Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει επιτυχημένα τον εαυτό του;      

Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;       Facebook Twitter
Στο σύμπαν του Merde η αθωότητα και η ανόθευτη από διανοουμενίστικες αρλούμπες λαϊκότητα αποδεικνύονται πάντοτε ανώτερες. Φωτ.: Χρήστος Συμεωνίδης
0

Πώς βλέπουν οι ίδιοι οι άνθρωποι του θεάτρου όσα συμβαίνουν στον χώρο τους; Πώς διυλίζουν τις συγκρούσεις, τις αγωνίες, τις απορρίψεις, τις παρενοχλήσεις, τις πάσης φύσεως δυσκολίες που ορθώνονται καθημερινά μπροστά τους, ενώ προσπαθούν να εκφραστούν καλλιτεχνικά αλλά και να επιβιώσουν ψυχικά ή/και οικονομικά;

Μπορεί κάποιος που κατοικεί «εντός» να εκμεταλλευτεί αρκούντως το πλεονέκτημά του –τη γνώση και την εμπειρία του– ώστε να το μετουσιώσει σε καίριο μετα-θεατρικό σχόλιο; Με άλλα λόγια, είναι σε θέση το ελληνικό θέατρο –ή, έστω, μια ταλαντούχα ομάδα νέων, που εργάζονται σε αυτό εδώ και μερικά χρόνια– να σατιρίσει τον εαυτό του;      

Μέσα σε δύο ώρες παρακολουθούμε συμπυκνωμένα τα στάδια προετοιμασίας μιας παράστασης, από τα πρώτα άγαρμπα «μαγειρέματα» μέχρι το επεισοδιακό βράδυ της πολυαναμενόμενης πρεμιέρας. 

Φανεροί και αφανείς ήρωες, είναι όλοι εδώ: ο αγοραίος, πληθωρικός παραγωγός που αποσύρεται φοβούμενος το επικείμενο σκάνδαλο σεξουαλικής παρενόχλησης στο οποίο εμπλέκεται. Ο γιος του, που σπούδασε Business Αdministration and Τheater Ρroduction στην Αγγλία και τώρα παραλαμβάνει τη σκυτάλη των επιχειρήσεων, απρόθυμος και άσχετος, αλλά σε κάθε περίπτωση σίγουρος ότι θα χαράξει «μια εντελώς διαφορετική πορεία». Ο ασαφής και ολίγον κακομοίρης μεσάζων που γνωρίζεται με όλους παλαιόθεν απ’ τα μπαρ και αναλαμβάνει τα «κονέ». Ο νάρκισσος κουλτουριάρης σκηνοθέτης, που ενδιαφέρεται μονάχα για το τραγικό και για «την έκθεση του τραύματος μέσα στην τελετουργία». Ο πρωταγωνιστής, σταρ της κωμωδίας και του εμπορικού θεάτρου, που κουράστηκε να υποδύεται τον Μπακαλόγατο και επιθυμεί διακαώς να κάνει στροφή στο «σοβαρό».

Το Merde δεν αφήνει κανέναν παραπονεμένο: στρέφει τα πυρά του προς όλες τις κατευθύνσεις, σατιρίζει τόσο τους «εμπορικούς» όσο και τους «κουλτουριάρηδες», τους ψαγμένους όσο και τους αδαείς, τους σπουδαγμένους όσο και τους αυτοδίδακτους, τους προγόνους όσο και τους απογόνους, τους δημιουργούς ενός έργου όσο και τους αποδέκτες του στην πλατεία.

Η γκρούπι ηθοποιός που προσλαμβάνεται μόνο και μόνο επειδή γλείφει τον σκηνοθέτη επιδεικτικά και ασύστολα. Η καλοπροαίρετη βοηθός που προσλαμβάνεται επειδή είναι αδελφή του μεσάζοντα, χωρίς να έχει ιδέα από θέατρο. Το Φάντασμα του Καρόλου Κουν, που εμφανίζεται αρχικά για να ενθαρρύνει τον πρωταγωνιστή στις κρίσιμες ώρες της αυτοαμφισβήτησής του, και, στη συνέχεια, για να τον επιβραβεύσει με το Χρυσό Τασάκι ως «σύμβολο της αφοσίωσης και της δουλειάς του στη δραματική τέχνη». Η στρυφνή κριτικός με την άθλια ξανθιά περούκα που εισβάλλει στη λήξη της «παράστασης», ωρυόμενη «γι’ αυτό το αίσχος που βλέπουμε τόση ώρα... για την κακογουστιά, τη ρηχότητα, και την κακοποίηση του θεάτρου». Τέλος, ο απλός θεατής που δηλώνει πως του άρεσε η παράσταση και πως θα’ θελε να σταματήσει ο πόλεμος μεταξύ «εμπορικών» και «κουλτουριάρηδων», έτσι ώστε όλοι οι καλλιτέχνες μαζί να υπηρετούν μονοιασμένοι «αυτό το υπέροχο πράγμα που λέγεται θέατρο».

Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;       Facebook Twitter
Η Λυδία Τζανουδάκη ο Γιάννης Νιάρρος και ο Ηλίας Μουλάς σε σκηνή της παράστασης. Φωτ.: NDPPHOTO / Θωμάς Δασκαλάκης

Το Merde δεν αφήνει κανέναν παραπονεμένο: στρέφει τα πυρά του προς όλες τις κατευθύνσεις, σατιρίζει τόσο τους «εμπορικούς» όσο και τους «κουλτουριάρηδες», τους ψαγμένους όσο και τους αδαείς, τους σπουδαγμένους όσο και τους αυτοδίδακτους, τους προγόνους όσο και τους απογόνους, τους δημιουργούς ενός έργου όσο και τους αποδέκτες του στην πλατεία.

Και παρότι όλο τούτο εκτελείται με κέφι, ζήλο, αμείωτο κωμικό οίστρο και περισσή τρυφερότητα, το εγχείρημα δεν καταφέρνει τελικά να αποφύγει τις παγίδες της ευκολίας και των παγιωμένων σχημάτων. Με άλλα λόγια, το Merde έρχεται να αναπαραγάγει δυναμικά όλα τα ευρέως διαδεδομένα στερεότυπα για τον κόσμο του θεάτρου. Προτάσσει μια σάτιρα που όχι μόνο δεν ανατρέπει αλλά ενισχύει τις από δεκαετίες καλλιεργημένες και κληρονομημένες αντιλήψεις μας, μια σάτιρα που αναμασάει το γνώριμο, το οικείο, αυτό που προκαλεί το γέλιο της συνενοχής και μας καθησυχάζει ότι «έτσι είναι τα πράγματα, ακριβώς όπως νομίζατε»: οι «σοβαροί» είναι ψώνια, οι παραγωγοί είναι όρνεα και πέφτουλες, οι κωμικοί έχουν το απωθημένο να γίνουν «τραγικοί», οι κριτικοί είναι περιττοί, οι θεατές είναι θαυμαστές, κ.ο.κ. Ο σταρ του εμπορικού, ο μετανοημένος Μπακαλόγατος, μπορεί να μην έχει ιδέα από Βάκχες, μπορεί να λέει «Κριθαιρώνα» αντί για «Κιθαιρώνα», μπορεί να μην καταλαβαίνει το «υποκείμενο Πενθέας» ή να μη μπορεί να κλίνει τον... Οιδίπου, αλλά είναι αυτός που θα καταφέρει, μετά από σκληρή δουλειά, να κερδίσει την εύνοια και τον θαυμασμό του μεγάλου δασκάλου για την «ασύγκριτη ερμηνεία του». Στο σύμπαν του Merde η αθωότητα και η ανόθευτη λαϊκότητα αποδεικνύονται πάντοτε ανώτερες αρετές. Σε αυτές κατοικεί η αυθεντικότητα: τα καλά «στρέιτ» παιδιά κερδίζουν και το κορίτσι και το χρυσό τασάκι –όλα τ’ άλλα είναι διανοουμενίστικες αρλούμπες.

Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;       Facebook Twitter
Φωτ.: NDPPHOTO / Θωμάς Δασκαλάκης

«Τι νόημα έχει να κάνεις θέατρο σήμερα; Υπάρχει κάτι να πεις;», αναρωτιέται ο κουλτουριάρης σκηνοθέτης, κρατώντας παραμάσχαλα την πάνινη τσάντα από τη Στέγη· για να απαντήσει ο ίδιος λίγο αργότερα στο ερώτημά του: «Αν θες να αναμετρηθείς με κάτι, αν θες να πας στην ουσία, πρέπει να πονέσεις». Και ίσως αυτή αποδεικνύεται η πιο αληθινή ατάκα μιας παράστασης που διαθέτει πολλές αστείες στιγμές και εκτυλίσσεται ευχάριστα, αλλά ουδέποτε προσφέρει κάτι περισσότερο από μια χαριτωμένη, αγορίστικης αισθητικής, διακωμώδηση των ημετέρων.

Εξαιρετικός ο Γιάννης Νιάρρος, κατορθώνει να εκμαιεύσει απροσμέτρητη απόλαυση από τον ρόλο του ξιπασμένου, κακομαθημένου, ξινού σκηνοθέτη του δήθεν σοβαρού θεάτρου. Ο Νίκος Καραθάνος έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο ωριμότητας, ώστε προσδίδει υπόσταση ακόμη και στον πιο άχαρο, τυποποιημένο ρόλο που αναλαμβάνει (εν προκειμένω του γερολάγνου παραγωγού). Συμπαθέστατος ο Ηλίας Μουλάς ως καλοκάγαθος «κωμίκας» που περνά κρίση ταυτότητας και αναβαπτίζεται στην κολυμπήθρα του ψευτο-τραγικού.

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση «MERDE!» εδώ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Merde!»: Μια παράσταση για τα κωμικοτραγικά παρασκήνια του θεάτρου

Θέατρο / «Merde!»: Μια παράσταση για τα κωμικοτραγικά παρασκήνια του θεάτρου

Ο Βασίλης Μαγουλιώτης και ο Γιώργος Κουτλής συνσκηνοθετούν τον Νίκο Καραθάνο και την ομάδα των «Παιχτών» σε ένα νέο έργο με έναν αδηφάγο παραγωγό, έναν «ποιοτικό» σκηνοθέτη, έναν «εμπορικό» ηθοποιό, και τον γολγοθά της προετοιμασίας μιας παράστασης που πρέπει να αφορά τους πάντες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Θέατρο / Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Mια επιμελής εικονογράφηση του μπρεχτικού αριστουργήματος εκτυλίσσεται ενώπιόν μας, χωρίς να δονείται από καμία εσωτερική αναγκαιότητα - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση που σκηνοθετεί ο Στάθης Λιβαθινός.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ Νίκος Χατζόπουλος

Νίκος Χατζόπουλος / «Αν σκέφτεσαι μόνο το ταμείο, κάποια στιγμή το ταμείο θα πάψει να σκέφτεται εσένα»

Ο Νίκος Χατζόπουλος έχει διανύσει μια μακρά πορεία ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής και δάσκαλος υποκριτικής. Μιλά στη LIFO για το πόσο έχει αλλάξει το θεατρικό τοπίο σήμερα, για τα πρόσφατα περιστατικά λογοκρισίας στην τέχνη, καθώς και για τις προσεχείς συνεργασίες του με τον Γιάννη Χουβαρδά και τον Ακύλλα Καραζήση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι θα δούμε φέτος στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας;

Χορός / Τι θα δούμε φέτος στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας;

Maguy Marin, Χρήστος Παπαδόπουλος, Damien Jalet, Omar Rajeh και άλλα εμβληματικά ονόματα του χορού πρωταγωνιστούν στις 20 παραστάσεις του φετινού προγράμματος του 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, που θα πραγματοποιηθεί από τις 18-27 Ιουλίου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Μια άλλη Θήβα»: Η πιο αθόρυβη επιτυχία της θεατρικής Αθήνας

The Review / «Μια άλλη Θήβα»: Η παράσταση-φαινόμενο που ξεπέρασε τους 100.000 θεατές

O Χρήστος Παρίδης συνομιλεί με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την θεατρική παράσταση στο Θεάτρο του Νέου Κόσμου, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, που διανύει πλέον την τρίτη της σεζόν σε γεμάτες αίθουσες. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας της; Το ίδιο το έργο ή οι δύο πρωταγωνιστές, ο Θάνος Λέκκας και ο Δημήτρης Καπουράνης, που καθήλωσαν το κοινό;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Διαβάζοντας Ευριπίδη καταλαβαίνεις πού πάτησε η ακροδεξιά»

Θέατρο / «Διαβάζοντας Ευριπίδη καταλαβαίνεις πού πάτησε η ακροδεξιά»

Η Μαρία Πρωτόπαππα σκηνοθετεί την «Ανδρομάχη» στην Επίδαυρο, με άντρες ηθοποιούς στους γυναικείους ρόλους, εξερευνώντας τις πολιτικές και ηθικές διαστάσεις του έργου του Ευριπίδη. Η δημοκρατία, η ελευθερία, η ηθική και η ευθύνη ηγετών και πολιτών έρχονται σε πρώτο πλάνο σε μια πολιτική και κοινωνική τραγωδία με πολυδιάστατη δομή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η «Χρυσή Εποχή»

Αποστολή στο Νόβι Σαντ / Κωνσταντίνος Ρήγος: «Ήθελα ένα υπέροχο πάρτι όπου όλοι είναι ευτυχισμένοι»

Στη νέα παράσταση του Κωνσταντίνου Ρήγου «Χρυσή Εποχή», μια συμπαραγωγή της ΕΛΣ με το Φεστιβάλ Χορού Βελιγραδίου, εικόνες από μια καριέρα 35 ετών μεταμορφώνονται ‒μεταδίδοντας τον ηλεκτρισμό και την ενέργειά τους‒ σε ένα ολόχρυσο ξέφρενο πάρτι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Απόπειρες για τη ζωή της: Ψάχνοντας την αλήθεια για τις υπέροχες, βασανισμένες γυναίκες και τις τραγικές εμπειρίες τους

Θέατρο / Η βάρβαρη εποχή που ζούμε σε μια παράσταση

Ο Μάρτιν Κριμπ στο «Απόπειρες για της ζωή της» που ανεβαίνει στο Θέατρο Θησείον σκιαγραφεί έναν κόσμο όπου κυριαρχεί ο πόλεμος, ο θάνατος, η καταπίεση, η τρομοκρατία, η φτώχεια, ο φασισμός, αλλά και ο έρωτας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
To νόημα τού να ανεβάζεις Πλάτωνα στην εποχή του ΤikTok

Άννα Κοκκίνου / To νόημα τού να ανεβάζεις το Συμπόσιο του Πλάτωνα στην εποχή του tinder

Η Άννα Κοκκίνου στη νέα της παράσταση αναμετριέται με το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα και τις πολλαπλές όψεις του Έρωτα. Εξηγεί στη LiFO για ποιον λόγο επέλεξε να ανεβάσει το αρχαίο φιλοσοφικό κείμενο, πώς το προσέγγισε δραματουργικά και κατά πόσο παραμένουν διαχρονικά τα νοήματά του.
M. HULOT
«Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Θέατρο / «Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Η παράσταση TERAΣ διερευνά τις queer ταυτότητες και τα οικογενειακά τραύματα, μέσω της εμπειρίας της αναγκαστικής μετανάστευσης. Μπορεί τελικά ένα μέλος της ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητας να ζήσει ελεύθερα σε ένα μικρό νησί;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Αντώνης Αντωνόπουλος από μικρός είχε μια έλξη για τα νεκροταφεία ή Όλα είναι θέατρο αρκεί να στρέψεις το βλέμμα σου πάνω τους ή Η παράσταση «Τελευταία επιθυμία» είναι ένα τηλεφώνημα από τον άλλο κόσμο

Θέατρο / «Ας απολαύσουμε τη ζωή, γιατί μας περιμένει το σκοτάδι»

Ο Αντώνης Αντωνόπουλος, στη νέα του παράσταση «Τελευταία Επιθυμία», δημιουργεί έναν χώρο όπου ο χρόνος για λίγο παγώνει, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να συναντήσουμε τους νεκρούς αγαπημένους μας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

Θέατρο / Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

«Δεν πηγαίνουμε ποτέ στη Μόσχα, όμως η επιθυμία γι’ αυτήν κυλάει διαρκώς μέσα μας» - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για τη sold-out παράσταση «Τρεις Αδελφές» του Τσέχοφ, σε σκηνοθεσία Μαρίας Μαγκανάρη στο Εθνικό Θέατρο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Θέμελης Γλυνάτσης: Ας ξεκινήσουμε με το να είμαστε πολύ πιο τολμηροί με τους ρόλους που δίνουμε στους νέους καλλιτέχνες, κι ας μην είναι τέλειοι

Θέατρο / Μια όπερα με πρωταγωνιστές παιδιά για πρώτη φορά στην Ελλάδα

Μεταξύ χειροποίητων σκηνικών και σκέψεων γύρω από τη θρησκεία και την εξουσία, «Ο Κατακλυσμός του Νώε» δεν είναι άλλη μια παιδική παράσταση, αλλά ανοίγει χώρο σε κάτι μεγαλύτερο: στη δυνατότητα τα παιδιά να γίνουν οι αυριανοί δημιουργοί, όχι απλώς οι θεατές.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ηow to resuscitate a dinosaur/ Έι, Romeo, πώς δίνεις το φιλί της ζωής σε έναν δεινόσαυρο;

Guest Editors / «Ο Καστελούτσι σκηνοθετεί μια υπόσχεση· και κάνει τέχνη εκκλησιαστική»

«Πέρασαν μέρες από την πρώτη μου επαφή με τη Βερενίκη. Μάντρωσα ένα κοπάδι σκέψεις» – ο Κυριάκος Χαρίτος γράφει για μια από τις πολυσυζητημένες παραστάσεις της σεζόν, που ανέβηκε στη Στέγη.
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Θέατρο / Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Ένα νέο, αλλιώτικο σύμπαν για τον «χορό» ξεδιπλώνεται από τις 3 έως τις 6 Απριλίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μέσα από τα πρωτοποριακά έργα τεσσάρων κορυφαίων Ελλήνων χορογράφων και του διεθνούς φήμης Damien Jalet.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κώστας Νικούλι

Θέατρο / «Μπορώ να καταλάβω το πώς είναι να νιώθεις παρείσακτος»

Ο 30χρονος Κώστας Νικούλι μιλά για την πορεία του μετά το «Ξενία» που του χάρισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού όταν ήταν ακόμα έφηβος, για το πόσο Έλληνας νιώθει, για την πρόκληση του να παίζει τρεις γκέι ρόλους και για το πόσο τον έχει αλλάξει το παιδί του.
M. HULOT
Μέσα στον θησαυρό με τις εμβληματικές φορεσιές της Δόρας Στράτου

Θέατρο / «Κάποτε έδιναν τις φορεσιές για έναν πλαστικό κουβά, που ήταν ό,τι πιο μοντέρνο»

Μια γνωριμία με τη μεγάλη κληρονομιά της Δόρας Στράτου μέσα από τον πλούτο αυθεντικών ενδυμάτων που δεν μπορούν να ξαναραφτούν σήμερα και συντηρούνται με μεγάλο κόπο, χάρη στην αφοσίωση και την εθελοντική προσφορά μιας ομάδας ανθρώπων που πιστεύουν και συνεχίζουν το όραμά της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ