1.
Σημασία στη λεπτομέρεια. «Το δέρμα στα πόδια μου έχει πάρει το σχήμα απ' τα πλακάκια του μπάνιου». Και: «Η πόλη τέμνεται από τέσσερις περιφερειακές οδούς που απλώνονται σαν βεντάλια από μία άκρη της παραλίας στην άλλη». Και: «Ακολουθώντας τα σκοτάδια, μην αφήνοντας ούτε τη σκιά μου να δώσει το στίγμα μου, περπάτησα προσεκτικά μέχρι το τέλος του διαδρόμου». Και: «Τα μάτια μου ζήλεψαν το παρμπρίζ και βάλθηκαν να σχηματίσουν δικό τους υδάτινο μανδύα. Καυτό και αρμυρό. Σε έναν ατέρμονο αγώνα οι σιδερένιοι υαλοκαθαριστήρες κι εκείνοι των βλεφάρων μου άνοιγαν δρόμο μες στη νύχτα». Δυναμικά εισέβαλαν στο πεδίο της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας οι εκδόσεις Κριτική, συνεχίζοντας παράλληλα και στιβαρά την έκδοση εκλεκτών δοκιμίων, φιλοσοφικών και θεωρητικών έργων, όπως οι Διαμονές του Martin Heidegger (πρόλογος και μετάφραση Γιώργου Φαράκλα) και το Σαθρό υλικό του ανθρώπου του Isaiah Berlin (πρόλογος Νίκου Σεβαστάκη και μετάφραση Γιώργου Μερτίκα).
Μετά τα βιβλία του Αντώνη Μπουλούντζα (Ο μεσολαβητής), του Φώτη Καλαμαντή (Δυστυχώς απολύεσαι), της Μαρίας Σούμπερτ (Οι αποκλεισμένοι), του Γιάννη Σκαραγκά (Ο ουρανός που ονειρεύτηκες) και του Στάμου Τσιτσώνη (Χωρίς απόδειξη), έρχεται η σειρά του Κωσταντή Σταυρόπουλου (Αθήνα, 1982) να μας εντυπωσιάσει με το δυναμικό μετανουάρ Ο χορός των λέμινγκς. Διακόσιες ογδόντα εννιά πυρπολημένες σελίδες δράσης και εναλλαγής αναπάντεχων συμβάντων που θέλουν να μας πούνε ότι η ακροβασία στα μεταίχμια είναι η μαμή της (προσωπικής μας) ιστορίας και ότι, μέσα από το τσουρουφλισμένο μεδούλι των stories που απαρτίζουν το παζλ της ζωής μας, βγαίνουν συμπεράσματα από τα οποία καλό είναι να μην πασχίζεις να ξεφύγεις.
2.
Ποίηση. Σαν ν' ακούω ξανά τα γρέζια στη φωνή της Κατερίνας Γώγου κι ένα ρεμπέτικο παλιό να παίζει στο πικάπ, ενώ πίνω εναλλάξ λικέρ μέντα και κίτρινη τεκίλα λόγω προκεχωρημένης αλητείας αλλά και επειδή (κυρίως) είναι ό,τι απέμεινε στην κουζίνα της μακαρίτισσας της μάνας μας. Δύο ποιητικές συλλογές που είναι σαν να έρχονται από το Τότε, απ' τα παλιά, αλλά να είναι ριζωμένες και στο Τώρα, και να οραματίζονται με σπαραγμένο πάθος το Μετά. Ο Γιώργος Δάγλας (Ιθάκη, 1958) μας τραγουδάει/ουρλιάζει/ψελλίζει/φτύνει/άδει τις Καντάδες για έναν δαίμονα (εκδ. Φίλντισι). Γράφει ο Δάγλας: «Ακολουθώ τους ήχους των εκρήξεων / δεν έχω πλέον επιλογές / δεν έχω Άνοιξη / Στις δυναστείες δεν έχω θέση./ Ακολουθώ τα ίχνη / που άφησε το αίμα των εξεγερμένων,/ τις κραυγές των φυλακισμένων συντρόφων,/ φοράω τα ματωμένα πουκάμισα / κι αντίθετα στον άνεμό τους προχωράω./ Δεν έχω πλέον διλήμματα./ Ή με το δίκιο ή με την εξουσία».
Η Δάφνη Χρονοπούλου κερνάει ποίηση στον δίσκο με τα σερμπέτια και τα μαντζούνια, με τα αφεψήματα και τα ηδύποτα. Ποίηση που μου θυμίζει τη φωνή (και τις εκπομπές) της Ρηνιώς Παπανικόλα. Ποίηση που κάνει σουίτα τις στιγμές που χώνονται στα σοκάκια για να βολτάρουν, ποίηση που κάνει μπαλάντα τον Μπάροουζ, όταν εκείνος μελετούσε τον βίο του Χασάν Ι' Σαμπάχ: «Ο Γέρος του βουνού / φτιάχνει πολεμιστές / φτιάχνει τους ήρωες.// Ο Γέρος του Βουνού / χαμένος στον καπνό / στον άγριο πόλεμο / χτίζει Παράδεισο.// Στη μάχη σαν ορμούν / το θάνατο ζητούν / γιατί εκεί, εκεί,/ εκεί είναι τα φλουριά,/ πίστη, τιμή, ιερά,/ και η αγάπη τους.
3.
Πόνημα. Το κοκτέιλ είναι πανίσχυρο. Το δίδυμο, άπαιχτο. Η επικαιρότητα επιτρέπει επαναφορά στους δύο μεγάλους της εργασίας του αρνητικού: στον Theodor Adorno και στον Samuel Beckett. Τολμηρό, αλλά ανεπίληπτα συγκροτημένο, το πολυσέλιδο πόνημα του Θωμά Συμεωνίδη (Θεσσαλονίκη, 1977) με τίτλο Όλα είναι παρεξήγηση (εκδ. Αρμός) έρχεται να μας θυμίσει τι μάχες έχουν δοθεί για να νοηματοδοτηθεί εκ νέου η καλλιτεχνική δημιουργία και πράξη μετά την επέλαση του αδιανόητου θανάτου, ήτοι μετά το Άουσβιτς και τη Χιροσίμα. Ο Adorno,στοχαζόμενος πάνω στην εργασία του αρνητικού, όπως τη διακονούν μεγάλοι ρηξικέλευθοι νόες σαν τον Beckett και τον Paul Celan, διατείνεται, και ορθά, ότι μόνον η τέχνη μπορεί να διερευνήσει τα πώς και τα γιατί της ακατανόητης φρίκης, μόνον η τέχνη μπορεί να αρθρώσει εκείνο τον λόγο που, αγκαζέ με τον φιλοσοφικό κατάπλου στον ωκεανό του παράλογου και του βάναυσου και του ζοφερού, μας βοηθάει να υπάρχουμε, παράγοντας σημασίες.
«Ο Adorno», γράφει ο Συμεωνίδης, «θεωρεί πως η άρνηση του νοήματος μέσω της μορφής του έργου τέχνης φανερώνει μια υψηλή στάθμη πνευματικού περιεχομένου [...] Η παρουσίαση της κρίσης του νοήματος με αρνητικό τρόπο συνιστά επίσης για τον Adorno το διαχωριστικό όριο για την αυθεντική τέχνη».
Τα βιβλία της εικόνας:
1.Θωμάς Συμεωνίδης, Όλα είναι παρεξήγηση, Εκδόσεις: Αρμός, Σελίδες: 466
2. Γιώργος Δάγλας, Καντάδες για έναν δαίμονα, Εκδόσεις Φίλντισι, Σελίδες: 46
3. Κωσταντής Σταυρόπουλος, Ο χορός των λέμινγκς, Εκδόσεις Κριτική, Σελίδες: 289
σχόλια