«Τα δάση στα γόνατα»: Το παλαιόν των ημερών μυστικό των ψευτοαγίων

«Τα δάση στα γόνατα»: Το παλαιόν των ημερών μυστικό των ψευτοαγίων Facebook Twitter
Τα νόηματα δεν ξεπηδούν, οι εικόνες δεν σχηματίζονται, οι αισθήσεις μας δεν αφυπνίζονται, η αφήγηση δεν αποκτά υπόσταση. Φωτο: Δομνίκη Μητροπούλου
0

Αγύρτης ή άγιος; Και τα δύο αρχίζουν από «αγ-». Όπως η αγάπη.


Αυτό είναι το τρίπτυχο του έργου: θρησκεία, έρωτας, προδοσία.


Στην ορεινή Αρκαδία, στην εκπνοή του 19ου αιώνα, μας ταξιδεύει ο Παλαιός των Ημερών του Μάτεσι και ο Άκης Δήμου ακολουθεί συγκινημένος τον νεκρό πρόγονό του σε αυτό το θαυματοχτυπημένο σύμπαν.


Εκεί όπου οι βρικόλακες, τα ξωτικά και τα βοτάνια συγκατοικούν με το λιβάνι, τα κόλλυβα και τους παπάδες. Εκεί όπου γυμνόστηθες αγίες αναδύονται από τα χώματα και λευκοντυμένες νεκρομάνες ανυψώνονται και πετούνε τις νύχτες στα κρυφά.


Εκεί όπου το παγανιστικό παρελθόν σμίγει με το χριστιανικό παρόν και τα σώματα μαραζώνουν υπό το βάρος μιας ανήμπορης πίστης που οδηγεί στον θάνατο, στην παράλυση, στην υποταγή του πνεύματος, στην άρνηση των οικογενειακών δεσμών.

Μιας πίστης αποστεγνωμένης που αναζητά το θαύμα για να ξεδιψάσει – τι κι αν είναι ψεύτικο, δεν πειράζει, η προσδοκία του φλογίζει την αναμονή, σπάει τη μονοτονία, επιφέρει την ελπίδα μιας, έστω, ανύπαρκτης σωτηρίας.

Περιμένοντας κάτι που δεν έρχεται ποτέ, οι άνθρωποι εγκαταλείπουν το βιος τους, περιφέρονται σαν φαντάσματα και κοκαλώνουν σαν ζητιάνοι, με το χέρι προτεταμένο και άδειο, παραπλανημένοι ως την τελευταία τους ανάσα.

Δεν υπάρχει καμία χημεία, ψυχική ή σαρκική, ανάμεσα στον Ελισσαίο και στον Ζάγρο, ουδέποτε αισθανόμαστε την ισχυρή ένταση της σχέσης τους, μένουμε με σχήματα και ωραίες τοποθετήσεις που μοιάζουν διεκπεραιωτικές, χωρίς εσωτερικό κίνητρο ή πεποίθηση.


Η θρησκεία εξαθλιώνει, το αληθινό θαύμα βρίσκεται αλλού. Ο Έρωτας είναι ο Παλαιός των Ημερών και η τελετουργία του σώματος η μόνη που εξυψώνει στα ουράνια.

Ο Ελισσαίος και ο Ζάγρος, το ζεύγος των ψευτοαγίων που διανύει τα ορεινά χωριά σκορπίζοντας το θάμβος με το κάλλος τους, μονάχα αυτοί ανακαλύπτουν σταδιακά την αλήθεια:

«Μπορεί αυτό το αγκάλιασμα, εδώ και τώρα, μπορεί αυτό να είναι το μυστικό του Θεού, το παλαιόν των ημερών μυστικό, σκέφτηκε ο Ελισσαίος και παραδόθηκε. Και το αγκάλιασμα το βρήκε ομορφότερο από το μυστικό του Θεού και από τον Θεό τον ίδιο» γράφει ο Μάτεσις στο εξαιρετικό μυθιστόρημά του.

«Τα δάση στα γόνατα»: Το παλαιόν των ημερών μυστικό των ψευτοαγίων Facebook Twitter
Πρόκειται για ένα κείμενο αφαιρετικό, πυκνό, εξόχως ποιητικό, που προσφέρεται για τη γέννηση μιας πλούσιας σκηνικής συνομιλίας με τους νεκρούς – παλαιούς και τωρινούς, θνητούς και θείους. Φωτο: Δομνίκη Μητροπούλου


Ο ένας τροφοδοτεί την πίστη του άλλου, τον δυναμώνει, τον τρέφει, τον αποθεώνει.

Κλειδωμένοι μαζί σε μια ατέρμονη παραφορά, γίνονται αμνός και ποιμένας, υιός και πατήρ, αδιάσπαστοι στην αγάπη τους, φωτεινοί και ζηλευτοί απ' όλους τους χωρικούς που τους ακολουθούν μαγεμένοι, αγνοώντας ότι στην πραγματικότητα οι «δύο Πρόδρομοι» δεν επιτελούν κανένα θαύμα αλλά είναι οι ίδιοι ένα θαύμα.

Ένα θαύμα που θα τελειώσει επειδή πρέπει να τελειώσει, επειδή δεν αντέχεται διά παντός, η παντοδυναμία εξαντλεί τα μέλη και την ψυχή, κι εξάλλου η αποκαθήλωση είναι η λήξη του μαρτυρίου, και ο αμνός πρέπει να σφαγιαστεί επειδή δεν ήταν τελικά τόσο αγνός, κανένας δεν μπορεί να είναι τόσο αγνός, φέρει μέσα του τον σπόρο της προδοσίας και η προδοσία δεν συγχωρείται από τον Παλαιό των Ημερών.

Ο υιός πρέπει να σταυρωθεί, η τίμια κεφαλή να αποτμηθεί. Έτσι τελειώνει η ιστορία, η λήξη είναι πάντα αποχαιρετισμός, ο υιός πρέπει να ζήσει χωρίς τον Πατέρα, μακριά από την αγκαλιά του, μόνος.

Εμπνεόμενος από τον Μάτεσι, ο Άκης Δήμου συνθέτει μια δική του ποιητική ακολουθία. Ζωντανεύει θεατρικά τον πυρήνα του μυθιστορήματος, ανασταίνει τρεις από τους ήρωες του πρωτοτύπου (τον Ελισσαίο, τον Ζάγρο και τη σύζυγό του Ελένη), ενώ προσθέτει έναν τέταρτο, τον Τιμολέοντα, τον περιφερόμενο θεατρίνο, αυτόν που έχει την τέχνη του θρησκεία και γυρνά και διηγείται όλα όσα έχουν διαδραματιστεί, μα οι άνθρωποι τα κρύβουν.

Πρόκειται για ένα κείμενο αφαιρετικό, πυκνό, εξόχως ποιητικό, που προσφέρεται για τη γέννηση μιας πλούσιας σκηνικής συνομιλίας με τους νεκρούς – παλαιούς και τωρινούς, θνητούς και θείους.

Το υποβλητικό σκηνικό σύμπαν που δημιούργησε ο σκηνογράφος Κωνσταντίνος Σκουρλέτης εγείρει ένα γοητευτικό «τέμπλο» ελληνικότητας (σήμα κατατεθέν της ομάδας bijoux de kant).

Ένα τραπέζι δεσπόζει στο κέντρο της σκηνής κι ένας ημίγυμνος νέος –ο αμνός που θα σφαγιασθεί– κείτεται εκεί ακίνητος, λουσμένος με ροδοπέταλα.

Πολύχρωμα λαμπιόνια κρέμονται στ' αριστερά, ένας φωτεινός σταυρός από νέον στα δεξιά και όλα τα σύνεργα της «λειτουργίας» συγκεντρωμένα διακριτικά στο πίσω μέρος του σκηνικού, κάτω από μια μικρή τοπιογραφία.


Κάθε λεπτομέρεια που συνθέτει την όψη του εγχειρήματος είναι πραγματικά άψογα επιλεγμένη και εναρμονισμένη με το σύνολο: τα βαριά δαχτυλίδια του Ελισσαίου, τα λευκά βαμβακερά εσώρουχα της Ελένης, τα ανακατεμένα μαλλιά του Ζάγρου, η μαύρη φουστανέλα του Τιμολέοντα...

«Τα δάση στα γόνατα»: Το παλαιόν των ημερών μυστικό των ψευτοαγίων Facebook Twitter
Φωτο: Δομνίκη Μητροπούλου


Δυστυχώς, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για την ερμηνεία του κειμένου από τους ηθοποιούς (Αλέκος Συσσοβίτης, Πηνελόπη Τσιλίκα, Γιώργος Κοψιδάς, Ντένης Μακρής): η εκφορά του λόγου φαντάζει μάλλον ακατέργαστη.

Τα νόηματα δεν ξεπηδούν, οι εικόνες δεν σχηματίζονται, οι αισθήσεις μας δεν αφυπνίζονται, η αφήγηση δεν αποκτά υπόσταση.

Δεν καταφέρνουμε να εισχωρήσουμε στον κόσμο αυτόν, να μοιραστούμε τη μεταφυσική του έρωτα, να κοινωνήσουμε αυτή την άλλη θρησκεία που προτάσσουν οι λέξεις και που καλούνται να υπηρετήσουν τα σώματα.

Δεν υπάρχει καμία χημεία, ψυχική ή σαρκική, ανάμεσα στον Ελισσαίο και στον Ζάγρο, ουδέποτε αισθανόμαστε την ισχυρή ένταση της σχέσης τους, μένουμε με σχήματα και ωραίες τοποθετήσεις που μοιάζουν διεκπεραιωτικές, χωρίς εσωτερικό κίνητρο ή πεποίθηση.


Όταν η στατικότητα κυριαρχεί, όλο το βάρος το επωμίζεται ο λόγος: αυτός θα κινήσει τα νήματα, αυτός θα μας ανυψώσει και θα μας κατακρημνίσει, αυτός θα μας συνεπάρει στην ουσία της τελετουργικής πράξης.

Εφόσον, όμως, αυτός εκπορεύεται χωρίς πειθώ, χωρίς πίστη, εφόσον δεν μεταδίδει τα πάθη που διατυπώνει, τότε μένει να αιωρείται κούφιος και στεγνός, άχαρο στολίδι που κάποιος κρέμασε στ' αυτιά μας.

Info

Άκης Δήμου - Τα δάση στα γόνατα

Σκηνοθεσία: Γιάννης Σκουρλέτης

Πρωταγωνιστούν: Αλέκος Συσσοβίτης, Πηνελόπη Τσιλίκα, Γιώργος Κοψιδάς, Ντένης Μακρής

Θέατρο του Νέου Κόσμου - Κάτω Χώρος

Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Φιξ, 210 9212900

Δευτ. 21:15, Τρ. 21:15,

Eισ.: 10-13 ευρώ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

 

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ