«Είμαι το τέρας που σας μιλά»: Η σοκαριστική ομιλία του τρανς φιλόσοφου Πωλ Μπ. Πρεθιάδο στο συνέδριο των ψυχαναλυτών

Το διεμφυλικό σώμα Facebook Twitter
Το κείμενο του Πρεθιάδο δεν είναι μόνο θεωρητικό, δεν είναι αποκλειστικά φιλοσοφικό και επιστημολογικό. Βασίζεται πολύ στην αυτοβιογραφία, καθώς ο συγγραφέας περιγράφει τη δική του μετάβαση. Φωτ.: ΑΠΕ
0

Ο φιλόσοφος, συγγραφέας και εικαστικός επιμελητής Πωλ Μπ. Πρεθιάδο, «διεμφυλικός άντρας, με μη δυαδικό σώμα», είναι σήμερα για τους queer, τους transgender, τους μη-δυαδικούς, για τις σπουδές φύλου, σώματος και σεξουαλικών πολιτικών, ό,τι ήταν ο Ζαν Ντελέζ και ο Φελίξ Γκουαταρί για τη γενιά του ’68 (ιδιαίτερα με το κοινό έργο τους Αντι-Οιδίπους, 1972).

Ο Πρεθιάδο, με το βιβλίο του «Είμαι το τέρας που σας μιλά», ουσιαστικά ένα μανιφέστο που στηρίζεται στην επεισοδιακή ομιλία του στο συνέδριο της Σχολής του Φροϊδικού Αιτίου στο Παρίσι το Νοέμβριο του 2019, ζήτησε από τους ψυχαναλυτές και, φυσικά, από την ψυχανάλυση να εγκαταλείψουν «την απαρχαιωμένη επιστημολογία της έμφυλης διαφοράς» και να αναζητήσουν ένα νέο παράδειγμα.

Για τον Πρεθιάδο, η επιστημολογική «μετάβαση» της ψυχανάλυσης (κατά το «μετάβαση φύλου») επιβάλλεται από τα νέα δεδομένα. Τα queer και τρανσφεμινιστικά κινήματα, τα κινήματα MeToo, Black Lives Matter, τα κινήματα των αυτοχθόνων, προκαλούν αυτές τις νέες ουσιαστικές μετατοπίσεις.

«Δεν μπορείτε να συνεχίσετε να μιλάτε για το οιδιπόδειο σύμπλεγμα ή για το όνομα του πατέρα σε μια κοινωνία που αναγνωρίζει για πρώτη φορά στην ιστορία τις γυναικοκτονίες, μια κοινωνία όπου τα θύματα της πατριαρχικής βίας μιλούν και καταγγέλλουν τους πατεράδες, τους συζύγους, τους διευθυντές, τους συντρόφους τους», είπε ο Πρεθιάδο στο συνέδριο των ψυχαναλυτών. «Δεν μπορείτε πια να υποστηρίζετε την καθολικότητα της έμφυλης διαφοράς και τη σταθερότητα της ετεροφυλοφιλικής και ομοφυλοφιλικής ταυτότητας σε μια κοινωνία όπου είναι νόμιμο να αλλάζει κανείς φύλο ή να αυτοπροσδιορίζεται ως μη δυαδικό άτομο, σε μια κοινωνία όπου υπάρχουν ήδη χιλιάδες παιδιά που γεννιούνται σε μη ετεροφυλόφιλες και μη-δυαδικές κοινωνίες».

«Η ελευθερία είναι μια πόρτα εξόδου. Η ελευθερία ‒όπως το νέο όνομα με το οποίο με αποκαλείτε σήμερα ή το ελαφρώς τριχωτό πρόσωπο που βλέπετε μπροστά σας‒ είναι κάτι που κατασκευάζεται».

Η ομιλία του Πρεθιάδο προκάλεσε τεράστιο σάλο μεταξύ των 3.500 ψυχαναλυτών του συνεδρίου της Σχολής Φροϊδικού Αιτίου, που, όπως είναι γνωστό, ιδρύθηκε από τον Ζακ Λακάν το 1981.

Στον σύντομο πρόλογο που έγραψε ο Πρεθιάδο για την έκδοση της ομιλίας του μεταφέρει την εικόνα των συνέδρων όταν τους ζήτησε να αναλάβουν τις ευθύνες τους μπροστά στον σημερινό μετασχηματισμό της επιστημολογίας, του σεξ και του φύλου: η μισή αίθουσα ξέσπασε σε γέλια, ενώ άλλοι άρχισαν να ουρλιάζουν ή του ζητούσαν να φύγει. Η «δουλειά» όμως είχε γίνει. Λίγες μέρες μετά την ομιλία οι ψυχαναλυτικές ενώσεις διασπάστηκαν.

preciado
KANTE KΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Πωλ Μπ. Πρεθιάδο, Είμαι το τέρας που σας μιλά, Μτφρ.: Αναστασία Μελία Ελευθερίου, Εκδόσεις Αντίποδες, Σελ. 114

Ο Πρεθιάδο εμφανίστηκε ενώπιον των συνέδρων της Σχολής του Φροϊδικού Αιτίου ως «τέρας», παραπέμποντας στον πίθηκο Κόκκινο Πέτερ, ήρωα στο διήγημα του Φραντς Κάφκα Αναφορά σε μια Ακαδημία (1917). Στο διήγημα αυτό ο πίθηκος, ο οποίος είχε αιχμαλωτιστεί και ενταχθεί σε τσίρκο, μαθαίνει τη γλώσσα των ανθρώπων και εξανθρωπίζεται. Έτσι μπορεί να εμφανίζεται ενώπιον μιας ακαδημίας επιστημόνων για να τους εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο αυτός, ο πρώην πίθηκος, αντιλαμβάνεται την ανθρώπινη εξέλιξη. Αν δεν ήθελε να πεθάνει στο κλουβί του τσίρκου, έπρεπε να μπει στο «κλουβί της ανθρώπινης υποκειμενικότητας».

«Έτσι απευθύνομαι κι εγώ σήμερα σε σας, τους ακαδημαϊκούς της ψυχανάλυσης, μέσα από το κλουβί του διεμφυλικού άντρα», είπε ο Πρεθιάδο. «Εγώ, ένα σώμα που σημαδεύεται από τον ιατρικό και νομικό λόγο ως τρανσέξουαλ, που τοποθετείται, με βάση τις περισσότερες θεωρίες σας, πέραν της νεύρωσης, στα όρια σχεδόν της ψύχωσης, ανίκανος να επιλύσω, όπως λέτε, ένα οιδιπόδειο σύμπλεγμα με αποτελεσματικό τρόπο ή δέσμιος του φθόνου του πέους».

Και όπως ο καφκικός Κόκκινος Πέτερ έμαθε τη γλώσσα των ανθρώπων, ο Πρεθιάδο έμαθε τη γλώσσα του Φρόιντ και του Λακάν, «τη γλώσσα της αποικιακής πατριαρχίας», για να απευθυνθεί στους ψυχαναλυτές. «Είμαι το τέρας που σηκώνεται από το ντιβάνι και παίρνει τον λόγο όχι ως ασθενής αλλά ως πολίτης, ως ένας τερατώδης ίσος σας».

Το κείμενο του Πρεθιάδο δεν είναι μόνο θεωρητικό, δεν είναι αποκλειστικά φιλοσοφικό και επιστημολογικό. Βασίζεται πολύ στην αυτοβιογραφία, καθώς ο συγγραφέας περιγράφει τη δική του μετάβαση.

Γεννήθηκε στο 1970 στο Μπούργκος («μια καθολική πόλη της Ισπανίας του Φράνκο») ως Μπεατρίς Πρεθιάδο. Έζησε, όπως γράφει ο ίδιος, έως τα τριάντα οκτώ χρόνια του ως γυναίκα, στη συνέχεια αυτοπροσδιοριζόταν ως μη δυαδικό άτομο και κατόπιν «αφομοιώθηκε στον κόσμο των αντρών, χωρίς να ταυτίζεται απόλυτα με αυτό το φύλο».

Από τις 16 Νοεμβρίου 2016 έχει διαβατήριο με αρσενικό όνομα και φύλο, Πωλ Μπ. Πρεθιάδο. Το Μπ. παραπέμπει στο γενέθλιο Μπεατρίς, και έτσι τον γνωρίσαμε κι εμείς στην Αθήνα, όταν είχε έρθει ως επιμελητής της Ντοκουμέντα.

Τη δύναμη για επιβίωση ο Πρεθιάδο δεν την βρήκε στην όποια «υποστήριξη» της ψυχανάλυσης ή της ψυχολογίας. «Τη χρωστάω στα φεμινιστικά, πανκ, αντιρατσιστικά και λεσβιακά βιβλία» γράφει. Και ανακαλεί τη στιγμή που σε ηλικία δεκαεπτά ετών, το 1987, βρίσκει σε ένα βιβλιοπωλείο της Μαδρίτης την ισπανική μετάφραση του βιβλίου της Μονίκ Βιτίγκ Το λεσβιακό σώμα. Ροζ εξώφυλλο, με πρόωρα κιτρινισμένες σελίδες, γράφει. Και σαν να μην έφτανε ο τίτλος, στο εξώφυλλο ο Ισπανός εκδότης αναπαρήγαγε μια παράγραφο: «το λεσβιακό σώμα, τα κολπικά υγρά, οι εκκρίσεις, το σάλιο, η μύξα, τα δάκρυα…».

«Η ελευθερία είναι ένα τούνελ που σκάβουμε με τα χέρια μας», γράφει ο Πρεθιάδο. «Η ελευθερία είναι μια πόρτα εξόδου. Η ελευθερία ‒όπως το νέο όνομα με το οποίο με αποκαλείτε σήμερα ή το ελαφρώς τριχωτό πρόσωπο που βλέπετε μπροστά σας‒ είναι κάτι που κατασκευάζεται».

Η έξοδος του Πρεθιάδο, όπως λέει ο ίδιος, ήταν, μεταξύ άλλων, η τεστοστερόνη. «Η ορμόνη δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση αυτοσκοπό. Είναι ένας σύμμαχος στην προσπάθειά μου να επινοήσω ένα αλλού».

Η άλλη έξοδος ήταν «μια αυστηρή και ακαδημαϊκή μαθητεία στις ίδιες εκείνες γλώσσες με τις οποίες είχε αλυσοδεθεί το σώμα και η υποκειμενικότητά μου», γράφει.

Το Είμαι το τέρας που σας μιλά είναι, απ’ ότι μπορώ να ελέγξω, το πρώτο βιβλίο του Πρεθιάδο που κυκλοφορεί στα ελληνικά. (Εξαιρετική η μετάφραση της Αναστασίας Μελίας Ελευθερίου τόσο για την εξαιρετική απόδοση επιστημονικών και επιστημολογικών όρων όσο και για τον σεβασμό προς τη θερμή γλώσσα του συγγραφέα).

Ο Πρεθιάδο έγινε γνωστός μετά την έκδοση της διδακτορικής του διατριβής Πορνοτόπια, το Playboy και η επινόηση της πολυμεσικής σεξουαλικότητας (Pornotopie, Playboy et l’invention de la séxualité multimédia, 2010). Με πεδίο εφαρμογής το περιοδικό του Χιου Χέφνερ και του καταναλωτικού σεξουαλικού σύμπαντός του, ο Πρεθιάδο συσχετίζει εδώ, με μεγάλη πρωτοτυπία, χώρο, σεξουαλικότητα, ηδονή και τεχνολογία, δανειζόμενος τον τίτλο «Πορνοτόπια» από τη διάσημη μελέτη του Στίβεν Μάρκους για τη σεξουαλικότητα και την πορνογραφία στη βικτοριανή εποχή, που είχε κυκλοφορήσει το 1964.

Είχε βέβαια προηγηθεί το αυτοβιογραφικό, φιλοσοφικό δοκίμιό του Τέστο-τζάνκι: Σεξ, ναρκωτικά και βιοπολιτική (Testo-junkie: Sex, drogue et biopolitique, 2008) με θέμα την εμπειρία των 236 ημερών τεστοστερόνης και τη στοχαστική μεταγραφή της σε ένα δοκίμιο για τις «τεχνολογίες εξουσίας».

Στα τελευταία βιβλία του ανήκει το «Ένα διαμέρισμα στον Ουρανό» (Un appartement sur Uranus, 2019), για την πολιτική φιλοσοφία της σεξουαλικότητας, του νεοφασισμού και άλλων θεμάτων. Η λέξη «Ουρανός» στον τίτλο παραπέμπει στον Καρλ Χάινριχ Ούλριχ, τον Γερμανό νομικό και δημοσιογράφο του δέκατου ένατου αιώνα, από τους πρόδρομους για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Είχε χρησιμοποιήσει τη λέξη Urning (αγγλικά uranian, γαλλικά uraniste) για να «δηλώσει το δικαίωμα αυτού που αγαπά διαφορετικά».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο ιός ως συνωμοσία για να ξανακερδίσουμε τους/τις πρώην μας, ακόμα κι αν δεν βρεθούμε ποτέ ξανά μαζί

Paul B. Preciado / Ο ιός ως συνωμοσία για να ξανακερδίσουμε τους/τις πρώην μας, ακόμα κι αν δεν βρεθούμε ποτέ ξανά μαζί

Ο Paul B. Preciado, o 49χρονος συγγραφέας, φιλόσοφος, τρανς ακτιβιστής και ένας από τους διασημότερους επιμελητές σύγχρονης τέχνης στον κόσμο – ήταν ο υπεύθυνος του προγράμματος δημόσιων δράσεων στην πρόσφατη documenta 14 της Αθήνας – έμεινε εξαιτίας το ιού για μέρες κατάκοιτος στο Παρίσι πριν από το lockdown. Όταν σηκώθηκε από το κρεβάτι αντίκρυσε έναν διαφορετικό κόσμο και σκέφτηκε ότι μπορεί ο ιός να είναι μια συνομωσία για να ξανακερδίσουν όλοι οι «χαμένοι» τους/τις πρώην τους, ασχέτως αν ξαναβρεθούν ποτέ μαζί.
Κάνοντας έναν ειλικρινή απολογισμό της documenta 14

Εικαστικά / Κάνοντας έναν ειλικρινή απολογισμό της documenta 14

Τελικά μας άρεσε ή όχι; Ή απογοητευτήκαμε, επειδή περιμέναμε φαντασμαγορία; Μια απόπειρα ανασκόπησης τού τι είδαμε και γιατί αυτή η έκθεση γέννησε αντιφατικά αισθήματα στο αθηναϊκό κοινό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ