Οι φιλοφασιστικές ιδέες που διαμόρφωσαν τον Πούτιν

ΕΠΕΞ Οι φιλοφασιστικές ιδέες που διαμόρφωσαν τον Πούτιν Facebook Twitter
Πιστεύω ότι εύκολα μπορεί κανείς να «διαβάσει» τον Πούτιν μέσα από το πνεύμα του αγαπημένου του στοχαστή. Αναγνωρίζει σε αυτή την ολοκληρωτική και αποστολική αντίληψη περί κράτους με μεγάλη ακρίβεια το μετασοβιετικό όραμα του πρώην στελέχους της KGB.
0

ΜIA AΠΟ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΦΑΣΕΙΣ που χρησιμοποίησε το καθεστώς Πούτιν για να δικαιολογήσει την απρόκλητη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία ήταν ότι είχε ως πρόθεση την «αποναζιστικοποίηση» της χώρας.

Παρότι προφανώς επρόκειτο για μια εντελώς αστήρικτη κατηγορία, καθώς το μόνο νεοναζιστικό κόμμα που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στην Ουκρανία έμεινε εκτός Βουλής στις προηγούμενες εκλογές με πολύ μικρό ποσοστό (2,15%), η κατηγορία αυτή που εκτοξεύτηκε κατά της κυβέρνησης Ζελένσκι ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα προπέτασμα καπνού για να κρύψει τις φιλοφασιστικές απόψεις του ίδιου του Προέδρου Πούτιν.

Έχει πάντα ιδιαίτερη αξία να γνωρίζουμε πώς κάποιος που έχει συγκεντρώσει όλη την κρατική εξουσία στα χέρια του σε ένα μονοπρόσωπο καθεστώς διαμορφώθηκε πολιτικά και ποια είναι τα διανοητικά εργαλεία που διαθέτει για να ερμηνεύει την Ιστορία και τη θέση της χώρας του μέσα σε αυτήν. Διότι η απουσία θεσμικών αντίβαρων επιτρέπει στο προσωπικό του όραμα να μετατραπεί απρόσκοπτα και σε όραμα του έθνους, ασχέτως της ευρύτερης νομιμοποίησης της οποίας ενδέχεται να χαίρει κάτι τέτοιο. 

Ο Πρόεδρος Πούτιν δεν έχει κρύψει ποτέ ότι μία από τις κυρίαρχες φιλοσοφικές αναφορές του είναι ο Ιβάν Ίλιν - ένας χριστιανοφασίστας, οπαδός του ολοκληρωτισμού και λάτρης της βίας

Ο Πρόεδρος Πούτιν δεν έχει κρύψει ποτέ ότι μία από τις κυρίαρχες φιλοσοφικές αναφορές του, που αφορά εν τέλει και την άποψή του για τη θέση της Ρωσίας στην ιστορία της Ευρώπης και του κόσμου, είναι ο Ιβάν Ίλιν (1883-1954).

Καταγόμενος από οικογένεια ευγενών, ο Ίλιν υπήρξε ένας μάλλον ελάσσων εγελιανός φιλόσοφος που ως σφοδρός αντίπαλος της Οκτωβριανής Επανάστασης εγκατέλειψε τη Ρωσία μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων το 1922 και έζησε έκτοτε στους κύκλους των Ρώσων εμιγκρέδων στη Γερμανία και κατόπιν στην Ελβετία. Το ρωσικό ενδιαφέρον γι’ αυτόν θα αναβίωνε εντονότατα μετά την πτώση του κομμουνισμού το 1991, και κάποιος που θα φρόντιζε γι’ αυτό ήταν ένας σύγχρονος θαυμαστής της τσαρικής Ρωσίας, ο γνωστός σκηνοθέτης και ηθοποιός Νικήτα Μιχάλκοφ (βλ. την ταινία του Ψεύτης ήλιος, 1994).

Καθώς ο τελευταίος θα εντασσόταν σταδιακά στον στενό κύκλο του Πούτιν, όταν εκείνος θα γινόταν Πρόεδρος της χώρας, θα του έδινε να διαβάσει και το φιλοσοφικό έργο του Ίλιν, το οποίο θα καταγοήτευε τον νέο «τσάρο» της Μόσχας. Σύντομα πολλοί λόγοι του θα γέμιζαν με αναφορές στον φιλόσοφο, ενώ το 2005, σε μια μεγαλοπρεπή τελετή σκηνοθετημένη από τον ίδιο τον Μιχάλκοφ, θα επαναπατρίζονταν και τα οστά του Ίλιν, καθώς και άλλων Λευκών Ρώσων που είχαν ταχθεί κατά των Κόκκινων στην Οκτωβριανή Επανάσταση.

ivan
Ο Ιβάν Ίλιν μπορεί να περιγραφεί ως ένας χριστιανοφασίστας, οπαδός του ολοκληρωτισμού και λάτρης της βίας.

Ο Ιβάν Ίλιν μπορεί να περιγραφεί ως ένας χριστιανοφασίστας, οπαδός του ολοκληρωτισμού και λάτρης της βίας. Ενώ προεπανασταστικά ξεκίνησε ως υποστηρικτής των μεταρρυθμίσεων και του κράτους δικαίου, μετά το ξέσπασμα της επανάστασης στράφηκε στην άκρα δεξιά και είδε σε ηγέτες όπως ο Μουσολίνι το πρότυπο που χρειαζόταν ο σύγχρονος κόσμος για να ξεφύγει από τη σήψη και τη διαφθορά, ενώ στο πρόσωπο του Χίτλερ τον λυτρωτή του κόσμου από τον μπολσεβικισμό.

Θεωρούσε μάλιστα ότι ο αντισημιτισμός του τελευταίου όφειλε πολλά στους Ρώσους εμιγκρέδες της Γερμανίας. Όμως η δική του ιδεολογία συμπληρωνόταν από μια εκδοχή χριστιανισμού πολύ επιθετική, στο όνομα του οποίου επιβαλλόταν και η χρήση βίας ενάντια στους εχθρούς του Θεού.

Στο πλαίσιο αυτό, η χριστιανορθόδοξη Ρωσία, την οποία περιέγραφε ως ένα μονίμως αφελές και αθώο θύμα της Δύσης, όφειλε να λειτουργήσει ως ο σωτήρας του σάπιου αυτού κόσμου. Το υπαγόρευε αυτό η διαχρονική αγνότητά του. Έτσι, ο «αμόλυντος» ρωσικός λαός αποκτούσε μια σωτηριολογική διάσταση εκλεκτού λαού που ακριβώς επειδή υποτίθεται δεν είχε βλάψει ποτέ κανέναν, αναλάμβανε αυτοδικαίως την αποστολή της λύτρωσης του κόσμου από το κακό.

Όχι βεβαίως μόνος του. Του αγώνα αυτού, που σήμαινε και πόλεμο με τους εχθρούς της «θεϊκής τάξης επί της γης», θα αναλάμβανε να ηγηθεί ο «λυτρωτής» της Ρωσίας. Θα ήταν κάποιος που θα εμφανιζόταν μια μέρα ξαφνικά και όλοι θα ξέραμε ότι είναι αυτός. Θεόσταλτος και ταγμένος στην υπηρεσία του κράτους, πέρα από κόμματα, θα εξέφραζε το όλον του έθνους πέρα από τάξεις και επιμέρους διαφορές.

Θα ήταν ένας ανδροπρεπής ηγέτης όπως ο Μουσολίνι, που με τη σύμφωνη γνώμη όλων των Ρώσων θα επέβαλε μια «δημοκρατική δικτατορία», με τις εκλογές να μην έχουν εν τέλει πολλή σημασία. Θα ήταν εκείνος που θα ηγούνταν της μετασοβιετικής «εθνικής ρωσικής ανοικοδόμησης», εκείνης που στερήθηκε η χώρα εξαιτίας του μπολσεβικισμού – μιας ξενόφερτης και καταστροφικής ιδεολογίας. Ο Ίλιν δεν παρέλειπε να κάνει ειδική αναφορά και στους «Ουκρανούς», τους οποίους ανέφερε πάντα σε εισαγωγικά διότι δεν θεωρούσε ότι συνιστούσαν διακριτό έθνος, λέγοντας ότι όσοι υποστήριζαν κάτι τέτοιο ήταν εχθροί της Ρωσίας. 

Πιστεύω ότι εύκολα μπορεί κανείς να «διαβάσει» τον Πούτιν μέσα από το πνεύμα του αγαπημένου του στοχαστή. Αναγνωρίζει σε αυτή την ολοκληρωτική και αποστολική αντίληψη περί κράτους με μεγάλη ακρίβεια το μετασοβιετικό όραμα του πρώην στελέχους της KGB. Μιας μεγάλης, υπερήφανης, αλλά ταπεινωμένης από τους Δυτικούς χώρας που επιτέλους βρήκε στο πρόσωπο ενός λυτρωτή ηγέτη όχι μόνο τον προστάτη των συμφερόντων της αλλά και εκείνον που θα ενσαρκώσει το όραμα της αναβίωσης της ρωσικής αυτοκρατορίας. Μιας αποστολικής αυτοκρατορίας που έχει εκ Θεού καθήκον να αντισταθεί στην παρακμιακή Δύση, αυτή την «αυτοκρατορία των ψεμάτων», όπως την αποκάλεσε προχθές ο Πούτιν. 

Κάπως έτσι η ενσωμάτωση της Ουκρανίας αποκτά για εκείνον υπαρξιακή διάσταση. Στον πρώτο του λόγο στη Δούμα μετά την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων του το 2012 είχε αναφερθεί στην κοιτίδα του ρωσικού πολιτισμού (των Ρως), που θεωρείται το Κίεβο του δέκατου-εντέκατου αιώνα και ο τότε ηγεμόνας του, ο «συνονόματός» του Βλαντίμιρ (στην πραγματικότητα αποκαλούνταν Βολοντίμιρ ή Βάλντεμαρ και ήταν σκανδιναβικής καταγωγής).

Όσα θα ακολουθούσαν με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και τη ρωσική εισβολή στη χώρα πριν από λίγες μέρες δείχνουν πόσο λίγο απέχουν στο μυαλό ενός δικτάτορα τα ιστορικά σχήματα από την πραγματικότητα που επιδιώκει να διαμορφώσει. Και όπως θα έλεγε ο Γκαίτε, ένας φιλόσοφος σημαντικότερος από τον Ίλιν, «κάθε μεγάλη ιδέα, μόλις πραγματοποιείται, γίνεται τυραννική».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

chechen troops

Βασιλική Σιούτη / Ο Πούτιν χρησιμοποιεί Τσετσένους για να σκορπίσει τον τρόμο στην Ουκρανία

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν θεωρεί τον εαυτό του ως τον μεγάλο πολιτικό ηγέτη των Σλάβων και της Ορθοδοξίας, αλλά δεν διστάζει διόλου να χρησιμοποιεί Τσετσένους ισλαμιστές εναντίον χριστιανών Ουκρανών.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ