Η πεζοπορία σε προστατευόμενες περιοχές δεν είναι απλώς μια ευκαιρία για να έρθει κανείς κοντά στη φύση. Είναι μια υπεύθυνη δραστηριότητα, που απαιτεί γνώση, προετοιμασία και σεβασμό στους κανόνες που διασφαλίζουν την επιβίωση της άγριας ζωής και των πολύτιμων οικοσυστημάτων.
Η Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας – Αναρρίχησης (ΕΟΟΑ), στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας με τον ΟΦΥΠΕΚΑ, παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για ασφαλή και περιβαλλοντικά υπεύθυνη πεζοπορία.
Πριν την πεζοπορία: τι πρέπει να γνωρίζουμε
Η καλή προετοιμασία σώζει ζωές και προστατεύει το περιβάλλον. Οι πεζοπόροι καλούνται:
- Να ενημερωθούν από επίσημες πηγές (ιστοσελίδες, χάρτες, Μονάδες Διαχείρισης) για τις ιδιαιτερότητες της περιοχής.
- Να γνωρίζουν τους κανονισμούς, τους κινδύνους και την ύπαρξη ευαίσθητων ειδών.
- Να φροντίσουν τον εξοπλισμό τους, με ρούχα και παπούτσια κατάλληλα για τις καιρικές συνθήκες και την εποχή.
- Να προετοιμάσουν ένα μικρό φαρμακείο, εφόδια, GPS ή χάρτη και να ενημερώσουν τρίτους για τη διαδρομή και τον χρόνο επιστροφής.
Η ενημέρωση για τις τρέχουσες καιρικές συνθήκες είναι καθοριστική. Σύμφωνα με την Πολιτική Προστασία, απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα σε δάση όταν ο δείκτης επικινδυνότητας είναι 3 ή μεγαλύτερος.
Κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας: βήμα με σεβασμό
Η πεζοπορία σε προστατευόμενη περιοχή δεν είναι αγώνας ταχύτητας. Αντίθετα, απαιτεί:
- Κίνηση αυστηρά εντός σηματοδοτημένων μονοπατιών.
- Σεβασμό στη χλωρίδα και την πανίδα, αποφυγή κοπής φυτών ή ενόχλησης ζώων.
- Αποφυγή χρήσης μηχανοκίνητων μέσων εντός των περιοχών.
- Απόλυτη τήρηση του κανόνα «δεν αφήνω τίποτα πίσω»: όλα τα σκουπίδια απομακρύνονται, ακόμη και αυτά που δεν προέρχονται από εμάς.
Η σήμανση των μονοπατιών είναι ζωτικής σημασίας. Οι πεζοπόροι ενθαρρύνονται να αναφέρουν προβλήματα στις αρμόδιες μονάδες διαχείρισης ή στην ΕΟΟΑ, εφόσον πρόκειται για εθνικά ή ευρωπαϊκά μονοπάτια.
Τι κάνουμε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης
Η φύση είναι απρόβλεπτη. Απότομες καιρικές αλλαγές, τραυματισμοί ή απώλεια προσανατολισμού είναι πιθανά σενάρια. Ο βασικός κανόνας είναι:
παραμένουμε ψύχραιμοι και καλούμε το 112 ή τις τοπικές ομάδες διάσωσης.
Σε περίπτωση καταιγίδας:
Αποφεύγουμε τις κορυφές και τις κορυφογραμμές.
- Δεν στεκόμαστε κάτω από δέντρα ή σε σημεία με μεταλλικά αντικείμενα.
- Απενεργοποιούμε ηλεκτρονικές συσκευές και κρατάμε αποστάσεις από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.
- Σε περίπτωση πυκνής ομίχλης, απαραίτητα είναι: χάρτης, πυξίδα και αλτίμετρο. Η σωστή πλοήγηση σώζει.
Αγέλες και ποιμενικοί σκύλοι: πώς αντιδρούμε
Οι διαδρομές συχνά περνούν από βοσκοτόπια. Αν βρεθείτε μπροστά σε κοπάδι ή σε αγέλη σκύλων:
- Μην κοιτάτε απευθείας τα ζώα, μην τρέχετε και μην φωνάζετε.
- Κρατήστε σταθερό ρυθμό και παρακάμψτε την πορεία σας, διαγράφοντας ένα ημικύκλιο.
Σε περίπτωση προσέγγισης, μείνετε ακίνητοι. Οι σκύλοι θα αποπροσανατολιστούν και πιθανόν θα απομακρυνθούν.
- Ένα μπατόν ή ένα ξύλο μπορεί να σας προστατέψει – ποτέ με επιθετικές κινήσεις.
- Ξηρά τροφή μπορεί επίσης να αποσπάσει την προσοχή των ζώων.
Χιόνι, πάγος και επικίνδυνα σημεία
Ακόμα και την άνοιξη, τα ψηλά βουνά ενδέχεται να είναι χιονισμένα. Σε τέτοιες περιπτώσεις:
- Χρειάζεται εξοπλισμός (κραμπόν, πιολέ) και γνώση χρήσης τους.
- Δεν συνιστάται η χιονοπεζοπορία σε αρχάριους, λόγω αυξημένων κινδύνων.
Σε περίπτωση εντοπισμού πυρομαχικών, μην τα αγγίζετε. Καταγράψτε συντεταγμένες και ειδοποιήστε άμεσα την Πολιτική Προστασία ή τις αρχές.
Ο εξοπλισμός που σώζει
Ανάλογα με την εποχή, απαραίτητα είναι:
- Ορειβατικό σακίδιο 20–40 λίτρων
- Μπότες πεζοπορίας αδιάβροχες
- Νερό (1,5–3 λίτρα ανάλογα με την εποχή)
- Ξηρά τροφή, φακός κεφαλής, αντηλιακό, φαρμακείο, σφυρίχτρα
- Χάρτης, GPS, πυξίδα και ανθεκτικά ρούχα ανά στρώματα (όχι βαμβακερά)
Για τις χειμερινές διαδρομές προστίθενται: πιολέ, κραμπόν, θερμοεσώρουχα, γκέτες, γυαλιά χειμερινής προστασίας και θερμομόνωση.
