«Χαλεπάς»: Μια σύγχρονη μουσική τραγωδία για τη μυθιστορηματική ζωή του γλύπτη έρχεται στη Στέγη

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Η παράσταση επιχειρεί να αρθρώσει τη ροή της ζωής του Γιαννούλη Χαλεπά και της εσωτερικής του πάλης μέσα από ποιητικό λόγο και πολλή μουσική.Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος
0

Γνωρίζοντας λίγα και αόριστα πράγματα για τον Χαλεπά, η Αργυρώ Χιώτη πήγε στην Τήνο το φθινόπωρο του 2018 και έμεινε στον Πύργο, στο χωριό του. Όσο μάθαινε γι’ αυτόν άρχιζε να βλέπει τη φιγούρα του στο χωριό, στην πέτρα, στο μάρμαρο. Ερωτεύτηκε αυτήν τη φιγούρα και άρχισε να ψάχνει και να μαζεύει βιβλία, γραπτά, τα έργα του.

Γοητευμένη από τη βασανισμένη ζωή του αλλά και το τρομερά ελπιδοφόρο, αριστουργηματικό και συγκινητικό τέλος του, ξεκίνησε να δουλεύει την παράσταση σαν σύγχρονη τραγωδία. Η ψυχική κατάρρευση του Χαλεπά, από την οποία ξεκίνησε το μαρτύριό του, τη συγκλόνισε.

«Τι είναι μια ψυχική κατάρρευση σήμερα; Πόσοι άνθρωποι γύρω μας ‒δες και μέσα στον Covid‒ δεν μπορούν να διαχειριστούν την “κανονικότητα”; Βλέπεις τη ζωή του και όλα κρέμονται από μια κλωστή. Και το βλέπεις κι εσύ στη ζωή σου τι σημαίνει να βρεθείς σε μια στιγμή αδυναμίας, τι σημαίνει να σου πει κάποιος: “έλα, μπορείς”. Πόσο κρίσιμο είναι, είτε λέγεται “οικογένεια” είτε “άλλοι άνθρωποι”, οι γύρω σου», λέει.

Με την υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση η Αργυρώ Χιώτη και οι συντελεστές της παράστασης για τον Γιαννούλη Χαλεπά ταξίδεψαν στην Τήνο για να κινηματογραφήσουν την έρευνά τους, έχοντας σκύψει επάνω στα υλικά τους αλλά και έχοντας βιώσει τη συνάντηση καθενός ξεχωριστά και όλων μαζί με τον σπουδαίο αυτό γλύπτη, του οποίου η παρουσία είναι και σήμερα ζωντανή στον τόπο όπου έζησε, περπάτησε, στον ίδιο αέρα, την ίδια σιωπή.

Έχοντας αναπτύξει και τη δική τους παρουσία στον χώρο, τον ρυθμό, τη σωματικότητα, τον χορό των ανολοκλήρωτων αγαλμάτων που υπάρχει στο έργο και τη μουσική μέσω της μελέτης του σήμαντρου που άκουγαν, οι συντελεστές της παράστασης συνέχισαν ένα ταξίδι που συνέπεσε με την πανδημία και διαμόρφωσε μια κατάσταση πολύ προσωπική και ταυτόχρονα συλλογική, η οποία οδηγεί όλους σε μια πορεία προς το φως, το φως της προσωπικότητας που την εμπνέει.

Όπως το μάρμαρο μπορεί να ραγίσει ή να σπάσει αν δεν ακολουθήσεις τα νερά του, έτσι και ο άνθρωπος καλείται να βρει την αβίαστη ροή της φύσης του. Αν πιεστεί πολύ, ραγίζει. 

Μιλήσαμε γι’ αυτό με την Αργυρώ Χιώτη, που βρίσκεται στην τελική ευθεία της προετοιμασίας του έργου, το οποίο θα κάνει πρεμιέρα στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 10 Φεβρουαρίου.

— Πότε ξεκίνησε η περιπέτεια στον κόσμο του Γιαννούλη Χαλεπά και πώς εξελίχθηκε;

Τον Σεπτέμβριο του 2018, από ένα μου ταξίδι στην Τήνο. Έκτοτε πέρασε πολλά, σχεδιασμούς, έντονα δημιουργικές φάσεις και ματαιώσεις, επανασχεδιασμούς, συναντήσεις με ανθρώπους εκεί και άλλους εδώ, καταγραφή και γραφή, μια ωφέλιμη υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση για έρευνα, πάλι ταξίδι εκεί, γνωριμία με τον Λεωνίδα Χαλεπά, διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών του Πύργου, ένα ταινιάκι με τον The Boy, τον Γιαν, τον Σίμο, την Τζω φυσικά, τη Μαρία Πανουργιά… Εξελίχθηκε αργά και όμορφα, φτάνοντας στις πρόβες με υλικό έτοιμο να ξεχυθεί από παντού.

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Αργυρώ Χιώτη: «Κάτι αναγνωρίζω σε αυτόν, σαν να μου μιλούν τα μάτια του και τα έργα του, κάπως μέσα μου τον καταλαβαίνω». Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

— Τι ήταν αυτό που ζήσατε όταν πήγατε στην Τήνο να δουλέψετε στον ίδιο τόπο όπου έδρασε και δημιούργησε και εκείνος;

Η παρουσία του Γιαννούλη Χαλεπά στην Τήνο, κυρίως στον Πύργο, είναι πολύ έντονη, το γνωρίζουν όσοι έχουν επισκεφθεί το χωριό. Το μάρμαρο βρίσκεται παντού, μορφές ξεπηδούν από τους τοίχους και τις αυλές των σπιτιών, στο σπίτι του Γιαννούλη και στην αυλή, από τα στενά, το νεκροταφείο, την πλατεία. Η ιστορία γίνεται πια βιωματική, βουτάς σε ένα τότε και στις ιστορίες του. Ακόμα και οι αφηγήσεις της Κυριακής Οριάνου, υπεύθυνης του Μουσείου Χαλεπά, είναι προσωπικές, σαν ολοζώντανες μνήμες. Μια έντονη περιέργεια ήταν το πρώτο που έζησα εκεί, μια έλξη.

— Πέρα από την τέχνη του, τι είναι αυτό που κυρίως εξετάζει η παράσταση και πώς αρθρώνεται;

Τη δύναμη της φύσης σε σχέση με την ισορροπία. Όπως το μάρμαρο μπορεί να ραγίσει ή να σπάσει αν δεν ακολουθήσεις τα νερά του, έτσι και ο άνθρωπος καλείται να βρει την αβίαστη ροή της φύσης του. Αν πιεστεί πολύ, ραγίζει. Και αντίθετα: όπως ένα κτίριο, όταν αφεθεί στην ησυχία του, θα κατακλειστεί στο πέρασμα του χρόνου από τη φύση που ξεφυτρώνει από παντού, έτσι και ο Γιαννούλης, όταν αφέθηκε στην ησυχία της φύσης του, επανήλθε σε ισορροπία με τον εαυτό του, την τέχνη και το περιβάλλον του.

Είναι το απόλυτο παράδειγμα ανθρώπου που πάλευε μάταια να εναρμονιστεί με το περιβάλλον και τους ανθρώπους του και που τελικά δεν νικήθηκε αλλά άρχισε να ανθίζει δημιουργικά στα εξήντα πέντε του ‒ «ο νέος (γέρος) Χαλεπάς ξεπέρασε τον παλιό (νεαρό)», είχε πει ο ίδιος. Ανέλπιστο και δύσκολο να το συλλάβουμε. Η παράσταση επιχειρεί να αρθρώσει τη ροή της ζωής του και της εσωτερικής του πάλης μέσα από ποιητικό λόγο και πολλή μουσική.

— Τι είναι αυτό που προσωπικά σε έκανε να συνδεθείς με τον Χαλεπά και να προσπαθήσεις να το αναπαραστήσεις σε αυτό το έργο;

Δεν ξέρω ακριβώς. Κάτι αναγνωρίζω σε αυτόν, σαν να μου μιλούν τα μάτια του και τα έργα του, κάπως μέσα μου τον καταλαβαίνω. Το δισυπόστατο της εσωτερικής του πάλης, η σιωπή του, η απόλυτα προσωπική του σχέση με τις μορφές και τη φύση, το τσιγάρο που ήθελε να καπνίζει.

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος
Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

— Ο Χαλεπάς είναι μια προσωπικότητα που εξαιτίας της ψυχικής του κατάστασης υπέστη τρομερή κακοποίηση από το περιβάλλον του. Πιστεύεις ότι αυτό επηρέασε την τέχνη του; Με ποιον τρόπο;

Παραδόξως, θα πω «όχι». Σαν η τέχνη του να ακολουθούσε ανεπηρέαστα τη δική της ροή μέσα του. Μέχρι που ξαναβγήκε στην επιφάνεια όταν της επιτράπηκε, ακόμα πιο ελεύθερη, ακόμα πιο προσωπική, αποδεσμευμένη από αισθητικά ρεύματα και «πρέπει».

— Πώς βλέπεις το έργο, σαν μια σύγχρονη τραγωδία;

Ναι, έχει όλα τα στοιχεία μιας σύγχρονης τραγωδίας, η προσωπική σύγκρουση και η εμπλοκή της κοινωνίας σε αυτήν αποτελούν έναν πυρήνα με τον οποίο ο καθένας μπορεί να συνδεθεί, ο καθένας κάτι αναγνωρίζει σε αυτόν από τον εαυτό του. Ο ίδιος ο Γιαννούλης είχε σχέση με την αρχαία ελληνική γραμματεία, είναι γνωστή η σύνδεσή του με τη «Μήδεια». Μια τέτοια δομή τραγωδίας έχει ακολουθήσει στο λιμπρέτο του και ο The Boy.

— Ποια είναι η μεγαλύτερη δικαίωση για τον Χαλεπά;

Η σοφίτα που του παραχώρησε η Ειρήνη Χαλεπά στο σπίτι της οδού Δαφνομήλη 35, για να φτιάξει το εργαστήρι του.

— Αν υπάρχει ένα έργο που είναι αγαπημένο σου, ποιο είναι αυτό και γιατί;

Το αγαπημένο μου έργο του είναι η «Σκέψη». Αυτή η γυμνή νεαρά που γοητευτικά βολεύεται πάνω στον ώμο σου και στο δεξί ημισφαίριο και σε ακολουθεί παντού…

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

Χαλεπάς

Σύλληψη-σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη 

Λιμπρέτο: The Boy 

Μουσική σύνθεση - ηχητικός σχεδιασμός: Jan Van Angelopoulos 

Σκηνικά - Κοστούμια: Έφη Μπίρμπα 

Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας 

Ερμηνεύουν: Σίμος Κακάλας, Χαρά Κότσαλη, Αντώνης Μυριαγκός, Γιώργος Νικόπουλος, Δημήτρης Σωτηρίου, Αργυρώ Χιώτη, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, κ.ά.

Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, Κεντρική Σκηνή

10-27/2

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ