Η εντυπωσιακή ξύλινη εκκλησία του Κιρούνα, χτισμένη το 1912, έχει τοποθετηθεί πάνω σε τεράστιες κινητές πλατφόρμες και ετοιμάζεται για τη μεταφορά της στο νέο κέντρο της πόλης.
Με μέγιστη ταχύτητα 500 μέτρων την ώρα, το ταξίδι αναμένεται να διαρκέσει δύο ημέρες.
Το παλιό κέντρο της πόλης απειλείται από ρωγμές στο έδαφος μετά από περισσότερο από έναν αιώνα εξόρυξης σιδηρομεταλλεύματος. Η μεταφορά της εκκλησίας αποτελεί την πιο θεαματική και συμβολική στιγμή της ευρύτερης διαδικασίας μετεγκατάστασης κτιρίων στο Κιρούνα, που βρίσκεται 145 χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου.
Όπως είπε η σύμβουλος πολιτιστικής στρατηγικής Σοφία Λάγκερλεφ Μέτα: «Είναι σαν να λέμε επιτέλους, ας το κάνουμε. Περιμέναμε τόσα χρόνια».
«Έχουμε κάνει τεράστια προετοιμασία», τόνισε ο υπεύθυνος του έργου, Στέφαν Χολμπλάντ Γιόχανσον. «Πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός, μια πολύ μεγάλη και πολύπλοκη επιχείρηση, όπου δεν υπάρχει περιθώριο λάθους. Αλλά όλα είναι υπό έλεγχο».
Η ψυχραιμία του αντανακλά χρόνια σχεδιασμού. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 2010, άλλα κτίρια στο Κιρούνα είχαν αρχίσει να μετακινούνται σε ασφαλέστερες τοποθεσίες. Τα περισσότερα κατεδαφίστηκαν και ξαναχτίστηκαν, ωστόσο ορισμένα μνημεία μεταφέρθηκαν ακέραια.
Ανάμεσά τους, κτίσματα στην περιοχή Χιάλμαρ Λουντμποχμσγκόρντεν, όπως η λεγόμενη «κίτρινη σειρά» τριών παλιών ξύλινων σπιτιών, καθώς και η πρώην κατοικία του διαχειριστή του ορυχείου, Χιάλμαρ Λουντμποχμ, η οποία μεταφέρθηκε σε τρία κομμάτια.
Ο πύργος με το ρολόι από το παλιό δημαρχείο μεταφέρθηκε επίσης και σήμερα βρίσκεται δίπλα στο νέο δημαρχείο. Σύμφωνα με τον σουηδικό νόμο, δεν μπορεί να γίνει εξόρυξη κάτω από κτίρια.
Ο Ρόμπερτ Υλιτάλο, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ανάπτυξης του Κιρούνα, εξήγησε: «Δεν υπάρχει κίνδυνος να καταρρεύσουν άνθρωποι μέσα σε ρωγμές. Όμως οι ρωγμές θα κατέστρεφαν σταδιακά τα δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτρισμού και αποχέτευσης. Οι κάτοικοι πρέπει να μετακινηθούν πριν καταρρεύσουν οι υποδομές».
Η εταιρεία εξόρυξης σιδηρομεταλλεύματος LKAB - που είναι και ο μεγαλύτερος εργοδότης της περιοχής - καλύπτει το κόστος της μετεγκατάστασης της πόλης, το οποίο υπολογίζεται σε πάνω από 10 δισ. σουηδικές κορώνες (1 δισ. δολάρια, 737 εκατ. λίρες).
Η εκκλησία του Κιρούνα έχει ύψος 35 μέτρα, πλάτος 40 μέτρα και βάρος 672 τόνους. Έχει ψηφιστεί στο παρελθόν ως το ομορφότερο κτίριο της Σουηδίας προ του 1950.
Η μεταφορά ενός τόσο μεγάλου κτιρίου είναι σπάνιο κατόρθωμα. Αντί να αποσυναρμολογηθεί, οι μηχανικοί την μετακινούν ολόκληρη, στηριζόμενη σε χαλύβδινες δοκούς και πάνω σε αυτοκινούμενες πλατφόρμες.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να προετοιμάσουμε τον δρόμο για ένα τόσο φαρδύ κτίριο», λέει ο Γιόχανσον. «Τον διαπλατύναμε στα 24 μέτρα και κατά μήκος αφαιρέσαμε φανοστάτες, φανάρια, ακόμη και μια γέφυρα που ούτως ή άλλως θα κατεδαφιζόταν».
Ανάμεσα στις πιο λεπτές πτυχές της επιχείρησης είναι η προστασία των θησαυρών του εσωτερικού, ιδίως της μεγάλης αγιογραφίας του βωμού, έργο του πρίγκιπα Ευγένιου, μέλους της σουηδικής βασιλικής οικογένειας.
«Δεν είναι κάτι που απλώς ξεκρεμάς», τονίζει ο Γιόχανσον. «Είναι κολλημένη απευθείας σε τοίχο από τοιχοποιία, και θα ήταν δύσκολο να αφαιρεθεί χωρίς ζημιές. Έτσι θα παραμείνει μέσα στην εκκλησία κατά τη μεταφορά, πλήρως καλυμμένη και σταθεροποιημένη. Το ίδιο και το εκκλησιαστικό όργανο με τους 1.000 αυλούς του».
Η μετακίνηση δεν αποτελεί μόνο μηχανικό άθλο αλλά και βαθιά συγκινητική στιγμή για τους κατοίκους. «Η εκκλησία υπήρξε πνευματικό κέντρο και τόπος συνάντησης της κοινότητας επί γενιές», λέει η Σοφία Λάγκερλεφ Μέτα, που θυμάται την πρώτη φορά που μπήκε στην εκκλησία μικρό κορίτσι, μαζί με τη γιαγιά της. «Η μεταφορά ξύπνησε αναμνήσεις χαράς και λύπης, κι αυτές τις μνήμες τις παίρνουμε μαζί μας στο μέλλον».
Το ίδιο συναίσθημα συμμερίζεται και ο Γιόχανσον, μηχανικός αλλά και μέλος της χορωδίας γκόσπελ της εκκλησίας: «Είναι μια πολύ ιδιαίτερη αποστολή για μένα. Η εκκλησία χτίστηκε πριν από πάνω από 100 χρόνια για τον δήμο από την LKAB. Τώρα τη μεταφέρουμε στη νέα πόλη. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά».
Για την εφημέριο της εκκλησίας, Λένα Τιάρνμπεργκ, η στιγμή έχει ξεχωριστή σημασία: «Η εκκλησία φεύγει από έναν τόπο που πραγματικά ανήκει», είπε. «Όλοι ξέρουν ότι πρέπει να μετεγκατασταθεί: ζούμε σε μια μεταλλευτική κοινότητα και εξαρτόμαστε από το ορυχείο. Είμαι ευγνώμων που μεταφέρουμε την εκκλησία μαζί μας στο νέο κέντρο, αλλά υπάρχει και θλίψη στο να την βλέπεις να φεύγει από το έδαφος όπου έγινε εκκλησία».
Καθώς οι τεράστιοι τοίχοι της εκκλησίας του Κιρούνα αρχίζουν να κινούνται αργά, χιλιάδες κάτοικοι και επισκέπτες - μεταξύ τους και ο βασιλιάς Κάρολος Γουσταύος της Σουηδίας - αναμένεται να παραταχθούν κατά μήκος της διαδρομής.
Η σουηδική τηλεόραση θα μεταδώσει ζωντανά ολόκληρη τη διαδρομή ως «slow TV», σηματοδοτώντας μια σπάνια στιγμή όπου ένα κομμάτι ιστορίας δεν απλώς επιβιώνει της αλλαγής - αλλά μετακινείται μαζί της.
Με πληροφορίες από BBC
