Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει επιτυχημένα τον εαυτό του;      

Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;       Facebook Twitter
Στο σύμπαν του Merde η αθωότητα και η ανόθευτη από διανοουμενίστικες αρλούμπες λαϊκότητα αποδεικνύονται πάντοτε ανώτερες. Φωτ.: Χρήστος Συμεωνίδης
0

Πώς βλέπουν οι ίδιοι οι άνθρωποι του θεάτρου όσα συμβαίνουν στον χώρο τους; Πώς διυλίζουν τις συγκρούσεις, τις αγωνίες, τις απορρίψεις, τις παρενοχλήσεις, τις πάσης φύσεως δυσκολίες που ορθώνονται καθημερινά μπροστά τους, ενώ προσπαθούν να εκφραστούν καλλιτεχνικά αλλά και να επιβιώσουν ψυχικά ή/και οικονομικά;

Μπορεί κάποιος που κατοικεί «εντός» να εκμεταλλευτεί αρκούντως το πλεονέκτημά του –τη γνώση και την εμπειρία του– ώστε να το μετουσιώσει σε καίριο μετα-θεατρικό σχόλιο; Με άλλα λόγια, είναι σε θέση το ελληνικό θέατρο –ή, έστω, μια ταλαντούχα ομάδα νέων, που εργάζονται σε αυτό εδώ και μερικά χρόνια– να σατιρίσει τον εαυτό του;      

Μέσα σε δύο ώρες παρακολουθούμε συμπυκνωμένα τα στάδια προετοιμασίας μιας παράστασης, από τα πρώτα άγαρμπα «μαγειρέματα» μέχρι το επεισοδιακό βράδυ της πολυαναμενόμενης πρεμιέρας. 

Φανεροί και αφανείς ήρωες, είναι όλοι εδώ: ο αγοραίος, πληθωρικός παραγωγός που αποσύρεται φοβούμενος το επικείμενο σκάνδαλο σεξουαλικής παρενόχλησης στο οποίο εμπλέκεται. Ο γιος του, που σπούδασε Business Αdministration and Τheater Ρroduction στην Αγγλία και τώρα παραλαμβάνει τη σκυτάλη των επιχειρήσεων, απρόθυμος και άσχετος, αλλά σε κάθε περίπτωση σίγουρος ότι θα χαράξει «μια εντελώς διαφορετική πορεία». Ο ασαφής και ολίγον κακομοίρης μεσάζων που γνωρίζεται με όλους παλαιόθεν απ’ τα μπαρ και αναλαμβάνει τα «κονέ». Ο νάρκισσος κουλτουριάρης σκηνοθέτης, που ενδιαφέρεται μονάχα για το τραγικό και για «την έκθεση του τραύματος μέσα στην τελετουργία». Ο πρωταγωνιστής, σταρ της κωμωδίας και του εμπορικού θεάτρου, που κουράστηκε να υποδύεται τον Μπακαλόγατο και επιθυμεί διακαώς να κάνει στροφή στο «σοβαρό».

Το Merde δεν αφήνει κανέναν παραπονεμένο: στρέφει τα πυρά του προς όλες τις κατευθύνσεις, σατιρίζει τόσο τους «εμπορικούς» όσο και τους «κουλτουριάρηδες», τους ψαγμένους όσο και τους αδαείς, τους σπουδαγμένους όσο και τους αυτοδίδακτους, τους προγόνους όσο και τους απογόνους, τους δημιουργούς ενός έργου όσο και τους αποδέκτες του στην πλατεία.

Η γκρούπι ηθοποιός που προσλαμβάνεται μόνο και μόνο επειδή γλείφει τον σκηνοθέτη επιδεικτικά και ασύστολα. Η καλοπροαίρετη βοηθός που προσλαμβάνεται επειδή είναι αδελφή του μεσάζοντα, χωρίς να έχει ιδέα από θέατρο. Το Φάντασμα του Καρόλου Κουν, που εμφανίζεται αρχικά για να ενθαρρύνει τον πρωταγωνιστή στις κρίσιμες ώρες της αυτοαμφισβήτησής του, και, στη συνέχεια, για να τον επιβραβεύσει με το Χρυσό Τασάκι ως «σύμβολο της αφοσίωσης και της δουλειάς του στη δραματική τέχνη». Η στρυφνή κριτικός με την άθλια ξανθιά περούκα που εισβάλλει στη λήξη της «παράστασης», ωρυόμενη «γι’ αυτό το αίσχος που βλέπουμε τόση ώρα... για την κακογουστιά, τη ρηχότητα, και την κακοποίηση του θεάτρου». Τέλος, ο απλός θεατής που δηλώνει πως του άρεσε η παράσταση και πως θα’ θελε να σταματήσει ο πόλεμος μεταξύ «εμπορικών» και «κουλτουριάρηδων», έτσι ώστε όλοι οι καλλιτέχνες μαζί να υπηρετούν μονοιασμένοι «αυτό το υπέροχο πράγμα που λέγεται θέατρο».

Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;       Facebook Twitter
Η Λυδία Τζανουδάκη ο Γιάννης Νιάρρος και ο Ηλίας Μουλάς σε σκηνή της παράστασης. Φωτ.: NDPPHOTO / Θωμάς Δασκαλάκης

Το Merde δεν αφήνει κανέναν παραπονεμένο: στρέφει τα πυρά του προς όλες τις κατευθύνσεις, σατιρίζει τόσο τους «εμπορικούς» όσο και τους «κουλτουριάρηδες», τους ψαγμένους όσο και τους αδαείς, τους σπουδαγμένους όσο και τους αυτοδίδακτους, τους προγόνους όσο και τους απογόνους, τους δημιουργούς ενός έργου όσο και τους αποδέκτες του στην πλατεία.

Και παρότι όλο τούτο εκτελείται με κέφι, ζήλο, αμείωτο κωμικό οίστρο και περισσή τρυφερότητα, το εγχείρημα δεν καταφέρνει τελικά να αποφύγει τις παγίδες της ευκολίας και των παγιωμένων σχημάτων. Με άλλα λόγια, το Merde έρχεται να αναπαραγάγει δυναμικά όλα τα ευρέως διαδεδομένα στερεότυπα για τον κόσμο του θεάτρου. Προτάσσει μια σάτιρα που όχι μόνο δεν ανατρέπει αλλά ενισχύει τις από δεκαετίες καλλιεργημένες και κληρονομημένες αντιλήψεις μας, μια σάτιρα που αναμασάει το γνώριμο, το οικείο, αυτό που προκαλεί το γέλιο της συνενοχής και μας καθησυχάζει ότι «έτσι είναι τα πράγματα, ακριβώς όπως νομίζατε»: οι «σοβαροί» είναι ψώνια, οι παραγωγοί είναι όρνεα και πέφτουλες, οι κωμικοί έχουν το απωθημένο να γίνουν «τραγικοί», οι κριτικοί είναι περιττοί, οι θεατές είναι θαυμαστές, κ.ο.κ. Ο σταρ του εμπορικού, ο μετανοημένος Μπακαλόγατος, μπορεί να μην έχει ιδέα από Βάκχες, μπορεί να λέει «Κριθαιρώνα» αντί για «Κιθαιρώνα», μπορεί να μην καταλαβαίνει το «υποκείμενο Πενθέας» ή να μη μπορεί να κλίνει τον... Οιδίπου, αλλά είναι αυτός που θα καταφέρει, μετά από σκληρή δουλειά, να κερδίσει την εύνοια και τον θαυμασμό του μεγάλου δασκάλου για την «ασύγκριτη ερμηνεία του». Στο σύμπαν του Merde η αθωότητα και η ανόθευτη λαϊκότητα αποδεικνύονται πάντοτε ανώτερες αρετές. Σε αυτές κατοικεί η αυθεντικότητα: τα καλά «στρέιτ» παιδιά κερδίζουν και το κορίτσι και το χρυσό τασάκι –όλα τ’ άλλα είναι διανοουμενίστικες αρλούμπες.

Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;       Facebook Twitter
Φωτ.: NDPPHOTO / Θωμάς Δασκαλάκης

«Τι νόημα έχει να κάνεις θέατρο σήμερα; Υπάρχει κάτι να πεις;», αναρωτιέται ο κουλτουριάρης σκηνοθέτης, κρατώντας παραμάσχαλα την πάνινη τσάντα από τη Στέγη· για να απαντήσει ο ίδιος λίγο αργότερα στο ερώτημά του: «Αν θες να αναμετρηθείς με κάτι, αν θες να πας στην ουσία, πρέπει να πονέσεις». Και ίσως αυτή αποδεικνύεται η πιο αληθινή ατάκα μιας παράστασης που διαθέτει πολλές αστείες στιγμές και εκτυλίσσεται ευχάριστα, αλλά ουδέποτε προσφέρει κάτι περισσότερο από μια χαριτωμένη, αγορίστικης αισθητικής, διακωμώδηση των ημετέρων.

Εξαιρετικός ο Γιάννης Νιάρρος, κατορθώνει να εκμαιεύσει απροσμέτρητη απόλαυση από τον ρόλο του ξιπασμένου, κακομαθημένου, ξινού σκηνοθέτη του δήθεν σοβαρού θεάτρου. Ο Νίκος Καραθάνος έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο ωριμότητας, ώστε προσδίδει υπόσταση ακόμη και στον πιο άχαρο, τυποποιημένο ρόλο που αναλαμβάνει (εν προκειμένω του γερολάγνου παραγωγού). Συμπαθέστατος ο Ηλίας Μουλάς ως καλοκάγαθος «κωμίκας» που περνά κρίση ταυτότητας και αναβαπτίζεται στην κολυμπήθρα του ψευτο-τραγικού.

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση «MERDE!» εδώ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Merde!»: Μια παράσταση για τα κωμικοτραγικά παρασκήνια του θεάτρου

Θέατρο / «Merde!»: Μια παράσταση για τα κωμικοτραγικά παρασκήνια του θεάτρου

Ο Βασίλης Μαγουλιώτης και ο Γιώργος Κουτλής συνσκηνοθετούν τον Νίκο Καραθάνο και την ομάδα των «Παιχτών» σε ένα νέο έργο με έναν αδηφάγο παραγωγό, έναν «ποιοτικό» σκηνοθέτη, έναν «εμπορικό» ηθοποιό, και τον γολγοθά της προετοιμασίας μιας παράστασης που πρέπει να αφορά τους πάντες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Θέατρο / Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Mια επιμελής εικονογράφηση του μπρεχτικού αριστουργήματος εκτυλίσσεται ενώπιόν μας, χωρίς να δονείται από καμία εσωτερική αναγκαιότητα - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση που σκηνοθετεί ο Στάθης Λιβαθινός.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ