«Η μορφή των λειψάνων»: O Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες επιστρέφει με το πιο φιλόδοξο από τα έργα του

«Η μορφή των λειψάνων»: O Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες επιστρέφει με το πιο φιλόδοξο από τα έργα του Facebook Twitter
Ο πολυβραβευμένος κολομβιανός συγγραφέας Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες. Το νέο του μυθιστόρημα "Η μορφή των λειψάνων" (μετ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), είναι το πιο ογκώδες και φιλόδοξο από τα έργα του. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0

«Όχι, δεν ξεφεύγεις από τη βία της Κολομβίας, κι αυτό είναι κάτι που έπρεπε να το γνωρίζω. Κανείς δεν ξεφεύγει, πόσο μάλλον οι άνθρωποι της γενιάς μου, αυτοί που γεννήθηκαν με το εμπόριο ναρκωτικών και ενηλικιώθηκαν όταν η χώρα πνιγόταν στο αίμα από τον πόλεμο που της είχε κηρύξει ο Πάμπλο Εσκομπάρ.

Μπορεί κανείς να φύγει από τη χώρα όπως έφυγα εγώ το 1996 και να νομίζει πως έτσι την αφήνει πίσω, αλλά αυταπατάται. Όλοι αυταπατόμαστε...» ομολογεί ο 45χρονος Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες στο νέο του μυθιστόρημα "Η μορφή των λειψάνων" (μετ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), το πιο ογκώδες και φιλόδοξο από τα έργα του.

Ολοκληρώνοντας το «Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν» (2011) - μυθιστόρημα που αγαπήθηκε πολύ και στα μέρη μας- ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας νόμιζε πως έκλεινε τους λογαριασμούς του με τη βία που του έλαχε να ζήσει στα νιάτα του. Επιστρέφοντας, ωστόσο, στην Μπογκοτά έπειτα από πολυετή παραμονή στην Ευρώπη, κατάλαβε πως βαυκαλιζόταν.

Μυθιστόρημα γραμμένο «σαν εξιλέωση για εγκλήματα που, αν και δεν τα ΄χα διαπράξει εγώ, κατέληξα να τα κληρονομήσω», η "Μορφή των λειψάνων" περιστρέφεται γύρω από τη δολοφονία του φιλελεύθερου στρατηγού Ραφαέλ Ουρίμπε Ουρίμπε το 1914 κι αυτήν του επίσης φιλελεύθερου πολιτικού και φαβορί για την προεδρία Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν το 1948.

Δεν μπορούσε να ξεφύγει από το ταραγμένο παρελθόν της πατρίδας του. Η ζωή, άλλωστε, του το είχε δείξει ξεκάθαρα: λίγα χρόνια νωρίτερα, το 2005, τις μέρες που κρατούσε στα χέρια του τις νεογέννητες δίδυμες κόρες του, από ένα παιχνίδι της τύχης ερχόταν σε σωματική επαφή και με τα λείψανα δυο επιφανών συμπατριωτών του, δολοφονημένων υπό συνθήκες που, σε μεγάλο βαθμό, παραμένουν ανεξιχνίαστες.

Κι ενώ μέχρι τότε ο ίδιος αντιμετώπιζε με καγχασμό κι επιφύλαξη όσους πιστεύουν στις θεωρίες συνωμοσίας, ωθούμενος να σκαλίσει με τη σειρά του τα περασμένα, θα γινόταν πιο καχύποπτος απέναντι στις αλήθειες της επίσημης Ιστορίας με τις οποίες γαλουχήθηκε.

Μυθιστόρημα γραμμένο «σαν εξιλέωση για εγκλήματα που, αν και δεν τα ΄χα διαπράξει εγώ, κατέληξα να τα κληρονομήσω», η «Μορφή των λειψάνων» περιστρέφεται γύρω από τη δολοφονία του φιλελεύθερου στρατηγού Ραφαέλ Ουρίμπε Ουρίμπε το 1914 κι αυτήν του επίσης φιλελεύθερου πολιτικού και φαβορί για την προεδρία Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν το 1948.

Ειδικά η δεύτερη, που πυροδότησε ένα παρατεταμένο κύμα εμφύλιας βίας με ανυπολόγιστες συνέπειες για την προκοπή της χώρας, αποτελεί για τους Κολομβιανούς εθνικό μύθο, όπως για τους Αμερικανούς η δολοφονία του Κένεντι.

Ποιος σκότωσε πραγματικά αυτόν τον ταπεινής καταγωγής δικηγόρο και χαρισματικό ρήτορα «που είχε κληθεί να σώσει τη Κολομβία από τις δικές της ανελέητες ελίτ»;

Είναι τρομακτική η σαφήνεια, παρατηρεί ο Βάσκες, με την οποία ο μεγαλύτερος μυθιστοριογράφος της Κολομβίας αλλά και ο διανοούμενος με την μεγαλύτερη επιρροή, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, στα απομνημονεύματά του (βλ. «Ζω για να τα διηγούμαι», Λιβάνης) αποκάλυπτε χωρίς ευφημισμούς ότι πίσω από το συγκεκριμένο έγκλημα υπήρχε μια καλοδουλεμένη πολιτική συνωμοσία.

Γεγονός είναι πως «δεν υπάρχει Κολομβιανός που να μην αναρωτιέται τι θα συνέβαινε αν όντως είχε αποφευχθεί η δολοφονία του Γκαϊτάν, πόσους ανώνυμους νεκρούς θα είχαμε αποφύγει, τι χώρα θα ήμαστε τώρα».

Όπως στην περίπτωση του Κένεντι, έτσι και σ' εκείνες των Ουρίμπε και Γκαϊτάν, το έδαφος για ν' ανθίσουν σκοτεινά σενάρια αποδείχτηκε εύφορο.

Μήπως, όντως, οι ηθικοί αυτουργοί των παραπάνω εγκλημάτων έμειναν ατιμώρητοι; Μήπως οι πολιτικοί αντίπαλοι των θυμάτων, οι επικεφαλής της αστυνομίας και οι δικαστικοί που χειρίστηκαν τις δυο υποθέσεις συντόνισαν τις δυνάμεις τους ώστε η αλήθεια να κουκουλωθεί;

Μήπως «οι ισχυροί αποφασίζουν ποιος ζει και ποιος πεθαίνει σ' αυτή τη χώρα που την έχει ξεχάσει ο Θεός;»

Επιστρατεύοντας την λιτή και πάντα διαυγή πρόζα του, ο Βάσκες βυθίζεται στο «δύσοσμο πηγάδι» της κολομβιανής ιστορίας και αναπλάθει μυθιστορηματικά τις έρευνες που έγιναν για την κάθε υπόθεση, με όχημα τις εμμονές, το πείσμα και τα ψυχολογικά κίνητρα του κεντρικού ήρωά του, Κάρλος Καρβάγιο.

Ενός μυστήριου άντρα που, καθώς ξεκινά το βιβλίο, συλλαμβάνεται σε μουσείο της Μπογκοτά ενώ προσπαθεί να κλέψει το γαζωμένο από σφαίρες κοστούμι που φορούσε ο Γκαϊτάν την ημέρα της δολοφονίας του.

Ενός άντρα που υποτίθεται ότι ο Βάσκες γνώριζε προσωπικά, και τα φαντάσματα του οποίου, σιγά σιγά, θα φτάσουν να κυριεύσουν και τον ίδιο.

«Τους ανθρώπους σαν τον Καρβάγιο μπορούμε να τους λέμε τρελούς, παρανοϊκούς, αργόσχολους, ό,τι θες» διαβάζουμε.

«Αλλά αυτοί οι άνθρωποι αφιερώνουν όλη τους τη ζωή αναζητώντας την αλήθεια για κάτι σημαντικό. Μπορεί να το κάνουν με λάθος μέσα. Μπορεί το πάθος τους να τους οδηγεί σε υπερβολές, να τους κάνει εύπιστους σε ανοησίες.

Αλλά κάνουν κάτι που ούτε εσύ ούτε εγώ μπορούμε να κάνουμε. Μας προσφέρουν υπηρεσίες, γιατί είναι πάντα άγρυπνοι, γιατί δεν τα χάβουν όλα, όσο εξωφρενικό κι αν είναι αυτό που φαντάζονται»...

Η αναζήτηση της αλήθειας, γράφει ο Βάσκες, δεν είναι χόμπι, είναι το ευγενέστερο καθήκον.

Και η ιστορία της Κολομβίας «έχει αποδείξει χιλιάδες φορές την εξαιρετική ικανότητα που έχουν οι ηγέτες μας να πλάθουν τα γεγονότα όπως τους αρέσει, να κρύβουν τις άβολες εκδοχές και να επιβάλλουν όσες τους είναι βολικές ή αποδεκτές, έτσι ώστε το τρομερό ή απάνθρωπο καταλήγει να γίνει ό,τι πιο φυσιολογικό ή επιθυμητό ή ακόμα και αξιέπαινο».

Παρότι αναφέρεται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα, η «μορφή των λειψάνων» δεν είναι καθαρόαιμο ιστορικό μυθιστόρημα.

Ξεκινά ως αυτοβιογραφική εξομολόγηση κι εξελίσσεται σε αστυνομικο-πολιτικό θρίλερ με εναλλασσόμενους αφηγητές και ισχυρές δόσεις σασπένς, στήνοντας διαρκώς γέφυρες ανάμεσα στο χθες και το σήμερα.

Και ταυτόχρονα, είναι ένα στοχαστικό μυθιστόρημα για τα παλιά εγκλήματα που εξακολουθούν να μας στοιχειώνουν, για το πώς η βία περνάει από γενιά σε γενιά και για τα κειμήλια που μας επιτρέπουν να επικοινωνούμε μ' εκείνους που αγαπούσαμε και στερηθήκαμε.



Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ