«Η νύχτα του συγγραφέα»: Ο Άμος Οζ ανοίγει σε κοινή θέα το λογοτεχνικό εργαστήριό του

Άμος Οζ «Η νύχτα του συγγραφέα» Facebook Twitter
Ένας παρατηρητής. Να τι είναι ο συγγραφέας πάνω απ’ όλα, μας λέει ο Οζ. Φωτ.: Leonardo Cendamo/Getty Images
0

ΜΕ ΤΟ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΤΗ «Νύχτα του συγγραφέα», το πρώτο πεζό που δημοσίευσε ο Άμος Οζ μετά το αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα «Ιστορία αγάπης και σκότους», που θεωρείται και το αριστούργημά του, δέχεσαι έναν καταιγισμό από ερωτήσεις. Δεν είναι, όμως, ερωτήσεις που απευθύνονται στον αναγνώστη, αλλά οι «κυριότερες» από τις ερωτήσεις στις οποίες είχε κληθεί ν’ απαντήσει ο Οζ (1939-2018) άπειρες φορές, είτε σε συνεντεύξεις του είτε σε δημόσιες βιβλιοπαρουσιάσεις.

Γιατί γράφεις; Γιατί γράφεις ειδικά μ’ αυτόν τον τρόπο; Πώς είναι να είσαι διάσημος συγγραφέας και τι επιπτώσεις έχει αυτό στην οικογενειακή σου ζωή; Είσαι στρατευμένος συγγραφέας, κι αν ναι περί τίνος; Τι απαντάς σε όλους εκείνους που σου επιτίθενται; Πώς επιδρούν πάνω σου αυτές οι επιθέσεις; Κι από πού αντλείς τις ιστορίες σου, από τη φαντασία σου ή κατ’ ευθείαν από τη ζωή;

Ωστόσο, η «Νύχτα του συγγραφέα» (μετ. Λ. Μιζάν, Καστανιώτης 2008) δεν είναι μια επιπλέον συνέντευξη του Οζ, έστω και με τον ίδιο για συνομιλητή του. Είναι ένα ιδιότυπο μυθιστόρημα με το οποίο ο σπουδαίος ισραηλινός συγγραφέας άνοιξε σε κοινή θέα το λογοτεχνικό εργαστήριό του. Ο ήρωας του βιβλίου είναι ένας σαρανταπεντάχρονος ομότεχνός του που έχει κληθεί να παρουσιάσει το έργο του σ’ ένα πολιτιστικό κέντρο του Τελ Αβίβ, μια υγρή καλοκαιρινή βραδιά στις αρχές της δεκαετίας του ΄80. Κι η ιστορία που ξεδιπλώνεται σ’ αυτό είναι μια αλυσίδα αυτοσχεδιασμών, ένα παζλ από παιχνίδια του μυαλού του πρωταγωνιστή, καθώς διαχειρίζεται την μοναξιά και την πλήξη του σε μια εκδήλωση ρουτίνας.

Μέσα από τις σελίδες του Οζ ξεπροβάλλουν άνθρωποι της πιάτσας κι άνθρωποι του πολιτισμού, η ανάμνηση ενός ποιητή που έλαμψε, λατρεύτηκε αλλά ξεπεράστηκε από τον χρόνο, ένας άντρας που κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με την υπέργηρη μητέρα του, ψηφίδες όλοι ενός μωσαϊκού όπου ο έρωτας και ο θάνατος διασταυρώνονται.

Ένας παρατηρητής. Να τι είναι ο συγγραφέας πάνω απ’ όλα, μας λέει ο Οζ. Κάποιος που στη θέα μιας σερβιτόρας με γεμάτα όμορφα πόδια μπορεί να επινοήσει την ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου, κάποιος που κλέβοντας τους διαλόγους από το διπλανό του τραπέζι μπορεί να υφάνει τη διαδρομή μιας ολόκληρης ζωής, σαν αυτή ενός πανίσχυρου κάποτε άντρα που, παρά τα πλούτη του, αργοπεθαίνει τώρα από καρκίνο δίχως κανέναν στο πλευρό του, ολομόναχος.

οζ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ. Άμος Οζ, Η Νύχτα του Συγγραφέα, Μετ.: Λουίζα Μιζάν, Σελ.: 192, εκδ. Καστανιώτη

Ο ήρωας της «Νύχτας…» προσηλώνεται στις κινήσεις, στα λεγόμενα, στην όψη όσων τον περιβάλλουν –του κριτικού που τον παρουσιάζει στο κοινό, της καλοσχηματισμένης αλλά όχι ελκυστικής κοπέλας που διαβάζει τα κείμενά του, του ρυτιδιασμένου άντρα ή του σγουρομάλλη φέρελπι ποιητή από το ακροατήριο– και τους μετασχηματίζει σε πρωταγωνιστές μιας σειράς ιστοριών που δένονται με υπόγεια νήματα μεταξύ τους.

Μέσα από τις σελίδες του Οζ ξεπροβάλλουν άνθρωποι της πιάτσας κι άνθρωποι του πολιτισμού, η ανάμνηση ενός ποιητή που έλαμψε, λατρεύτηκε αλλά ξεπεράστηκε από τον χρόνο, ένας άντρας που κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με την υπέργηρη μητέρα του, ψηφίδες όλοι ενός μωσαϊκού όπου ο έρωτας και ο θάνατος διασταυρώνονται.

Στην καρδιά δε του βιβλίου δεσπόζει μια υπέροχη ερωτική σκηνή ανάμεσα στον ήρωα/συγγραφέα και μια ντροπαλή θαυμάστριά του, ένα φευγαλέο δέσιμο έπειτα από ένα αμήχανο, διστακτικό φλερτ που, όπως γρήγορα αποκαλύπτεται, κι αυτός καρπός του μυαλού του ήταν.

Την ώρα που το alter ego του Οζ μπολιάζει την πραγματικότητα με τη φαντασία του, πλημμυρίζει μέσα του από ντροπή, επειδή κοιτάζει τους πάντες από μακριά, λες και υπάρχουν μόνο για τους χρησιμοποιεί στις ιστορίες του. Την εποχή της εφηβείας του, διαβάζουμε, έγραφε με απόλυτη ειλικρίνεια όπως ονειρευόταν: «Μέσα σε μια δίνη πίεσης κι ενθουσιασμού, απελπισίας, αηδίας και δυστυχίας», με μια ανεξάντλητη περιέργεια να καταλάβει γιατί οι άνθρωποι προξενούν διαρκώς στους συνανθρώπους τους και στον εαυτό τους πράγματα που δεν είχαν καθόλου πρόθεση να προξενήσουν. Τώρα πια, ακόμα και το άγγιγμα ενός ξένου χεριού στον ώμο του τον φοβίζει. Κι όμως, συνεχίζει να παρατηρεί και ν’ αποτυπώνει τις εντυπώσεις του στο χαρτί «σαν φωτογράφος οικογενειακών συναθροίσεων», ζωντανεύοντας με τις λέξεις όλη τη φρίκη κι όλο το μεγαλείο της ζωής. Ό,τι ακριβώς συμβαίνει και στη «Νύχτα του συγγραφέα».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς να διαβάσεις τους μεγαλύτερους σύγχρονους Ισραηλινούς συγγραφείς

Βιβλία και Συγγραφείς / Πώς να διαβάσεις τους μεγαλύτερους σύγχρονους Ισραηλινούς συγγραφείς

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τη μεταφράστρια από τα εβραϊκά Μάγκυ Κοέν για την εβραϊκή γλώσσα και τους μεγάλους Ισραηλινούς συγγραφείς όπως οι Άμος Οζ, Αβραάμ Γεοσούα και Άαρον Άπελφελντ.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ