Το «Όνειρο της Ζέλμα»: Η επιστροφή της γερμανικής λογοτεχνίας

Το «Όνειρο της Ζέλμα»: Η επιστροφή της γερμανικής λογοτεχνίας Facebook Twitter
Δεν είναι τυχαίο ότι το «Όνειρο της Ζέλμα», που είναι το πέμπτο της πολυβραβευμένης μέχρι στιγμής Λέκι, αναδείχθηκε στο αγαπημένο βιβλίο της χρονιάς των Γερμανών βιβλιοπωλών, έγινε μπεστ σέλερ και έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες.
0

ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΙΟ ΦΗΜΙΣΜΕΝΑ αποσπάσματα της ομηρικής Οδύσσειας (στ. 562-563) που μνημονεύει στα δοκίμιά του ο Μπόρχες μιλά για δύο πύλες, την κεράτινη και τη φιλντισένια. Από την τελευταία περνούν και φτάνουν στους ανθρώπους τα ψεύτικα όνειρα και από την πρώτη τα αληθινά και τα προφητικά.

Εν ολίγοις ο Όμηρος, παρότι θεωρεί δεδομένη στην αφήγηση την παρουσία των θεών, οι οποίοι παρεμβαίνουν δυναμικά στην ενεργό δράση, νιώθει την ανάγκη να ξεχωρίσει ιεραρχικά τα δύο ονειρικά επίπεδα κυρίως επειδή αντιλαμβάνεται τη διαφορά μεταξύ του νοσταλγικού, ωραίου ονείρου και της προφητείας που καταλήγει εφιάλτης. Ίσως πάλι να σπεύδει σε αυτόν τον διαχωρισμό ακριβώς επειδή ξέρει πόσο πολύ επηρεάζουν τη ζωή μας τα όνειρα και ότι δεν έχουν μόνο ωραία πλευρά, όπως επέμεναν με τον δικό τους τρόπο ο Πετρώνιος ή ο Γκόνγκορα, του οποίου τα όμορφα σονέτα για τα όνειρα μνημόνευε ο Μπόρχες.

Εξάλλου ο Όμηρος δεν μιλάει θεωρητικά για τις προφητείες αλλά εμπειρικά, γνωρίζοντας πόσο καταλυτική επίδραση μπορούν να ασκήσουν στην πορεία των ανθρώπων. Ενδεχομένως να αποφάσιζε κανείς διαφορετικά αν δεν πίστευε ότι κινδυνεύει εξαιτίας κάποιας πρόληψης ή κάποιας προφητείας. Τι νόημα θα είχε, αλήθεια, ο μύθος του βασιλιά Οιδίποδα χωρίς τον χρησμό που τον βασάνιζε από μικρό; Και πόσο διαφορετικά θα αντιδρούσαμε στη ζωή μας αν ξέραμε ότι θα πεθάνουμε την επόμενη μέρα;

Το κεντρικό νόημα του βιβλίου θα μπορούσε να είναι ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος όσο η αρχή της δράσης, εξού και η αφήγηση ξεκινά με ένα τέτοιο γεγονός, όσο τραγικά και απροειδοποίητα και αν ενσκήπτει στη ζωή των ανθρώπων.

Έχοντας όλα αυτά, προφανώς, κατά νου, η Γερμανίδα συγγραφέας Μαριάννα Λέκι αποφασίζει να στήσει το δικό της υπαρξιακό παραμύθι γύρω από τον άξονα μιας τραγικής προφητείας που αφορά το Όνειρο της Ζέλμα, απ’ όπου και ο τίτλος του βιβλίου του Gutenberg που μεταφράζει μοναδικά η Μαρία Αγγελίδου, διατηρώντας τη μεταφορά των λέξεων, όσο παράδοξες και αν ακούγονται έξω από το πλαίσιο του μαγικού ρεαλισμού.

Η Ζέλμα, η γιαγιά της πρωταγωνίστριας Λουίζε, η οποία αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τα τεκταινόμενα γύρω από αυτή την παράξενη προφητεία, ξέρει πως κάθε φορά που θα δει στο όνειρο της ένα οκάπι, μια διασταύρωση ελαφιού, καμηλοπάρδαλης και ζέβρας, κάποιος από το χωριό που βρίσκεται στην περιοχή του Βέστερβαλντ θα πεθάνει. Μάλιστα, το τελευταίο όνειρο που καταγράφεται στο βιβλίο είναι αυτό που ξεκινά ουσιαστικά την αφήγηση, καθώς είναι καταλυτικό για την ψυχολογία της μικρής τότε Λουίζε, η οποία θα βιώσει το τραύμα του θανάτου σε ηλικία μόλις δέκα ετών.

Από τότε έως τα είκοσί της χρόνια, οπότε τη βρίσκουμε και πάλι στο ίδιο χωριό, πολλά έχουν αλλάξει, αλλά ταυτόχρονα έχουν μείνει ίδια, αφού η πρωταγωνίστρια παραμένει στα όρια του στενού της χώρου, με μοναδική ανάγκη να μπορεί να διατηρεί το βλέμμα καθαρό ώστε να αφουγκράζεται και ενίοτε να μεταμορφώνει όλα όσα διαδραματίζονται γύρω της.

Η Λουίζε μετατρέπεται έτσι από μια αδιάφορη επαρχιωτοπούλα σε έναν μικρό Σεζάν, καθώς έχει στα χέρια της φρέσκα στην αρχή και κατόπιν ώριμα φρούτα τα οποία καθίστανται πλέον όχι καταναλωτικά αγαθά αλλά υλικά μιας σπάνιας τέχνης. Σημασία για την αφηγήτρια και προφανώς για τη συγγραφέα έχει το να μπορέσουν οι άνθρωποι να ενεργήσουν έτσι ώστε να νιώσουν εσωτερικά αθάνατοι, όπως συμβαίνει πάντα με την τέχνη. 

zelma
KANTE KΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Mariana Leky, To Όνειρο της Ζέλμα, Mτφρ.: Μαρία Αγγελίδου, Εκδόσεις Gutenberg, Σελ.: 400

Η ίδια, πάντως, φαίνεται να σκέφτεται πως κάτι τέτοιο μπορεί να το καταφέρει, εκτός από την τέχνη, ο έρωτας, που είναι σε θέση να εκμηδενίζει αποστάσεις, π.χ. από την Ιαπωνία μέχρι την επαρχία του Ρήνου, καθώς ο δικός της αγαπημένος, ο Φρεντερίκ, είναι Γερμανός βουδιστής στην Ιαπωνία(!), άρα ο πλέον ακατάλληλος να μοιραστεί μαζί του τα μυστικά της όνειρα, κάτι που ωστόσο συμβαίνει ακριβώς επειδή τα εμπόδια εξαφανίζονται όταν κυριαρχεί η φαντασία.

Τα γράμματα που του στέλνει, τα οποία, όπως σημειώνεται στην αφήγηση, είναι πιο εύκολα από τα τηλέφωνα, δίνουν την αφορμή στη συγγραφέα να ξεδιπλώσει τις εσωτερικές σκέψεις της σιωπηλής μέχρι τότε ως προς τις επιθυμίες της πρωταγωνίστριας και ταυτόχρονα να επιστρέψει σε μια ουσιαστική μορφή επικοινωνίας που δεν εξαντλείται στα φευγαλέα μηνύματα του υπολογιστή.

Άλλωστε, μεταξύ του καταιγισμού των πληροφοριών και μιας εποχής όπου η φευγαλέα ματιά αδυνατεί να αδράξει το ουσιαστικό και το μύχιο, η Λέκι εσκεμμένα επιλέγει να επιστρέψει στην κάπως άχαρη δεκαετία του ’80 και να μιλήσει για ένα απομακρυσμένο χωριό, όπου φαινομενικά δεν συμβαίνει τίποτα, εκτός από τα δραματικά γεγονότα, αλλά η παραμικρή λεπτομέρεια έχει σημασία.

Από τότε μάλιστα που η προφητεία της γιαγιάς Ζέλμα επιβεβαιώθηκε για μια ακόμα φορά με τον πλέον τραγικό για την πρωταγωνίστρια τρόπο, τα πάντα αποκαλύφθηκαν αλλιώς: ο άλλοτε αλκοολικός Παλμ με το δέρμα που μοιάζει πως κάποτε είχε φτερά και κάποιος το έχει ξεπουπουλιάσει φαντάζει στα μάτια της ήρεμος και τρυφερός, ο πατέρας της πιο οικείος ακόμα κι αν είναι μακριά, αφού γυρίζει ταξιδεύοντας όλο τον κόσμο, και η ανθοπώλισσα μητέρα της πιο αποφασιστική όταν επιλέγει να αφήσει τον πατέρα της και να ζήσει τον έρωτά της με τον ιδιοκτήτη ενός παγωτατζίδικου. Ακόμα και ο Οπτικός –δεν έχει ακριβές όνομα– φαίνεται πιο θαρραλέος όταν ομολογεί την οργή που τον έκανε να ακονίσει μια σκαλωσιά για να σκοτώσει έναν άνθρωπο. 

Στο μικρό αλλά και τόσο μεγάλο κόσμο της Λουίζε κανείς δεν είναι τέλειος, όλοι ζουν με τα όνειρά τους που βγήκαν πλάνες και με τις δικές τους οφθαλμαπάτες, αλλά αυτή ακριβώς είναι η μαγεία της ανθρώπινης φύσης, η αποκάλυψη της θνητότητας και των άπειρων τρόπων έκφρασής της που δίνει την αφορμή να μπορεί να την ερμηνεύσει κανείς αλλιώς.

«Κοιτώντας το σκοτάδι που βλέπουν οι τυφλοί», έλεγε ο Σαίξπηρ και η Λέκι το αντιστρέφει, επιμένοντας πως σπουδαίο είναι ό,τι παρατηρεί με τη μεταμορφωτική του δύναμη το βλέμμα που προηγείται του λόγου. Γιατί όπως γράφει και η ίδια: «Οι αποσιωπημένες αλήθειες περιέχουν περισσότερη αλήθεια από όλες τις άλλες, έτσι πίστευαν όλοι: επειδή ανέγγιχτες και αφανέρωτες είναι καταδικασμένες σε ακινησία, και ακίνητες με τα χρόνια αβγατίζουν και παχαίνουν. Και στη δύναμη της τελευταίας στιγμής δεν πίστευαν μόνο αυτοί που κουβαλούσαν μέσα τους αποσιωπημένες κι εύσωμες αλήθειες, αλλά και οι ίδιες αυτές οι αλήθειες αυτοπροσώπως – πίστευαν επίσης στη δύναμη της τελευταίας στιγμής». Τα πάντα είναι εν ολίγοις δυνατά, αρκεί να τα δεις και να τα ζήσεις. 

Γι’ αυτό ακριβώς το κεντρικό νόημα του βιβλίου θα μπορούσε να είναι ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος όσο η αρχή της δράσης, εξού και η αφήγηση ξεκινά με ένα τέτοιο γεγονός, όσο τραγικά και απροειδοποίητα και αν ενσκήπτει στη ζωή των ανθρώπων, όπως άλλωστε συμβαίνει και με την αγάπη που «πέφτει πάνω σου εκεί που δεν τη περιμένεις (...), σου χτυπάει την πόρτα και μπαίνει μέσα, και κολλάει τα κατασχετήριά της σ’ όλα όσα έχεις και λέει “τίποτε απ’ όλα αυτά δεν σου ανήκει πια”».

Αυτές τις απρόσμενες εναλλαγές του βίου με τις καταλυτικές επιδράσεις που ασκούν στην εσωτερική ζωή των ανθρώπων προσπαθεί να καταγράψει η γεννημένη στην Κολονία σαρανταοκτάχρονη Μαριάννα Λέκι που ανήκει σε μια νέα γενιά Γερμανών συγγραφέων, των αντιπροσωπευτικότερων εκπροσώπων της επόμενης γενιάς από τη λεγόμενη Γενιά των Ερειπίων – αυτής της γενιάς είναι και ο σπουδαίος, επίσης νέος συγγραφέας Φρίντριχ Άνι, του οποίου τα βιβλία κυκλοφορούν επίσης από τον Gutenberg.

Χαρακτηριστικό τους στοιχείο ο μαγικός ρεαλισμός, η μεταφορά και η έντονα ποιητική πρόζα που φαίνεται να έχουν μεγάλη απήχηση στο κοινό που σπεύδει να επιβραβεύσει την αφοσίωσή τους στη λογοτεχνία. Δεν είναι τυχαίο ότι το «Όνειρο της Ζέλμα», που είναι το πέμπτο της πολυβραβευμένης μέχρι στιγμής Λέκι, αναδείχθηκε στο αγαπημένο βιβλίο της χρονιάς των Γερμανών βιβλιοπωλών, έγινε μπεστ σέλερ και έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες.

Σημειωτέον πως η αλλαγή του τίτλου στην ελληνική μετάφραση από «Τι μπορείς να δεις από εδώ», που ήταν ο πρωτότυπος γερμανικός, στο «Όνειρο της Ζέλμα» έτυχε της σύμφωνης γνώμης της συγγραφέως. 

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.


 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ