«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες»

«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες» Facebook Twitter
Το οροπέδιο της Γκίζας είναι ένα από τα πιο φορτισμένα ενεργειακά μέρη που έχω βρεθεί ποτέ. Κάθε μέρα είναι σαν να υφαίνεται γύρω μου ένα κουκούλι ίασης και προστασίας. Φωτ.: Δημήτρης Ασπιώτης
0

Η πρόσκληση

Στα μέσα του περασμένου φθινοπώρου δέχομαι στο κινητό ένα μήνυμα απ’ τον εικαστικό Dionysios που λέει: «Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες». Πόσο ρεαλιστικό μπορεί να είναι ένα τέτοιο μήνυμα; Κι όμως, ο Dionysios εννοεί κάθε λέξη κι εγώ, που πετάω τη σκούφια μου για Κάιρο, βρίσκω προσφορά στα 105 ευρώ και φεύγω το ίδιο απόγευμα. 

Ένας Αιγύπτιος με μάτια κάρβουνο με σερβίρει το ίδιο βράδυ στο Εl Fishawi. Δαγκώνω μια μεγάλη μπουκιά απ’ το Αΐς ας-Σαράγια και νιώθω σαν να επέστρεψα στο σπίτι μου.

Ο Dionysios, που οι φίλοι τον φωνάζουμε Dio, έρχεται και φωτίζει το μαγαζί με νιάτα, ομορφιά και sexiness. Φοράει ένα ωραίο λευκό λινό πουκάμισο και έχει αφήσει ανοιχτά επίτηδες κάποια κουμπιά. Από τον λαιμό του κρέμονται χαϊμαλιά. «Μα πώς γίνεται, τέλος πάντων, και τα δικά σας λινά πουκάμισα δεν τσαλακώνουν ποτέ;» τον ρωτάω.

«Τσαλακώνουν», μου απαντάει, «άλλα το παρτέρι του γείτονα μοιάζει πάντα πιο καλά ασβεστωμένο απ’ το δικό μας». Κάνει αέρα με μια βεντάλια, βγάζω κι εγώ τη δική μου. Για λίγη ώρα δεν μιλάμε καθόλου σχεδόν, κουνάμε συγχρονισμένα τις βεντάλιες, και αυτήν τη σιωπή τη λες και συνενοχή.

«Ήθελα να βάλω τον εαυτό μου σε μια κατάσταση διαλογισμού εδώ, στις πυραμίδες, δημιουργώντας για μένα και τον θεατή έναν χώρο όπου μπορεί, αν θέλει, να διαλογιστεί με αυτό το μοναδικό φως δίπλα στις πυραμίδες ή να κάτσει άνετα πάνω στο χαλί και να αντιληφθεί την ομορφιά»

«Λοιπόν, τι φάση το χρυσό χαλί στις πυραμίδες;» τον ρωτάω.

Έτσι μαθαίνω ότι ο οργανισμός CulturVator - Art d’Égypte υλοποιεί για τρίτη χρονιά το πρότζεκτ «Forever Is Now», καλώντας σύγχρονους εικαστικούς να δημιουργήσουν έργα τέχνης που συνομιλούν με τα μνημεία. Ο Dio είναι εδώ τρεις εβδομάδες, δημιουργώντας το «Meditation on light».

Τι είναι αυτό; «Ήθελα να βάλω τον εαυτό μου σε μια κατάσταση διαλογισμού εδώ, στις πυραμίδες, δημιουργώντας για μένα και τον θεατή έναν χώρο όπου μπορεί, αν θέλει, να διαλογιστεί με αυτό το μοναδικό φως δίπλα στις πυραμίδες ή να κάτσει άνετα πάνω στο χαλί και να αντιληφθεί την ομορφιά».

«Πώς έστησες το χρυσό χαλί σου στην έρημο; Ποια είναι η καθημερινή ρουτίνα σου εδώ;» 

«Πηγαίνω καθημερινά στην έρημο και εφαρμόζω φύλλα χρυσού πάνω σε ένα χαλί τοποθετημένο στο έδαφος. Αυτό που είχα ετοιμάσει έμοιαζε με βωμό καλυμμένο με ένα λινό ύφασμα με φύλλα χρυσού». Όταν όμως το τοποθέτησε του φάνηκε φλατ και το χρυσό, έτσι όπως το είχε διπλώσει για τη μεταφορά, έμοιαζε πατικωμένο. Έτσι αποφάσισε να το χρυσώσει εκ νέου. Το χρύσωνε μία ολόκληρη μέρα, πήγε να κοιμηθεί και την επομένη, ό,τι είχε χρυσωθεί, είχε εξαφανιστεί, σαν να το είχε καταπιεί η έρημος. «Και τι έκανες;» ρωτάω με περιέργεια, σαν να βλέπω σαπουνόπερα.

«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες» Facebook Twitter
Το «Meditation on light». Φωτ.: Δημήτρης Ασπιώτης

«Φρίκαρα, γιατί δεν είχα έργο τελικά. Έτσι σκέφτηκα ότι έπρεπε, σαν άλλος Σίσυφος, να χρυσώνω κάθε μέρα το χαλί. Να επαναλαμβάνω την ίδια κίνηση το βράδυ και το επόμενο να ξαναρχίζω απ’ την αρχή».

Σαν το γεφύρι της Άρτας, «ολημερίς το χρύσωνες, το βράδυ σκορπιζόταν».
«Ναι, μπορείς να το πεις κι έτσι, αλλά μπορείς να το δεις και φιλοσοφικά, ότι τίποτα δεν κρατάει για πάντα». Στο τέλος τού άρεσε πολύ όλη αυτή η διαδικασία γιατί δεν ήταν μονότονο όλο αυτό, είχε διάδραση. Ο κόσμος που ερχόταν τον βοηθούσε στο χρύσωμα και έχει μεγάλο ενδιαφέρον όλο αυτό γιατί για κάποιους λειτούργησε σχεδόν ψυχοθεραπευτικά· την ώρα που τον βοηθούσαν μοιράζονταν πολύ προσωπικές τους ιστορίες.

Για το έργο χρησιμοποίησε συνολικά δέκα χιλιάδες φύλλα επιχρυσωμένου μπρούντζου γιατί δεν ήθελε να χρησιμοποιήσει αληθινό χρυσό, το θεώρησε μεγάλη σπατάλη, δεδομένου ότι ο μπρούντζος δίνει ακριβώς την ίδια αίσθηση. Τα φύλλα χρυσού τού τα εξασφάλισε η Giusto Manetti, η ιταλική εταιρεία που έχει φτιάξει τα φύλλα χρυσού για την Prada στο Μιλάνο και τα ταβάνια στις Βερσαλλίες και περιέβαλε το πρότζεκτ με αγάπη. Έτσι η «φλέβα χρυσού» δεν στέρεψε στιγμή.

«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες» Facebook Twitter
Για το έργο χρησιμοποίησε συνολικά δέκα χιλιάδες φύλλα επιχρυσωμένου μπρούντζου γιατί δεν ήθελε να χρησιμοποιήσει αληθινό χρυσό, το θεώρησε μεγάλη σπατάλη, δεδομένου ότι ο μπρούντζος δίνει ακριβώς την ίδια αίσθηση. Φωτ.: Δημήτρης Ασπιώτης
«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες» Facebook Twitter
Πηγαίνω καθημερινά στην έρημο και εφαρμόζω φύλλα χρυσού πάνω σε ένα χαλί τοποθετημένο στο έδαφος. Φωτ.: Δημήτρης Ασπιώτης

Τον ρωτάω πώς είναι που για τρεις εβδομάδες το «γραφείο» του και η δουλειά του είναι στις πυραμίδες.

«Είναι μια εμπειρία τόσο υπαρξιακή και μεταμορφωτική, που δεν μπορώ να τη μεταφέρω με λέξεις. Κάθε μέρα ξυπνάω με άλλες ποιότητες. Στόχος μου είναι να δημιουργήσω έναν χώρο και τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν στον κόσμο να επικοινωνήσει με αυτή την κοσμική τελειότητα. Το οροπέδιο της Γκίζας είναι ένα από τα πιο φορτισμένα ενεργειακά μέρη που έχω βρεθεί ποτέ. Κάθε μέρα είναι σαν να υφαίνεται γύρω μου ένα κουκούλι ίασης και προστασίας».

Η εμπειρία

Την επομένη, αγουροξυπνημένη και με δυο γουλιές καφέ, μπαίνω σε ένα βανάκι. Ο οδηγός είναι ο Μαχμούτ, ένας γλυκός άνθρωπος με καλοσυνάτη φυσιογνωμία. Ο Dionysios είναι στο spot 5 από τα 13 που υπάρχουν συνολικά. Μου εξηγεί ότι στην αριθμολογία το νούμερο πέντε έχει να κάνει με τη μεταμόρφωση, στοιχείο που αποτελεί τον πυρήνα του έργου του.

Τριγύρω είναι κι άλλοι καλλιτέχνες με τα έργα τους. Δεν έχει πολύ κόσμο, είναι ακόμα νωρίς. Αρχίζω να χρυσώνω με τον τρόπο που μου δείχνει ο Dionysios. Κάποια στιγμή είμαι τόσο συγκεντρωμένη σε αυτό που κάνω, που μοιάζει σαν να επαναλαμβάνω μέσα μου ένα μάντρα. Κάποια στιγμή σηκώνω το βλέμμα και οι πυραμίδες είναι σαν να μου δίνουν την ευχή ό,τι πιάνω να γίνεται χρυσός.

Ο Μαχμούτ είναι περίπου τριάντα χρονών· κάθεται δίπλα μας και μας βοηθάει κι αυτός με το χρύσωμα. Σιγά σιγά, χωρίς να μας κοιτάει, αλλά χρυσώνοντας επίμονα το χαλί, άρχισε να μας λέει την ιστορία αγάπης με τη γυναίκα του, που μοιάζει με αιγυπτιακό παραμύθι.

«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες» Facebook Twitter
Εδώ, η νύχτα σε διδάσκει ότι η ζωή είναι σαν ένα Μάτριξ. Φωτ.: Δημήτρης Ασπιώτης

Ρωτάω τον Dio αν θεωρεί ότι μοιάζουμε με τους Αιγύπτιους.

«Νομίζω ότι υπάρχει μια σύνδεση με το αρχαίο κομμάτι. Είμαστε αρχαίοι λαοί οπότε σέρνουμε το μεγαλείο άλλα και την κούραση της Ιστορίας».

«Πώς είναι να είσαι νύχτα στις πυραμίδες όταν όλοι έχουν φύγει;»

«Μαγεία», απαντά και του λέω ότι τον ζηλεύω. «Φόβο δεν ένιωσες; Μη βγει, ας πούμε, καμιά μούμια και σε δαγκώσει;»

«Όχι, δεν έχω νιώσει ούτε μια στιγμή φόβο. Νιώθω προστατευμένος δίπλα στις πυραμίδες. Τη νύχτα περνάνε από δω πολλά ζώα. Κατσίκες, καμήλες που πηγαίνουν να κοιμηθούν, ακόμα και λύκοι. Είναι τόσο διαφορετικό το σκηνικό. Τη μέρα η έρημος είναι ζεστή και μοιάζει πελώρια, τη νύχτα γίνεται πιο προσωπική. Εδώ, η νύχτα σε διδάσκει ότι η ζωή είναι σαν ένα Μάτριξ. Δεν είμαστε τίποτα. Όση έπαρση και να έχεις, όσο εγωισμό, εδώ, δίπλα στις πυραμίδες, δεν είσαι τίποτα».

«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες» Facebook Twitter
Ο οδηγός είναι ο Μαχμούτ, ένας γλυκός άνθρωπος με καλοσυνάτη φυσιογνωμία.

Τον ρωτάω πώς του ήρθε η ιδέα να χρυσώνει αντικείμενα.

«Έζησα έναν μεγάλο έρωτα, πρώτη φορά που αφέθηκα και ερωτεύτηκα τόσο δυνατά. Ο άνθρωπος αυτός ζούσε στο Βερολίνο και το ζήσαμε με ένταση, με ταξίδια και πάθος, στο τέλος με προδοσία, χαμό και πόνο. Το ίδιο καλοκαίρι, περάσαμε με τον πατέρα μου, με μια βάρκα, από μια βραχονησίδα. Είδα έναν βράχο και δεν ξέρω γιατί, αλλά μου θύμισε τον έρωτά μου. Έτσι σκέφτηκα ότι αν τον χρυσώσω, θα μείνει πολύτιμος και λαμπερός και θα υπάρχει κάπου ολόκληρος και συμπαγής, έξω απ’ τη φθορά του χρόνου. Σε χρυσό, για πάντα».

Ιούλιος 2024, ξανά στο Κάιρο

Με τον Dionysios βρισκόμαστε μόνο για μισή μέρα στο Κάιρο. Φεύγω αργά το βράδυ για Ασουάν, εκείνος πηγαίνει στη Σκανδιναβία. Συνεργάζεται με κάτι χορεύτριες από την Όπερα του Παρισιού σε ένα residency πάνω σε καράβι. Αν και έχω έρθει στο Κάιρο αρκετές φορές, του λέω να μου δείξει τα δικά του αγαπημένα μέρη και αφήνομαι να το ζήσω μέσα απ’ τα μάτια του. «Χρύσωσέ μου το χάπι», του λέω, «έχω λιγότερο από 18 ώρες».

Μένει στο House of Κheops, του το έμαθε ένα Γάλλος καλλιτέχνης. Πρόκειται για μια παλιά βίλα πίσω απ’ τις πυραμίδες. Χανόμαστε λίγο μέχρι να το βρούμε. Ενώ έχει έρθει αρκετές φορές, πάντα κάπως χάνεται. Είναι στο περίπου, εκεί όπου παρκάρουν τις καμήλες τους οι καμηλιέρηδες. Επικρατεί ένα αιγυπτιακό αλαλούμ που εγώ το βρίσκω πάντα γοητευτικό. Σαν να έρχεσαι σε επαφή με τη φόδρα της πόλης. Το εν λόγω σπίτι είναι μια παλιά βίλα, ουσιαστικά νοικιάζεις δωμάτια και ζεις μαζί με άλλους επισκέπτες. Υπάρχει μια εσάνς παρηκμασμένης αριστοκρατίας. Το σπίτι έχει και μια άνετη πισίνα. Κάνω μια γρήγορη βουτιά και ο γλυκός μπάτλερ, ο Σαλέμ, φτιάχνει καταπληκτικά εδέσματα και μας κακομαθαίνει με διάφορα αιγυπτιακά καλούδια.

«Γιατί μένεις εδώ;»

«Γιατί βλέπεις τον κώλο των πυραμίδων», μου απαντάει αποστομωτικά.

Πρώτη μας βόλτα στην περιοχή του Zamalek, που είναι το νησάκι στο κέντρο – η περιοχή έχει καλλιτεχνική ταυτότητα. Εδώ βρίσκεται η σχολή καλών τεχνών αλλά και τα μεγάλα πεντάστερα ξενοδοχεία. Μια περιοχή με παραδοσιακό χαρακτήρα, που έχει εκλεπτυσμένο αέρα όμως. «Γιατί διάλεξες να έρθουμε εδώ;» τον ρωτάω ξανά σαν να πρέπει κάθε επιλογή να μου την αιτιολογήσει. «Γιατί είσαι μια κυρία», λέει.

Πηγαίνουμε για καφέ στο café Riche, που είναι και δικό μου αγαπημένο στέκι. Λειτουργεί από το 1908 και υπήρξε καλλιτεχνικό στέκι και στέκι διανόησης. Κάτι σαν το Café de flore.

«Έλα στο Κάιρο και θα σου στρώσω χρυσό χαλί στις πυραμίδες» Facebook Twitter
Για φαγητό καθόμαστε στο Naguib Mahfouz, που είναι μέσα στην αγορά.

Δεύτερη βόλτα στο μεγάλο παζάρι, το Khan el-Khalili, όπου γίνεται ο κακός χαμός, αλλά είναι πάντα μια πανδαισία χρωμάτων και αισθήσεων. Ο Dio προτιμά να έρχεται εδώ τη νύχτα. Του αρέσει να ακούει τις λατέρνες, να βλέπει τα λαμπάκια και τα φανάρια. Όλη αυτή η ατμόσφαιρα μου κάνει κάτι σαν θαλπωρή, σαν υπαρξιακή παρηγοριά.

Για φαγητό καθόμαστε στο Naguib Mahfouz, που είναι μέσα στην αγορά. Το ανακάλυψε πριν από πέντε χρόνια, από φίλους του ντόπιους που πήγαιναν και έτρωγαν μετά το ραμαζάνι, όταν έπεφτε ο ήλιος. Πολύ καλτ μέρος, κυρίως με ντόπιους. «Μοιάζει σαν το αιγυπτιακό καφέ της Αβησσυνίας», παρατηρώ αυθόρμητα.

Περπατάμε, χωρίς να πηγαίνουμε κάπου συγκεκριμένα. «Πού πάμε;» τον ρωτάω. «Δεν ξέρω», απαντάει, «θα το ανακαλύψουμε». Σαν να μας έχει γραπώσει απ’ τα μαλλιά το Κάιρο και έχουμε μπει στον γρήγορο ρυθμό του.

Σταματάμε στο El Horreya που μαθαίνω ότι σημαίνει ελευθερία. Αυτό το μέρος είναι λίγο κουίρ, έξω απ’ το status quo της Αιγύπτου. Εδώ έχει τους πιο ωραίους γκόμενους. «Αλήθεια», λέει. Φεύγω λίγο αργότερα, κάπως μεθυσμένη, για το αεροδρόμιο και αφήνω πίσω το χρυσό αγόρι να χρυσώνει ό,τι αγαπά.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ