ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΟΘΗΚΑΝ στη δημοσιότητα χιλιάδες σελίδες με τα εισοδήματα, τα ακίνητα και τις καταθέσεις των πολιτικών και να διαβάζουμε ξανά τα περίπου εθιμικά άρθρα για τους πλούσιους και τους φτωχούς της Βουλής βάσει όσων δηλώνονται, αλλά η ουσία απουσιάζει. Ούτε αυτήν τη φορά προηγήθηκε ένας αυστηρός και ανεξάρτητος έλεγχος για το αν τα εισοδήματα και τα περιουσιακά στοιχεία των πολιτικών είναι πράγματι αυτά που δηλώνουν, όπως δεν έχει γίνει ουσιαστικός έλεγχος για τον τρόπο κτήσης τους.
Σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα το πόθεν έσχες οφείλει να λειτουργεί ως βασικό εργαλείο λογοδοσίας και διαφάνειας, μέσω του οποίου οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί και οι πολίτες θα μπορούν να πληροφορούνται την απόκτηση νέων περιουσιακών στοιχείων και αν αυτή δικαιολογείται από τα νόμιμα εισοδήματα που δηλώνονται, αλλά και ως μηχανισμός αποτροπής πράξεων διαφθοράς, κατάχρησης εξουσίας ή αθέμιτου πλουτισμού κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Το σύστημα ελέγχου δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, όμως, έχει τόσα κενά, τρύπες και παράθυρα, τα οποία, μαζί με τη χρονοκαθυστέρηση, καθιστούν τον έλεγχο εντελώς προσχηματικό. Οι δηλώσεις δίνονται στη δημοσιότητα μόνο για να επικαλούνται μια διαφάνεια και έναν έλεγχο που δεν υπάρχουν. To πόθεν έσχες δηλαδή παρουσιάζεται ως εργαλείο ελέγχου των πολιτικών, αλλά στην πράξη πρόκειται για μια τυπική δημοσιοποίηση που δημιουργεί την αίσθηση της διαφάνειας, χωρίς καθόλου να την εξασφαλίζει.
Η δημοσιοποίηση των πόθεν έσχες λειτουργεί περισσότερο ως μία διαδικασία openwashing, δημιουργώντας την εντύπωση ότι υπάρχει διαφάνεια, ενώ στην πραγματικότητα την υπονομεύει.
Πέρα από την απουσία του πραγματικού ελέγχου, συχνά, λάθη ή παραλείψεις διορθώνονται χωρίς συνέπειες πριν από τη δημοσιοποίηση (όπως έχει αποκαλύψει στη LiFO πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου) και είναι γνωστό από το παρελθόν ότι ακόμα και πολιτικοί με προκλητικά αδικαιολόγητο πλουτισμό είχαν βρεθεί εντάξει κατά τον έλεγχο των πόθεν έσχες τους. Τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε και τίποτα δεν έχει διορθωθεί. Η Βουλή προβάλλει μια εικόνα ανοιχτότητας και «διαφάνειας», ενώ το σύστημα παραμένει ανεπαρκές και εξακολουθεί να επιτρέπει στους πολιτικούς να μην ελέγχονται ουσιαστικά. Γι' αυτό και η δημοσιοποίηση των πόθεν έσχες λειτουργεί περισσότερο ως μια διαδικασία openwashing, δημιουργώντας την εντύπωση ότι υπάρχει διαφάνεια, ενώ στην πραγματικότητα την υπονομεύει. Και αυτό συμβαίνει με όποιο κόμμα και αν έχει την πλειοψηφία στη Βουλή, από το οποίο τοποθετείται ο πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
Γνωρίζουμε ότι στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής κάθε χρόνο φτάνουν αρκετές καταγγελίες κατά βουλευτών για απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων, κάποιες από τις οποίες είναι σοβαρές, αλλά κανείς δεν ξέρει τι γίνονται. Σε μία περίπτωση κατά το παρελθόν είχε καταγγελθεί συμμετοχή βουλευτή σε offshore της Κύπρου, κάτι που διαπιστώθηκε σύντομα ότι ίσχυε. Παρ' όλα αυτά, η υπόθεση εκείνη «θάφτηκε» και δεν έγινε γνωστή.
Όπως έχει αναφέρει στη LiFO η Δέσποινα Χαραλαμπίδου, η οποία διετέλεσε για ένα πολύ σύντομο διάστημα, το ταραγμένο 2015, προεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Περιουσιακών Δηλώσεων της Βουλής (προτού αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ λόγω της μνημονιακής στροφής του), αν κάποιος βουλευτής δεν δηλώσει ο ίδιος ότι έχει συμμετοχή π.χ. σε εταιρείες, αυτό δεν μπορεί να ελεγχθεί, γιατί η επιτροπή δέχεται ότι οι δηλώσεις που υποβάλλουν οι βουλευτές είναι πραγματικές.
«Σε πρώτη φάση τον έλεγχο τον κάνει η ειδική υπηρεσία της Βουλής. Είναι περισσότερο τυπικός. Γίνεται και μια αντιπαραβολή με τις δηλώσεις των προηγούμενων χρόνων και μετά ανατίθεται ο έλεγχος σε ορκωτούς λογιστές, οι οποίοι και ολοκληρώνουν τον έλεγχο».
Αυτές οι ιδιωτικές εταιρείες ορκωτών όμως, όπως μας είχε εξηγήσει, εξετάζουν μόνο όσα δηλώνουν οι βουλευτές και δεν ψάχνουν να βρουν αν τα δηλώνουν όλοι όλα. Επίσης, αν διαπιστωθεί ότι ένας υπουργός ξέχασε να δηλώσει κάποιο σημαντικό ποσό ή να μεταβιβάσει π.χ. μια εταιρεία του που συναλλάσσεται με το Δημόσιο (αληθινό παράδειγμα), ειδοποιείται εμπιστευτικά για να διορθώσει το πόθεν έσχες του, κάτι που δεν συμβαίνει βεβαίως στις υπόλοιπες κατηγορίες των υπόχρεων.
Η πολιτική ως κερδοφόρο επάγγελμα
Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, η ανάγνωση των δηλώσεων έχει κάποιο ενδιαφέρον και μπορούν να βγουν ορισμένα συμπεράσματα. Με μια γρήγορη ματιά μπορεί κανείς, για παράδειγμα, να διαπιστώσει γιατί η πολιτική θεωρείται πλέον επάγγελμα και μάλιστα επικερδές και γιατί τα τελευταία χρόνια προσελκύει κυρίως άτομα που βλέπουν την πολιτική ως καριέρα και όχι ιδεολόγους που θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο. Δεν λέμε ότι δεν υπάρχουν καθόλου αυτοί, αλλά, αν υπάρχουν, αποτελούν ελάχιστες εξαιρέσεις, οι οποίες ως τέτοιες επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Παρά τις διαχρονικές διαμαρτυρίες των βουλευτών ότι «έχουν πολλά έξοδα» και δεν τους φτάνουν οι βουλευτικές αποζημιώσεις, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει διατρέχοντας τα πόθεν έσχες των βουλευτών (κι ας μην ξέρουμε αν και πόσοι τα δηλώνουν όλα), πολλοί οι οποίοι μπήκαν στην πολιτική χωρίς περιουσιακά στοιχεία έχουν πλέον καταθέσεις και ακίνητα, ή άλλοι που μπήκαν με μια μικρή περιουσία την έχουν αυξήσει σημαντικά, γεγονός που επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι η πολιτική στην Ελλάδα είναι για πολλούς ένα επικερδές επάγγελμα.
Επίσης, μπορεί κανείς, διαβάζοντας τις δηλώσεις των πολιτικών, να διαπιστώσει σε ποια τάξη ανήκουν πολλοί υπουργοί της κυβέρνησης αλλά και μερικά στελέχη της αντιπολίτευσης που έχουν υιοθετήσει μια εικόνα «προλετάριου», αλλά μόνο ως ρόλο. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι έτσι, με τον ανεπαρκή έλεγχο, κάθε ψηφοφόρος θα έπρεπε να γνωρίζει το πόθεν έσχες του πολιτικού που ψηφίζει.
Οι δηλώσεις που συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον κάθε φορά, όπως είναι φυσικό, παρουσιάζει το πόθεν έσχες του πρωθυπουργού και της συζύγου του. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μαζί με την αδελφή του, Ντόρα Μπακογιάννη, ήταν πάντα μεταξύ των πλουσιότερων πολιτικών, αν και υπήρχαν αρκετές χρονιές, όπως το 2018, που πολιτικοί όπως ο Δημήτρης Παπαδημούλης, η Εύα Καϊλή και ο Πάνος Καμμένος ήταν πιο ψηλά από εκείνους στο Τop-10 των βουλευτών με το υψηλότερο εισόδημα.
Στις τραπεζικές καταθέσεις του ο πρωθυπουργός για τη δήλωση του 2023 (χρήση 2022) είχε δηλώσει 852.906 ευρώ σε ελληνικές τράπεζες, ενώ εμφάνιζε δανειακές υποχρεώσεις 150.000 ευρώ προς την αδελφή του Αλεξάνδρα Μητσοτάκη.
Στη δήλωση του 2024 (χρήση 2023) φαίνεται να απέκτησε ομόλογα αξίας 498.150 ευρώ στην Ηellenic T-Bill από μεταφορά χρημάτων από τραπεζικό λογαριασμό και σε τραπεζικές καταθέσεις φαίνεται το ποσό των 110.668,46 ευρώ, με την οφειλή προς την αδελφή του να παραμένει ίδια.
Συζήτηση έχει προκληθεί και για τα ακίνητα του πρωθυπουργού, ο οποίος από 39 που δήλωνε μαζί με τη σύζυγό του, στο τελευταίο πόθεν έσχες δηλώνει 26 (η σύζυγός του 8) και αυτό που συζητείται είναι αν έχουν μεταβιβαστεί στα παιδιά του ή έχουν πωληθεί. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αγόρασε επίσης ένα οικόπεδο 660 τετραγωνικών μέτρων στο Ζαγόρι για το ποσό 74.558.
Η σύζυγος του πρωθυπουργού, Μαρέβα Γκραμπόφσκι, στη δήλωση του 2023 (χρήση 2022) δήλωσε έσοδα από ακίνητα 43.050 ευρώ και άλλα εισοδήματα 100.000 ευρώ, επενδυτικά ασφαλιστικά συμβόλαια αξίας 28.772 ευρώ, καταθέσεις στη γαλλική Societé Generale 177.305,43 δολάρια και 6.605 ευρώ, στην ελβετική τράπεζα Lombard Odier έχει 530.794 ευρώ και σε δύο ελληνικές τράπεζες μικρότερα ποσά, κάτω των δέκα χιλιάδων ευρώ. Εχει δηλώσει 8 ακίνητα στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο και συμμετοχή 66,67% στην εταιρεία παροχής υπηρεσιών με την επωνυμία MGPG-INVESTEMENT CONSULTING ΙΚΕ και ποσοστό 50% στην εταιρεία Μ. ΓΚΡΑΜΠΟΦΣΚΙ και ΣΙΑ, στην οποία έκανε παύση εργασιών το 2022. Δηλώνει επίσης δανειακές υποχρεώσεις σε καταναλωτικό δάνειο 31.878 ευρώ και στο ⅓ στεγαστικού- επισκευαστικού δανείου των 818.486 ευρώ. Στη δήλωση του 2024 (χρήση 2023) η Μαρέβα Γκραμπόφσκι δήλωσε έσοδα από ακίνητα 37.000 ευρώ, εισοδήματα από διάθεση περιουσιακών στοιχείων, δάνεια, δωρεές, κληρονομιές κ.ά., 113.086 ευρώ από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα, 26.534 ευρώ από μεταβίβαση κεφαλαίου, 114.898 ευρώ και από μισθωτές υπηρεσίες, επιδόματα, πρόσθετες αμοιβές κ.ά., 23.676 ευρώ από προηγούμενη χρήση, επενδυτικά ασφαλιστικά συμβόλαια συνολικής αποτίμησης 35.620 ευρώ. Οι καταθέσεις στη γαλλική τράπεζα Societé Generale παρέμειναν στα 177.305,43 δολάρια ΗΠΑ και ανέβηκε στα 9.338 ο λογαριασμός σε ευρώ. Στην ελβετική τράπεζα Lombard Odier οι καταθέσεις αυξήθηκαν σε 576.622 ευρώ. Τα ακίνητα και το δάνειο είναι ίδια.
Ενδιαφέρον έχει ωστόσο ότι η κ. Γκραμπόφσκι διατηρεί τρεις θυρίδες σε ελληνική τράπεζα, όπως παρατηρήσαμε ότι συμβαίνει και με άλλες συζύγους πολιτικών. Ακόμα και η κ. Μπαζιάνα εμφανιζόταν με τραπεζική θυρίδα από το 2012, όταν ο σύζυγός της, Αλέξης Τσίπρας, έγινε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, παρά τα πενιχρά εισοδήματα που δήλωνε τότε και τα ανύπαρκτα περιουσιακά στοιχεία, πλην ενός πολύ μικρού οικοπέδου στη Λούτσα.
Βεβαίως, ουδείς γνωρίζει τι περιέχουν οι θυρίδες αυτές, αφού η υποχρέωση των υπόχρεων εξαντλείται στην αναφορά τους και όχι στο περιεχόμενό τους. Όσον αφορά την κ. Μπαζιάνα, η θυρίδα που φαινόταν από τις δηλώσεις του 2013 μέχρι και το 2023 ότι μίσθωνε δεν δηλώνεται πλέον στα πόθεν έσχες που δημοσιεύτηκαν χθες. Οι καταθέσεις της, πάντως, έχουν αυξηθεί: εμφανίζεται με συνολικά εισοδήματα 40.583,29 (33.583,29 από μισθωτές υπηρεσίες) και καταθέσεις 159.000 ευρώ σήμερα, ενώ το 2017 τα εισοδήματά της ήταν 19.818,46 και γύρω στις 11.000 ευρώ οι καταθέσεις της.
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα πόθεν έσχες συζύγων υπουργών, όπως αυτά της κ. Ιωάννας Δανάης Βορίδη Μιχελάκου, η οποία, αν και γνωστή παιδίατρος της Αθήνας, η οποία διατηρεί ιατρείο στην πλατεία Μαβίλη, δηλώνει εισοδήματα 3.600 ευρώ από την εργασία της στη δήλωση του 2024 (χρήση 2023). Η σύζυγος του κ. Βορίδη, πάντως, διατηρεί ένα ενδιαφέρον χαρτοφυλάκιο, παρά τα μικρά της εισοδήματα, και διατηρεί δύο τραπεζικές θυρίδες. Ο πρώην υπουργός, Μάκης Βορίδης, που έχει βρεθεί στη δίνη του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, αγόρασε το 2023 ομόλογα και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων αξίας ενός εκατομμυρίου ευρώ σύμφωνα με τα πόθεν έσχες που δημοσιεύθηκαν.
Ο Λευτέρης Αυγενάκης φέρεται να έχει λάβει 580.000 ευρώ από πώληση περιουσιακών στοιχείων, αλλά εμφανίζεται με υψηλό δανεισμό, κυρίως από την Παγκρήτια Τράπεζα, από την οποία είχε πάρει 454.000 ευρώ και οφείλει τα 352.000, σύμφωνα με το τελευταίο πόθεν έσχες.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας εμφανίζεται να αγόρασε διαμέρισμα 130 τ.μ. στο Λονδίνο αξίας 1,55 εκατομμυρίων λιρών. Η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη απέκτησε το 50% μίας μονοκατοικίας 687 τ.μ. στο Ψυχικό με γονική παροχή και ένα διαμέρισμα 214 τ.μ. στην Αθήνα, για την αγορά του οποίου εμφανίζεται να κατέβαλε 570.000 ευρώ από εισοδήματα προηγούμενων ετών.
Η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, το 2023 φέρεται να διαθέτει καταθέσεις πάνω από 1.300.000 ευρώ. Στη γερμανική Deutsche Bank έχει 1.054,728 ευρώ, στην αμερικανική Morgan Chase Bank φθάνουν τα 138.875 δολάρια και στην Alpha Bank τα 121.498 ευρώ. Δηλώνει επίσης επενδύσεις σε αμοιβαία κεφάλαια 228.000 ευρώ και διαθέτει 5 ακίνητα. Ο Σταύρος Παπασταύρου το 2023 αγόρασε ακίνητο στις Σπέτσες αξίας 779.841 ευρώ, ενώ και ο σύζυγος της Ντόρας Μπακογιάννη, Ισίδωρος Κούβελος, αγόρασε διαμέρισμα στο Παλαιό Φάληρο αξίας 500.000 ευρώ.
Τα πόθεν έσχες της αντιπολίτευσης
Από την αντιπολίτευση, οι καταθέσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Νίκου Ανδρουλάκη, καταγράφονται στα 940.778,6 ευρώ σε τράπεζα του Βελγίου και 135.571 ευρώ σε ελληνικές τράπεζες, ενώ είναι ιδιοκτήτης 11 ακινήτων στο Ηράκλειο, δύο διαμερισμάτων στην Αθήνα και ενός στο Βέλγιο. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, έχει καταθέσεις 57.841,15 ευρώ, ενώ δηλώνει 8 ακίνητα στη Θεσσαλονίκη, την Ηλεία, τη Φολέγανδρο και ένα διαμέρισμα στη Γερμανία. Οι οφειλές του σε δάνεια είναι 52.402,49 ευρώ.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, δήλωσε 4 ακίνητα, καταθέσεις 268.849 ευρώ, δύο θυρίδες σε τράπεζες και συμμετοχή στην εταιρεία «ΟΛΓΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ & ΣΙΑ ΕΠΕ», η οποία έχει το όνομα της συζύγου του και είναι η εξαιρετικά επικερδής εταιρεία στην οποία δραστηριοποιείται, με τις τηλεπωλήσεις, κηραλοιφών κ.λπ.
Ο κ. Δ. Νατσιός κέρδισε τον τίτλο του φτωχότερου πολιτικού αρχηγού καθώς δήλωσε εισόδημα 22.632 ευρώ και καταθέσεις 1.978 ευρώ. Ο βουλευτής που δήλωσε τα περισσότερα εισοδήματα είναι ο νυν ανεξάρτητος, αλλά εκλεγμένος με την Ελληνική Λύση, Παύλος Σαράκης, ο οποίος δήλωσε 18,4 εκατομμύρια ευρώ το 2024 λόγω της αμοιβής που έλαβε από τις ΗΠΑ ως δικηγόρος των προστατευόμενων μαρτύρων για την υπόθεση της Novartis (ανάλογα ποσά έχουν λάβει και οι μάρτυρες). Ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης, εκτός από τα έσοδα 72.897 ευρώ, διαθέτει 85.959 ευρώ σε μετοχές και ομόλογα, ενώ οι καταθέσεις του ανέρχονται σε 136.481 ευρώ.
Η Ζωή Κωνσταντοπούλου δήλωσε έσοδα 102.553 ευρώ και καταθέσεις 4.355 ευρώ, 8 ακίνητα στην Αιδηψό Ευβοίας και στην Αγία Παρασκευή Αττικής, καθως και το 50% στη δικηγορική εταιρεία που έχει μαζί με τον πατέρα της Νίκο Κωνσταντόπουλο. Ο Δ. Κουτσούμπας δηλώνει ότι τα εισοδήματά του από τη βουλευτική του ιδιότητα τα δίνει στο κόμμα, οι καταθέσεις του είναι 10.686,5 ευρώ και δηλώνει και δύο ακίνητα στη Φθιώτιδα. Ο Στέφανος Κασσελάκης δηλώνει εισοδήματα 1,7 εκατ. δολαρίων από την επιχειρηματική του δραστηριότητα και επενδύσεις σε μετοχές και funds άνω των 3,5 εκατ. ευρώ, ενώ είναι ο μόνος που δεν έχει εισοδήματα από την πολιτική δραστηριότητα.
Ο Αλέξης Τσίπρας, πέρα από τα εισοδήματά του από τη βουλευτική αποζημίωση (για την οποία δέχτηκε το προηγούμενο διάστημα δημόσια κριτική ότι τη λαμβάνει χωρίς να παράγει έργο στη Βουλή) και τις καταθέσεις των 259.602 ευρώ στο πόθεν έσχες, στη δήλωση για το 2024 δηλώνει την ίδρυση του ινστιτούτου του (ΑΜΚΕ) με αρχικό κεφάλαιο 2.700 ευρώ. Το ινστιτούτο του έχει λάβει σημαντικές δωρεές για τη διοργάνωση εκδηλώσεων και διαφόρων δραστηριοτήτων από επιχειρηματίες, ωστόσο αυτές δεν δηλώνονται στην ιστοσελίδα του και δεν υπάρχει διαφάνεια.
Πριν από λίγες μέρες γράφτηκε σε κάποια ΜΜΕ ότι ο Αλέξης Τσίπρας με την Μπέτυ Μπαζιάνα αγόρασαν τον περασμένο Ιούνιο το σπίτι στο οποίο μένουν στην Κυψέλη έναντι 580.000 ευρώ. Το ποσό αυτό δεν δικαιολογείται από τα εισοδήματά τους. Σύμφωνα με τη στήλη «Bigmouth», που έγραψε την είδηση, «οι αγοραστές δεν κατέβαλαν ολόκληρο το ποσό, αλλά δεσμεύτηκαν προς τους πωλητές ότι θα εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους εντός τριών μηνών, λαμβάνοντας δάνειο από την Optima Bank». Στο τελευταίο πόθεν έσχες που δόθηκε στη δημοσιότητα δεν θα μπορούσε να υπάρχει η σχετική αναφορά, καθώς η αγορά, αν ισχύει, αφορά το τρέχον έτος.
Ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου εμφανίζει στο πόθεν έσχες του, εκτός από το ακίνητο 365 τ.μ. στη Νέα Ερυθραία που έχει από το 1990, άλλο ένα στη Βάρη, 286 τ.μ., σε επιφάνεια εδάφους 1.728 τ.μ., το οποίο χαρακτηρίζει ως ημιτελές και φέρεται να αγόρασε το 2023 για 250.000 ευρώ με δάνειο, σύμφωνα με όσα έχει αναφέρει στη δήλωση της περιουσιακής του κατάστασης, δηλαδή αρκετά χαμηλότερα από την αντικειμενική του αξία. Επίσης, το δάνειο αυτό δεν φαίνεται να έχει δηλωθεί στις δανειακές υποχρεώσεις του.
Ο Παύλος Γερουλάνος δηλώνει ότι απέκτησε μετοχές και παράγωγα αξίας 813.387 δολαρίων. Οι καταθέσεις της Έλενας Ακρίτα πλησιάζουν το ένα εκατομμύριο ευρώ, ενώ στο ίδιο επίπεδο περίπου είναι και ο Στέλιος Κούλογλου.
Ακόμα πιο υψηλά εισοδήματα έχει ο πρώην ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης, ο οποίος μπήκε στην πολιτική χωρίς λεφτά και βγήκε από αυτήν πλούσιος. Τα εισοδήματά του από ενοίκια, ακίνητα, μερίσματα, τόκους κ.λπ. ανέρχονται σε 295.693,55 ευρώ για το έτος 2023, το χαρτοφυλάκιο μετοχών και αμοιβαίων κεφαλαίων του αποτιμάται σε 1.456.080,98 ευρώ και οι καταθέσεις του ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο ευρώ, με συνδικαιούχους μέλη της οικογένειάς του.
Άλλος ένας που μπήκε στην πολιτική χωρίς εισοδήματα, αλλά χάρη σε αυτήν απέκτησε, είναι ο Νίκος Παππάς, ο οποίος για το 2023 δήλωσε εισοδήματα περίπου 100.000 ευρώ, καταθέσεις 126.584 ευρώ, μετοχές αξίας 25 χιλιάδων ευρώ και 3 ακίνητα που αγοράστηκαν το 2021 με δάνειο, όπως δηλώνει, ενώ ένα ακίνητο στον δήμο Αθηναίων φέρεται να το αγόρασε το 2022 και να το πούλησε το 2023. Στις δηλώσεις δεν εμφανίζονται δύο ακόμα ακίνητα τα οποία είχε αποκτήσει τα προηγούμενα χρόνια.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όποιος ερευνήσει μεθοδικά ακόμα και αυτά τα λειψά πόθεν έσχες θα βρει πολλά γκρίζα σημεία, από συζύγους με εισοδήματα κάτω από τα όρια της φτώχειας, παρά την επιτυχή τους καριέρα, μέχρι αγορές ακινήτων που δεν αντιστοιχούν καθόλου στις τιμές της αγοράς, ύποπτα δάνεια και πολλά άλλα. Βεβαίως, κανένας βουλευτής δεν θα δήλωνε ότι διαθέτει offshore, ακόμα κι αυτοί που κυκλοφορούσαν αγκαζέ με έξπερτ δικηγόρους των εξωχώριων. Έμπειρο στέλεχος κόμματος, δικηγόρος που έχει ασχοληθεί με την τεκμηρίωση σκανδάλων, αναφέρει μιλώντας στην LiFO, ότι «για κάποιους οι αγορές ακινήτων και τα δάνεια είναι ένας τρόπος για να «ασπρίζεις τα μαύρα»». Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε πολιτικός που παίρνει δάνειο «ασπρίζει μαύρα», αλλά για ορισμένους μπορεί να ισχύει. Το πόθεν έσχες θα έπρεπε να είναι ένας θεσμικός καταλύτης διαφάνειας με στόχο να διασφαλίσει ότι οι πολιτικοί υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και όχι το προσωπικό τους. Όμως αυτό δεν ισχύει και η ευθύνη είναι διακομματική γιατί κανένα κόμμα δεν επιθυμεί τη διαφάνεια.
