Γράμμα ενός μαρξιστή κρατούμενου στις ρωσικές φυλακές

Γράμμα ενός μαρξιστή κρατούμενου στις ρωσικές φυλακές Facebook Twitter
Ο Ρώσος κοινωνιολόγος Μπόρις Καγκαρλίτσκι πριν από την φυλάκισή του.
0

ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ Η ΡΩΣΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ συνέλαβε τον μαρξιστή κοινωνιολόγο και πολιτικό ακτιβιστή Μπόρις Καγκαρλίτσκι με τη χαλκευμένη κατηγορία της «δικαιολόγησης της τρομοκρατίας». Τελικά αφέθηκε ελεύθερος τον Δεκέμβριο χάρη σε μια μαζική διεθνή εκστρατεία αλληλεγγύης. Ωστόσο, στις 13 Φεβρουαρίου οι δικαστές άνοιξαν εκ νέου την υπόθεση εναντίον του και τον καταδίκασαν σε πέντε χρόνια φυλάκισης. Ο Καγκαρλίτσκι έστειλε στο Jacobin μια επιστολή από το κελί του στο Ζελένογκραντ, όπου εκτίει αυτήν τη στιγμή την ποινή του, για τις συνθήκες στις ρωσικές φυλακές.

Η πιο πρόσφατη εμπειρία μου στη φυλακή αποδείχθηκε ποικιλοτρόπως διαφορετική από την προηγούμενη. Σε διάστημα λίγο μεγαλύτερο από έναν μήνα πέρασα από τρεις φυλακές και πέντε κελιά, προτού εγκατασταθώ στο «κελί μακράς διαρκείας», όπου γράφω αυτές τις γραμμές. Το αποτέλεσμα είναι ότι γνώρισα καινούργιους ανθρώπους και απέκτησα πρόσβαση σε έναν θησαυρό νέου υλικού. Πολλές νέες σκέψεις μού ήρθαν στο μυαλό και σιγά-σιγά τις καταγράφω (οι σκέψεις αυτές δεν έχουν πάντα σχέση με τη ζωή στη φυλακή, αλλά είναι προφανώς επηρεασμένες από την εμπειρία μου εδώ). Μου δίνονται πολλές ευκαιρίες να προβληματιστώ γύρω από φιλοσοφικά και ψυχολογικά ζητήματα, αλλά οι πλουσιότερες ανακαλύψεις συνδέονται με τις μετακινήσεις που αναγκάστηκα να κάνω από φυλακή σε φυλακή.

Όταν έφτασα στο Ζελένογκραντ, για κάποιο λόγο με τοποθέτησαν σε κελί καραντίνας, αν και οι δύο εβδομάδες που είχα περάσει στην Καπότνια ήταν ήδη καραντίνα. Το πρόβλημα με την καραντίνα ήταν κυρίως η έλλειψη επικοινωνίας με τους ανθρώπους έξω. Δεν έπαιρνα δέματα και οι τρεις συγκρατούμενοι μου βρίσκονταν ακριβώς στην ίδια κατάσταση. Εδώ άκουσα για το κέντρο κράτησης Μεντβέντκοβο, όπου, απ' ό,τι φαίνεται, οι κρατούμενοι τρέφονται πολύ καλά. Αν κρίνω από τα σχόλια των συγκρατουμένων μου που πέρασαν από εκεί, το μέρος αξίζει τουλάχιστον ένα αστέρι Michelin.

Εδώ στο Ζελένογκραντ, το κελί  είναι μικρότερο, και κανείς δεν σκέφτεται να καθιερώσει επίσημες διαδικασίες, πόσο μάλλον να διεξάγει ψηφοφορίες. Παρ' όλα αυτά, αναπόφευκτα διαμορφώνονται κάποιες άτυπες κοινότητες που λειτουργούν με τους δικούς τους κανόνες. Ο βαθμός αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας που επιδεικνύεται εδώ είναι αισθητά μεγαλύτερος από ό,τι έξω.

Μόλις βρεθείς σε ένα κελί με ψυγείο και τηλεόραση, αρχίζεις να εξαρτάσαι λιγότερο από την κουζίνα της φυλακής και περισσότερο από τα δέματα με τα τρόφιμα και από τους συγκρατούμενούς σου. Σε καμία περίπτωση δεν μοιράζονται τα πάντα ή με όλους, αλλά υπάρχει μια διαδικασία κοινής διαχείρισης. Στο κελί που με τοποθέτησαν στην Καπότνια, μου έκανε εντύπωση το γεγονός ότι είχαν θεσπιστεί δημοκρατικές διαδικασίες, με ορισμένα ζητήματα να αποφασίζονται με ψηφοφορία και άλλα με συναίνεση. Το φαγητό, ωστόσο, δεν ήταν κοινό κτήμα- οι κρατούμενοι είχαν χωριστεί σε διάφορες ομάδες (συνολικά ήμασταν δεκατρείς με δεκαπέντε, με νέες αφίξεις και αναχωρήσεις να συμβαίνουν τακτικά), και μέσα σε αυτές τις ομάδες οι πόροι διαμοιράζονταν από κοινού.

Έφτασα να το βλέπω αυτό ως ένα είδος αναρχο-σοσιαλισμού, παρότι φυσικά υπήρχαν και κάποιοι ατομικιστές. Για παράδειγμα, υπήρχε ένας πρώην πανεπιστημιακός που είχε φυλακιστεί για διαφθορά. Το ψυγείο ήταν γεμάτο με τις προμήθειες των τροφίμων του, τις οποίες δεν μοιραζόταν με κανέναν. Μια φορά, είναι αλήθεια, με πλησίασε και μου πρόσφερε ένα κομμάτι κέικ. Έμεινα έκπληκτος και δέχτηκα με ευγνωμοσύνη το δώρο. Δυστυχώς, ο λόγος της γενναιοδωρίας του έγινε αμέσως αντιληπτός: το κέικ είχε ξεπεράσει κατά πολύ την ημερομηνία λήξης του.

Εδώ στο Ζελένογκραντ, το κελί είναι μικρότερο, και κανείς δεν σκέφτεται να καθιερώσει επίσημες διαδικασίες, πόσο μάλλον να διεξάγει ψηφοφορίες. Παρ' όλα αυτά, αναπόφευκτα διαμορφώνονται κάποιες άτυπες κοινότητες που λειτουργούν με τους δικούς τους κανόνες. Ο βαθμός αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας που επιδεικνύεται εδώ είναι αισθητά μεγαλύτερος από ό,τι έξω.

Φυσικά, σε σύγκριση με τόσους άλλους, είμαι τυχερός. Έχω τοποθετηθεί σε ένα κελί με αξιοπρεπείς ανθρώπους, στον βαθμό που αυτό είναι δυνατό κάτω από τέτοιες συνθήκες. Αν και ίσως αυτό να μην είναι και τόσο περίεργο. Οι περισσότεροι κρατούμενοι, άλλωστε, δεν είναι σκληροί κακοποιοί αλλά απλοί άνθρωποι που έχουν έρθει σε σύγκρουση με το νόμο ή με το καθεστώς, που έχουν υποκύψει σε κάποιον πειρασμό ή που έχουν χάσει τον έλεγχο των περιστάσεων.

Όταν με έβαλαν στο κελί μου στην Καπότνια, ένας από τους συγκρατούμενους, που ήταν εκεί περισσότερο καιρό από τους άλλους, μου είπε αμέσως: «Είσαι εδώ μέσα για φόνο, έτσι δεν είναι;». Σοκαρίστηκα. «Μοιάζω πραγματικά με δολοφόνο;» Η απάντηση ήταν ακόμη πιο απροσδόκητη από την ερώτηση: «Οι άνθρωποι που βρίσκονται εδώ μέσα για φόνο χωρίς προμελέτη είναι όλοι πολύ αξιοπρεπείς, έξυπνοι και ευγενικοί». Αντιθέτως, διαπίστωσα ότι η φήμη των πολιτικών κρατουμένων δεν είναι πάντα τόσο καλή. «Ορισμένοι από αυτούς έχουν υπερβολική ιδέα για τον εαυτό τους και στο σύνολό τους είναι επιρρεπείς σε υστερίες», μου είπε ο ίδιος άνθρωπος. Ελπίζω ότι κατάφερα να βελτιώσω κάπως τη φήμη των πολιτικών κρατουμένων στα μάτια των συγκρατουμένων μου.

Η φυλακή στο Ζελένογκραντ είναι μικρή και έχει περιορισμένους πόρους. Αυτό είναι εμφανές στην ποσότητα και την ποιότητα του φαγητού και στο γεγονός ότι η εγκατάσταση είναι υποστελεχωμένη εδώ και χρόνια. Οι φύλακες παραπονιούνται συνεχώς για όλα αυτά, αποσπώντας τη συμπάθεια και την κατανόηση των κρατουμένων. Σε γενικές γραμμές, όμως, η ποιότητα του φαγητού της φυλακής παύει να σε προβληματίζει μόλις σε βάλουν σε ένα κελί με ψυγείο. Ένας από τους συγκρατούμενούς μου αποφοίτησε, απόφοιτος ινστιτούτου μαγειρικής και ζαχαροπλάστης στο επάγγελμα, κατάφερε να προμηθευτεί μια κατσαρόλα για το κελί μας, και κάθε βράδυ ο χώρος γεμίζει με υπέροχες μυρωδιές.

Δυστυχώς, ενώ ένα ψυγείο μπορεί να γίνει πηγή θετικών συναισθημάτων, μια τηλεόραση είναι το αντίθετο. Κατά έναν περίεργο τρόπο, αυτές οι δύο συσκευές υπάρχουν σε ένα είδος οργανικής ενότητας – είτε τα έχεις και τα δύο, είτε κανένα από τα δύο. Κάθε μέρα η τηλεόραση μας περιλούζει με προπαγάνδα που γίνεται ένα είδος λευκού θορύβου από τον οποίο είναι δύσκολο να ξεφύγεις αλλάζοντας κανάλι: τα μηνύματα είναι τα ίδια παντού. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, ωστόσο, αναπτύσσεις μια ανοσία. Η τηλεόραση έχει μόνο μια θετική λειτουργία: σου επιτρέπει κάθε τόσο να μαθαίνεις τι ώρα είναι.

Συζητώντας με τους συγκρατούμενούς μου στο διάστημα μερικών εβδομάδων, και σε ορισμένες περιπτώσεις μόνο για λίγες ώρες, συνέθεσα σταδιακά ένα είδος εγκυκλοπαίδειας ανθρώπινων τύπων και ιστοριών ζωής, με βάση την οποία θα μπορούσα, κάποια στιγμή, να γράψω ένα αρκετά καλό βιβλίο νομίζω. Όλη αυτή η εμπειρία και η γνώση, ωστόσο, θα πρέπει να περάσουν από μια επεξεργασία. Ελπίζω, βέβαια, ότι θα μπορέσω να το κάνω αυτό όταν καταφέρω να βγω έξω.

Προς το παρόν, όμως, απλώς συσσωρεύω γνώσεις. Το ταξίδι συνεχίζεται.

Ζέλενογκραντ, 25 Μαρτίου 2024

* Με στοιχεία από το Jacobin

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το κρασί, το λάδι και ένας υπουργός του Τραμπ

Οπτική Γωνία / Ειδήσεις που περνούν στα ψιλά και είναι πιο σημαντικές από το μαλλί ενός υπουργού

Η σύγχρονη ακροδεξιά από τη μία κλείνει το μάτι στην πιο παραδοσιακή, αδιάφορη για θέματα υγείας και περιβάλλοντος, κουλτούρα, ενώ από την άλλη, ορισμένοι εκπρόσωποί της, όπως ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ, δείχνουν ευαισθησία απέναντι στους κινδύνους του τεχνολογικού καπιταλισμού.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Το δικαίωμα στην απομόνωση

Ιλεκτρίσιτυ / Ας αφήσουμε τους ιθαγενείς στην ησυχία τους

Οι φυλές ιθαγενών που ζουν αποκομμένες από τον ανθρώπινο πολιτισμό χαίρουν νομικής προστασίας, καθώς η επαφή τους με τα οργανωμένη κράτη ενέχει καταστροφικές συνέπειες για τις κοινότητές τους.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ