Πώς, αλήθεια, φτιάχτηκε η σύγχρονη Αθήνα; Facebook Twitter

Πώς, αλήθεια, φτιάχτηκε η σύγχρονη Αθήνα;

0

Αν η Αθήνα έπρεπε να αφηγηθεί τη σύγχρονη ιστορία της, δηλαδή να καταγράψει με κάθε λεπτομέρεια το πώς αναδύθηκε από το φαντασιακό μιας ευρωπαϊκής ελίτ για να ενσαρκώσει συγκεκριμένα ιδεολογήματα και στη συνέχεια να καταδυθεί στην άβυσσο πολλαπλών πολεοδομικών σχεδίων που έκρυβαν συγκρούσεις, ιδεολογικά αδιέξοδα, ουτοπικές περιπλανήσεις και ρεαλιστικά συγκείμενα, σίγουρα δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο αφηγητή από τον Γιάννη Τσιώμη.

Δυστυχώς, ο αρχιτέκτων-πολεοδόμος και ιστορικός των πόλεων, ο οποίος είχε διατελέσει καθηγητής θεωρίας της Αρχιτεκτονικής και Αστικού Σχεδιασμού στην École Nationale Supérieure d’Architecture Paris la-Villette αλλά και διευθυντής Σπουδών της Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Κοινωνίας, δεν έζησε για να δει τη μελέτη του Η Αθήνα ξένη στον εαυτό της - Η γέννηση μιας νεοκλασικής πρωτεύουσας να κυκλοφορεί σε φροντισμένη, πολυτελή έκδοση από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μεταφρασμένη στα ελληνικά από την Τίνα Τσιάτσικα.

Μαθητής, μεταξύ άλλων, του σπουδαίου Πιερ Βιντάλ-Νακέ, ο οποίος διείδε με ενάργεια τις πραγματικές επιδράσεις των αρχαιοελληνικών μύθων στον σύγχρονο πολιτισμό, ο Τσιώμης δείχνει να εγκολπώνεται στην ανάλυσή του πολλαπλές φιλοσοφικές, αρχιτεκτονικές και ιστορικές προσεγγίσεις, ενώ παράλληλα αναλύει σε βάθος τις ιδεολογικές εμμονές οι οποίες έθρεψαν τα μεγαλόπνοα πλάνα που διατηρούσαν τόσο οι ξένοι όσο και οι ετερόχθονες αναφορικά με την κατασκευή της σύγχρονης Αθήνας.

O σχεδιασμός του δημόσιου χώρου στις λουσμένες στο φως μεσογειακές μητροπόλεις είχε τη δική του σκηνοθεσία, που εκ των πραγμάτων καμία σχέση δεν είχαν με τα περίκλειστα σύμπαντα των πόλεων του Βορρά, διαμορφώνοντας μια δική τους πραγματικότητα. 

Μένοντας πιστός στην άποψη του Παναγιώτη Κονδύλη ότι η απουσία αστικής τάξης απλώς προκάλεσε παραπάνω ρωγμές στο σαθρό σχέδιο της νέας Αθήνας, καθώς απουσίαζε συγκεκριμένο πολιτιστικό πρότυπο ή μοντέλο, ο αρχιτέκτων-μελετητής αντιλαμβάνεται ότι οι συγχωνεύσεις των συγκρουόμενων, πολλές φορές, προσεγγίσεων του νεοκλασικισμού μετέτρεψαν την ελληνική μητρόπολη σε αντικείμενο πολλαπλών διεκδικήσεων πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε πόλη.

Ακριβώς επειδή η Αθήνα έπρεπε να κατασκευαστεί εκ του μηδενός, στο μεταίχμιο και κυρίως στην αιχμή της σύγκρουσης της Ανατολής με τη Δύση, αποκάλυπτε εξαρχής τα ανοιχτά της τραύματα ‒εμφύλιοι, εσωτερικές διαμάχες και έξωθεν παρεμβάσεις και παρεμβολές‒ και κυρίως την αδυναμία της να καταστήσει λειτουργική την κατακλυσμιαία αντίφαση ενός ουτοπικού αρχαιοελληνικού προτύπου και μιας οθωμανικής επίδρασης που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην κατασκευή του λαϊκού μας πολιτισμού ‒ αλλά τότε θεωρήθηκε κατάφωρα εχθρική προς οποιοδήποτε εκσυγχρονιστικό σχεδιασμό.

Πώς, αλήθεια, φτιάχτηκε η σύγχρονη Αθήνα; Facebook Twitter
Μηχανικός Κουμπώ, Σχέδιο των Αθηνών, 1799-1800

Ο Τσιώμης ξέρει, λοιπόν, καθώς οικειοποιείται πλήρως τη μεθοδολογία της Σχολής των Annales, ότι δεν μπορείς να μιλήσεις για αρχιτεκτονική κατασκευή ή πολεοδομικό σχεδιασμό χωρίς να γνωρίζεις τις προηγούμενες ιστορικές επιδράσεις, τις ακροβασίες μεταξύ του φαντασιακού και της απτής καθημερινότητας, το πώς ακριβώς βιώνουν οι άνθρωποι τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τους χώρο, πώς συγχωνεύουν τις παραγωγικές σχέσεις στη θεωρητική τους ενατένιση. Η Μεσόγειος του Μπροντέλ, την οποία δείχνει να έχει κυριολεκτικά ξεσκονίσει, του έμαθε ότι ο σχεδιασμός του δημόσιου χώρου στις λουσμένες στο φως μεσογειακές μητροπόλεις είχε τη δική του σκηνοθεσία, που εκ των πραγμάτων καμία σχέση δεν είχαν με τα περίκλειστα σύμπαντα των πόλεων του Βορρά, διαμορφώνοντας μια δική τους πραγματικότητα.

Οι «χώροι της επιθυμίας», όπως έλεγε ένας άλλος δάσκαλος του Τσιώμη, ο Ερνστ Μπλοχ, επέβαλαν τη δική τους αλήθεια, τους δικούς τους τρόπους ‒πόσο πράσινο μπορείς, αλήθεια, να επιβάλεις στην άνυδρη Αθήνα, αναρωτιέται ο Τσιώμης‒, ορίζοντας παράλληλα το σύμπαν που καλείται να υλοποιήσει ο αρχιτέκτων. Γι’ αυτό και ο συγγραφέας δεν πιστεύει ότι υπάρχει ένας ενιαίος νεοκλασικισμός που επιβλήθηκε στην περίπτωση της Αθήνας αλλά ένα παλίμψηστο διαφορετικών αρχιτεκτονικών νεοκλασικιστικών επιδιώξεων: από το πιο θεατρικό, εγελιανό αρχαιοελληνικό σύμπαν του Σίνκελ έως το πιο ρεαλιστικό και αρκετά πιο συγκαταβατικό του Κλέντσε.

Ο τελευταίος, ο οποίος παρεμπιπτόντως μαθαίνουμε ότι είναι ο πρώτος που θα θεσπίσει νόμο για την προστασία των αρχαιοτήτων στην Αθήνα και θα οργανώσει την πρώτη επιχείρηση αναστήλωσης των Προπυλαίων και του Παρθενώνα, θα ταξιδέψει στην Ελλάδα και θα φτιάξει δικά του τοπογραφικά σχέδια, αντίστοιχα με αυτά που επέβαλε η ακαδημαϊκή σχολή του Μονάχου, ενώ ο πιο σκηνοθετικός Σίνκελ, ακολουθώντας τη δουλειά που είχε κάνει στο Βερολίνο, θα προτιμήσει να μείνει πιστός όχι μόνο στην αρχαιοελληνική του ουτοπία αλλά και στους κανόνες που του υπαγορεύει η πόλη (βλέπε και την αγάπη του για τις μηχανές και τις μεταλλικές κατασκευές).

Και παρότι αμφότεροι ρομαντικοί, θα εντάξουν με τον τρόπο τους ο καθείς τις δικές τους μοντερνιστικές προσεγγίσεις, επιρροές από τα ρεύματα της εποχής τους, στο ταξίδι τους στο αθηναϊκό παρελθόν, που τελικά θα ορίσει το γερμανικό μέλλον ως διαρκή αναδρομική διαδικασία, ένα «κράμα ιστορίας και επικαιρότητας».

ΑΘΗΝΑ ΞΕΝΗ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Γιάννης Τσιώμης, Η Αθήνα ξένη στον εαυτό της, Μτφρ.: Τίνα Τσιάτσικα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Σελ.: 296

Αυτές τις εγγενείς αντιφάσεις των ίδιων των αρχιτεκτόνων, που χάρη στο ενδιαφέρον τους για τη μεγάλη κλίμακα αρχίζουν να ασχολούνται ενεργά με τη χωροταξία, προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει ο Τσιώμης προκειμένου να εξηγήσει το συγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο των μαθητών του Σίνκελ, Κλεάνθη και Σάουμπερτ, για την Αθήνα. Πιστεύει, δηλαδή, ότι η έντονη ταυτότητα των νεοκλασικών προσεγγίσεων του Σίνκελ στο πρώτο αυτό πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας, άμεσα συνυφασμένο με την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, δεν μαρτυρά τόσο την άμεση παρέμβαση του δασκάλου στο έργο των μαθητών, όπως πολλοί υποστήριξαν, αλλά τη βαθιά επίδραση του συγκεκριμένου κοσμοειδώλου στην «οργανική αρχιτεκτονική» (στην οποία επίσης πίστευε τόσο ο Σάουμπερτ όσο και ο Κλέντσε, δηλαδή ότι το οικοδόμημα πρέπει να αποτελεί ένα οργανικό σύνολο, όπως το θεωρούσε τότε ο Γκαίτε).

Συμφύροντας μύθο και ιστορία, κουλτούρα και ηθικούς κανόνες, οι ρομαντικοί αυτοί αρχιτέκτονες υιοθέτησαν με τον δικό τους τρόπο ο καθείς τον νεοκλασικισμό, το οποίο ωστόσο ο συγγραφέας θεωρεί εντελώς διαφορετικό από τις καθαρά κερδοσκοπικές, κατακτητικές έως και μηδενιστικές αντιλήψεις των πολιτικών, και συγκεκριμένα του Όθωνα.

Ακόμα και οι ακραίες τους προτάσεις, όπως αυτή του Σίνκελ να σχεδιάσει τα ανάκτορα πάνω στην Ακρόπολη, κατ’ ουσίαν απηχούσαν όχι μόνο τις φιλόδοξες ενατενίσεις τους αλλά και τις ετερόκλητες εκφάνσεις των ευρωπαϊκών ουτοπιών και αξιών που έβρισκαν στην αρχαία Ελλάδα μόνιμο καταφύγιο, το οποίο, όσο και να παραγνώριζε την πραγματική οθωμανική-ανατολίτικη ταυτότητα της πόλης, ερχόταν σε αντίθεση με τις αμιγώς κερδοσκοπικές τάσεις αυτοκρατόρων και πολιτικών, καθώς αναφερόταν σε καλλιτεχνικά πρότυπα.

Πώς, αλήθεια, φτιάχτηκε η σύγχρονη Αθήνα; Facebook Twitter
Ε. Πετιέ, Άποψη του Παρθενώνα και του τζαμιού από τα βορειοδυτικά [πριν από το 1834].

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι εμμονικοί με το αρχαιοελληνικό μοντέλο, που είχε συλλήβδην υιοθετήσει η διαφωτισμένη Δύση, αδυνατούσαν, κατά τον Τσιώμη, να δουν τις ολοζώντανες επιδράσεις του οθωμανικού στοιχείου και της Ανατολής στον δημώδη μας πολιτισμό, από τις απεχθείς στον Καποδίστρια εμποροπανηγύρεις μέχρι τα γραφικά σπιτάκια με αυλή, αυτά τα υψηλά δείγματα της αρχιτεκτονικής χωρίς αρχιτέκτονα.

O συγγραφέας δείχνει να συμφωνεί, εν προκειμένω, με τον μεγάλο εκπρόσωπο της Σχολής της Φρανκφούρτης M.I. Φίνλεϊ ότι «είναι συνεχείς οι ρίζες των αξιών στην ελληνική ιστορία, από την ομηρική εποχή έως τη γένεση της δουλείας», γι’ αυτό δεν εξαιρεί καμία περίοδο από την ιστορία της Αθήνας. Ωστόσο αντιτίθεται στο βίαιο ξεκλήρισμα οποιουδήποτε ανατολίτικου, βυζαντινού ή οθωμανικού στοιχείου προηγήθηκε της κατασκευής της ως πρωτεύουσας του έθνους-κράτους, επισημαίνοντας ότι όλοι τότε μιλούσαν για εκσυγχρονισμό, αλλά ο καθένας «από τη σκοπιά του δικού του διανοητικού σύμπαντος, των δικών του προτύπων και των δικών του συμφερόντων, χωρίς καμία επαφή με την κατάσταση της χώρας».

Στο σχετικό κεφάλαιο που φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο «Βία κατά των ανθρώπων» ο συγγραφέας αποκαλύπτει όλη αυτήν τη διαστρεβλωτική ματιά τόσο του Όθωνα, ο οποίος θεωρούσε την Ελλάδα ένα είδος «Botany Bay», όσο και των ετεροχθόνων Ελλήνων, οι οποίοι ονειρεύονταν μια ευρωπαϊκή Αθήνα, απαλλαγμένη από τις ανατολίτικες «παραφωνίες».

«Σε μια Ελλάδα σπαρασσόμενη από αντιφάσεις, ο λόγος περί αρχαιότητας θα προσφέρει μια επίφαση ενοποιητικής ιδεολογίας» γράφει με σαφήνεια ο Τσιώμης. «Σ’ αυτόν τον πρόσφατα σχηματισμένο χώρο μένει να δοθεί μια νέα διάσταση: η διάσταση του συμβολισμού και της αναπαράστασης. Στην περίπτωση της Ελλάδας το ζητούμενο δεν είναι η σκηνοθεσία της πόλης, έκφανσης της δυτικής αστικής ιδεολογίας, αλλά η ίδια η επινόηση της πόλης. Κατά τη δημιουργία των πρωτευουσών πόλεων τον 19ο και τον 20ό αιώνα, ο ωφέλιμος χώρος και ο χώρος που αναπαριστά το κράτος αλληλεπικαλύφθηκαν, ώστε δύσκολα μπορεί να διακρίνει κανείς τον οικονομικό ρόλο του Λονδίνου ή του Παρισιού από τον συμβολικό τους ρόλο ως ιδεολογικών αναπαραστάσεων και εκφράσεων. Στην Ελλάδα η μόνη αφαίρεση που θα μπορούσε να στεγάσει αυτές τις αλληλεπικαλυπτόμενες λειτουργίες είναι η Αθήνα».

Πώς, αλήθεια, φτιάχτηκε η σύγχρονη Αθήνα; Facebook Twitter
Κ. Φρ. Σίνκελ, Παλάτι του Βασιλιά Όθωνα στην Ακρόπολη, 1834, δυτική και νότια όψη.
Πώς, αλήθεια, φτιάχτηκε η σύγχρονη Αθήνα; Facebook Twitter
Κ. Φρ. Σίνκελ, Παλάτι του Βασιλιά Όθωνα στην Ακρόπολη, 1834, άποψη της Μεγάλης Αίθουσας.
Πώς, αλήθεια, φτιάχτηκε η σύγχρονη Αθήνα; Facebook Twitter
Α.-Μ. Νόρμαν, Βορειοδυτική άποψη της Ακρόπολης, 1851. Ο συνοικισμός είναι χτισμένος στον αρχαιολογικό χώρο της Αγοράς

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

Τίνα Μανδηλαρά

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αισθητική (Essex) και στην Πολιτική Θεωρία (LSE). Μετάφρασε βιβλία αγαπημένων της συγγραφέων (όπως Ντελέζ και Χόμπσμπαουμ) και από το 2000 έχει την ευτυχία να δημοσιογραφεί σε περιοδικά κι εφημερίδες.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ