Ωμή γλώσσα, ελεύθερη σκέψη;

Ωμή γλώσσα, ελεύθερη σκέψη; Facebook Twitter
Το πρόβλημα είναι η ξερή διαφάνεια όπου το δωδεκάχρονο «τα έχει δει όλα», όπου η μαζική, ανεμπόδιστη πορνογραφία έχει εισβάλει σε ηλικίες που πρέπει να μάθουν τη γλώσσα της επιθυμίας.
0

ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΝΩΡΙΣ ΤΟ ΒΡΑΔΥ από την πλατεία του πάρκου Κρήτης (στη γειτονιά μου της Θεσσαλονίκης) ήρθαν προς το μέρος μου οι δυνατές φωνές μιας παρέας κοριτσιών. Δεν θα ήταν πάνω από δεκατεσσάρων ή κάπου εκεί.

Αν και ξέρω από καιρό τι συμβαίνει, αισθάνθηκα ένα μούδιασμα, ένα φόβο. Οι λέξεις. μα ιδίως ο τρόπος που έβγαιναν μέσα στο κουβάρι των φωνών, είχαν μια ωμότητα πιο σεξιστική και από την πιο ακίνητη στο χρόνο, αρσενική ρητορική. Οι φράσεις που άκουσα δεν είχαν κάτι το «ιδιωτικά» κουβεντιαστό, αδιαφορούσαν εμφανώς αν θα ακουστούν από τρίτους και στα πενήντα μέτρα.

Σκέφτομαι προφανώς ότι μου έκανε εντύπωση επειδή ήταν κορίτσια της πρώιμης εφηβείας. Η ωμή γλώσσα της πιάτσας σε στόματα «τρυφερά» πάντα αιφνιδιάζει έναν ενήλικα, άνδρα ή γυναίκα. Και ίσως και να τον τρομοκρατεί αν επιπλέον αυτός έχει μια κόρη λίγα χρόνια μεγαλύτερη από αυτή των κοριτσιών του πάρκου.

Άλλο ερώτημα όμως γεννιέται εδώ που υπερβαίνει το σοκ κάποιων λέξεων και το τυχαίο ενός προσωπικού βιώματος: είναι η ωμή γλώσσα σημάδι μιας πιο ελεύθερης σκέψης; Είναι το τίμημα της απελευθέρωσης όχι μόνο από απαγορεύσεις και περιορισμούς, αλλά και από τον επιτηδευμένο, κοριτσίστικο ρομαντισμό, από όλο αυτό το προαιώνιο φορτίο αισθηματικής αφέλειας με την οποία είμαστε εξοικειωμένοι όσοι προερχόμαστε από τον εικοστό αιώνα, παρά τις τόσες ανατροπές και τις πρωτοπορίες του;

Αυτή όμως η τωρινή ένωση ωμότητας και απελευθέρωσης, δεν πείθει ως ελευθερία. Ίσως γιατί παρατηρεί κανείς πως αυτή η εκφραστική ωμότητα φέρνει μαζί της, δίδυμη σκιά της, μια καταθλιπτική έλλειψη περιέργειας. Να τα έχεις δει όλα, σε έναν πρόωρο κορεσμό. Δεν είναι ότι αυτά τα κορίτσια μιλούσαν «σαν άνδρες» αλλά ότι μιλούσαν σαν τις χειρότερες στιγμές κάποιων συναισθηματικά ματαιωμένων αντρών.

Φυσικά όλα αυτά απασχολούν τη φεμινιστική σκέψη, ψυχολόγους και ειδικούς στη μελέτη της νεανικής κουλτούρας εδώ και δεκαετίες. Κάποιος θα έλεγε ότι αυτό που σε μένα φάνηκε ωμότητα είναι απλώς η άσκηση του δικαιώματος στην αλήθεια: στην αλήθεια της επιθυμίας ή, συγχωρέστε με, στην αλήθεια της καύλας. Η γλώσσα απλώς δεν θέλει πια να κρυφτεί, να μεταμφιεστεί, να σκεπαστεί από κάποια αιδώ – η αιδώς έφερε ανέκαθεν μαζί της το πέπλο, μια κουρτίνα, ένα κουτί με μυστικά (θυμηθείτε τα συρτάρια με το λεύκωμα της μαθήτριας, τα γράμματα, τα ραβασάκια).

Αυτή όμως η τωρινή ένωση ωμότητας και απελευθέρωσης, δεν πείθει ως ελευθερία. Ίσως γιατί παρατηρεί κανείς πως αυτή η εκφραστική ωμότητα φέρνει μαζί της, δίδυμη σκιά της, μια καταθλιπτική έλλειψη περιέργειας. Να τα έχεις δει όλα, σε έναν πρόωρο κορεσμό. Δεν είναι ότι αυτά τα κορίτσια μιλούσαν «σαν άνδρες» αλλά ότι μιλούσαν σαν τις χειρότερες στιγμές κάποιων συναισθηματικά ματαιωμένων αντρών.

Ξέρω πως αυτά τα παράπονο και η αντίστοιχη ενόχληση μπορεί να είναι εφέ της ηλικίας και του φύλου μου: η αιώνια διαμαρτυρία για τη γλώσσα κάποιων νεότερων, για κάποια ήθη του παρόντος. Εξ ορισμού άρα είναι υπονομευμένη η γραφή για τέτοια μικροεπεισόδια της καθημερινότητας όπου κανείς μπορεί να ξαφνιαστεί από το πόσο ξένος του έχει γίνει ένας κόσμος.

Η ανησυχία μου όμως και η κατοπινή λύπη (γιατί τελικά αυτή η εμπειρία σε λύπη μεταβολίστηκε) έχει να κάνει με την αίσθηση ότι αυτά τα κορίτσια έχουν τον πειρασμό να δανειστούν την ωμότητα σαν να είναι αυτή που θα τις λυτρώσει από την αδυναμία και τους δεύτερους ρόλους. Όπως όταν κανείς πάει να γίνει βίαιος πιστεύοντας πως η βία θα του χαρίσει μαγική δύναμη. Ή γίνεται αγενής μπερδεύοντας την αγένεια με εμπειρία ισότητας. Ή μεταβάλλεται στον «κακό», υποθέτοντας πως έτσι θα τον υπολογίζουν και θα τον σέβονται περισσότερο στην οικονομία των ρόλων.

Μπορεί βέβαια να μην ισχύει αυτό και απλώς τα κορίτσια, κάποια κορίτσια, να ζουν τελείως φυσικά αυτό που επικρατεί στο πεδίο της ζωής τους. Έτσι μιλούν όλοι ή έτσι μιλούν στη δική μου «φυλή» κι εγώ απλώς πρέπει να συντονιστώ. Περισσότερο από ωμότητα να 'ναι απλώς ο φόβος μη βρεθείς άστεγος και ο ακόμα μεγαλύτερος φόβος μη θεωρηθείς παράξενος και βγεις εκτός παιχνιδιού.

Η ωμότητα επιβάλλεται έτσι ως καταπιεστική ορθοδοξία απέναντι στην αίρεση της καλοσύνης και της «ρομαντικής» προσέγγισης. Μια στεγνή ορθοδοξία που αντιστοιχεί στην εποχή της συνεχούς πληροφόρησης σε ζωντανό χρόνο για τις κινήσεις, τα λόγια και τις επιλογές των άλλων.

Το πρόβλημα δεν είναι πια η σεμνοτυφία, η υποκρισία, η σεξουαλικότητα και οι κώδικές της. Το πρόβλημα είναι η ξερή διαφάνεια όπου το δωδεκάχρονο «τα έχει δει όλα», όπου η μαζική, ανεμπόδιστη πορνογραφία έχει εισβάλει σε ηλικίες που πρέπει να μάθουν τη γλώσσα της επιθυμίας, δηλαδή τη γλώσσα της αληθινής σαγήνης.

Και αν θα έδινα έναν ορισμό της ωμότητας θα έβλεπα σε αυτή κυρίως την απουσία σαγήνης, όχι την ελευθερία, ούτε την απροσποίητη ειλικρίνεια. Το θέμα εντέλει ξεπερνάει όσα έτυχε να ακούσω και τελικά (γιατί άραγε;) δεν τόλμησα να τα μεταφέρω εδώ αυτολεξεί.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν αλλάζει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σάγκα της Μονής Σινά

Ρεπορτάζ / Μυστήριο, βία, σκάνδαλα και διαπλοκή: Η σάγκα της Μονής Σινά

Από την έρημο Σινά και την Ιερουσαλήμ μέχρι το Φανάρι, από το Κάιρο και την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες, εκτυλίσσεται μια εκκλησιαστική-διπλωματική υπόθεση που θα μπορούσε να γίνει ταινία.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ