Νεολαία: o νέος λαός. Από τον Κωστή Παπαγιώργη

Νεολαία: o νέος λαός. Από τον Κωστή Παπαγιώργη Facebook Twitter
Η εφηβεία δικαιολογημένα βαυκαλίζεται με το όραμα μιας πολύμορφης εξέγερσης. Ακόμα και μια σούζα με τη μηχανή θυμίζει «επανάσταση»... Eικονογράφηση: Stupid Greg/ LIFO
1

Από καταβολής ανθρωπότητας το νήπιο (νή έπος: άλαλο) ενσάρκωνε ένα αίνιγμα και έναν κίνδυνο εν ταυτώ. Εκτός γλώσσης, εκτός κοινότητος, εκτός ανθρώπινης κοινωνίας γενικά, το νήπιο, επισκέπτης που καταφθάνει εκ του μηδενός, έθετε σε συναγερμό τον περίγυρο. Κάθε τι ξένο, μόνο αν γίνει σαν κι εμάς μπορεί να θεωρηθεί οικείο. Κατά συνέπεια, η ανατροφή και η παιδαγωγική εδραιώθηκαν ως μηχανισμοί ενσωμάτωσης που συχνά δεν λησμωνεί και τα πλεονεκτήματα της βίας. Τα παιδιά, έλεγαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, έχουν τα αυτιά στη ράχη.

Ως εκ τούτου, η παροιμιώδης καχυποψία απέναντι σε κάθε νέα γενιά (νεολαία: νέος λαός) έχει να κάνει πάντα με μια ανησυχία ότι ο νέος, ακαθοδήγητος και δύστροπος εξ ορισμού, δεν θα ανταποκριθεί στις δεδομένες υποχρεώσεις του. Η ανησυχία έχει βάση φυσικά. Από το είναι ως το δέον ο δρόμος είναι μακρύς. Αλλά το χαρακτηριστικό είναι ότι κάθε παλιά γενιά αρέσκεται να προβάλλει πάνω στους άρτι αφιχθέντες πολλά από τα δικά της δαιμόνια και μαζί πλήθος από τις δικές της ολιγωρίες, σάμπως να τρέμει μήπως ξεπεραστεί.

Η παροιμιώδης καχυποψία απέναντι σε κάθε νέα γενιά (νεολαία: νέος λαός) έχει να κάνει πάντα με μια ανησυχία ότι ο νέος, ακαθοδήγητος και δύστροπος εξ ορισμού, δεν θα ανταποκριθεί στις δεδομένες υποχρεώσεις του

 

Με άλλα λόγια ο νέος ποτέ δεν προβάλλεται σαν αυτάρκης οντότητα. Κατέχει βέβαια τη νεότητα, την υγεία και την ομορφιά, αλλά –από κοινωνική σκοπιά- αυτό που βαραίνει είναι ό,τι του λείπει. Δεν υπάρχει κοινωνία που να μην απαρτίζεται από νέους, ανεπάγγελτους, άνεργους, διασκεδαστές, χαροκόπους, πότες κ.λ.π. Η επιβίωση βασίζεται στη στέρηση και την εργασία, η σχολή είναι δώρο, όχι φυσική κατάσταση. Κατά συνέπεια, ο νέος μόνο αν μάθει τη γλώσσα της εργασίας μπορεί να λογίζεται κανονικό μέλος της κοινότητας.

Ούτε λίγο ούτε πολύ αυτό σημαίνει ευθέως ότι η ίδια η εφηβεία ερμηνεύεται ως (ηδονική για τους νέους, απειλητική για τους κρατούντες) ασθένεια που όσο πιο λίγο διαρκέσει τόσο το καλύτερο για την κοινωνία. Σε αυτό η νεολαία αντιδρά μόνο με το ένστικτο της. Το χάσμα των γενεών δεν αφορά μόνο την ηλικία, το κύριο γνώρισμα του είναι μια διάκριση σε ενταγμένους και ανένταχτους. Είναι μήπως τυχαίο ότι τα παιδιά που εργάζονται θυμίζουν ενήλικες από τα δεκαπέντε τους;

Η εφηβεία δικαιολογημένα βαυκαλίζεται με το όραμα μιας πολύμορφης εξέγερσης. Ακόμα και μια σούζα με τη μηχανή θυμίζει «επανάσταση». Πράγματι κάθε τι το εδραιωμένο προκαλεί το νέο γιατί του επιβάλει το παρελθόν σαν παγιωμένη αξία. Και προ των αξιών, όπως ξέρουμε, η πρώτη αντίδραση είναι η εξέγερση. Στην ουσία το πέρασμα από την εφηβεία στην ενηλικίωση είναι η είσοδος στις κατεστημένες αξίες, είσοδος που απαιτεί από τον νέο να καταπιεί την αμφισβήτηση του και συνάμα την αυταπάτη της απεριόριστης ελευθερίας.

Άλλωστε κανείς δεν γεννιέται γέρος. Ούτε κανείς μένει δια βίου νέος. Οι ενήλικες είναι πρώην νέοι, οι νέοι είναι υποψήφιοι γέροι. Μέσα από αυτά τα οδυνηρά και γοητευτικά πριν και μετά, παίζεται η κωμωδία της επιταγής και της εξέγερσης. Με μια διαφορά: η νιότη κρατάει λίγο, ενώ η ωρίμανση πάει του μάκρους. Συχνά πέραν του δέοντος...

_________

Το βιβλίο του Κωστή Παπαγιώργη "Υπεραστικά", κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη, με πρόλογο της Ζυράννας Ζατέλη.

 

© LIFO 2015

Βιβλίο
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το πίσω ράφι/ Τόμας Μπέρνχαρντ «Ο μίμος των φωνών»

Το πίσω ράφι / «Ο μίμος των φωνών»: Ο Τόμας Μπέρνχαρντ γράφει για τις αντιφάσεις της ανθρώπινης ψυχής

104 σύντομες ιστορίες περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο του 1978, όπου αναδύονται ο γνώριμος κυνισμός και το μαύρο χιούμορ του διάσημου Αυστριακού συγγραφέα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Αυτοί ήταν οι ιδρυτές της Σχολής Χιλλ

Βιβλίο / Σχολή Χιλλ: Ένα βιβλίο για το διάσημο σχολείο της Αθήνας

Οι ημερολογιακές καταγραφές της Φάννυ και του Τζων Χένρυ Χιλλ, ιδρυτών ενός από τα πιο παλιά εκπαιδευτήρια του ελληνικού κράτους: Η νέα κοινωνία της Αθήνας, η εκπαίδευση, οι ιδεολογικές και θρησκευτικές συγκρούσεις.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Χρήστος Βακαλόπουλος «Η γραμμή του ορίζοντος»

Το πίσω ράφι / «Η γραμμή του ορίζοντος»: Σαρκασμός και νοσταλγία στο καλύτερο έργο του Χρήστου Βακαλόπουλου

Η εξερεύνηση μιας ψεύτικης ευημερίας, η σκιαγράφηση μιας Ελλάδας που έχει πάρει λάθος κατεύθυνση, και ένα βιβλίο που δεν χαρίζεται σε κανέναν και σε τίποτα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πώς έχει αλλάξει ο τρόπος που ταξιδεύουμε σήμερα

Βιβλία και Συγγραφείς / Πώς έχει αλλάξει ο τρόπος που ταξιδεύουμε σήμερα

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον καθηγητή Τουριστικής Ανάπτυξης Πάρι Τσάρτα για τα ταξίδια, τον τουρισμό και τον υπερτουρισμό με αφορμή το βιβλίο του «Τα ταξίδια της ζωής μας».
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Μετάξι και Πορφύρα: Ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο του υφάσματος

Βιβλίο / Μετάξι και Πορφύρα: Ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο του υφάσματος

Από τα αυτοκρατορικά εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης μέχρι τα περίφημα μεταξωτά της Χίου, από την άνθηση της βυζαντινής μεταξουργίας μέχρι την πτώση της, μια εξερεύνηση των παραδόσεων στον κόσμο του βυζαντινού και μεταβυζαντινού υφάσματος.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ Οι Έλληνες δεν γερνούν ποτέ

Βιβλίο / Οι Έλληνες δεν γερνούν ποτέ

Η Βερονίκ Μπουτόν-Μιγιό εξερευνά την τρίτη ηλικία στην ελληνική αρχαιότητα, ο Μιχάλης Αλμπάτης ενσωματώνει αριστουργηματικά το σεξ στο «Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους» και η Ζέιντι Σμιθ ανατρέχει στο παρελθόν για να εξετάσει τον λαϊκισμό.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Διαβάζοντας (με τρόμο) αποσπάσματα από τη νέα βιογραφία του Ίλον Μασκ

Daily / Διαβάζοντας (με τρόμο) αποσπάσματα από τη νέα βιογραφία του Ίλον Μασκ

Όσο πιο πολύ διαβάζει κανείς για τον Μασκ, τόσο πιο πολύ νοσταλγεί τις εποχές του Ωνάση, του Αγά Χαν, του Ροκφέλερ και του Σκρουτζ Μακ Ντακ, πολύ πριν αναλάβουν τα ηνία οι σύγχρονοι τρισεκατομμυριούχοι τεχνο-σωτήρες του πλανήτη.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Τσαρούχης και ο ομοερωτισμός στο έργο και στον λόγο του

Podcast / Ο Τσαρούχης και ο ομοερωτισμός στο έργο και στον λόγο του

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον Ευγένιο Ματθιόπουλο, καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, για τον μεγάλο ζωγράφο, με αφορμή το βιβλίο του «Πέρα από την εγκράτεια και την απόλαυση: ο έρως που δημιουργεί τον κόσμο», μια έκδοση του Μουσείου Μπενάκη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Λέοναρντ Κοέν: «Το αγαπημένο παιχνίδι»

Το πίσω ράφι / «Το αγαπημένο παιχνίδι»: Όταν ο Λέοναρντ Κοέν αναμετρήθηκε με την αυτοβιογραφία

Προτού αφοσιωθεί στο τραγούδι, ο Καναδός συνθέτης και τραγουδιστής δημοσίευσε έναν απολογισμό της μέχρι τότε ζωής του, εξιστορώντας την παιδική ηλικία, την εφηβεία και την ενηλικιώση του alter ego του, Λόρενς Μπρίβμαν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ