Ρίτσαρντ Φλάναγκαν: Γράφοντας για κακοφορμισμένα οικογενειακά μυστικά

Ρίτσαρντ Φλάναγκαν: Γράφοντας για κακοφορμισμένα οικογενειακά μυστικά Facebook Twitter
Υπέρμαχος της προστασίας των τροπικών δασών, ακτιβιστής και ενίοτε ρεπόρτερ, με τις κεραίες τεντωμένες για όσα συμβαίνουν στον πλανήτη, αντλεί από τον τόπο του ιστορίες στις οποίες χτυπάνε φλέβες παντού.
0

Ο Ρίτσαρντ Φλάναγκαν από την Τασμανία, ό,τι καλύτερο έβγαλε τα τελευταία χρόνια η Αυστραλία στη διεθνή λογοτεχνική σκηνή, πριν ξεχωρίσει με την «Άγνωστη Τρομοκράτισσα» και το «Εγχειρίδιο Ιχθύων» (Άγρα), πριν τιμηθεί με το διεθνές Μan Booker για το συγκλονιστικό «Μονοπάτι για τα βάθη του βορρά» (Ψυχογιός), δημοσίευσε το '97 ένα μυθιστόρημα που φρόντισε να το μεταφέρει και στον κινηματογράφο, υπογράφοντας ο ίδιος τη σκηνοθεσία και το σενάριο. Τίτλος του, «The sound of one hand clapping», «Ο ήχος του ενός χεριού», όπως αποδόθηκε στα ελληνικά (μτφρ. Γ. Μπλάνας, εκδ. Ψυχογιός). Ένα μυθιστόρημα για τον πόλεμο, την προσφυγιά, τη διάψευση, τα μπουκωμένα αισθήματα και την αγάπη που όλα τα νικάει, με άξονα την τρικυμιώδη σχέση ενός πατέρα και μιας κόρης στη διάρκεια τεσσάρων δεκαετιών. Μια ιστορία που σε αναστατώνει, γεμάτη ποίηση και φρίκη, που «εάν μπορούσε να ειπωθεί σωστά, θα περιλάμβανε όλη τη γη».


Εάν αυτή η ιστορία μπορούσε να ειπωθεί σωστά, γράφει ο Φλάναγκαν, θ' αγκάλιαζε έναν ωκεανό αναμνήσεων και ονείρων. Κι εμείς, λέει, αν κοιτάζαμε από ψηλά, στον αφρό των κυμάτων του, θα βλέπαμε να ξεβράζονται κοπάδια Πολωνών, Γερμανών, Γιουγκοσλάβων, Ιταλών, Τσέχων, καραβάνια Ευρωπαίων προσφύγων στην Αυστραλία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τα μυαλά καμένα από τις θηριωδίες του πολέμου και την καρδιά γεμάτη ελπίδα, οι «ρέφο», όπως αποκαλούνταν στην αυστραλέζικη αργκό, αναζητούσαν στον νέο τόπο το ουράνιο τόξο της ευημερίας, μια υπόσχεση ελευθερίας. Στην πραγματικότητα, δεν ήταν παρά φτηνά εργατικά χέρια. Για ένα κομμάτι ψωμί κι ένα δωμάτιο-κελί θα ζούσαν σαν τα σκυλιά σπάζοντας βράχους, αντιμέτωποι με τον ρατσισμό και τους εφιάλτες τους. Στα μέσα της δεκαετίας του '50, σε μέρη όπως η Τασμανία, με τα άγρια ποτάμια, τα ακόμα πιο άγρια βουνά και το απέραντο τροπικό δάσος, άνθιζαν οι κατασκευές υδροηλεκτρικών φραγμάτων. Κι όσο προχωρούσε ο εκβιομηχανισμός, τόσο περισσότεροι «ρέφο» βυθίζονταν στον «ξινισμένο βάλτο της μοναξιάς και της μονοτονίας», ανάμεσα στο σκοτεινό παρελθόν και στο αδιέξοδο μέλλον τους.

Αν εκείνοι ξεμένουν από λέξεις, ο Αυστραλός συγγραφέας διαθέτει τεράστιο απόθεμα για να μας δείξει τον αγώνα τους να επανασυνδεθούν.


Από δω ξεκινά την ιστορία του ο Φλάναγκαν: από το 1954, στη γενέτειρά του, την Τασμανία, τη στιγμή που ο μικρόκοσμος του ήρωά του Μπόγιαν Μπίλο, πρόσφυγα από τη Σλοβενία, διαλύεται. Η γυναίκα του Μαρία που είχε δει τους δικούς της να δολοφονούνται από τους φασίστες, τρελαμένη από τη θλίψη, τον εγκαταλείπει, αφήνοντάς τον με τη Σόνια, την τρίχρονη κόρη τους. Το μυστήριο που καλύπτει την εξαφάνιση της Μαρίας στοιχειώνει απ' άκρη σ' άκρη το βιβλίο, όπως στοιχειώνει και τα όνειρα της Σόνια που είχε δει με τα μάτια της, το μοιραίο εκείνο βράδυ, τη μάνα της να φεύγει από τον καταυλισμό. Μια σκηνή που αποτελεί σταθερό μοτίβο και της ταινίας, όπου την ενήλικη Σόνια ερμηνεύει η υπέροχη Κέρι Φοξ.

Ρίτσαρντ Φλάναγκαν: Γράφοντας για κακοφορμισμένα οικογενειακά μυστικά Facebook Twitter
Ο 56χρονος Φλάναγκαν, μολονότι γεννημένος σ' έναν τόπο με μικρή λογοτεχνική παράδοση, ονειρευόταν από παιδί να γίνει συγγραφέας.

Πώς ένας πράος, τρυφερός άντρας, αποκτηνώνεται; Πόση αυτολύπηση χρειάζεται κανείς για ν' απονεκρωθεί; Πώς ένα πληγωμένο κορίτσι ψυχραίνεται πατόκορφα; Τι συμβαίνει όταν κακοφορμίζουν τα οικογενειακά μυστικά; Με διαρκή πισωγυρίσματα στον χρόνο και συνεχείς εναλλαγές ποιητικής πρόζας και ρεαλισμού, η αφήγηση του Φλάναγκαν εκτείνεται ως το 1989, εστιάζοντας σ' εκείνες τις κρίσιμες στιγμές κατά τις οποίες πατέρας και κόρη, σφραγισμένοι από την απώλεια, αρχίζουν ν' απομακρύνονται, μέχρι που αποξενώνονται.


Ο ηττημένος Μπόγιαν με τα σπαστά αγγλικά του και τα βίαια ξεσπάσματά του και η έφηβη Σόνια που εξακολουθεί να αγνοεί τι απέγινε η μητέρα της φτάνουν σ' ένα σημείο που δεν μπορούν να συνεννοηθούν. Χρησιμοποιούν τις λέξεις μηχανικά. Η λέξη αγάπη –«προσοχή: η λέξη, όχι η σημασία της»− έχει τόσο πολύ εξοριστεί από τη γλώσσα και τον νου τους, «που δεν αντιλαμβάνονται την παράξενη απουσία της». Αν όμως εκείνοι ξεμένουν από λέξεις, ο Αυστραλός συγγραφέας διαθέτει τεράστιο απόθεμα για να μας δείξει τον αγώνα τους να επανασυνδεθούν. Τη χρονιά που πέφτει το Τείχος, τη στιγμή που η Ιστορία αλλάζει και πάλι τροχιά, η έγκυος πλέον Σόνια επιστρέφει στη γενέτειρά της με την ελπίδα να ενώσει τα σπασμένα κομμάτια αυτής της ιστορίας...


Απόγονος Ιρλανδών καταδίκων που μεταφέρθηκαν στην Τασμανία μέσα του 19ου αιώνα (ο ένας προπάππους του είχε καταδικαστεί για κλοπή τροφίμων σε χρόνια λιμού και ο άλλος για την επαναστατική του δράση ενάντια στους Εγγλέζους) και γιος πρώην αιχμαλώτου πολέμου από τους Ιάπωνες, ο οποίος επέζησε από τα καταναγκαστικά έργα του διαβόητου «Σιδηρόδρομου του Θανάτου» (από εκεί εμπνεύστηκε ο ίδιος το «Μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά»), ο 56χρονος Φλάναγκαν, μολονότι γεννημένος σ' έναν τόπο με μικρή λογοτεχνική παράδοση, ονειρευόταν από παιδί να γίνει συγγραφέας. Έφηβος παράτησε το σχολείο. Αργότερα, όμως, γράφτηκε στο πανεπιστήμιο, κέρδισε και μια υποτροφία στην Οξφόρδη, όπου μελέτησε διαχρονικά τη βρετανική ανεργία, και σήμερα, με Σλοβένα σύζυγο και τρεις κόρες, ζει στην Τασμανία, σαρώνοντας λογοτεχνικά βραβεία. Υπέρμαχος της προστασίας των τροπικών δασών, ακτιβιστής και ενίοτε ρεπόρτερ, με τις κεραίες τεντωμένες για όσα συμβαίνουν στον πλανήτη, αντλεί από τον τόπο του ιστορίες στις οποίες χτυπάνε φλέβες παντού. Είμαστε τυχεροί που έχουμε πρόσβαση στα βιβλία του.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ