Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1900 – 1910: Πορσελάνινες κούκλες της εταιρείας Armand Marseille. Η ανιδιοτελής αγάπη των κοριτσιών με τις υπάκουες φίλες τους και ο παράτολμος ανταγωνισμός της φιλαρέσκειάς τους.

Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά

0

Ένας άντρας περικυκλωμένος από πλήθος παλιών παιχνιδιών: μολυβένια στρατιωτάκια, πορσελάνινες κούκλες, τρενάκια, τσολιαδάκια, κουκλόσπιτα, τυμπανιστές, μινιατούρες επίπλων. Απόλυτα προσηλωμένος στη δουλειά του, τα συνδυάζει, τα στολίζει, τα «στήνει» για τη μάχη. Παίζει άραγε ή μήπως όχι; 

Στη συνέντευξη Τύπου που προηγήθηκε των εγκαινίων της έκθεσης «Ο τόπος του κάποτε - Ήρωες στα σκουπίδια», που παρουσιάζεται στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, ο ομότιμος καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μιχάλης Μανουσάκης, υποστήριξε πως δεν παίζει με τα παιχνίδια της συλλογής του, τμήμα της οποίας φιλοξενείται στη γενέτειρά του. 

Γι’ αυτόν αποτελούν την πρώτη ύλη, ένα υλικό για να πλάσει κόσμους και να αφηγηθεί ιστορίες από το παρελθόν. Διστάζει να αποδεχτεί τον τίτλο του συλλέκτη, τα παιχνίδια λειτουργούν ως παλέτα μέσω της οποίας ερμηνεύει τη σκέψη του. Σε αυτή την περίπτωση τον ενδιαφέρει το ντοκουμέντο, δεν του αρκεί να τα ζωγραφίσει. «Όταν το ίδιο το υλικό σού μιλάει, πρέπει να το ζωγραφίσεις; Έχασες!» λέει χαρακτηριστικά. 

Τον καλλιτέχνη δεν τον ενδιαφέρουν τα παιχνίδια με τα οποία δεν έπαιξε ποτέ κανένα παιδί, δεν τον συγκινούν. Σημειώνει στον δίγλωσσο, πλούσια εικονογραφημένο κατάλογο της έκθεσης: «Τα παιχνίδια παίχτηκαν και διατήρησαν την ταυτότητά τους απείραχτη, έχοντας απέναντί τους μόνο τον χρόνο, αγκαλιασμένα από το πάθος του, όπως και από τη σκόνη και τη σκουριά. 

Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 150 σπάνια παιχνίδια της προσωπικής συλλογής του Μιχάλη Μανουσάκη, που καλύπτουν ένα χρονικό εύρος από το 1821 έως το 1960 και προέρχονται από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη  – σε μεγάλο ποσοστό, μάλιστα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. 

Και υπάρχουν άλλα παιχνίδια που διαλύθηκαν και έμειναν έτσι, σπαράγματα, να θυμίζουν κάτι από το μεγαλείο της αναγκαιότητά τους και την τέρψη που προκαλούσαν στα λαμπερά μάτια των παιδιών, μέχρι που δεν άντεξαν από την πολλή αγάπη και την άπληστη χρήση και απλώθηκαν γύρω, τριγύρω, αδύνατο να συναρμολογηθούν, γεμάτα μνήμες και με ανεξίτηλα δαχτυλικά αποτυπώματα».

ο ομότιμος καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Μιχάλης Μανουσάκης
O ομότιμος καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μιχάλης Μανουσάκης

Συγκινημένος που εκθέτει στην πόλη του, ο μικρός καουμπόης από τη γειτονιά της Σπλάντζιας, με το αόρατο πια σημάδι από την πέτρα που του πέταξε στο κεφάλι κάποτε ένας Ινδιάνος από το διπλανό Καστέλι, μίλησε στους δημοσιογράφους για έναν «παραμυθένιο τόπο» που επισκέπτεται συχνά, το Μοναστηράκι. Εκεί ανακάλυψε έναν ολόκληρο κόσμο, τους δικούς του ήρωες, που αλλιώς θα κατέληγε στα σκουπίδια. 

Αυτός ο κόσμος είναι που συντελεί στη διατήρηση της μνήμης, είναι ο κρίκος ανάμεσα σε αυτούς που θυμούνται κι εκείνους που, κοιτάζοντας τα εκθέματα με ορθάνοιχτα μάτια, έχουν απορίες. «Τα σημαντικά δεν ξεχνιούνται», βρίσκει την ευκαιρία να τονίσει ο ζωγράφος, ομολογώντας παράλληλα πως επιλέγει να σκέφτεται θετικά. 

Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 150 σπάνια παιχνίδια της προσωπικής συλλογής του Μιχάλη Μανουσάκη, που καλύπτουν ένα χρονικό εύρος από το 1821 έως το 1960 και προέρχονται από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη, σε μεγάλο ποσοστό, μάλιστα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. 

Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1900–1930: Τα ζεστά χνώτα στις τζαμαρίες των καταστημάτων με είδη δώρων για παιδιά την περίοδο των Χριστουγέννων θάμπωναν την εικόνα των παιχνιδιών, κάνοντάς τα να μοιάζουν με όνειρο, ενεργοποιώντας τη φαντασία ώστε να ταξιδεύει μαζί τους σε ανελέητους, ιδιωτικούς, προσωπικούς παραδείσους. Προσπάθεια αναβίωσης παιδικών σκέψεων. Το αγόρι και το κορίτσι στα δωμάτιά τους παίζουν. Εδώ ξεκινά ο κόσμος τους με πλάνα ελπιδοφόρα, ανώδυνα, γαλήνια. Ο μικρόκοσμός τους γέφυρα για το μέλλον, εκεί όπου οι επιλογές τους θα καθορίσουν τη ζωή τους.

Μαζί με παλιά αναγνωστικά, παιδικά βιβλία, φωτογραφίες και βινύλια που συγκεντρώνει ο εικαστικός τα τελευταία 25 χρόνια, συνθέτουν μικρές ή μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, καθεμία από τις οποίες διηγείται και μια διαφορετική ιστορία. Κάθε λεζάντα, εξάλλου, γραμμένη με ιδιαίτερη φροντίδα και ευαισθησία από τον ίδιο, αποτελεί ένα αυτόνομο έργο, της συγγραφικής αυτήν τη φορά τέχνης.

Μέσα από τρεις ενότητες, όσα και τα επίπεδα της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων που μεταμορφώθηκε για άλλη μια φορά, η έκθεση υπόσχεται να ξεδιπλώσει την ιστορία των παιδιών μέσα από το υλικό με το οποίο είναι πλασμένα τα όνειρά τους. Το πρώτο κεφάλαιο, στο ισόγειο, αναδεικνύει πτυχές της παιδικής ηλικίας μέσα από παιχνίδια, παλιά αναγνωστικά και εξωσχολικά βιβλία, φωτογραφίες και μια αναπαράσταση ενός αγορίστικου και ενός κοριτσίστικου παιδικού δωματίου που τραβά όλα τα παιδικά –και όχι μόνο– βλέμματα.

Το δεύτερο κεφάλαιο, στον πρώτο όροφο του κτιρίου, δίνει έμφαση στο φωτογραφικό υλικό και το τρίτο, στον δεύτερο όροφο, αποτελεί έναν φόρο τιμής στην εποχή της Ελληνικής Επανάστασης και τον 19ο αιώνα, καθώς, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει μια έκδοση του 1821 με ποιήματα του λόρδου Βύρωνα αλλά και τον μολυβένιο Ναπολέοντα με τους αξιωματικούς του (παραγωγής 1900-1910). 

Ανάμεσα στα εκθέματα του δεύτερου ορόφου συναντάμε και το «'21 των φίλων». Γιώργος Λάππας, Άγγελος Αντωνόπουλος, Δημήτρης Κοροβέσης, Μαριλένα Ζαμπούρα, Μάριος Σπηλιόπουλος, Παναγιώτης Τανιμανίδης, Γιώργος Αυγέρος, Τάσος Μαντζαβίνος και ο Χρήστος Μποκόρος είναι οι «καλλιτέχνες των κοινών ηρωικών τόπων» που με τα έργα τους βάζουν το δικό τους λιθαράκι στην κορύφωση της ξεχωριστής αυτής έκθεσης.

Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1930: Ναπολέων κοιμώμενος και η κόρη της Ζοζεφίνα με τα παιχνίδια της (πορσελάνη). 1900-1910: Μολυβένιοι αξιωματικοί και ο Ναπολέων της εταιρείας παιχνιδιών VERTUNNI. 1930: Βιβλία: “Les pages de Napoleon” και το παραμύθι “Napoleon”.
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
Μέσα από τρεις ενότητες, όσα και τα επίπεδα της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων που μεταμορφώθηκε για άλλη μια φορά, η έκθεση υπόσχεται να ξεδιπλώσει την ιστορία των παιδιών μέσα από το υλικό με το οποίο είναι πλασμένα τα όνειρά τους. Φωτό: Νίκη Αρχοντάκη
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1889, Άτλας, παζλ, Γαλλία. Στερεοσκόπιο και φωτογραφίες του 1900. Εύζωνες της αγγλικής εταιρείας Briters και της ελληνικής ΠΑΛ (1930-1940). 1950, Αρχαίοι Έλληνες του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη. Ο ελληνισμός στο μεγαλείο του, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια, Κρήτη. Έλληνες, οραματιστές ενός κόσμου ευοίωνου. Άνθρωποι ταλαιπωρημένοι στο πέρασμα των χρόνων, μα δοξασμένοι και περήφανοι. Ελλάδα, τόπος ευλογημένος, ιερός, προικιό του κόσμου όλου. Φωτό: Νίκη Αρχοντάκη
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1920-1960: Το Τσίρκο. Τόπος φαντασμαγορίας, επικίνδυνης ακροβασίας και θλιβερής χρησιμοποίησης των ζώων. Φωτό: Νίκη Αρχοντάκη
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
Φωτό: Νίκη Αρχοντάκη
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1930–1960: Άγρια Δύση της γερμανικής εταιρείας ELASTOLINE. Ήμουν κι εγώ ένας από τους καουμπόηδες στη γειτονιά της Σπλάντζιας. Φανταζόμουν ότι φόραγα μπότες, πλατύ καπέλο με άστρο χρυσό και πιστόλια με καψούλια στη μέση, αν και το παντελόνι μου ήταν κοντό και τα παπούτσια μου συχνά είχαν τρύπιες σόλες. Από τον πετροπόλεμο με τους Ινδιάνους της διπλανής γειτονιάς, το Καστέλι, το σημάδι από την πέτρα στο κουρεμένο με την ψιλή μηχανή κεφάλι ξεχώριζε. Σήμερα μου κλείνει το μάτι, σαν τίποτα να μη συνέβη, μόνο η ισοπεδωτική αραίωση του τότε δασώδους τοπίου να υποκλίνεται στις μνήμες του.
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1940, Ο ταχυδρόμος, Άμαξα ξύλινη με άλογα (ΕLASTOLINE): Ο ταχυδρόμος, ένας μικρός άτλαντας που κουβαλά σχεδόν όλο τον κόσμο, είτε με την τσάντα του είτε με την άμαξά του.
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1930, περίπου, Γερμανικό σχολείο ξύλινο, μαθητές Celluloid: Η τάξη μας. Ο χώρος που επιστρέφει συχνά στη μνήμη, σαν γλυκό κουταλιού νεράντζι. Τα θρανία, η δασκάλα, ο δάσκαλος, οι κιμωλίες, οι ιχνογραφίες, τα ίχνη των συμμαθητών, οι πρώτες φιλίες, οι πρώτοι έρωτες. Σαν μια μαυρόασπρη διάφανη κουρτίνα να σκεπάζει αυτό το τοπίο. Φωτό: Νίκη Αρχοντάκη
Παιχνίδια γεμάτα μνήμες σε μια ξεχωριστή έκθεση στα Χανιά Facebook Twitter
1950: Η πρώτη φάση για τους Εύζωνες του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη. Πρώτα σκάλιζε τους ήρωές του σε ξύλο, κατόπιν τους χύτευε σε καλούπι από γύψο, στη συνέχεια γέμιζε τα καλούπια με μπρούντζο ή μολύβι και τέλος τους ζωγράφιζε με λαμπερά χρώματα, έτσι όπως τους είχε στην καρδιά του.

«O τόπος του κάποτε - Ήρωες στα σκουπίδια»
Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, Χάληδων 98-102
Διάρκεια έκθεσης: Έως 30 Ιουνίου 2023

Ωράριο λειτουργίας:
Τρ.-Σάβ. 10:00 -14:00 & 18:00-21:00 / Κυρ. 10:00-14:00 (έως 31/4/23)
Δευτ.-Σάβ. 10:00-14:00 & 19:00-22:00 / Κυριακή κλειστά (από 1/5/23) 

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ