Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία Facebook Twitter
Δεν έχει σημασία τι είμαι εγώ και ποια η ταυτότητά μου, σημασία έχει ότι η queer ποίηση χρειάζεται, και δεν υπάρχει απλώς, φωνάζει πως θέλει να υπάρξει. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0


Η ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ
 ελληνικής queer ποίησης που εξέδωσε ο ισπανικός εκδοτικός οίκος Letraversal Poesía με έδρα τη Μάλαγα είναι η αφορμή για τη συνάντησή μας με τη María López Villalba, καθηγήτρια Μετάφρασης στο Τμήμα Νέων Ελληνικών του Πανεπιστημίου της Μάλαγα και μεταφράστρια, βραβευμένη για το έργο της στα ελληνικά. H María López Villalba επιλέγει και μεταφράζει, στην έκδοση αυτή, συνολικά έντεκα ποιήματα ποιητριών και ποιητών που γράφουν στα ελληνικά, ένα project που της ανατέθηκε, όπως εξηγεί η ίδια.

Η ελληνική ανθολογία του ισπανικού εκδοτικού είναι η δεύτερη στη σειρά, η πρώτη ήταν με τσέχικη queer ποίηση. «Η επιλογή και η μετάφραση των ποιημάτων επιδιώκουν να υλοποιήσουν ένα κομμάτι μιας queer ουτοπίας», μου λέει. «Πρόκειται για μια μορφή ακτιβισμού υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». 

Όσον αφορά την έκφραση ταυτότητας, η María López Villalba εξηγεί πως «οι αποκαλούμενες queer σεξουαλικές ταυτότητες είναι στιγματισμένες ως σεξουαλικές εκφάνσεις αιρετικές, νόθες, διεστραμμένες, αποτρόπαιες. Έχουν οδηγηθεί στο περιθώριο, στερημένες από αναγνώριση, σεβασμό και δικαιώματα. Γιατί; Πώς μπορούμε να συμβάλουμε στην αλλαγή, στον επαναπροσδιορισμό, στην αντιμετώπιση της βίας που επιβάλλουν αυτές οι κοινωνικές και πολιτικές ιεραρχίες; Τι μπορώ να κάνω εγώ;». Θέτει ερωτήματα σε εξαιρετικά ελληνικά, χωρίς ίχνος προφοράς, και έχει μάλλον εκπλαγεί που κάποιο ελληνικό μέσο ασχολήθηκε με την ανθολογία της που μόλις κυκλοφόρησε.

Όταν εκδίδεις ένα βιβλίο στην Ισπανία μπορεί να κυκλοφορήσει σε όλη τη Νότια Αμερική, στο Μεξικό, είναι τεράστιο το κοινό. Τώρα, το πόσοι από αυτούς διαβάζουν ποίηση και πόσοι queer ποίηση είναι άλλο ζήτημα. Αλλά η αγορά είναι τεράστια

«Με ενδιέφεραν τα ποιήματα στα οποία οι προσδοκίες του φύλου για τα σώματα και οι σεξουαλικές ταυτότητες που στιγματίζονται από κοινωνικά και παραδοσιακά στερεότυπα παίζουν σκόπιμα με το ανοίκειο», συνεχίζει. «Επίσης, τα ποιήματα που καταγγέλλουν τις πολλαπλές μορφές μέσω των οποίων το κυρίαρχο αξιακό σύστημα ασκεί κάθε είδους βία πάνω στα σώματα και τους επιβάλλει σιγή ή τα απορρίπτει. Εν ολίγοις, επέλεξα ποιήματα που είτε από φεμινιστική, ισότιμη και δικαιωματική οπτική συμβάλλουν στην αναπαράσταση ρευστών και παράδοξων πραγματικοτήτων, είτε, απλώς, μας βοηθούν να φανταστούμε έναν κόσμο όπου η σεξουαλική και ερωτική επιθυμία μπορούν να βιώνονται με πλήρη σεβασμό, είτε αυτή είναι ατομική είτε συλλογική». 

queer
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: María López Villalba, Poesia queer, Σελίδες: 70, Εκδόσεις: Letraversal Poesía

— Mε την Ελλάδα τι σχέση έχετε;
Στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα σπούδασα αρχαία ελληνικά και όταν τελείωσα αποφάσισα να μην μπω κατευθείαν στο λύκειο να διδάξω – ήθελα να δω λίγο τον κόσμο. Αποφάσισα να ξεκινήσω από την Ελλάδα. Μόλις έφτασα εδώ μου άρεσε τόσο πολύ που άλλαξα πορεία και αποφάσισα να ασχοληθώ με τα νέα ελληνικά. Στην Ισπανία έχουμε κρατικά φροντιστήρια ξένων γλωσσών και όταν γύρισα στη Μάλαγα είχε δημιουργηθεί τμήμα νέων ελληνικών. Επειδή είχα μόλις γυρίσει και είχα φρέσκα τα ελληνικά, πήρα τη θέση της καθηγήτριας. 

— Οι Ισπανοί μαθαίνουν ελληνικά;
Βεβαίως. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ανησυχίες, που μπορεί να έχουν ήδη γνώσεις στα αγγλικά, στα γαλλικά και αναζητούν μια διαφορετική γλώσσα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να μάθει κανείς ελληνικά και είναι πολλά τα νέα παιδιά που μαθαίνουν. Μετά άρχισα να διδάσκω στο πανεπιστήμιο και ακόμα βρίσκομαι εκεί, εδώ και τριάντα χρόνια. Είμαι στο Τμήμα Μετάφρασης και Διερμηνείας όπου έχουμε εφτά γλώσσες και η μία είναι η νεοελληνική. Είμαι στον νεοελληνικό τομέα όπου διδάσκουμε γλώσσα, πολιτισμό, μετάφραση και διερμηνεία. Εγώ διδάσκω μετάφραση κόμικς. 

—  Οπότε, είχατε μια επαφή με την ελληνική ποίηση.
Από μικρή μού άρεσε να διαβάζω ποίηση, και όταν κατέκτησα λίγες γνώσεις στα ελληνικά, το πρώτο που έκανα ήταν να διαβάσω Καβάφη. Πάντα είχα τη φιλοδοξία να μεταφράσω ποίηση. Βέβαια, έχω μεταφράσει και πεζογραφία. Μαζί με συναδέλφους μεταφράσαμε τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Στρατή Τσίρκα και πήραμε το ελληνικό κρατικό βραβείο μετάφρασης. Ασχολούμαι γενικά με την ποίηση, γι’ αυτό ακριβώς ο εκδότης του Letraversal Poesía, ο Ángelo Néstore, που είναι φίλος και πρώην φοιτητής μου, μου πρότεινε να αναλάβω μια ανθολογία ελληνικής queer ποίησης. 

Ο εκδοτικός που έχουν μαζί με τον designer Martín de Arriba ασχολείται αποκλειστικά με την ποίηση. Ξεκίνησε μέσα στην πανδημία το 2020 και τώρα έχουν ήδη 48 βιβλία· βγάζουν οκτώ και παραπάνω βιβλία κάθε χρόνο. Κάποια στιγμή αποφάσισαν να κάνουν μια σειρά με μεταφρασμένη queer ποίηση, με σκοπό να γίνουν ανθολογίες απ’ όλη την Ευρώπη. Ξεκίνησαν με την ποίηση της Τσεχίας και η ελληνική ανθολογία είναι το δεύτερο βιβλίο της σειράς. Παρουσιάζουν δέκα ποιητές από κάθε χώρα και από ένα ποίημά τους, στην ελληνική ανθολογία όμως βάλαμε έντεκα γιατί συμπεριλάβαμε και το «Έζησα με αναίδεια» της Μαρίας Λαϊνά. Είχα την ευκαιρία να τη συναντήσω πριν πεθάνει και να μιλήσουμε γι’ αυτό το project. Μου είχε πει, βέβαια πως «τα ποιήματά μου δεν είναι ακριβώς queer», αλλά της είπα ότι δεν ψάχνω κάτι ξεκάθαρα queer, έτσι συμφώνησε να βάλω το ποίημά της.

Τα βιβλία της σειράς έχουν όλα την ίδια αισθητική, το τσέχικο έχει έντομα στο εξώφυλλο που παραπέμπουν στην «Μεταμόρφωση» του Κάφκα· στο ελληνικό είναι το θαλασσινό στοιχείο και το γαλάζιο χρώμα. Δεν ήταν σκοπός μου να ασχοληθώ με την queer ποίηση, αλλά μου αρέσουν τα queer ποιήματα και όταν ήρθε η πρόταση είπα «ναι», χωρίς να ξέρω τι σημαίνει αυτό.

Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία Facebook Twitter
Δεν είναι εύκολο πράγμα να κάνεις μια ανθολογία. Ξεκινώντας, ήμουν εντελώς στο άγνωστο, δεν είχα πού να πιαστώ. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Θα μου πείτε μερικά πράγματα για τον όρο «queer»; Είναι αρκετά παρεξηγημένος, γιατί είναι και αρκετά ασαφής. 
Δεν αφορά μόνο γκέι και λεσβίες. Για να απαντήσεις τι είναι το queer θέλεις ένα εξάμηνο στο πανεπιστήμιο, να δεις απ’ όλες τις πλευρές αυτό που είναι καταρχάς περίπλοκο. Δεν υπάρχει μια σαφής ορολογία κι αυτό το ασαφές είναι μέρος της απάντησης. Θα σου μιλήσω όμως για την εμπειρία που είχα όταν ξεκίνησα να κάνω την έρευνα για το βιβλίο. Αυτό που μου αρέσει πολύ στα ελληνικά βιβλιοπωλεία, και θεωρώ σημαντικό, είναι που, όταν μπαίνεις, βλέπεις κατηγορίες: «ποίηση», «ελληνική ποίηση», «νέα ελληνική ποίηση», «αρχαία ελληνική ποίηση», «ξένη ποίηση», «ελληνική πεζογραφία», «σύγχρονη ελληνική πεζογραφία», «ξένη πεζογραφία», «κόμικς». Όταν ρωτήσεις όμως τι είναι ποίηση και τι είναι κόμικς, όλοι δυσκολευόμαστε να απαντήσουμε. Φαντάσου πόσο πιο δύσκολο γίνεται όταν δίπλα στο «ποίηση» μπαίνει το «μεταφρασμένη» και το «queer»… 

Η ανάθεση της ανθολογίας έγινε το 2022, όταν είχαμε ακόμα καραντίνα, και το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να ψάξω αν στην Ελλάδα υπήρχε μια ανθολογία με queer ποίηση για να βρω κάτι έτοιμο, ώστε να ξεκινήσω από εκεί. Δεν υπήρχε όμως. Η πρώτη ανθολογία, που ήταν μια συνεργασία μεταξύ ενός εκδοτικού οίκου στη Λάρισα, της Θράκας, και του ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, βγήκε το 2023. Ψάχνοντας, αυτό που κατάλαβα ήταν ότι υπήρχαν μόνο σκόρπια ποιήματα σε περιοδικά και σε μπλογκ. Όταν ανέφερα τι ψάχνω, μου έλεγαν «ψάχνετε για γκέι ποιητές». Κι εγώ απαντούσα: «Όχι ακριβώς, δεν με ενδιαφέρει αν κάποιος ποιητής είναι γκέι και γράφει για τα Χριστούγεννα ή το Αιγαίο, δεν με ενδιαφέρει τι είναι, με ενδιαφέρει το τι γράφει και πώς το γράφει». 

Στην παρουσίαση της ανθολογίας στην Ελλάδα, που έγινε στο βιβλιοπωλείο Polyglot, κάποιος με ρώτησε «πόσα ποιήματα διαβάσατε για να διαλέξετε αυτά τα δέκα;». Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ, αλλά σίγουρα ήταν πάνω από 500. Δεν το λέω για να κάνω επίδειξη, έψαχνα όμως κάτι πολύ συγκεκριμένο, ήθελα αμφισβήτηση και κριτική στις ταυτότητες, γιατί νομίζω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό. Γι’ αυτό έψαχνα ποιήματα που έχουν μέσα τους το στοιχείο της κριτικής και ψάχνουν τρόπους να αμφισβητήσουν τα δεδομένα στην κοινωνία, στην οικογένεια, στις σχέσεις. Μου είπαν ακόμα ότι τα ποιήματα που επέλεξα δεν είναι ευχάριστα, αλλά σε μια ανθολογία δεν μπορείς να έχεις μόνο ευχάριστα. Νομίζω ότι όταν είσαι διαφορετικό άτομο, για να βρεις τον δρόμο σου, που δεν είναι ο συμβατικός κοινωνικά, θα υποφέρεις κιόλας στο ψάξιμο, κι όταν το εκφράσεις αυτό, θα έχει και σκληρότητα, και πόνο και θυμό. Νομίζω ότι αυτό χρειάζεται, γενικά, γιατί αν είχαμε περισσότερο θυμό μέσα μας με όλα αυτά που γίνονται, κάτι θα δημιουργούσαμε. Κάπως πρέπει να αντιδράσουμε σε ό,τι δεν μας αρέσει. Πέρα απ’ όλα αυτά, έψαχνα και μια ποικιλία στη γραφή.   

— Μου είπατε ότι διαβάσατε πάνω από 500 ποιήματα για να επιλέξετε τα έντεκα. Πώς καταλήξατε σε αυτά;
Δεν είναι εύκολο πράγμα να κάνεις μια ανθολογία. Ξεκινώντας, ήμουν εντελώς στο άγνωστο, δεν είχα πού να πιαστώ. Οπότε ξεκίνησα ζητώντας από ποιητές και ποιήτριες που ήξερα να μου προτείνουν ποιήματα, κι ας μην είχαν ακριβώς σχέση με το queer. Αυτή ήταν η μία μέθοδος. Η άλλη, και πολύ σημαντική, ήταν στα βιβλιοπωλεία· ρωτούσα βιβλιοπώλες που ήξερα και μου έλεγαν «α, ναι, μόλις ήρθε ένα βιβλίο που νομίζω ότι μπορεί να σε ενδιαφέρει, για ρίξε μια ματιά». Ομολογώ ότι αγόρασα πάρα πολλά. Υπήρχαν συλλογές εξαντλημένες που ούτε οι ίδιοι οι ποιητές δεν έχουν αντίτυπά τους – είναι και δύσκολο να τις βρεις σε δημόσιες βιβλιοθήκες που δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτά τα θέματα. Δεν μπορείς να βρεις εύκολα τις φωνές αυτές μαζί σε ένα βιβλίο. Ήθελα να δημιουργήσω έναν πρωτότυπο διάλογο ανάμεσα στα άτομα που συνυπάρχουν, να λέει κάποιος «εγώ είμαι μετά την Πάολα και πριν τη Γλυκερία, γιατί;». Αυτό είναι το ωραίο στις ανθολογίες, οι πολλοί διαφορετικοί δημιουργοί. Τα ποιήματα είναι μεταφρασμένα στα ισπανικά, αλλά η έκδοση είναι δίγλωσση, υπάρχουν και τα πρωτότυπα.

— Πόσο σημαντικό είναι να βγει προς τα έξω η queer ποίηση; Όχι μόνο η ελληνική αλλά η ποίηση κάθε χώρας.
Είναι πολύ σημαντικό στην κατάσταση που διαμορφώνεται, γιατί η queer ποίηση είναι κάτι πολιτικό, συλλογικό. Η Ευρώπη αντέχει ακόμα, δεν είναι Αμερική, αλλά οι συνθήκες που διαμορφώνονται δεν είναι πολύ αισιόδοξες, γι’ αυτό και ανέλαβα την ευθύνη να κάνω αυτήν τη συλλογή. Δεν έχει σημασία τι είμαι εγώ και ποια η ταυτότητά μου, σημασία έχει ότι η queer ποίηση χρειάζεται, και δεν υπάρχει απλώς, φωνάζει πως θέλει να υπάρξει. Πρέπει να πούμε πως τα ποιήματα της ανθολογίας είναι ούτως ή άλλως ωραία, μπορείς να τα διαβάσεις όπως θέλεις, αλλά είναι και ενδιαφέροντα. Θα μπορούσαν να είναι σε μια ανθολογία σύγχρονης ελληνικής ποίησης που να μην έχει τον τίτλο «queer». 

— Η ποίηση δεν πουλάει, μπορεί να μη βγάλετε τίποτα από τον κόπο σας, γιατί το κάνατε;
Είμαι σίγουρη ότι ούτε ο Eλύτης θα μπορούσε να ζήσει σήμερα μόνο από τα βιβλία του. Ο εκδοτικός οίκος Letraversal υπάρχει σαν θαύμα επειδή και ο Ángelo και ο Martín και άλλα παιδιά που είναι εκεί μέσα δεν ζούνε από αυτό, όπως ούτε εγώ, που είμαι στο πανεπιστήμιο, διδάσκω, ερευνώ, και μεταφράζω, και έχω το προνόμιο να μπορώ να διαλέξω τι θέλω να μεταφράσω. Ακόμα και αυτό που κάνουμε τώρα, η συνέντευξη, είναι δώρο, είναι ο «μισθός» μου, είναι ο πλούτος που μου δίνει η ποίηση. Και όταν μιλάμε για την Ελλάδα μιλάμε για τον πολιτισμό, για τους ποιητές της, για την τέχνη της, δεν μιλάμε για δουλειά που δίνει πολλά λεφτά – για τέχνη μιλάμε.

Κάτι σημαντικό είναι πως όταν εκδίδεις ένα βιβλίο στην Ισπανία μπορεί να κυκλοφορήσει σε όλη τη Νότια Αμερική, στο Μεξικό, είναι τεράστιο το κοινό. Τώρα, το πόσοι από αυτούς διαβάζουν ποίηση και πόσοι queer ποίηση είναι άλλο ζήτημα. Αλλά η αγορά είναι τεράστια. Αν δεν κάνω λάθος, η ανθολογία της ελληνικής ποίησης βγήκε σε 550 αντίτυπα, νομίζω θα ήταν μεγάλο σουξέ εάν εξαντλούνταν. Ο Ángelo είναι Ιταλός και στην Ιταλία είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα, και στο queer. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, γιατί αυτό που βλέπουμε γύρω μας δεν είναι καθόλου καθησυχαστικό. Και η ποίηση δεν μπορεί απλώς να αλλάξει τον κόσμο, τον δημιουργεί, είναι μέσα στον άνθρωπο, χωρίς αυτή δεν υπάρχει ανθρωπότητα. 

Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Θα μου πείτε και δυο λόγια για τα ποιήματα που περιέχει η ανθολογία;
Το πρώτο ποίημα είναι της Πάολας Ρεβενιώτη και μου άρεσε γιατί μιλάει για την εμπειρία της στην Ομόνοια. Έχει βγάλει μόνο αυτήν τη συλλογή, που την ονομάζει «Σαλτάρισμα», το 1985, η οποία συνεχώς επανεκδίδεται. Είναι σημάδι εκείνης της εποχής. «Ξημέρωμα. Οι εργάτες πάνε για θάψιμο στα εργοστάσια…». 

Το δεύτερο ποίημα, «Τεκμήριο V, της Αντρονίκης και της Αντριανής» από τη συλλογή «Τοπικοί Τροπικοί» του Μάριου Χατζηπροκοπίου, είναι σαν δημοτικό τραγούδι. Είναι σε 15σύλλαβο, και προσπάθησα να το κάνω στα ισπανικά όπως είναι το παραδοσιακό τραγούδι στην Ισπανία, 8σύλλαβο – έτσι γράφει ο Λόρκα. Έβαλα δηλαδή 7σύλλαβα και οκτασύλλαβα για να γίνει 15σύλλαβο στη μετάφραση. Έτσι, στον ρυθμό και στις λέξεις είναι λαϊκό, σαν ένα δημοτικό. 

Μετά έρχεται η Γλυκερία Μπασδέκη που γράφει πολύ μικρά ποιήματα. Έχω επιλέξει δύο από τη συλλογή «Αν είχαμε παντρευτεί, θα γεννούσαμε τον Κωστή Παλαμά», το ένα απ’ τα οποία ονομάζεται: «Η Θεόδωρος Κολοκοτρώνης». Ήταν πολύ δύσκολο να το μεταφέρω στα ισπανικά, γιατί δεν έχουμε άρθρα στα κύρια ονόματα. Εγώ έβαλα άρθρο, κι ας ακούγεται παράξενο, αλλά παράξενο ακούγεται και στα ελληνικά. Βέβαια, γράφω και υποσημείωση, γιατί έπρεπε να εξηγήσω στην Ισπανία ποιος είναι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και γιατί αυτό το κορίτσι το έλεγαν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη – γιατί είχε μουστάκι και έφτυνε. 

Ο Νικόλας Κουτσοδόντης, που ήταν ο υπεύθυνος για την «Ανθολογία Ελληνικής Κουήρ Ποίησης» των εκδόσεων Θράκα, έχει γράψει ένα αυτοβιογραφικό ποίημα που μου αρέσει πολύ, γιατί είναι ποίηση σε μορφή πρόζας – κάθε ποίημα έχει διαφορετική μορφή. Το ποίημα που επέλεξα είναι το «Νησιώτικη ηθική». 

Το ποίημα του Βασίλη Αμανατίδη «Το έργο αυτό: φράσεις μίας μητέρας χώρας» είναι πάρα πολύ ωραίο, και δύσκολο, γιατί είναι φράσεις της μητέρας του. Το γράφει σαν να είναι θεατρικός λόγος, αλλά είναι φράσεις που συνολικά αποτελούν το ποίημα και έχουν έντονη προφορικότητα, όπως μιλάνε οι μητέρες μας. Ήταν δύσκολο να μεταφραστεί.

Έχει ενδιαφέρον το ποίημα του George Le Nonce με τον τίτλο «Τρόμος» γιατί είναι στο πολυτονικό σύστημα, που δεν μπορεί να μεταφερθεί στα ισπανικά. Έβαλα μια υποσημείωση για να ξέρει απλά ο κόσμος ότι υπάρχει κι αυτό. Είναι ένα πολύ σκληρό ποίημα για την παράδοση των Γιώργηδων: «Γιώργηδες όχι άγιοι, Γιώργηδες της κολάσεως». 

Η Ηλέκτρα Λαζάρ είναι πιο νέα, αλλά έχει έναν έντονο λυρισμό, και το «Εδώ δεν είναι πάρτι παρασόλ» είναι ένα επίσης πολύ σκληρό ποίημα.  

Η Μιράντα Τερζοπούλου γράφει μικρά ποιήματα, αλλά με ενδιέφερε το πώς έκανε εδώ μια σύγκριση που την κάνω κι εγώ συνέχεια, με την ανάγνωση και τη σεξουαλικότητα. Για μένα η ποίηση είναι πολύ σέξι. Το ποίημα δεν έχει τίτλο, αλλά η συλλογή λέγεται «Ομοερωτικά σαν τα άλλα ερωτικά» και μου άρεσε πάρα πολύ. 

O Ευά Παπαδάκης, που είναι non-binary, έχει γράψει εξαιρετικά ποιήματα. Στη συλλογή συμπεριέλαβα τρία σύντομα: «υστερόγραφο δύο», «καθρεφτάκι», και «trας». Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να βάλουμε χρώματα, κόκκινα και μπλε, γιατί είναι ασπρόμαυρη η έκδοση. Γράφει συγκλονιστικά για εμπειρίες τρανς ατόμων.

Το τελευταίο ποίημα, της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη, είναι ένα απόσπασμα, το τρίτο μέρος από ένα πολύ μεγάλο ποίημα, όπου επιχειρεί τη σύγκριση της σεξουαλικής ταυτότητας και της εμπειρίας των μεταναστών, το πώς ψάχνουμε για προσωπικές ταυτότητες, αλλά είναι πάντα ένα ζήτημα συλλογικό.   

letraversal.com

Η ανθολογία «Poesía queer traducida: griego» (εκδ. Letraversal Poesía), σε ανθολόγηση και μετάφραση της María López Villalba, πωλείται στο βιβλιοπωλείο Polyglot (Ακαδημίας 84).

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νικόλας Κουτσοδόντης: «Όλα τα ανθρώπινα συναισθήματα χωράνε στην ποίηση. Ακόμα και τα πιο ποταπά»

Βιβλίο / «Όλα τα συναισθήματα χωράνε στην ποίηση, ακόμα και τα πιο ποταπά»

Ο Νικόλας Κουτσοδόντης, ένας από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους της ελληνικής queer ποίησης, που συνδέει το πολιτικό με το ερωτικό στα γραπτά του, μιλά με αφορμή το τελευταίο βιβλίο του «Ίσως φύγεις στο εξωτερικό».
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
«Δεν έχεις ιδέα τι σήμαινε για μένα ο Καβάφης όταν ήμουν 11 χρονών»

Βιβλίο / «Δεν έχεις ιδέα τι σήμαινε για μένα ο Καβάφης όταν ήμουν 11 χρονών»

Η βραβευμένη με το National Book Award Αφροαμερικανή ποιήτρια Ρόμπιν Κοστ Λιούις, εξέχουσα συμμετοχή στο δεκαήμερο φεστιβάλ «Archive of Desire» για τον Καβάφη, που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη, έκανε ένα συγκινητικό, άκρως προσωπικό σχόλιο για τη σημασία του έργου του Αλεξανδρινού ποιητή στις ζωές της αμερικανικής queer κοινότητας (συμπόσιο «Μέρες του 2023», Πανεπιστήμιο Κολούμπια, 1η Μαΐου 2023).
ΑΠΟΔΟΣΗ: ΜΥΡΤΩ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Αντρέ Ασιμάν: «Από την ποίηση του Καβάφη απουσιάζει η ενοχική αγάπη των προηγούμενων γενεών»

Βιβλίο / Αντρέ Ασιμάν: «Από την ποίηση του Καβάφη απουσιάζει η ενοχική αγάπη των προηγούμενων γενεών»

Ο διάσημος συγγραφέας και καθηγητής Θεωρίας της Λογοτεχνίας στο City University της Νέας Υόρκης εξηγεί γιατί ο Αλεξανδρινός ποιητής αποτελεί ένα τεράστιο κομμάτι της ζωής του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
“Re eiste oloi poly gay kai sas variemai”

Radio Lifo / “Re eiste oloi poly gay kai sas variemai”

Το queer performer Μότσι Γεωργίου μιλά για τη νέα του ποιητική συλλογή, τη μοναξιά των queer ατόμων, τη διεκδίκηση μιας νέας συντροφικότητας αλλά και για τη θέση των χοντρών σωμάτων στην ομοκανονική πραγματικότητα. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ