Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Λένα Kιτσοπούλου: «Mισώ τη ζωή προσπαθώντας να την αγαπήσω»

0

«Ήρθε η ώρα της Επιδαύρου μετά από πενήντα χρόνια», λέει ο έξαλλος ενδυματολόγος μέσα από τα λόγια που έγραψε η Λένα Κιτσοπούλου για το Μια νύχτα στην Επίδαυρο του Νίκου Καραθάνου. «Ήρθε η ώρα μετά από πενήντα χρόνια», λέω γελώντας στη Λένα Κιτσοπούλου που τη συναντώ στο όμορφο και γαλήνιο κτίριο Τσίλερ του Εθνικού Θεάτρου πριν από την πρόβα της, λίγο πριν περάσουμε τον δρόμο και βρεθούμε μπροστά σε μια συνηθισμένη σκηνή της περιοχής, μια «διαμάχη» ανάμεσα σε μέλη μιας μικροσυμμορίας με κλοτσιές, μπουνιές, ένα ντιλ που πήγε λάθος, μπροστά σε κόσμο άσχετο που πίνει καφέ, τοξικοεξαρτημένους που κοιτάζουν με απάθεια και τουρίστες που αλλάζουν δρόμο ανήσυχοι.

«Προσπαθώ να σκεφτώ πού σε ξέρω. Πού σε έχω δει. Πότε σε πρωτοείδα…. Πώς μπορείς να υφίστασαι μέσω της κακότητας; Τι σε τρέφει; Πώς είναι να ωρύεσαι νύχτα μέρα για όλους αυτούς που θεωρείς καλύτερούς σου; Τι τρόπος είναι αυτός να δηλώνεις την παρουσία σου, ψάχνοντας εμμονικά τα αρνητικά του άλλου, τι δρόμος εξύψωσης του εαυτού σου είναι αυτός, ρε ασχημόφατσα; Πώς είναι να επιδιώκεις την καταστροφή κάποιου που ούτε καν σχετίζεται μαζί σου; Πώς είναι να είσαι σφήκα;» γράφει η Λένα Κιτσοπούλου στη δική της εκδοχή των Σφηκών, της τέταρτης χρονολογικά από τις γνωστές κωμωδίες του Αριστοφάνη που ασκεί κριτική στη Δικαιοσύνη και στη λειτουργία της αθηναϊκής δημοκρατίας, στηλιτεύοντας τη δικομανία των Αθηναίων και τη στάση του Κλέωνα που με τρεις οβολούς αποζημίωση έχρισε τους γηραιούς και ελευθέρους υποχρεώσεων πολίτες της Αθήνας επαγγελματίες μισθωτούς δικαστές ‒ αμφιλεγόμενους όμως. Η παραγωγή του Εθνικού θεάτρου, που θα παρουσιαστεί στις 14-15 Ιουλίου, σηματοδοτεί και την πρώτη της εμφάνιση στο αρχαίο θέατρο ως σκηνοθέτιδας.

Θέλω με τη γλώσσα μου να δείχνω ότι δεν ντρέπομαι να μισώ τη ζωή γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να την αγαπήσω

— Τι έργο είναι οι «Σφήκες»; Σίγουρα όχι από τα πιο δημοφιλή του Αριστοφάνη, αφού δεν το βλέπουμε συχνά, ωστόσο επισημαίνει την αλλαγή του πολιτικού παραδείγματος που έχουμε μετά τον θάνατο του Περικλή και τη διάβρωση του πολιτεύματος μέσω του Κλέωνα, που ο Αριστοφάνης, και η Ιστορία τελικά, θεωρούν πρώτης γραμμής δημαγωγό.
Είναι έργο λίγο αγνοημένο, λίγο παρεξηγημένο, δεν ανεβαίνει στη σκηνή, και μπορώ να φανταστώ τον λόγο. Παίζουν τέσσερα άτομα, μοιάζει λίγο με τους Ιππείς, όπου ο συγγραφέας επίσης κρίνει σκληρά τον Κλέωνα, αλλά είναι πιο ανθρωποκεντρικό. Δεν έχει τις εναλλαγές, τις σκηνές, τις μεταμφιέσεις που χρησιμοποιεί σε άλλα έργα του ο Αριστοφάνης, που αλλάζει χώρους, έχει πλήθος ερωτικών και σεξουαλικών σκηνών, πάει στην Πνύκα, στη βουλή των γυναικών, πάει στον πάνω και στον κάτω κόσμο, σε ένα πιο ευφάνταστο περιβάλλον. Εμένα αρχικά γι’ αυτό μου άρεσε, επειδή δεν υπάρχουν όλα αυτά. Είναι ένα ραπάρισμα αυτό το έργο, ένα «γάνωμα», σαν τρέλα, δεν έχει το «πάμε κάπου αλλού», δεν ξεκινά από το μηδέν μια σκηνή, παίρνει το νήμα της έντασης από την αρχή και το φτάνει μέχρι τα άκρα, μέχρι να γίνει κάτι, να εξυψωθεί ή να εξαϋλωθεί.

Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Είναι ένα ραπάρισμα αυτό το έργο, ένα «γάνωμα», σαν τρέλα, δεν έχει το «πάμε κάπου αλλού», δεν ξεκινά από το μηδέν μια σκηνή, παίρνει το νήμα της έντασης από την αρχή και το φτάνει μέχρι τα άκρα, μέχρι να γίνει κάτι, να εξυψωθεί ή να εξαϋλωθεί. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

— Δηλαδή μιλάμε για ένα πιο «αστικό» έργο που μιλάει για τα προβλήματα, τις δυσκολίες του άριστου πολιτεύματος της δημοκρατίας και φτάνει στο δικαστικό σύστημα της Αθήνας, το σύστημα του Κλέωνα, που βάζει να δικάζουν στην Ηλιαία οι άνθρωποι που «δίκαζαν» στα καφενεία.
Και μάλιστα, όταν παίχτηκαν οι Σφήκες ο Κλέωνας αύξησε την αποζημίωσή τους από δύο οβολούς σε τρεις, με τους «ερασιτέχνες δικαστές» να συνεχίζουν τιμωρούν κατά το δοκούν. Εδώ, λοιπόν, παρακολουθούμε τον ήρωα, τον Φιλοκλέωνα, έναν ψυχωτικό, κακό και άδικο γέρο που έχει μανία όχι να είναι δίκαιος ή να δικάζει αλλά να καταδικάζει και να τιμωρεί, όντας ένας δικαστή όπως αυτοί που περιγράψαμε. Τον έχει κλεισμένο στο σπίτι ο γιος του για να μη βγαίνει έξω να παίρνει κεφάλια.

— Σατιρίζει και την ηλικία ο Αριστοφάνης, τον διδακτισμό και τις σκοτεινές πλευρές του γήρατος που δεν συνάδει απαραίτητα με μεγαθυμία, σοφία, ενσυναίσθηση ή κατανόηση.
Εδώ, στο έργο, ο απλός πολίτης ξαφνικά, παίρνει ένα αξίωμα και κρίνει, δικάζει, καταδικάζει, όπως γίνεται με έναν τρόπο σήμερα στα λαϊκά δικαστήρια που στήνονται λόγω της δύναμης που έχει καθένας μας μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Οπότε, κάπως ήθελα αυτόν τον πρωταγωνιστή να τον μεταφέρω στην εποχή μας, να είναι ένας άνθρωπος σημερινός, αλλά άρρωστος, που έχει γνώμη για όλα και κρίνει ασταμάτητα. «Σε λέω βιαστή, καταχραστή, σεξιστή, σε αποκαλώ ό,τι θέλω και σε καταδικάζω στην εκπομπή μου, στο κινητό μου, δημόσια, όπου βρεθώ κι όπου σταθώ, και προσέξτε καλά: όποιος δεν συμφωνεί μαζί μου είναι φασίστας, είναι συνένοχος με τον ένοχο» ‒ αυτά δεν λέμε σήμερα; Όμως, αυτό που με ιντρίγκαρε περισσότερο απ’ όλα είναι η συνθήκη του, η πρώτη εικόνα, η ασφυξία ενός ανθρώπου που προσπαθεί να βγει από ένα σπίτι και να κάνει αυτό που θέλει.

—Τι κρατάς από αυτό το έργο δηλαδή και τι ξαναγράφεις, και γιατί;
Όταν διάβασα αυτό το έργο, μου άρεσαν οι έννοιες και οι δυναμικές που έχει ο Αριστοφάνης. Είναι τόσο πολλές οι αναφορές στην εποχή του που για να το καταλάβει κάποιος σήμερα πρέπει να ξαναγραφτεί. Πρέπει να γίνω Αριστοφάνης για να μπορέσω να το κάνω αυτό το έργο, πρέπει να πάρω το ρίσκο και να πω «είμαι εγώ που θα αναφερθώ σε αυτό που βλέπω γύρω μου». Όταν πήρα μια μετάφραση εργασίας στα χέρια μου, το έργο λέξη προς λέξη, ένα κατάλαβα, είναι τόσο βωμολόχος ο Αριστοφάνης που δεν ξεπερνιέται, βρίζει ασταμάτητα. Οπότε έπρεπε να το στήσω αλλιώς. Υπάρχουν τρεις φάσεις. Στην πρώτη ο Φιλοκλέων είναι δικαστής και καταδικάζει με μανία. Μετά, είναι εγκλωβισμένος μέσα στο σπίτι του και δικάζει τα σκυλιά του και στη συνέχεια βγαίνει στην καλή κοινωνία, στην αριστοκρατία, όπου γίνεται ακόμα χειρότερος, ο χαρακτήρας και η μανία του χειροτερεύουν ακόμα και όταν του αλλάζεις περιβάλλον. Από την άλλη, βέβαια, είναι τόσο πολύ κακός, που μέσα σε αυτήν του την κακότητα μας είναι και συμπαθής.

Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Όταν διάβασα αυτό το έργο, μου άρεσαν οι έννοιες και οι δυναμικές που έχει ο Αριστοφάνης. Είναι τόσο πολλές οι αναφορές στην εποχή του που για να το καταλάβει κάποιος σήμερα πρέπει να ξαναγραφτεί. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

— Εννοείς ότι τον συμπονάς που δεν μπορεί να είναι «γεμάτος αγάπη και καλοσύνη»;
Στη δική μου εκδοχή τον βάζω και στο δικό μου στόμα, οπότε νομίζω αυτό τον κάνει συμπαθή. Είναι τόσο ελεύθερος να λέει και να βρίζει ό,τι θέλει που αυτή η ελευθερία του τα διαλύει, τα μηδενίζει όλα. Στην εποχή μας σίγουρα είναι πιο συμπαθής ο γέρος του Αριστοφάνη που δεν έχει ιερό και όσιο παρά ο γιος, που είναι σίγουρος ότι το νέο καθεστώς θα φέρει την προοδο. Ο γιος που φτιάχνουμε εμείς στην παράσταση είναι ο φοβικός, ο νομοταγής, τον αρρωσταίνει ο πατέρας που έχει και ντρέπεται γι’ αυτόν, προσπαθεί να απογαλακτιστεί, όμως δυστυχώς είναι κι αυτός παιδί του πατέρα του και αυτή η διάσταση που προσπαθούμε να βάλουμε στον ρόλο μού αρέσει πολύ, δηλαδή το ότι ενδέχεται να είναι τελικά ίδιος με τον πατέρα του, απλώς, επειδή δεν είναι άξεστος σαν αυτόν, δεν του φαίνεται· κι ότι τελικά κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του.

— Πώς συγκροτείς την κοινωνία μέσα από αυτά τα δύο διαμετρικά αντίθετα γεννήματά της;
Αντιστρέφω τον Χορό και τους ρόλους. Κάθε πρόσωπο του Χορού γίνεται ρόλος και ο Χορός είναι μονομελής, ένα πρόσωπο, ένας ηθοποιός, ο Δημήτρης Ναζίρης, που είναι σαν να έχει μείνει από παλιά μόνος του. Δηλαδή φτιάχνω μια κοινωνία ανθρώπων όπου υπάρχει ο ευνουχισμός στην οικογένεια, ο ρατσισμός, η ομοφοβία, η βία, ο σεξισμός, τα πάντα σε όλους, όπου όλοι είναι ρόλοι, κατά κάποιον τρόπο πράττουν το κακό και στην ουσία είναι εγκλωβισμένοι στον ρόλο που επέλεξαν. Γι’ αυτό βάζω τον πατέρα να κουβαλάει το σπίτι του στην πλάτη του σαν χελώνα, είναι ο εαυτός του που τον εγκλωβίζει. Έτσι, λοιπόν, μέσα σε μια σάπια κοινωνία πρωτοστατεί ή γεννιέται μέσα από αυτήν ένας τύπος σαν τον πατέρα.

— Έχουμε συζητήσει πολύ και πολλές φορές για τη μεταφορά του Αριστοφάνη στο σήμερα. Κατά τη γνώμη σου πώς έχει νόημα να βλέπουμε τα έργα του;
Δεν έχει κανένα νόημα να παίζουμε Αριστοφάνη αν δεν μεταφέρουμε το έργο στο σήμερα. Παίζω με τον Αριστοφάνη και εφευρίσκω μια καινούργια γλώσσα, ούσα κι εγώ εγκλωβισμένη σε αυτά τα πράγματα, τα ελληνικά, στο ότι μπορεί κάποιος να έχει άποψη για τα πάντα, για πολιτική, για μαγειρική, για βιασμούς, να δικάζει κάποιον πριν δικαστεί, χωρίς να υπολογίζει κανένα τεκμήριο αθωότητας, να απαξιώνει κάποιον ή κάτι όποτε γουστάρει. Τα υλικά μου είναι οτιδήποτε συμβαίνει γύρω μου, το ανύπαρκτο σύστημα Δικαιοσύνης. Έβλεπα κι αυτούς τους ανθρώπους στο Μάτι, που παλεύουν πέντε χρόνια και τους γράφουν όλοι στα παλιά τους τα παπούτσια. Ό,τι βλέπω γύρω μου γράφω, την κουβέντα τη ρατσιστική που θα ειπωθεί και την άλλη πλευρά που είναι φανατικά με το ΜeΤoo ‒ όλοι κάνουν τους political correct και είναι χειρότεροι, το κάνουν απλώς για να φανούν. Όλο αυτό το συνονθύλευμα προσπαθώ να το βάλω σε κάθε χαρακτήρα, παίρνοντας αφορμή από τους ήρωες του Αριστοφάνη: τα σχόλια για τους γκέι, για τους χοντρούς, του Αλβανούς, αυτήν τη γλώσσα που χρησιμοποιείται από δικηγόρους που μιλάνε όπως θέλουν και ξεφτιλίζουν τον άλλο, όλο αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει στα δικαστήρια. Γενικά χρησιμοποιώ τη σάπια γλώσσα της ελληνικής πραγματικότητας.

Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Παίζω με τον Αριστοφάνη και εφευρίσκω μια καινούργια γλώσσα, ούσα κι εγώ εγκλωβισμένη σε αυτά τα πράγματα, τα ελληνικά, στο ότι μπορεί κάποιος να έχει άποψη για τα πάντα. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

— Ως δημιουργός αυτολογοκρίνεσαι; Ας πούμε, πόσο εύκολα λες ονόματα;
Πολλές φορές είναι σαν να σταματάει η κοινωνία στην πόρτα του θεάτρου. Ειδικά στον Αριστοφάνη είναι τόσο έντονες οι κατηγορίες σε συγκεκριμένα πρόσωπα, που είχε φάει και μήνυση, όπως λέγεται. Κάνω πίσω πολλές φορές, λέω «να το πω αυτό το όνομα ή να μην το πω;». Υπάρχει πολύς φόβος, ενώ πρέπει, αν θες να το κάνεις σωστά, να βάλεις το μαχαίρι στο κόκαλο. Θέλω να προσπαθήσω να το κάνω.

755
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

— Από την απεραντοσύνη της βωμολοχίας του Αριστοφάνη πάμε και στην ποιητική πλευρά, στις έννοιες, στη γλώσσα της εποχής του. Πόσο σε εμπνέει;
Φτιάχνει και δικές του λέξεις ο Αριστοφάνης, δική του γλώσσα, κι εμένα μου αρέσει να το κάνω αυτό, οπότε, με βοηθάει, με εμπνέει δημιουργικά ώστε να φτιάχνω λέξεις, μια γλώσσα, να παίζω και να μην παίζω με τη ρίμα ‒ όλο αυτό είναι ένας στρόβιλος, μια τρελή περιδίνηση που σε παίρνει μέσα της. Το φοβερό με αυτό το έργο είναι ότι τελειώνει με μια άρση, δεν υπάρχει λύτρωση. Ο Φιλοκλέων ουρλιάζει, καλεί το κοινό σε χορό, λέει «κι άλλο, κι άλλο», έχει γίνει πιο κακός, είναι εκτός ελέγχου, σαν να έχει πάρει εκατό κιλά ναρκωτικά ‒ το τέλος είναι τρελό. Αυτό το «πάμεεεε» που ουρλιάζει δεν θυμίζει άλλα έργα του όπου γίνεται ένας γάμος και όλοι γλεντάνε ή γιορτάζουν την ειρήνη, εδώ έχεις μπροστά σου κάποιον που θα μπορούσε να είναι ο Χίτλερ.

— Εσύ από πού ξεκίνησες να επεξεργάζεσαι το έργο; Από αυτό το τέλος;
Λοιπόν, είχαμε κάνει μια συζήτηση με τον Βασίλη Παπαβασιλείου και μου είχε πει «Λένα, στον Αριστοφάνη ξεκινάς πάντα από την παράβαση». Είχα ξεκινήσει όντως από εκεί γιατί εκεί είναι ο ίδιος, η φωνή του, καταλαβαίνεις γιατί έχει γράψει όλο το υπόλοιπο έργο, ότι δεν είναι μια κωμωδία απλώς. Ξαφνικά, γίνεται πολύ σοβαρός και αιχμηρός, ίσως καταλαβαίνεις και όλο το έργο από την παράβαση. Εκεί μιλάει για το γήρας, τη δύναμη των παλιών, λέει και κάτι για τον ίδιο, δηλαδή βάζει και το θέμα της τέχνης και της δικής του παρουσίας σε αυτήν, μιλώντας για το κεντρί της σφήκας ‒ αυτό που κέντρισε κι εμένα και καταπιάστηκα με το έργο. Παραπονιέται που δεν πήρε το βραβείο για τις Νεφέλες και λέει στην ουσία «δεν το θέλετε το κεντρί της αλήθειας, σας ενοχλεί». Οπότε το κεντρί δεν συνδέεται μόνο με τον δικαστή που το χρησιμοποιεί με κακότητα αλλά και με τις αλήθειες που πονάνε και ξεβολεύουν, είναι σαν τσίμπημα.

Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

— Θα είναι ραπ η παράβαση;
Είναι η πρώτη ιδέα που μου ήρθε, γιατί αυτό κάνει ο Αριστοφάνης, ραπάρει. Έγραψα μια παράβαση για τον εαυτό μου, θα μιλήσω εγώ για το δικό μου γήρας, για τη δική μου κούραση, θα ρίξω το κεντρί που θέλω, από τη θέση του δημιουργού-συγγραφέα με τη βωμολοχία που μου επιτρέπει ο ίδιος ο Αριστοφάνης αυτήν τη φορά. Μου αρέσει πάντα η βωμολοχία, την εκτοξεύω χωρίς όριο, αλλά μετά την παίρνω πίσω. Μου αρέσει αυτό το παιχνίδι, γιατί εμπεριέχει πάντα χιούμορ, του κάνεις γυριστή του άλλου, εκεί που νομίζει επί ώρα ότι είμαι ικανή να του κάνω μεγάλο κακό, ξαφνικά του λέω κάτι όμορφο ή αστείο. Το ύφος μου κρατάει όπλο αληθινό, αλλά τα χέρια μου κρατάνε νεροπίστολο. Μου βγαίνει φυσικά η οργή γιατί μου δυναμώνει το άλλο κομμάτι, το ποιητικό ή τον πόνο ή το ρομαντικό που θέλω να πω.

— Τι σε κάνει να χάνεις τον ύπνο σου, ποια είναι μεγαλύτερη δυσκολία που έχεις με αυτό το έργο;
Ότι γράφω ένα καινούργιο έργο και πρέπει να το ανακαλύψω από την αρχή, με άλλη δομή και με τον ήρωα σε άλλη κατεύθυνση. Κάνω μια ανατροπή στη ροή του Αριστοφάνη, ο δικός του ήρωας ξεκινάει σαν ένας ευυπόληπτος και αποδεκτός πολίτης που καταρρέει και σαπίζει σιγά σιγά. Σε μένα ξεκινάει σάπιος και μέσα από τη σαπίλα αναδύεται ως κάποιος που θα μπορούσε να είναι δικαστής, Πρόεδρος Της Δημοκρατίας. Βλέπουμε όλη του τη σαπίλα και μετά τη δυνατότητά του να είναι ένας πολύ ευγενής τύπος που δικάζει αιχμηρά και σοβαρά τα πάντα, ακόμα και το μπουκαλάκι που είναι ένα παιδί το οποίο έχει κακοποιηθεί και ντρέπεται να το εξευτελίζουν σε μια δικαστική αίθουσα, είναι αυτός που δεν βρίζει, ούτε ξεσαλώνει ούτε αλωνίζει στη σκηνή, αλλά μπορεί να μην απονέμει δικαιοσύνη.

— Λένα, τι σε σοκάρει περισσότερο τα τελευταία χρόνια γύρω σου;
Ο φανατισμός, που τον έχουμε και στους Σφήκες. Ο φανατισμός με τον οποίο υποστηρίζει κάποιος μια άποψη, μια θέση, ενώ ξέρεις ότι αυτός ουσιαστικά μπορεί να είναι ο χειρότερος. Με τρομάζει που φανατίζεται η μούρη αυτού του ανθρώπου που δεν έχει μια περιμετρική οπτική, που δεν λέει να το βουλώσει και να πει «μη μιλάω και τόσο γιατί κι εγώ έχω κάνει αντίστοιχα πράγματα». Αυτός που η τερατώδης φάτσα του βγαίνει σε μια τηλεόραση και αφορίζει τα πάντα σαν ιεροεξεταστής, αυτός που κακιώνει και λέει «εσείς ξέρατε και δεν μιλούσατε», αυτός που αγιοποιεί τον εαυτό του, ενώ η όψη του μιλάει και ένα μόνο έχει να πει: είμαι φασίστας. Αυτό με αγριεύει και πολλές φορές τους χαρακτήρες που γράφω τους τεντώνω μέχρι να φανεί αυτή η μούρη, ένας πατέρας-φονιάς που είναι υπέρ της δικαιοσύνης, π.χ. στα διηγήματά μου ο κακοποιητής πατέρας ή θείος υποστηρίζει την εκπαίδευση των παιδιών και την ελευθερία και μετά κλείνει την πόρτα στο μπάνιο και πασπατεύει το παιδί του. Το μαύρο σκοτάδι των ευυπόληπτων ανθρώπων, η κόλαση, αυτό είναι το πιο σοκαριστικό στην κοινωνία σήμερα, το ότι δεν μπορούμε πια να αντιληφθούμε τι ακριβώς συμβαίνει γύρω μας.

— Ξέρω ότι είδες το έργο «Ρόθκο» στη Στέγη ‒ όλοι μας μιλάμε όχι μόνο για τη σύλληψη αλλά και για την παραγωγή του. Για να τοποθετηθώ, λέω «πάλι καλά που κάνουμε όσα κάνουμε με αυτά τα χρήματα».
Αλήθεια είναι αυτό, δεν έχουμε οικονομικές δυνατότητες στην παραγωγή. Εγώ είμαι και τυχερή γιατί έχω δουλέψει με το Εθνικό, τη Στέγη, όπου οι συνθήκες είναι καλύτερες απ’ ό,τι στην ελεύθερη αγορά, με εξαιρέσεις πάντα. Στερούμαστε τη δυνατότητα να φτιάξουμε παραστάσεις, ενώ μπορούμε, και θέλουμε. Αυτά για να συμβούν θέλουν χρόνο ‒μπορεί να θέλεις να δουλέψεις πέντε μήνες με το τεχνικό προσωπικό, κάτι που εδώ δε μπορεί να χρηματοδοτηθεί‒, και ο χρόνος είναι χρήμα που δεν υπάρχει. Μπορεί να θέλεις μια εικόνα με τρία σπίτια, όπως είδαμε στο Ρόθκο· εδώ, και στις καλύτερες παραγωγές που έχω δουλέψει, σκεφτόμαστε πώς θα κάνουμε ένα σπιτάκι με μισό τοίχο ή ένα σπιτάκι χωρίς ταβάνι για να γλιτώσουμε ένα πλεξιγκλάς και δυο ξύλα. Θυμάμαι, όταν πήγαινα στη Γερμανία και παρακολουθούσα πρόβες στη Φόλκσμπινε, έβλεπα την πρώτη μέρα, στην πρώτη πρόβα, στην πρώτη ανάγνωση σε κάτι εργοστασιακούς χώρους, να είναι στημένο όλο το σκηνικό, να είναι όλοι οι τεχνικοί με τις «ψείρες», οι μουσικοί έτοιμοι, η σκηνογράφος με τα κοστούμια σε «γαϊδούρες», όλα έτοιμα για τους ηθοποιούς. Μπαίνεις στην πρώτη ανάγνωση και βλέπεις παράσταση. Ούτε για τον συγγραφέα λαμβάνεται πρόνοια εδώ ‒ για να γράψεις ένα νέο έργο θέλεις χρόνο, ποιος σε πληρώνει να κάτσεις να το γράψεις; Εγώ, πριν ξεκινήσω εδώ, έκανα κάτι άλλο για να ζω, οπότε ξαφνικά μέσα σε δύο μήνες έπρεπε να γράψω έργο, να κάνω σκηνοθεσία, να προσαρμοστώ σε όποια αίθουσα ή σκηνή μου δοθεί για πρόβα, γιατί δυστυχώς χώροι προβών δεν υπάρχουν. Φυσικά και δεν φταίει το Εθνικό, όλοι τους εκεί προσπαθούν όσο δεν παίρνει για το καλύτερο, αλλά αυτές είναι οι συνθήκες, γι’ αυτό εξαντλούμαστε όλοι και γι’ αυτό παλεύουμε καθημερινά να αυτοφορτιζόμαστε και να έχουμε κέφι.

Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

— Ωστόσο κάτι βγαίνει από όλη αυτή την επιμονή, την τρέλα και την άρτε πόβερα που εφαρμόζεται εδώ.
Βγαίνει και δεν περνάει απαρατήρητο. Τελικά, διαμορφώνουμε ένα στυλ. Στη δική μου περίπτωση λες «θα βγω να πω μια αλήθεια». Ίσως, τελικά, να με βοηθούν τα εμπόδια γιατί αναγκάζομαι να ανοίξω τον εαυτό μου και να πω μια ιστορία δική μου. Για να πω και το θετικό του πράγματος, με αυτές τις συνθήκες γίνεσαι πιο αυθόρμητος, πιο εξωστρεφής, πιο εφευρετικός, παλεύεις μόνος με ό,τι έχεις και παίζεις το τελευταίο σου χαρτί που είναι η ψυχή σου, ενώ παράλληλα το μυαλό σου έχει λιώσει να ασχολείται όλη μέρα με τα περιφερειακά, τα μπάτζετ, ένα καπέλο που λείπει, μια μάσκα που δεν υπάρχει και πρέπει να κατασκευαστεί και αν δεν σου αρέσει όταν τη δεις, θα πρέπει με αυτήν να κάνεις τα κουμάντα σου γιατί δεν υπάρχει χρόνος να φτιαχτεί άλλη. Πρακτικά δεν μπορείς να έχεις την εικόνα που θέλεις μέσα στις πρόβες, να τη δεις και να την πετάξεις αν δεν σου κάνει, να την αλλάξεις. Και πόσα να φανταστείς πια; Και πώς να δημιουργήσεις χώρους, εικόνες μεγάλες, έναν κόσμο για να βουλιάξει ο θεατής μέσα του, χωρίς χρόνο, χωρίς χρήμα, χωρίς συνθήκες φροντίδας; Δεν γίνεται. Αναγκαστικά, λοιπόν, τα εργαλεία σου είναι η μανία σου, τα νεύρα σου, τα όριά σου, ωθείσαι σε λύσεις ανάγκης, οι οποίες όμως πολλές φορές είναι αποκαλυπτικές και ίσως, αν τα είχες όλα λυμένα γύρω σου, να μην τις ανακάλυπτες ποτέ. Οπότε γινόμαστε όλοι λίγο μάγοι κι έτσι προκύπτει και κάτι μαγικό στο τέλος, σαν τα χάρτινα λουλούδια που έφτιαχνε ο Τσαρούχης, τα ευτελή και ποιητικά, σαν το φουστάνι της Στελλάτου στην πρώτη Μήδεια, που ήταν αριστούργημα.

— Τι θες να δει ο θεατής στους «Σφήκες» σου;
Να καθρεφτιστεί μέσα σε κάτι γνώριμο και οικείο. Να δει τι είναι αυτό το κεντρί και αυτό το δηλητήριο της ζωής μας, της Ελλάδας μας, να παρασυρθεί ρυθμικά, να είναι το έργο σαν μια ανάσα. Ιδανικά, αυτό θέλω, και να μπορώ να τους βρίσω όλους με έναν μαγικό τρόπο. Θέλω με τη γλώσσα μου να δείχνω ότι δεν ντρέπομαι να μισώ, ότι δεν φοβάμαι να εχω κακία απέναντι στη ζωή, γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να την αγαπήσω.

Λένα Kιτσοπούλου: «Τελικά, κανένας δεν γλιτώνει από το σπίτι που κουβαλάει στις πλάτες του» Facebook Twitter
Το φοβερό με αυτό το έργο είναι ότι τελειώνει με μια άρση, δεν υπάρχει λύτρωση. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την θεατρική παράσταση «Σφήκες» εδώ.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

CHECK Βασίλης Παπαβασιλείου: «Το θέατρο είναι το στοίχημα της συνάντησης του ανθρώπου με τη συνείδησή του»

Θέατρο / Βασίλης Παπαβασιλείου: «Όλοι χρειαζόμαστε κάτι που να μας υπερβαίνει, μια ιδέα, έναν σκοπό, ένα πρόσωπο»

Μια χειμαρρώδης συζήτηση περί θεάτρου, πόλεως, δημοκρατίας, «γελοιοκρατίας», έξεων, υπερβάσεων, υπαρξιακών και άλλων ανθρώπινων συνθηκών με τον σκηνοθέτη της «Ελένης» του Ευριπίδη, της παράστασης του ΚΘΒΕ, λίγο πριν ανέβει στην Επίδαυρο (12-13/8).
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Οι γυναίκες του θεάτρου

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας / Οι γυναίκες του ελληνικού θεάτρου

Σπουδάστριες, σκηνοθέτιδες, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, θιασάρχες, επιχειρηματίες, δραματουργοί: το ελληνικό θέατρο αλλάζει και οι γυναίκες διεκδικούν επί ίσοις όροις τη θέση τους σε όλες τις παραγωγικές του βαθμίδες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ανέστης Αζάς και η Λένα Κιτσοπούλου κάνουν φύλλο και φτερό το ελληνικό καλοκαίρι

Θέατρο / Ο Ανέστης Αζάς και η Λένα Κιτσοπούλου κάνουν φύλλο και φτερό το ελληνικό καλοκαίρι

Η σκοτεινή πλευρά της συλλογικής φαντασίωσης του ελληνικού καλοκαιριού στη νέα παράσταση «Ερωτικές καρτ ποστάλ από την Ελλάδα» της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
TOY ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑ
Λένα Κιτσοπούλου: Αυτή η εμπειρία θα βρίσκεται μέσα σε ό,τι φτιάξω στο μέλλον

Ποιο είναι το μέλλον του θεάτρου; / Λένα Κιτσοπούλου: Αυτή η εμπειρία θα βρίσκεται μέσα σε ό,τι φτιάξω στο μέλλον

Πού οδεύει το θέατρο, ως επάγγελμα, ως θέαμα, ως μέσο κοινωνικοποίησης και ως περιεχόμενο; Επιχειρούμε να ανοίξουμε τη μεγάλη συζήτηση ζητώντας μια πρώτη προσέγγιση από σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες. Σήμερα μας μιλά η Λένα Κιτσοπούλου.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ