ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

«Η νύχτα του συγγραφέα»: Ο Άμος Οζ ανοίγει σε κοινή θέα το λογοτεχνικό εργαστήριό του

Άμος Οζ «Η νύχτα του συγγραφέα» Facebook Twitter
Ένας παρατηρητής. Να τι είναι ο συγγραφέας πάνω απ’ όλα, μας λέει ο Οζ. Φωτ.: Leonardo Cendamo/Getty Images
0

ΜΕ ΤΟ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΤΗ «Νύχτα του συγγραφέα», το πρώτο πεζό που δημοσίευσε ο Άμος Οζ μετά το αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα «Ιστορία αγάπης και σκότους», που θεωρείται και το αριστούργημά του, δέχεσαι έναν καταιγισμό από ερωτήσεις. Δεν είναι, όμως, ερωτήσεις που απευθύνονται στον αναγνώστη, αλλά οι «κυριότερες» από τις ερωτήσεις στις οποίες είχε κληθεί ν’ απαντήσει ο Οζ (1939-2018) άπειρες φορές, είτε σε συνεντεύξεις του είτε σε δημόσιες βιβλιοπαρουσιάσεις.

Γιατί γράφεις; Γιατί γράφεις ειδικά μ’ αυτόν τον τρόπο; Πώς είναι να είσαι διάσημος συγγραφέας και τι επιπτώσεις έχει αυτό στην οικογενειακή σου ζωή; Είσαι στρατευμένος συγγραφέας, κι αν ναι περί τίνος; Τι απαντάς σε όλους εκείνους που σου επιτίθενται; Πώς επιδρούν πάνω σου αυτές οι επιθέσεις; Κι από πού αντλείς τις ιστορίες σου, από τη φαντασία σου ή κατ’ ευθείαν από τη ζωή;

Ωστόσο, η «Νύχτα του συγγραφέα» (μετ. Λ. Μιζάν, Καστανιώτης 2008) δεν είναι μια επιπλέον συνέντευξη του Οζ, έστω και με τον ίδιο για συνομιλητή του. Είναι ένα ιδιότυπο μυθιστόρημα με το οποίο ο σπουδαίος ισραηλινός συγγραφέας άνοιξε σε κοινή θέα το λογοτεχνικό εργαστήριό του. Ο ήρωας του βιβλίου είναι ένας σαρανταπεντάχρονος ομότεχνός του που έχει κληθεί να παρουσιάσει το έργο του σ’ ένα πολιτιστικό κέντρο του Τελ Αβίβ, μια υγρή καλοκαιρινή βραδιά στις αρχές της δεκαετίας του ΄80. Κι η ιστορία που ξεδιπλώνεται σ’ αυτό είναι μια αλυσίδα αυτοσχεδιασμών, ένα παζλ από παιχνίδια του μυαλού του πρωταγωνιστή, καθώς διαχειρίζεται την μοναξιά και την πλήξη του σε μια εκδήλωση ρουτίνας.

Μέσα από τις σελίδες του Οζ ξεπροβάλλουν άνθρωποι της πιάτσας κι άνθρωποι του πολιτισμού, η ανάμνηση ενός ποιητή που έλαμψε, λατρεύτηκε αλλά ξεπεράστηκε από τον χρόνο, ένας άντρας που κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με την υπέργηρη μητέρα του, ψηφίδες όλοι ενός μωσαϊκού όπου ο έρωτας και ο θάνατος διασταυρώνονται.

Ένας παρατηρητής. Να τι είναι ο συγγραφέας πάνω απ’ όλα, μας λέει ο Οζ. Κάποιος που στη θέα μιας σερβιτόρας με γεμάτα όμορφα πόδια μπορεί να επινοήσει την ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου, κάποιος που κλέβοντας τους διαλόγους από το διπλανό του τραπέζι μπορεί να υφάνει τη διαδρομή μιας ολόκληρης ζωής, σαν αυτή ενός πανίσχυρου κάποτε άντρα που, παρά τα πλούτη του, αργοπεθαίνει τώρα από καρκίνο δίχως κανέναν στο πλευρό του, ολομόναχος.

οζ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ. Άμος Οζ, Η Νύχτα του Συγγραφέα, Μετ.: Λουίζα Μιζάν, Σελ.: 192, εκδ. Καστανιώτη

Ο ήρωας της «Νύχτας…» προσηλώνεται στις κινήσεις, στα λεγόμενα, στην όψη όσων τον περιβάλλουν –του κριτικού που τον παρουσιάζει στο κοινό, της καλοσχηματισμένης αλλά όχι ελκυστικής κοπέλας που διαβάζει τα κείμενά του, του ρυτιδιασμένου άντρα ή του σγουρομάλλη φέρελπι ποιητή από το ακροατήριο– και τους μετασχηματίζει σε πρωταγωνιστές μιας σειράς ιστοριών που δένονται με υπόγεια νήματα μεταξύ τους.

Μέσα από τις σελίδες του Οζ ξεπροβάλλουν άνθρωποι της πιάτσας κι άνθρωποι του πολιτισμού, η ανάμνηση ενός ποιητή που έλαμψε, λατρεύτηκε αλλά ξεπεράστηκε από τον χρόνο, ένας άντρας που κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με την υπέργηρη μητέρα του, ψηφίδες όλοι ενός μωσαϊκού όπου ο έρωτας και ο θάνατος διασταυρώνονται.

Στην καρδιά δε του βιβλίου δεσπόζει μια υπέροχη ερωτική σκηνή ανάμεσα στον ήρωα/συγγραφέα και μια ντροπαλή θαυμάστριά του, ένα φευγαλέο δέσιμο έπειτα από ένα αμήχανο, διστακτικό φλερτ που, όπως γρήγορα αποκαλύπτεται, κι αυτός καρπός του μυαλού του ήταν.

Την ώρα που το alter ego του Οζ μπολιάζει την πραγματικότητα με τη φαντασία του, πλημμυρίζει μέσα του από ντροπή, επειδή κοιτάζει τους πάντες από μακριά, λες και υπάρχουν μόνο για τους χρησιμοποιεί στις ιστορίες του. Την εποχή της εφηβείας του, διαβάζουμε, έγραφε με απόλυτη ειλικρίνεια όπως ονειρευόταν: «Μέσα σε μια δίνη πίεσης κι ενθουσιασμού, απελπισίας, αηδίας και δυστυχίας», με μια ανεξάντλητη περιέργεια να καταλάβει γιατί οι άνθρωποι προξενούν διαρκώς στους συνανθρώπους τους και στον εαυτό τους πράγματα που δεν είχαν καθόλου πρόθεση να προξενήσουν. Τώρα πια, ακόμα και το άγγιγμα ενός ξένου χεριού στον ώμο του τον φοβίζει. Κι όμως, συνεχίζει να παρατηρεί και ν’ αποτυπώνει τις εντυπώσεις του στο χαρτί «σαν φωτογράφος οικογενειακών συναθροίσεων», ζωντανεύοντας με τις λέξεις όλη τη φρίκη κι όλο το μεγαλείο της ζωής. Ό,τι ακριβώς συμβαίνει και στη «Νύχτα του συγγραφέα».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς να διαβάσεις τους μεγαλύτερους σύγχρονους Ισραηλινούς συγγραφείς

Βιβλία και Συγγραφείς / Πώς να διαβάσεις τους μεγαλύτερους σύγχρονους Ισραηλινούς συγγραφείς

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τη μεταφράστρια από τα εβραϊκά Μάγκυ Κοέν για την εβραϊκή γλώσσα και τους μεγάλους Ισραηλινούς συγγραφείς όπως οι Άμος Οζ, Αβραάμ Γεοσούα και Άαρον Άπελφελντ.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT
Νίκος Μάντης «Το χιόνι του καλοκαιριού»

Το πίσω ράφι / Για τις απουσίες που μας κάνουν αργούς στα αισθήματα

Καλοκαίρι στην Πελοπόννησο, στη σκιά της δεκαετίας του ’80: ένα πληγωμένο παιδί, μια μητέρα που επιστρέφει αλλαγμένη και μυστικά που βαραίνουν τη σιωπή των ενηλίκων - αυτά ξετυλίγει ο Νίκος Α. Μαντής στο πρώτο του μυθιστόρημα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Νέα βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος του χρόνου, και κάποιες επανεκδόσεις

Fall Preview 2025 / 13 βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος της χρονιάς

Ο πάντα επίκαιρος Καβάφης, νέα, σύγχρονα και παλιότερα ονόματα της λογοτεχνικής σκηνής και κάποιες ξεχωριστές επανεκδόσεις που δικαίως θα διεκδικήσουν χώρο στη βιβλιοθήκη όλων, βιβλιόφιλων και μη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Εμανουέλ Καρέρ «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα»

Το πίσω ράφι / Ένα επτασφράγιστο μυστικό που προκάλεσε αμηχανία και πάταγο

Προκλητικός, ωμός, συχνά σοκαριστικός, ο Εμανουέλ Καρέρ εξερευνά στο «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα» το οικογενειακό του παρελθόν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμα και τα πιο κοντινά του πρόσωπα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Αναγνώσεις / Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο; Ένας Αμερικανός αρχαιολόγος περιγράφει το 24ωρο των ανθρώπων κάθε ιδιότητας και κοινωνικής τάξης στις Θήβες της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αληθινές.
THE LIFO TEAM
Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Βιβλίο / Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Η Γαλλίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας γεφυρώνει, με τη μυθιστορηματοποίηση της μνήμης, τη μεγάλη λογοτεχνία, από τον Μαρσέλ Προυστ μέχρι τον σύγχρονό μας Εντουάρ Λουί. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1940.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
ΕΠΕΞΕΡΓ. Παύλος Μεθενίτης «Αμανίτα μουσκάρια»

Το πίσω ράφι / Όταν μια ολόκληρη διμοιρία ανταρτών ξεκληρίστηκε από παραισθησιογόνα μανιτάρια

Στηριγμένο σε πραγματικά γεγονότα, το μυθιστόρημα «Αμανίτα μουσκάρια» του Παύλου Μεθενίτη εξερευνά το ζήτημα των ουσιών ως καταφύγιο αλλά και ως καταστροφή, και μας παρασύρει σ’ ένα ταξίδι ποτισμένο από την ελληνική πραγματικότητα, παραμονές της οικονομικής κρίσης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Βιβλίο / Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Σε ένα νησί που μετρά λιγότερους από 300 μόνιμους κατοίκους, ένα παλιό καραβόσπιτο μεταμορφώθηκε σε ένα καταφύγιο πολιτισμού γεμάτο βιβλία, μουσικές και μικρούς θησαυρούς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ