«Χαλεπάς»: Μια σύγχρονη μουσική τραγωδία για τη μυθιστορηματική ζωή του γλύπτη έρχεται στη Στέγη

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Η παράσταση επιχειρεί να αρθρώσει τη ροή της ζωής του Γιαννούλη Χαλεπά και της εσωτερικής του πάλης μέσα από ποιητικό λόγο και πολλή μουσική.Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος
0

Γνωρίζοντας λίγα και αόριστα πράγματα για τον Χαλεπά, η Αργυρώ Χιώτη πήγε στην Τήνο το φθινόπωρο του 2018 και έμεινε στον Πύργο, στο χωριό του. Όσο μάθαινε γι’ αυτόν άρχιζε να βλέπει τη φιγούρα του στο χωριό, στην πέτρα, στο μάρμαρο. Ερωτεύτηκε αυτήν τη φιγούρα και άρχισε να ψάχνει και να μαζεύει βιβλία, γραπτά, τα έργα του.

Γοητευμένη από τη βασανισμένη ζωή του αλλά και το τρομερά ελπιδοφόρο, αριστουργηματικό και συγκινητικό τέλος του, ξεκίνησε να δουλεύει την παράσταση σαν σύγχρονη τραγωδία. Η ψυχική κατάρρευση του Χαλεπά, από την οποία ξεκίνησε το μαρτύριό του, τη συγκλόνισε.

«Τι είναι μια ψυχική κατάρρευση σήμερα; Πόσοι άνθρωποι γύρω μας ‒δες και μέσα στον Covid‒ δεν μπορούν να διαχειριστούν την “κανονικότητα”; Βλέπεις τη ζωή του και όλα κρέμονται από μια κλωστή. Και το βλέπεις κι εσύ στη ζωή σου τι σημαίνει να βρεθείς σε μια στιγμή αδυναμίας, τι σημαίνει να σου πει κάποιος: “έλα, μπορείς”. Πόσο κρίσιμο είναι, είτε λέγεται “οικογένεια” είτε “άλλοι άνθρωποι”, οι γύρω σου», λέει.

Με την υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση η Αργυρώ Χιώτη και οι συντελεστές της παράστασης για τον Γιαννούλη Χαλεπά ταξίδεψαν στην Τήνο για να κινηματογραφήσουν την έρευνά τους, έχοντας σκύψει επάνω στα υλικά τους αλλά και έχοντας βιώσει τη συνάντηση καθενός ξεχωριστά και όλων μαζί με τον σπουδαίο αυτό γλύπτη, του οποίου η παρουσία είναι και σήμερα ζωντανή στον τόπο όπου έζησε, περπάτησε, στον ίδιο αέρα, την ίδια σιωπή.

Έχοντας αναπτύξει και τη δική τους παρουσία στον χώρο, τον ρυθμό, τη σωματικότητα, τον χορό των ανολοκλήρωτων αγαλμάτων που υπάρχει στο έργο και τη μουσική μέσω της μελέτης του σήμαντρου που άκουγαν, οι συντελεστές της παράστασης συνέχισαν ένα ταξίδι που συνέπεσε με την πανδημία και διαμόρφωσε μια κατάσταση πολύ προσωπική και ταυτόχρονα συλλογική, η οποία οδηγεί όλους σε μια πορεία προς το φως, το φως της προσωπικότητας που την εμπνέει.

Όπως το μάρμαρο μπορεί να ραγίσει ή να σπάσει αν δεν ακολουθήσεις τα νερά του, έτσι και ο άνθρωπος καλείται να βρει την αβίαστη ροή της φύσης του. Αν πιεστεί πολύ, ραγίζει. 

Μιλήσαμε γι’ αυτό με την Αργυρώ Χιώτη, που βρίσκεται στην τελική ευθεία της προετοιμασίας του έργου, το οποίο θα κάνει πρεμιέρα στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 10 Φεβρουαρίου.

— Πότε ξεκίνησε η περιπέτεια στον κόσμο του Γιαννούλη Χαλεπά και πώς εξελίχθηκε;

Τον Σεπτέμβριο του 2018, από ένα μου ταξίδι στην Τήνο. Έκτοτε πέρασε πολλά, σχεδιασμούς, έντονα δημιουργικές φάσεις και ματαιώσεις, επανασχεδιασμούς, συναντήσεις με ανθρώπους εκεί και άλλους εδώ, καταγραφή και γραφή, μια ωφέλιμη υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση για έρευνα, πάλι ταξίδι εκεί, γνωριμία με τον Λεωνίδα Χαλεπά, διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών του Πύργου, ένα ταινιάκι με τον The Boy, τον Γιαν, τον Σίμο, την Τζω φυσικά, τη Μαρία Πανουργιά… Εξελίχθηκε αργά και όμορφα, φτάνοντας στις πρόβες με υλικό έτοιμο να ξεχυθεί από παντού.

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Αργυρώ Χιώτη: «Κάτι αναγνωρίζω σε αυτόν, σαν να μου μιλούν τα μάτια του και τα έργα του, κάπως μέσα μου τον καταλαβαίνω». Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

— Τι ήταν αυτό που ζήσατε όταν πήγατε στην Τήνο να δουλέψετε στον ίδιο τόπο όπου έδρασε και δημιούργησε και εκείνος;

Η παρουσία του Γιαννούλη Χαλεπά στην Τήνο, κυρίως στον Πύργο, είναι πολύ έντονη, το γνωρίζουν όσοι έχουν επισκεφθεί το χωριό. Το μάρμαρο βρίσκεται παντού, μορφές ξεπηδούν από τους τοίχους και τις αυλές των σπιτιών, στο σπίτι του Γιαννούλη και στην αυλή, από τα στενά, το νεκροταφείο, την πλατεία. Η ιστορία γίνεται πια βιωματική, βουτάς σε ένα τότε και στις ιστορίες του. Ακόμα και οι αφηγήσεις της Κυριακής Οριάνου, υπεύθυνης του Μουσείου Χαλεπά, είναι προσωπικές, σαν ολοζώντανες μνήμες. Μια έντονη περιέργεια ήταν το πρώτο που έζησα εκεί, μια έλξη.

— Πέρα από την τέχνη του, τι είναι αυτό που κυρίως εξετάζει η παράσταση και πώς αρθρώνεται;

Τη δύναμη της φύσης σε σχέση με την ισορροπία. Όπως το μάρμαρο μπορεί να ραγίσει ή να σπάσει αν δεν ακολουθήσεις τα νερά του, έτσι και ο άνθρωπος καλείται να βρει την αβίαστη ροή της φύσης του. Αν πιεστεί πολύ, ραγίζει. Και αντίθετα: όπως ένα κτίριο, όταν αφεθεί στην ησυχία του, θα κατακλειστεί στο πέρασμα του χρόνου από τη φύση που ξεφυτρώνει από παντού, έτσι και ο Γιαννούλης, όταν αφέθηκε στην ησυχία της φύσης του, επανήλθε σε ισορροπία με τον εαυτό του, την τέχνη και το περιβάλλον του.

Είναι το απόλυτο παράδειγμα ανθρώπου που πάλευε μάταια να εναρμονιστεί με το περιβάλλον και τους ανθρώπους του και που τελικά δεν νικήθηκε αλλά άρχισε να ανθίζει δημιουργικά στα εξήντα πέντε του ‒ «ο νέος (γέρος) Χαλεπάς ξεπέρασε τον παλιό (νεαρό)», είχε πει ο ίδιος. Ανέλπιστο και δύσκολο να το συλλάβουμε. Η παράσταση επιχειρεί να αρθρώσει τη ροή της ζωής του και της εσωτερικής του πάλης μέσα από ποιητικό λόγο και πολλή μουσική.

— Τι είναι αυτό που προσωπικά σε έκανε να συνδεθείς με τον Χαλεπά και να προσπαθήσεις να το αναπαραστήσεις σε αυτό το έργο;

Δεν ξέρω ακριβώς. Κάτι αναγνωρίζω σε αυτόν, σαν να μου μιλούν τα μάτια του και τα έργα του, κάπως μέσα μου τον καταλαβαίνω. Το δισυπόστατο της εσωτερικής του πάλης, η σιωπή του, η απόλυτα προσωπική του σχέση με τις μορφές και τη φύση, το τσιγάρο που ήθελε να καπνίζει.

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος
Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

— Ο Χαλεπάς είναι μια προσωπικότητα που εξαιτίας της ψυχικής του κατάστασης υπέστη τρομερή κακοποίηση από το περιβάλλον του. Πιστεύεις ότι αυτό επηρέασε την τέχνη του; Με ποιον τρόπο;

Παραδόξως, θα πω «όχι». Σαν η τέχνη του να ακολουθούσε ανεπηρέαστα τη δική της ροή μέσα του. Μέχρι που ξαναβγήκε στην επιφάνεια όταν της επιτράπηκε, ακόμα πιο ελεύθερη, ακόμα πιο προσωπική, αποδεσμευμένη από αισθητικά ρεύματα και «πρέπει».

— Πώς βλέπεις το έργο, σαν μια σύγχρονη τραγωδία;

Ναι, έχει όλα τα στοιχεία μιας σύγχρονης τραγωδίας, η προσωπική σύγκρουση και η εμπλοκή της κοινωνίας σε αυτήν αποτελούν έναν πυρήνα με τον οποίο ο καθένας μπορεί να συνδεθεί, ο καθένας κάτι αναγνωρίζει σε αυτόν από τον εαυτό του. Ο ίδιος ο Γιαννούλης είχε σχέση με την αρχαία ελληνική γραμματεία, είναι γνωστή η σύνδεσή του με τη «Μήδεια». Μια τέτοια δομή τραγωδίας έχει ακολουθήσει στο λιμπρέτο του και ο The Boy.

— Ποια είναι η μεγαλύτερη δικαίωση για τον Χαλεπά;

Η σοφίτα που του παραχώρησε η Ειρήνη Χαλεπά στο σπίτι της οδού Δαφνομήλη 35, για να φτιάξει το εργαστήρι του.

— Αν υπάρχει ένα έργο που είναι αγαπημένο σου, ποιο είναι αυτό και γιατί;

Το αγαπημένο μου έργο του είναι η «Σκέψη». Αυτή η γυμνή νεαρά που γοητευτικά βολεύεται πάνω στον ώμο σου και στο δεξί ημισφαίριο και σε ακολουθεί παντού…

Μια κουβέντα με την Αργυρώ Χιώτη για τις ζωές και τους θανάτους του Γιαννούλη Χαλεπά Facebook Twitter
Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

Χαλεπάς

Σύλληψη-σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη 

Λιμπρέτο: The Boy 

Μουσική σύνθεση - ηχητικός σχεδιασμός: Jan Van Angelopoulos 

Σκηνικά - Κοστούμια: Έφη Μπίρμπα 

Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας 

Ερμηνεύουν: Σίμος Κακάλας, Χαρά Κότσαλη, Αντώνης Μυριαγκός, Γιώργος Νικόπουλος, Δημήτρης Σωτηρίου, Αργυρώ Χιώτη, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, κ.ά.

Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, Κεντρική Σκηνή

10-27/2

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κωνσταντίνος Ρήγος

Οι Αθηναίοι / «Έχω αισθανθεί να απειλούμαι τη μέρα, όχι δουλεύοντας τη νύχτα»

Οκτάνα, Επίδαυρος, ΚΘΒΕ, Πέγκυ Ζήνα, Εθνικό, Λυρική, «Brokeback Mountain» και «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Ως χορογράφος και σκηνοθέτης, ο Κωνσταντίνος Ρήγος έχει κάνει τα πάντα. Και παρότι έχει αρκετούς haters, νιώθει ότι αυτοί που τον καταλαβαίνουν είναι πολύ περισσότεροι.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Οσιέλ Γκουνεό: «Είμαι πρώτα χορευτής και μετά μαύρος»

Χορός / «Δεν βλέπω τον εαυτό μου ως έναν μαύρο χορευτή μπαλέτου αλλά ως έναν χορευτή καταρχάς»

Λίγο πριν εμφανιστεί ως Μπαζίλιο στον «Δον Κιχώτη» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο κορυφαίος κουβανικής καταγωγής χορευτής Οσιέλ Γκουνεό –έχει λάβει πολλά βραβεία, έχει επίσης εμφανιστεί στο Θέατρο Μπολσόι της Μόσχας, στην Όπερα του Παρισιού, στο Λίνκολν Σέντερ της Νέας Υόρκης και στο Ελίζιουμ του Λονδίνου– μιλά για την προσωπική του πορεία στον χορό και τις εμπειρίες που αποκόμισε, ενώ δηλώνει λάτρης της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Σμαράγδα Καρύδη: «Ήθελα να είμαι η Βουγιουκλάκη και ο Ρέτσος μαζί»

Οι Αθηναίοι / Σμαράγδα Καρύδη: «Ήθελα να είμαι η Βουγιουκλάκη και ο Ρέτσος μαζί»

Ηθοποιός, σκηνοθέτις, ακατάτακτη και αγαπημένη του κοινού, η Σμαράγδα Καρύδη θυμάται πως ανέκαθεν ήθελε το σύμπαν, χωρίς να περιορίζεται. Στον απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας της, ως η Αθηναία της εβδομάδας, καταλήγει πως, ούτως ή άλλως, «στο τέλος ανήκεις εκεί που μπορείς να φτάσεις», ενώ δηλώνει πως πάντα θα επιλέγει συνειδητά να συντάσσεται με τη χαρά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το ανάπηρο σώμα που αντιστέκεται

Θέατρο / Το ανάπηρο σώμα που αντιστέκεται

Πώς διαβάζουμε σήμερα τον «Γυάλινο Κόσμο» του Τενεσί Oυίλιαμς; Στην παράσταση του Θεάτρου Τέχνης ο Antonio Latella προσφέρει μια «άλλη» Λόρα που ορθώνει το ανάστημά της ενάντια στο κυρίαρχο αφήγημα περί επαγγελματικής ανέλιξης, πλουτισμού και γαμήλιας ευτυχίας.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν

Θέατρο / Πού οφείλεται τόση δίψα για το θέατρο;

Το θέατρο εξακολουθεί να προκαλεί debates και ζωηρές συζητήσεις, παρά τις κρίσεις και τις οικονομικές περικοπές που έχει υποστεί, και φέτος ανεβαίνουν στην Αθήνα παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ανδρέας Κωνσταντίνου

Θέατρο / Ανδρέας Κωνσταντίνου: «Δεν μ' ενδιαφέρει τι υποστηρίζεις στο facebook, αλλά το πώς μιλάς σε έναν σερβιτόρο»

Ο ηθοποιός που έχει υποδυθεί τους πιο ετερόκλητους ήρωες και θα πρωταγωνιστήσει στην τηλεοπτική μεταφορά της «Μεγάλης Χίμαιρας» αισθάνεται ότι επιλέγει την τηλεόραση για να ικανοποιήσει την επιθυμία του για κάτι πιο «χειροποίητο» στο θέατρο.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Ο Στρίντμπεργκ και η «Ορέστεια» προσγειώνονται στον κόσμο της Λένας Κιτσοπούλου

Θέατρο / Η Μαντώ, ο Αισχύλος και ο Στρίντμπεργκ προσγειώνονται στον κόσμο της Κιτσοπούλου

Στην πρόβα του νέου της έργου όλοι αναποδογυρίζουν, συντρίβονται, μοντάρονται, αλλάζουν μορφές και λένε λόγια άλλων και τραγούδια της καψούρας. Ποιος θα επικρατήσει στο τέλος;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Οι Αθηναίοι / «Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Η ηθοποιός Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου θυμάται τα χρόνια του Θεάτρου Τέχνης, το πείραμα και τις επιτυχίες του Χυτηρίου, περιγράφει τι σημαίνει γι' αυτή το θεατρικό σανίδι και συλλογίζεται πάνω στο πέρασμα του χρόνου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ