιερρακάκη, όμως, τον αφήνει πολύ πίσω σε όλες τις δημοσκοπήσεις και αναμφισβήτητα ο υπουργός Άμυνας έχει πολύ μεγαλύτερα ερείσματα στη βάση της ΝΔ.
Εκεί που δεν έχει μεγάλη επιρροή ο Ν. Δένδιας είναι στην κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ, η οποία ελέγχεται απόλυτα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, γι’ αυτό προσπαθεί το τελευταίο διάστημα να προσεγγίσει ορισμένους, όπως ο Μάκης Βορίδης, και να αποκαταστήσει τις διαταραγμένες σχέσεις του με τον Αντώνη Σαμαρά. Ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της ΝΔ δεν είναι πλέον μέλος της Κ.Ο., βέβαια, καθώς έχει διαγραφεί, αλλά διατηρεί έναν κύκλο επιρροής τουλάχιστον δέκα βουλευτών μέσα σε αυτήν.
Ο Α. Σαμαράς ανέδειξε τον Ν. Δένδια στην κυβέρνησή του, αναθέτοντάς του σημαντικά υπουργεία. Το 2015, όμως, όταν ο Α. Σαμαράς παραιτήθηκε από την ηγεσία της ΝΔ, εκείνος είχε κάνει κάποιες δηλώσεις οι οποίες θεωρήθηκαν από τον πρώην πρωθυπουργό προσβλητικές και ένδειξη αχαριστίας, και κάπως έτσι πάγωσε η σχέση τους, την οποία προσπαθεί να ξεπαγώσει τώρα ο Ν. Δένδιας, μετά από αρκετά χρόνια.
Ο υπουργός Άμυνας κινείται αρκετά διακριτικά και αθόρυβα, καθώς δεν θέλει να προκαλέσει το Μαξίμου, ούτε σκοπεύει να κάνει αντάρτικο αλλά να παραμείνει «θεσμικός». Εκτός από βουλευτές και στελέχη της ΝΔ, έχει προσεγγίσει σημαντικά πρόσωπα από όλους τους χώρους προκειμένου να έχει στηρίγματα για την επόμενη μέρα και να πετύχει τους στόχους του. Επιχειρηματίες, καθηγητές, τεχνοκράτες, οι οποίοι συνομιλούν μαζί του εδώ και καιρό, τον βοηθούν ήδη σε αυτό το πλαίσιο.
Ο Ν. Δένδιας, όχι τυχαία, φροντίζει να μη συγκρούεται συχνά με την αντιπολίτευση και καλλιεργεί μεθοδικά ένα συναινετικό προφίλ. Από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ πολλά στελέχη στο παρελθόν είχαν εκφράσει τη συμπάθειά τους προς τον Ν. Δένδια, λόγω της μαχητικής στάσης που είχε απέναντι στους χρυσαυγίτες. Αρκετοί θυμούνται όμως τη διένεξή του στη Βουλή το 2016 με βουλευτές του ΚΚΕ για τον Ιωάννη Μεταξά, τον οποίο υπερασπίστηκε, λέγοντας πως δεν πρέπει να τον χαρίσουν στη Χρυσή Αυγή.
Ο Ν. Δένδιας υπερασπίζεται την κεντροδεξιά ταυτότητα της ΝΔ και έχει φιλοτεχνήσει ένα πιο «πατριωτικό» προφίλ που ενισχύει τη δημοφιλία του στη βάση της λαϊκής δεξιάς. Θέλει να κερδίσει τους συντηρητικούς αλλά και τους φιλελεύθερους, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει μια καλή επικοινωνία με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, κάτι που αποτελεί μια δύσκολη ισορροπία. Για την ώρα προσέχει πάρα πολύ τι λέει και πού το λέει, για να μη γίνει κάποιο λάθος που μπορεί να του κοστίσει. Προφανώς γι’ αυτό, σύμφωνα με συνεργάτη του, αποφεύγει να δίνει ζωντανές συνεντεύξεις εφ’ όλης της ύλης και προτιμά να του στέλνουν τις ερωτήσεις για να απαντάει γραπτώς.
Εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφασίσει τελικά ότι δεν θα διεκδικήσει τρίτη θητεία, κάτι που δεν είναι σήμερα ορατό, τότε σχεδόν όλοι στη ΝΔ προεξοφλούν ότι ο υπουργός Άμυνας θα κατακτήσει με ευκολία την ηγεσία του κόμματος.
Με τρόπο μεθοδικό, ο Ν. Δένδιας έχει αρχίσει εδώ και καιρό να πυκνώνει τις επαφές του, καλλιεργώντας γέφυρες και συμμαχίες. Όχι γιατί θα επιδιώξει την ανατροπή αλλά διότι θέλει να είναι έτοιμος, όταν και αν του δοθεί η ευκαιρία. Όσο για τις εξαγγελίες του για «νέα εποχή» στις Ένοπλες Δυνάμεις, θα δυσκολευτεί πολύ να πείσει ότι είναι ουσιαστικές και όχι επικοινωνιακές.