2023: H χρονιά της μεγάλης ανασφάλειας

2023: H χρονιά της μεγάλης ανασφάλειας Facebook Twitter
Υπάρχει κάποιος που να τρέφει πλέον τέτοιες ψευδαισθήσεις μετά το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2023; Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0


ΕΝΑ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΠΡΙΝ από μερικές εβδομάδες περπατούσα σε ένα στενό στο Γκάζι, ανάμεσα σε γάτες, lofts και χαμόσπιτα. Χάζευα ένα ακόμα κόκκινο ηλιοβασίλεμα, όταν μύρισα κάτι που μου φάνηκε γνώριμο: ήταν μια ανθισμένη νεραντζιά. Για λίγα δευτερόλεπτα, σαν το σκύλο του Παβλόφ, σκέφτηκα ότι πλησιάζει το Πάσχα και μετά συνειδητοποίησα πως ήταν τέλος Νοέμβρη και είχε 22 βαθμούς. 

Χρόνια πριν, κάτι συμφοιτήτριές μου από τη Νότια Καλιφόρνια, μου έλεγαν πως έχουν περίπου τον ίδιο καιρό δώδεκα μήνες τον χρόνο. Το είχα βρει φοβερά εξωτικό, σκεφτόμουν πως ζούνε σε μια ατέλειωτη ανθισμένη άνοιξη. Μεγαλώνοντας, καταλάβαμε ότι κάποια στιγμή μπορεί να έρθει η κλιματική αλλαγή, αλλά πιστεύαμε πως αυτό θα γινόταν σταδιακά, σε ένα πολύ μακρινό μέλλον.

Υπάρχει κάποιος που να τρέφει πλέον τέτοιες ψευδαισθήσεις μετά το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2023; Εκτός από τις αφύσικα υψηλές θερμοκρασίες, οι βιβλικές εικόνες από τη φωτιά στον Έβρο τον Αύγουστο (τη μεγαλύτερη σε όλη την Ευρώπη από το 2000), οπότε 935.000 στρέμματα έγιναν στάχτη, αλλά και οι τόνοι πηχτής λάσπης, τα κατεστραμμένα σπίτια, τα νεκρά ζώα από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία τον Σεπτέμβριο δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία γι’ αυτό που έρχεται.

Όλα αλλάζουν ταχύτατα: ζούμε ακόμα με το μετατραυματικό στρες της πανδημίας, ο πόλεμος στην Ουκρανία σύντομα κλείνει δύο χρόνια, ενώ το νέο μέτωπο του Ισραήλ στη Γάζα, η φθορά των διεθνών οργανισμών και η πιθανή δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ εντείνουν τη διεθνή ανησυχία.

Προφανώς, η κλιματική αλλαγή δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Ένα πρόσφατο άρθρο των «New York Times» εξηγούσε πώς αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας το άγχος των ασθενών τους για την κλιματική κρίση και πώς και οι ίδιοι εκπαιδεύονται από την αρχή για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν ένα τόσο πολυσύνθετο ζήτημα. Την ίδια ώρα, το διεθνές περιβάλλον μοιάζει με κινούμενη άμμο.

Όλα αλλάζουν ταχύτατα: ζούμε ακόμα με το μετατραυματικό στρες της πανδημίας, ο πόλεμος στην Ουκρανία σύντομα κλείνει δύο χρόνια, ενώ το νέο μέτωπο του Ισραήλ στη Γάζα, η φθορά των διεθνών οργανισμών και η πιθανή δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ εντείνουν τη διεθνή ανησυχία. Η τεχνητή νοημοσύνη, πέρα από τον φόβο του αγνώστου και την απώλεια θέσεων εργασίας που πιθανόν να επιφέρει, μας φέρνει μπροστά σε ένα σχεδόν υπαρξιακό τρόμο: αν μπορεί να κάνει ό,τι κάνουμε, αλλά καλύτερα, εάν εκπαιδεύεται αέναα στο να φτάσει και να ξεπεράσει κάθε ανθρώπινη δημιουργία, ποιο ακριβώς είναι το νόημα της ύπαρξής μας; 

Στο βιβλίο της The Αge of Ιnsecurity η Καναδή ακτιβίστρια Astra Taylor μιλά για την ανασφάλεια ως το νέο συναίσθημα της εποχής. Η Taylor υποστηρίζει πως η ολοένα αυξανόμενη ανισότητα, η κλιματική κρίση και η φθορά της δημοκρατίας είναι αποτέλεσμα ενός συστήματος που επωφελείται από αυτήν τη γενικευμένη ανασφάλεια. Στην πραγματικότητα, η ανασφάλεια επεκτείνεται όλο και περισσότερο σε κάθε κοινωνική και οικονομική πτυχή της καθημερινότητας μας.

Ζούμε πλέον σε καιρούς στεγαστικής κρίσης. Η στέγαση δεν είναι προσιτή για όλους, τουλάχιστον στα αστικά κέντρα. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζουμε μια άνευ προηγουμένου επισιτιστική κρίση – οι τιμές των βασικών αγαθών αυξήθηκαν κατά 25-30% μέσα σε ενάμιση χρόνο. 

Φυσικά, αυτές είναι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν πολλές δυτικές κοινωνίες. Στη χώρα μας, βέβαια, η ανασφάλεια έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όχι μόνο επειδή, ενώ έχουν αυξηθεί ιλιγγιωδώς τα ενοίκια και τα τρόφιμα, οι μισθοί παραμένουν κολλημένοι στα ίδια επίπεδα και η μεσαία τάξη εξαφανίζεται, αλλά και επειδή έχει διαρραγεί η σχέση μας με το κράτος. Ο κόσμος δεν εμπιστεύεται την αστυνομία, τη Δικαιοσύνη, το σύστημα υγείας ή παιδείας.

Νιώθει πως αντιμετωπίζει καθημερινά αδικία και ατιμωρησία, πως ζει κατά τύχη. Η θλιβερότερη απόδειξη αυτής της επώδυνης πλέον σχέσης είναι το δυστύχημα στα Τέμπη – θάνατοι για το τίποτα, στην τύχη, εκεί που δεν φταίει κανείς και τελικά φταίνε οι πάντες. Όσο για την περίφημη ψηφιοποίηση του κράτους, ναι, είναι εξαιρετικά σημαντική, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την έλλειψη οράματος και κοινωνικής συνοχής όταν τα πάντα είναι υπό διάλυση.

To βιβλίο της Τaylor έχει τον υπότιτλο Coming together as things fall apart. «Ένα πράγμα που μου αρέσει στην έννοια της ανασφάλειας είναι ότι μας δίνει το έναυσμα για να βρούμε κοινό έδαφος», υποστήριξε η Taylor σε μια συνέντευξή της στο «New Yorker». «Ενώ η ανισότητα μάς ενθαρρύνει να δούμε τις αντιθέσεις, να σκεφτόμαστε π.χ. τους πάμπλουτους σε αντίθεση με τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που δεν έχουν τίποτα, η ανασφάλεια μας ενθαρρύνει να κοιτάξουμε τι κοινό μπορεί να έχουμε με τους ανθρώπους, ακόμα κι αν αυτοί έχουν κάτι περισσότερο από εμάς ή ακόμα και πολύ περισσότερα από εμάς.

Η ανισότητα είναι πολύ σημαντική και είναι βασικό να αναλύουμε το περιβάλλον μας με αυτούς του όρους. Αλλά αν συνειδητοποιήσει κανείς πως ακόμα και κάποιος που κατάφερε να ξεχρεώσει και να συγκεντρώσει μια προκαταβολή για ένα σπίτι δεν μπορεί να νιώσει ασφαλής έτσι όπως είναι δομημένο το οικονομικό σύστημα, αυτό μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ένα κίνημα αλληλεγγύης».

Και εδώ είναι το πρόβλημα: όσο προστατευμένος κι αν είσαι, όσα λεφτά κι αν έχεις, η πραγματικότητα της ανασφάλειας πάντα θα σε βρίσκει ειδικά σε έναν πλανήτη που καίγεται και πνίγεται. Μόνη λύση, όσο ουτοπικό κι αν ακούγεται αυτό, παραμένει η αλληλεγγύη και το κοινό όραμα. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Πολιτική / Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στη ΔΕΘ θα προσπαθήσει να απαντήσει στους πολίτες που δεν έχουν δει ως τώρα την οικονομική ανάπτυξη που διαφημίζει η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα μέτρα που θα ανακοινώσει ως απτή απόδειξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ