Οι πολύτιμες εκδόσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος

Οι πολύτιμες εκδόσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος Facebook Twitter
Παπατσώνης, Σολωμός και Ιωάννου από τις εκδόσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
0



ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ του «Ναυτίλου» του κάπτεν-Νέμο στον Ιούλιο Βερν έως την ατέρμονη, παραδείσια βιβλιοθήκη του Μπόρχες, ο ιερός χώρος των βιβλίων πρωταγωνιστεί στα όνειρα συγγραφέων και αναγνωστών. Ενίοτε, μάλιστα, συνιστά και έναν τόπο δράσεων, συζητήσεων και διάνοιξης διαφορετικών δρόμων, ειδικά όσον αφορά τις σημαντικές βιβλιοθήκες των μεγάλων αστικών κέντρων ή των χωρών ‒και όχι μόνο‒, οι οποίες αναλαμβάνουν καίριο, παρεμβατικό ρόλο.

Το ευχάριστο είναι ότι ούτε η δική μας Εθνική Βιβλιοθήκη συνιστά εξαίρεση πλέον, καθώς στον νέο της χώρο στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος έχει τη δυνατότητα να ανοίγεται σε νέες δράσεις: εκθέσεις, ημερίδες αλλά και εκδόσεις, οι οποίες είδαν πρόσφατα το φως, πάντα με τη φροντίδα ενός εξέχοντος ανθρώπου των γραμμάτων, όπως είναι ο πρόεδρος του εφορευτικού συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ), Σταύρος Ζουμπουλάκης.

Η ευχάριστη έκπληξη είναι ότι από τις εκδόσεις της ΕΒΕ έχουν κυκλοφορήσει ήδη τρία καλαίσθητα τομίδια για το έργο του Γιώργου Ιωάννου, του Διονύσιου Σολωμού και του Τ.Κ. Παπατσώνη αντίστοιχα, με λευκά, απέριττα εξώφυλλα και χαρτί chamois ‒ αυτό που αγαπούν οι βιβλιόφιλοι.

Ωστόσο, το εκδοτικό έργο της ΕΒΕ δεν περιορίζεται στη λογοτεχνία, όπως μας αποκαλύπτει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, αλλά επεκτείνεται και σε άλλα πεδία, καθώς ήδη κυκλοφορεί ο κατάλογος της αναδρομικής της Ελένης Σταθοπούλου που συνοδεύει την εικαστική έκθεση που οργάνωσε η ΕΒΕ σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος και επιμέλεια Σπύρου Μοσχονά, η οποία, ωστόσο, αυτές τις μέρες παραμένει κλειστή λόγω των έκτακτων μέτρων.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Εμμανουήλ Ροΐδης υπήρξε ο πρώτος έφορος της Εθνικής μας Βιβλιοθήκης, ο οποίος άφησε σημαντικό οργανωτικό έργο, εμπλουτίζοντάς την με 100.000 νέους τίτλους και 1.500 χειρόγραφα.


Η σημασία στη λεπτομέρεια, πάντως, αναφορικά με τις εκδόσεις που εμπνέονται από τον κύκλο των εκδηλώσεων «Λόγος» φαίνεται να παίζει κρίσιμο ρόλο και «συνιστά αναμφίβολα πρόταση, δείχνοντας σεβασμό στο βιβλίο», όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης μιλώντας στη LiFO. «Έχουμε ολοκληρώσει ήδη οκτώ ενότητες εκδηλώσεων με διαφορετικές θεματικές, η καθεμία από τις οποίες αναφέρεται σε τρία έως τέσσερα κατά μέσο όρο τραπέζια, αν και η πρώτη είχε πολύ περισσότερα. Κάποιες από τις ομιλίες αυτές αποφασίσαμε να βγουν σε βιβλίο στη σειρά "Λόγος". Θα ακολουθήσουν κι άλλες, όμως, δεδομένης της κατάστασης, αναγκαστήκαμε να ανακόψουμε το εκδοτικό μας πρόγραμμα. Σημαντικό είναι ότι οι εκδόσεις εκτείνονται πέραν της ενότητας του "Λόγου", καθώς πολύ σύντομα θα κυκλοφορήσουν οι "Επιθεωρήσεις" του Ροΐδη σε επιμέλεια Λάμπρου Βαρελά και Σωτήρη Τσέλικα, και μάλιστα για πρώτη φορά όλες μαζί, και οι δώδεκα». Ας μην ξεχνάμε ότι ο Εμμανουήλ Ροΐδης υπήρξε ο πρώτος έφορος της Εθνικής μας Βιβλιοθήκης, ο οποίος άφησε σημαντικό οργανωτικό έργο, εμπλουτίζοντάς την με 100.000 νέους τίτλους και 1.500 χειρόγραφα.

«Ήταν σημαντικό για εμάς αυτές οι εκδηλώσεις του κύκλου "Λόγος" να μη μείνουν στον αέρα αλλά να αφήσουν κάτι καλό και να πάρουν τη μορφή ενός βιβλίου» υπογραμμίζει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, συμβάλλοντας έτσι τα μάλα στην επιστημονική έρευνα.


Ειδικά το πρώτο τομίδιο, αφιερωμένο στο κριτικό και δοκιμιακό έργο του Τ.Κ. Παπατσώνη, τυγχάνει ιδιαίτερης ερευνητικής αξίας, καθώς σπανίζουν οι εμπεριστατωμένες και ολοκληρωμένες φιλολογικές μελέτες γύρω από το κριτικό και δοκιμιακό του έργο. Γνωστός ως ποιητής, ο Τάκης Παπατσώνης υπήρξε ταυτόχρονα και αξιόλογος κριτικός, δοκιμιογράφος και μεταφραστής.

Τη «Γαλλική ποίηση στο δοκιμιακό έργο του Τάκη Παπατσώνη» εξετάζει το κείμενο του Γιάννη Δημητρακάκη, λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά άρθρων που δημοσίευσε ο κορυφαίος διανοητής το δεύτερο εξάμηνο του 1947 στη «Νέα Εστία». Για την ακρίβεια, ιδιαίτερη έμφαση δίνει όχι τόσο στον υπερτονισμένο απ' όλους ρομαντισμό του Παπατσώνη αλλά στον εξωλογικό, υπερλογικό και μεταφυσικό παράγοντα της ποίησής του, με ιδιαίτερη έμφαση στη στενή του σχέση με τους Μποντλέρ, Ρεμπό και Βερλέν, τους οποίους εξελάμβανε ως θρησκευτικούς ποιητές par excellence, ενώ ο Βασίλης Μακρυδήμας, στο κείμενό του με τίτλο «Ο Καβάφης του Τ.Κ. Παπατσώνη» αποκαλύπτει την υφολογική, γλωσσική, και όχι μόνο, συγγένεια του τελευταίου με τον Αλεξανδρινό ποιητή, αφού, μέσω αυτού, ο Παπατσώνης θεωρούσε ότι διαφυλάσσεται το χριστιανικό αίτημα σε μια εποχή μεγάλων κλυδωνισμών και αντιθέσεων.

«Τάκης Παπατσώνης και Έντγκαρ Άλαν Πόε» είναι ο τίτλος του άρθρου του Βασίλη Λέτσιου, το οποίο ανιχνεύει την καταλυτική εμφάνιση και επίδραση του Πόε στο έργο του Παπατσώνη μέσα από μια σειρά παραπομπών, αναφορών και μεταφρασμάτων, όπως το πανέμορφο «Ουλαλούμη». Ο Πόε χαρακτηρίζεται από τον Παπατσώνη ως «η ποιητική μορφή, που δεύτερή της ίσως δεν έχει να δείξει σ' ένταση και πάθος η ανθρωπότητα». Τέλος, ο Βασίλης Βασιλειάδης, από την πλευρά του, θεωρεί πολύ σημαντικά τα κριτικά φιλολογικά κείμενα του Παπατσώνη όχι ως αυστηρές βιβλιοκρισίες per se αλλά ως πολύ σημαντικές «για τη συνολικότερη κατανόηση της αισθητικής και της ιδεολογικής ταυτότητας του Παπατσώνη και του έργου του».


Προσωπικά, ιδιαίτερη αίσθηση μας έκανε το τομίδιο για τον Διονύσιο Σολωμό με τον τίτλο Η Κόλαση και ο Παράδεισος στο έργο του Διονύσιου Σολωμού και το όμορφο, διεξοδικό κείμενο του Μιχαήλ Πασχάλη «Από το Καθαρτήριο στην Κόλαση», το οποίο εστιάζει στις δαντικές επιδράσεις του εθνικού μας ποιητή, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις θρησκευτικές υποδηλώσεις που είναι ιδιαίτερα εμφανείς στα νεανικά ιταλικά του ποιήματα.

Όπως ο Δάντης συμβολοποιεί την Ελευθερία με τις μορφές του Βιργιλίου και του Ρωμαίου Κάτωνα, αντίστοιχα και ο Σολωμός ανάγει σε αυτούς τους δύο τον περί ελευθερίας λόγο, καλώντας τη νεκρή ποίηση να αναγεννηθεί, όπως άλλωστε υπαγορεύει και ο στίχος για «το ζαφειρένιο, ανέφελο, γελαστό φως της αυγής που έχει διαδεχτεί τον νεκρό αέρα της Κόλασης» στην είσοδο του Καθαρτηρίου.

Συμφωνώντας ως έναν βαθμό με αυτήν τη θρησκευτική ανάγνωση της ποίησης του Σολωμού, ο Δημήτρης Πολυχρονάκης, στο «Τριαντάφυλλα 'ναι θεϊκά στην Κόλαση πεσμένα» ‒όπως είναι ο τίτλος του κειμένου του για τις όψεις του Παραδείσου και της Κόλασης στο έργο του Σολωμού‒, επιμένει ότι στόχος του μετριοπαθούς Σολωμού δεν ήταν τόσο να ανιχνεύσει το ριζοσπαστικό κλέος της Επανάστασης αλλά να «διασώσει το κύρος της χριστιανικής θρησκείας και να τη συμφιλιώσει με τα επαναστατικά οράματα και τα φιλελεύθερα αιτήματα της εποχής».

Το αίτημα για απόλυτη ελευθερία, σύμφωνα με τον Πολυχρονάκη, παρότι δίκαιο, φάνταζε αρκετά τρομακτικό στα μάτια του Σολωμού, αφού προϋπέθετε τη βία, κάνοντάς τον να αναρωτιέται «μέχρι πού μπορεί να φθάσει αυτή η καταστροφή ή πόση απανθρωπιά μπορούσε να εμπνεύσει το πάθος για ελευθερία και το όραμα ενός νέου ανθρωπισμού».


Άκρως πρωτότυπη και η έκδοση για τον Γιώργο Ιωάννου. Η Σοφία Ιακωβίδου καταθέτει τον δικό της «Οδηγό πλοήγησης στο έργο του Γ. Ιωάννου», δίνοντας έμφαση στις συμφιλιωτικού τύπου καινοτομίες του, π.χ. στο «υβριδικό αυτο-κίνητο», όπως αποκαλεί το πεζογράφημα που «άνοιξε έναν άλλο δρόμο ανάμεσα στο διήγημα, το δοκίμιο και το χρονογράφημα» και «με όχημα το νέο αυτό είδος οδήγησε τόσο δικές του ανάγκες, όπως αυτή της εξομολόγησης ‒χωρίς όμως το ρίσκο της πλήρους έκθεσης‒, όσο και ευρύτερες, όπως αυτές της λογοτεχνίας της εποχής του, σε νέες κατευθύνσεις».

Στον Γιώργο Ιωάννου και το περιοδικό «Ελεύθερη γενιά» εστιάζει με το ομώνυμο άρθρο του ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, ενώ ο Άρης Δρουκόπουλος μιλάει για την «Επίδραση του Γιώργου Ιωάννου σε νεότερους συγγραφείς». Το τομίδιο, επίσης, περιλαμβάνει το κείμενο του επιμελητή Σταύρου Ζουμπουλάκη με τον τίτλο «Περί κατηχητικών λόγος στοργικός και πάνυ ωφέλιμος», όπου γίνεται διεξοδικά λόγος για τα έργα και τις ημέρες του Γιώργου Ιωάννου στη Χριστιανική Κίνηση της Θεσσαλονίκης, όπως διαφαίνεται σε μια σειρά από κείμενα και όχι μόνο στο γνωστό πεζογράφημα «Ο Χριστός αρχηγός μας...», με τον ίδιο τον Ιωάννου «να του αρέσει να πειράζει εκεί όπου συμπαθεί», όπως υποστηρίζει ο επιμελητής της σειράς κ. Ζουμπουλάκης, ο οποίος υπογράφει και το σχόλιο στον «Μπάτη», που κλείνει τη συλλογή.

Ενδεχομένως η μνεία στον Γιώργο Ιωάννου να φαντάζει σήμερα πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς επιδίωκε, όσο λίγοι, το φανέρωμα της ψυχής, γράφοντας χαρακτηριστικά στην Καταπακτή ‒ ένα απόσπασμα που μας θύμισε στο άρθρο της η Σοφία Ιακωβίδου: «Βαρέθηκα πιο να μιλάω μόνο με το πάνω μέρος μου, με τη λαδιά της ψυχής μου. Θέλω να ανακατώσω πια το καζάνι, να βγάλω στο φως τα κατακάθια, ακόμα και τις κοτρόνες. Θα σκαλίζω πια με την κουτάλα μου στον πάτο του καζανιού μου και ό,τι βγάλω. Όποιοι θέλουνε λαδιά, αστραφτερά και επιπόλαια ροφήματα, να πάνε σε άλλου μάγερα το καζάνι».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

 

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT