Quincy Jones (1933-2024): Ένας σούπερμαν της μουσικής

Quincy Jones: Έφυγε από τη ζωή ένας σούπερμαν της μουσικής Facebook Twitter
Μέσα στις ενεργές μουσικές δεκαετίες του ο Jones θα κατάφερνε τόσα πολλά όσο ελάχιστοι άλλοι της εποχής του. Φωτ.: CBS via Getty Images/Ideal Image
0

ΣΗΜΕΡΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΘΗΚΕ Ο ΚΟΣΜΟΣ την απώλεια ενός κορυφαίου μουσικανθρώπου, του Quincy Jones. Γεννημένος στο Σικάγο, το 1933, ο Jones θα έφευγε από τη ζωή 91 χρόνια αργότερα, στο σπίτι του στο Λος Άντζελες. Μέσα στις ενεργές μουσικές δεκαετίες του ο Jones θα κατάφερνε τόσα πολλά όσο ελάχιστοι άλλοι της εποχής του – και όχι μόνον αφροαμερικανοί, γιατί εκεί υπήρξε πρωτοπόρος και ασυναγώνιστος, και μάλιστα σε πολύ δύσκολες εποχές για την φυλή, όπως ήταν οι δεκαετίες του ’50 και του ’60.

Ανάμεσα στα πολύ βασικά, που αξίζει κάποιος να θυμάται για τον Quincy Jones, ιδίως από τις παλαιές δεκαετίες, είναι εκείνα που έχουν να κάνουν και με το συνθετικό-ενορχηστρωτικό έργο του, όπως και μ’ εκείνο του παραγωγού, καθώς δουλεύει με Frank Sinatra, Count Basie, Ella Fitzgerald, Sarah Vaughan, Peggy Lee και πάμπολλους άλλους και άλλες, ευρισκόμενος πίσω και από πολύ μεγάλες επιτυχίες της εποχής (πάντα ως παραγωγός), σαν το “It’s my party” (1963) της Lesley Gore.

Ο Jones δουλεύει χωρίς σταματημό για την δισκογραφία, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, συνδυάζοντας την τζαζ με κάθε μορφή της ποπ, που θα εμφανιζόταν στο προσκήνιο. Είναι ανακατεμένος δηλαδή σε δουλειές που προβάλλουν την τζαζ μαζί με το lounge, την μποσανόβα, τον ήχο των ποπ-ροκ συγκροτημάτων, τη σόουλ, το φανκ, την ντίσκο κ.λπ. Σε κάθε μορφή της μαύρης μουσικής, και ευρύτερα της ποπ, είναι εκεί για να απλώσει τον δικό του λόγο και τον δικό του ήχο.

Για το πόσο μεγάλος υπήρξε ο Quincy Jones μπορούν να «μιλήσουν» οπωσδήποτε οι δίσκοι του και οι παραγωγές του (όλα αυτά που συμπυκνωμένα προαναφέραμε), και βεβαίως τα βραβεία του (τα 28 Grammy ας πούμε ή οι 80 υποψηφιότητες).

Σαν συνθέτης για το σινεμά διακρίνεται ήδη από την εποχή του “The Pawnbroker” (Ο Ενεχυροδανειστής) (1964), της περίφημης ταινίας του Sidney Lumet, με τον Rod Steiger, ενώ κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει ταινίες σαν το κατασκοπικό “The Deadly Affair” (1967) ξανά του Lumet, το δράμα “In the Heat of the Night” (1967) του Norman Jewison, το περιώνυμο “In Cold Blood” (Εν Ψυχρώ) (1967) του Richard Brooks, από την νουβέλα του Truman Capote, το γουέστερν «Το Χρυσάφι του Μακένα» (1969) του J. Lee Thompson, την δραματική-κομεντί “Bob & Carol & Ted & Alice” (1969) του Paul Mazursky, που είχε ιδιαίτερη σημασία και μέσα στο χώρο της αντικουλτούρας, το περίφημο “The Getaway” (1972) του Sam Peckinpah ή ακόμη και το “The Color Purple” (1985) του Steven Spielberg – ταινίες με άλλα λόγια, για τις οποίες ο Quincy Jones θα έγραφε σπουδαία και αξιομνημόνευτα σάουντρακ. Ακόμη και η μουσική του στο πρώτο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς “Roots” (1977), που θα την βλέπαμε κι εμείς εδώ στην Ελλάδα, δεν θα πρέπει να λησμονηθεί ή η παραγωγή του για το “The Wiz” (1978), με Diana Ross, Michael Jackson και τόσα άλλα...

Main Title: The Pawnbroker

Η δισκογραφία του Quincy Jones, εν τω μεταξύ, είναι «άπειρη», αξίζουν πολύ πάρα πολλά άλμπουμ του, απ’ όλες τις δεκαετίες (ακόμη και από τα φίφτις, από το ξεκίνημά του δηλαδή), και κάπως έτσι θα ξεχωρίζαμε, σε μια πρώτη φάση, τα “The Birth of a Band!” [Mercury, 1959], “Big Band Bossa Nova” [Mercury, 1962], “The Quintessence” [Impulse!, 1962], “Plays the Hip Hits” [Mercury, 1963], “Golden Boy” [Mercury, 1964] (με φοβερό συμφωνικό groove όλα αυτά τα LP) και βεβαίως το “Body Heat” [A&M, 1974], που κινείται σ’ ένα σόουλ-ποπ ύφος, το “Sounds... and Stuff Like That!! [A&M, 1978], στο οποίο συνδυάζεται η τζαζ με την ντίσκο, και οπωσδήποτε το “The Dude” [A&M, 1981], από το οποίο θα έβγαινε και η επιτυχημένη διασκευή του στο “Ai no corrida” (των Jankel και Young).

INSTRUMENTAL SOUL - ( Quincy Jones - comin home baby)

Η παγκόσμια δόξα που αποκτά στο τέλος των σέβεντις και στα έιτις ο Quincy Jones, ως παραγωγός, μέσω των all time classics δίσκων του Michael Jackson, του “Off the Wall” [Epic, 1979], του “Thriller” [Epic, 1982] και του “Bad” [Epic, 1987], είναι κάτι που δεν μπορεί να περιγραφεί εύκολα (και) με λόγια. Ο άνθρωπος βρίσκεται πάντα στην εμπροσθοφυλακή του ήχου, παίζει στα δάκτυλά του όλες τις εξελίξεις στην τεχνολογία και κάπως έτσι, με το ταλέντο και τις γνώσεις του, έχει τον τρόπο να δημιουργεί νέα δεδομένα, επηρεάζοντας παντού στον κόσμο.

Quincy Jones: Έφυγε από τη ζωή ένας σούπερμαν της μουσικής Facebook Twitter
Σε κάθε μορφή της μαύρης μουσικής, και ευρύτερα της ποπ, είναι εκεί για να απλώσει τον δικό του λόγο και τον δικό του ήχο.

Μέσα σ’ αυτά τα κατορθώματά του, από πλευράς διεύθυνσης και παραγωγής, δεν μπορεί παρά να εντάσσεται και το “We are the world” (1985), το τραγούδι των Michael Jackson και Lionel Richie που θα απέδιδαν οι USA for Africa – μερικές δεκάδες, δηλαδή, τραγουδιστές και οργανοπαίκτες, κορυφαία ονόματα της εποχής. Το πώς συνδυάστηκαν οι ιδιαιτερότητες φωνών όπως εκείνες των Bob Dylan, Lionel Richie, Stevie Wonder, Paul Simon, Billy Joel, Michael Jackson, Diana Ross, Willie Nelson και όλων των υπολοίπων είναι ένα ζήτημα, που μόνο ένας άνθρωπος της μουσικής, με τη δύναμη και τις γνώσεις του Quincy Jones, θα μπορούσε να πετύχει.

Ιδιαίτερης μνείας, τέλος, χρήζουν, το άλμπουμ “Miles & Quincy: Live at Montreux” [Warner Bros., 1993], στο οποίο καταγράφεται η συνεργασία δύο γιγάντων της τζαζ, λίγους μήνες πριν από τον θάνατο του Miles, με παλαιό υλικό ξανακοιταγμένο από τους δύο, και ακόμη η παρουσία του Jones στο “We All Love Ennio Morricone” [Sony Classical, 2007].

Quincy Jones: Έφυγε από τη ζωή ένας σούπερμαν της μουσικής Facebook Twitter
Ο Quincy Jones με τον Michael Jackson. Φωτ.: Chris WalterWireImage/Ideal Image

Για το πόσο μεγάλος υπήρξε ο Quincy Jones μπορούν να «μιλήσουν» οπωσδήποτε οι δίσκοι του και οι παραγωγές του (όλα αυτά που συμπυκνωμένα προαναφέραμε), και βεβαίως τα βραβεία του (τα 28 Grammy ας πούμε ή οι 80 υποψηφιότητες).

Soul Saga (Song Of The Buffalo Soldier)

Κάτι άλλο πολύ σημαντικό, γι’ αυτόν τον τεράστιο μουσικό, είναι το πόσο μπορεί να επηρέασε την τζαζ και το ποπ τραγούδι σε διάφορες χώρες του κόσμου. Είμαι σίγουρος πως οι Γάλλοι, οι Σουηδοί και άλλοι διάφοροι μπορούν να μιλήσουν για την συμβολή του στην γαλλική ποπ, την σουηδική τζαζ κ.λπ., και πάνω σ’ αυτή τη βάση κι εμείς οι Έλληνες μπορούμε να ισχυριστούμε πως ο Quincy Jones επηρέασε με τον τρόπο του δικές μας μουσικές και ήχους.

Να μην ξεχάσουμε λοιπόν να πούμε πως ο Quincy έρχεται στην Ελλάδα για πρώτη φορά το 1956, ως μέλος της μπάντας του Dizzy Gillespie – η οποία (μπάντα) θα εμφανιζόταν στο Θέατρον Κοτοπούλη, στο διάστημα 12-21 Μαΐου, όταν στην Αθήνα επικρατούσε πανικός σε σχέση με το Κυπριακό. Δύο μέρες νωρίτερα οι Εγγλέζοι είχαν απαγχονίσει, στην Κύπρο, τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ Καραολή και Δημητρίου, με την πρωτεύουσα να «καίγεται» από τις διαδηλώσεις (υπήρχαν τρεις τουλάχιστον νεκροί διαδηλωτές και πάνω από 200 τραυματίες, απλός κόσμος και αστυφύλακες). Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό μια συναυλία τζαζ θα μπορούσε να φαντάζει κάπως σαν «πολυτέλεια» ή εκτός τόπου και χρόνου. Παρά ταύτα το πρόγραμμα τηρήθηκε και φοιτητές –κάποιοι από τους οποίους θα συμμετείχαν και στις διαδηλώσεις προφανώς– βρέθηκαν να παρακολουθούν την περίφημη αυτή ορχήστρα. Ανάμεσα στους θεατές και ο Μίμης Πλέσσας, που πάντα θα μιλούσε για την... τέταρτη τρομπέτα στην μπάντα του Gillespie, που δεν ήταν άλλη από εκείνη του Quincy Jones! Φυσικά, ως τρομπετίστας και ενορχηστρωτής, ο Jones θα συμμετείχε και στο ιστορικό LP “Dizzy in Greece” [Verve, 1957], που μπορεί να μην ήταν ηχογραφημένο στην Ελλάδα, έπιανε όμως τον απόηχο εκείνων των συναυλιών.

Quincy Jones: Έφυγε από τη ζωή ένας σούπερμαν της μουσικής Facebook Twitter
Ο Quincy Jones με τον Μάνο Χατζιδάκι.

Ο Quincy Jones βρισκόταν πίσω και από ένα άλλο LP μεγάλου ελληνικού ενδιαφέροντος, που είχε τίτλο “The Girl from Greece Sings” [Fontana, 1962] και που υπογραφόταν από την Νάνα Μούσχουρη, όταν η ελληνίδα τραγουδίστρια θα βρισκόταν να ερμηνεύει, υπό τις οδηγίες του αμερικανού παραγωγού, το great american songbook – τραγούδια, δηλαδή, των Harold Arlen, Ray Noble, Arthur Kent, Jerome Kern κ.ά. Μεγάλη στιγμή και για την Μούσχουρη, μα και για την ευρύτερη ελληνική δισκογραφία (με το άλμπουμ να κυκλοφορεί για πρώτη φορά στη χώρα μας, σε CD, το 1999).

Και βεβαίως ο Quincy Jones ήταν ο άνθρωπος πίσω από τον, για πολλούς, κορυφαίο δίσκο του Μάνου Χατζιδάκι, το “Gioconda’s Smile” [Fontana, 1965], το περίφημο «Το Χαμόγελο της Τζοκόντας» [Columbia], όπως θα το μαθαίναμε στην Ελλάδα, που παρουσιαζόταν στην Αμερική με τον υπότιτλο «more exotic new musical impressions by world famous cinema composer / creator of the brilliant film score “Never on Sunday”». Είναι σίγουρο πως χωρίς τον ήχο του Jones οι συγκλονιστικές εκείνες μελωδίες του Χατζιδάκι δεν θα ακούγονταν με τον ίδιο τρόπο.

Η θάνατος του Quincy Jones κλείνει, οπωσδήποτε, ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο, ίσως το μεγαλύτερο, σε αυτό που αποκαλούμε «μουσική παραγωγή» – αν και οι δίσκοι του και βεβαίως οι εκατοντάδες «μαθητές» του θα είναι πάντα εδώ, για να προβάλλουν και να μας θυμίζουν τα επιτεύγματά του.

Ai No Corrida

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

O Διονύσης Σαββόπουλος στο φετινό Rockwave σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη

Μουσική / O Διονύσης Σαββόπουλος στο φετινό Rockwave σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη

Για τον 80χρονο τροβαδούρο η απόσταση από το Ηρώδειο μέχρι το Rockwave δεν είναι και τόσο μεγάλη… Το περασμένο καλοκαίρι έστησε μια «εθνική» γιορτή για τα 50 χρόνια αποκατάστασης της δημοκρατίας στη χώρα μας, το ερχόμενο θα διοργανώσει μια προσωπική γιορτή για τα 60 χρόνια παρουσίας του στο τραγούδι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Beatles ’64: Πριν από εξήντα χρόνια, κάτι μαγικό κι ανεπανάληπτο

Daily / Beatles ’64: Πριν από εξήντα χρόνια, κάτι μαγικό κι ανεπανάληπτο

Βασισμένο σ’ ένα εκπληκτικό πρωτότυπο υλικό, αυτό το εξαίρετο ντοκιμαντέρ του Disney+ σε παραγωγή του Μάρτιν Σκορσέζε μάς μεταφέρει με μοναδικό τρόπο σ’ αυτό που βίωσαν τα μέλη του θρυλικού συγκροτήματος όταν πάτησαν για πρώτη φορά το πόδι τους σε μια Αμερική που έμοιαζε να τους έχει απόλυτη ανάγκη.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα στις κακόφημες γειτονιές της Νέας Υόρκης

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα στις κακόφημες γειτονιές της Νέας Υόρκης

Ο έρωτας ως πράξη επανάστασης. Ο θάνατος ως λύτρωση... «Μονάχα τ’ όνομά σου είν’ εχθρός μου». Η Ματούλα Κουστένη αποκρυπτογραφεί τη μουσική μιας άνευ όρων παράδοσης στην απαγορευμένη αγάπη, όπως την παραδίδει ο Λέοναρντ Μπέρνσταϊν στο «West Side Story».
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Εξέδιδε τη Μαρία Κάλλας τελικά η μάνα της, όπως δείχνει η ταινία με την Τζολί;

Οπτική Γωνία / Εξέδιδε τη Μαρία Κάλλας τελικά η μάνα της, όπως δείχνει η ταινία με την Τζολί;

Στο νέο biopic με την Αντζελίνα Τζολί η μητέρα της νεαρής Μαρίας Κάλλας την εξαναγκάζει σε συνευρέσεις με Γερμανούς ναζί στην κατοχική Αθήνα. Ποια είναι όμως η αλήθεια;
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
WERA: Η τσελίστρια που αλλάζει το πρόσωπο της νυχτερινής διασκέδασης στην Αθήνα

Μουσική / Η τσελίστρια που κάνει το αθηναϊκό κοινό να σωπαίνει για να την παρακολουθήσει

Η Wera φτιάχνει κομμάτια βγαλμένα από σκανδιναβικό παραμύθι με νεράιδες, ξέρει τι θα πει «μουσικός στον δρόμο» αλλά και το πόσο δύσκολο είναι να είσαι μουσικός στην Ελλάδα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
elton john

Μουσική / Το ντοκιμαντέρ που αποκάλυπτε τον πραγματικό Έλτον Τζον

Ένα νέο ντοκιμαντέρ στο Disney+ ακολουθεί τον διάσημο μουσικό στην πρόσφατη περιοδεία του και κάνει μια αναδρομή στην 55χρονη καριέρα του. Πριν από τρεις δεκαετίες όμως, μια άλλη ταινία τον έδειχνε σε όλο το αφιλτράριστο μεγαλείο του.
THE LIFO TEAM
Κοντσέρτο του Αρανχουέθ: Ποιος μπορεί να μείνει ασυγκίνητος από αυτό το κοντσέρτο;

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Ποιος μπορεί να μείνει ασυγκίνητος από το Κοντσέρτο του Αρανχουέθ;

Σχεδόν έναν αιώνα μετά τη δημιουργία του το «Κοντσέρτο του Αρανχουέθ» του Χοακίν Ροντρίγκο παραμένει η μουσική στην οποία όλοι με κάποιο τρόπο παραδινόμαστε. Η Ματούλα Κουστένη αποκρυπτογραφεί τη μελαγχολία, τη σπαρακτική μελωδία, τη δύναμη της κιθάρας και τη μοναδική του ενέργεια.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ