«Θαλασσογραφίες» στη Σύρο: Μια εικαστική έκθεση για την καταλυτική σημασία της θάλασσας Facebook Twitter

«Θαλασσογραφίες» στη Σύρο: Μια εικαστική έκθεση για την καταλυτική σημασία της θάλασσας

0

Μπαίνοντας στο λιμάνι της Σύρου, ο ταξιδιώτης βλέπει από την πρώτη στιγμή την ιστορία της γοητευτικής πρωτεύουσας των Κυκλάδων να ξεδιπλώνεται μπροστά του: η μεσαιωνική Άνω Σύρα, η νεοκλασική Ερμούπολη των εμπόρων, οι Καθολικοί και Ορθόδοξοι ναοί, το Νεώριο Σύρου, τα ερειπωμένα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας, το εντυπωσιακό πέτρινο τελωνείο του 1859, όλα συνθέτουν ένα μοναδικό παλίμψηστο.

Σε τέσσερις αποθήκες της νότιας πτέρυγας των Αποθηκών Διαμετακομίσεως του λιμανιού στεγάζεται η Πινακοθήκη Κυκλάδων. Οι συνολικά δεκατέσσερις αποθήκες που βρίσκονται στη βόρεια προβλήτα χτίστηκαν την περίοδο 1834-1839 με κρατική δαπάνη, σε σχέδια του Βαυαρού αρχιτέκτονα που συνόδευε τον βασιλιά Όθωνα, Γιόχαν Ερλάχερ, και συγκαταλέγονται στα πρώτα κτίρια της Ερμούπολης. 

Μπορεί οι αποθήκες να σταμάτησαν να λειτουργούν από τον Μεσοπόλεμο και μετά στο ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό και επιβλητικό πέτρινο κτίριο, ωστόσο βρήκε εκεί τη θέση της η Πινακοθήκη Κυκλάδων που από το 1994 έχει καταφέρει να αποτελεί πόλο έλξης για τους φιλότεχνους κάθε καλοκαίρι.

Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει κάποιους από τα γνωστότερους πίνακες του Βολανάκη αλλά και του Ιωάννη Αλταμούρα που, αν και πέθανε πολύ νέος, μόλις είκοσι έξι ετών, άφησε πίσω του λίγα, αλλά σημαντικά έργα.

Αυτήν τη φορά, τα έργα που φιλοξενεί δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται σε πιο ταιριαστό χώρο. Η έκθεση «Θαλασσογραφίες. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» που εγκαινιάστηκε από τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, «συνομιλεί» με τον καλύτερο τρόπο τόσο με το κτίριο όσο και με το πολύβουο λιμάνι του νησιού.

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Βολανάκης, Ακτή Φαλήρου, περ. 1885. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Την «καταλυτική σημασία της θάλασσας που χαράσσεται στην ιστορία, την παράδοση και των κουλτούρα των λαών που ζουν στις ακτές της», τόνισε ο κ. Στουρνάρας, βρίσκοντας την ευκαιρία να αναφερθεί και στον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η Σύρος στην εμπορική ανάπτυξη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Για την έκθεση, η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της Συλλογής Έργων Τέχνης της Τράπεζας της Ελλάδος, Χάρις Κανελλοπούλου, επέλεξε, ανάμεσα στα περίπου 3.000 έργα που έχει στην κατοχή της η τράπεζα, πενήντα ένα αντιπροσωπευτικές θαλασσογραφίες με επίκεντρο ποικίλες πτυχές του είδους: τη θάλασσα και το μεγαλείο της φύσης, το παράκτιο τοπίο και την ανθρώπινη παρουσία ή δραστηριότητα, τη θάλασσα σε σχέση με ιστορικά γεγονότα και πολεμικές σκηνές, τη ζωή της ελληνικής ναυτοσύνης και των ψαράδων αλλά και τη ζωτική ευχαρίστηση της θαλασσινής εμπειρίας.

Αφετηρία της περιήγησης στην καλοστημένη έκθεση αποτελούν οι ικανοί θαλασσογράφοι του δέκατου ένατου αιώνα, όπως ο Ιωάννης Αλταμούρας, o Κωνσταντίνος Βολανάκης, o Αιμίλιος Προσαλέντης, o Βασίλειος Χατζής, με γόνιμο ενδιαφέρον για τους παραδοσιακούς τύπους και τις απεικονίσεις τόπων και γεγονότων. 

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Μαλέας, Μονεμβασιά, 1924-1928. Λάδι σε χαρτόνι. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος

Μετά την εμβληματική έκθεση «Τόποι αναφοράς» που πραγματοποίησε η τράπεζα στο Μουσείο Μπενάκη το 2018, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία για άλλη μια φορά να θαυμάσει κάποιους από τα γνωστότερους πίνακες του Βολανάκη αλλά και του Ιωάννη Αλταμούρα που, αν και πέθανε πολύ νέος, μόλις είκοσι έξι ετών, άφησε πίσω του λίγα, αλλά σημαντικά έργα.

Βαδίζοντας στον εικοστό και αργότερα στον εικοστό πρώτο αιώνα, δημιουργοί όπως οι Σοφία Λαζαρίδου, Περικλής Βυζάντιος, Δημήτριος Γαλάνης, Κωνσταντίνος Μαλέας, Μιχαήλ Αξελός, Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Πάρις Πρέκας, Θανάσης Μακρής, Σωτήρης Σόρογκας, στρέφονται κάθε φορά προς μια διαφορετική πρόσληψη και καταγραφή της ατμόσφαιρας της ελληνικής θάλασσας και των ευμετάβλητων στοιχείων της.

Ανάμεσα στα εκθέματα περιλαμβάνονται και τα «Πανιά καϊκιών» που για να ταξιδέψουν στη Σύρο ξεκρεμάστηκαν από τον τοίχο του γραφείου του Γιάννη Στουρνάρα, όπου δεσπόζουν τα τελευταία χρόνια, καθώς και η «Νυχτερινή φαντασία», ένα εντυπωσιακό έργο της Σοφίας Λασκαρίδου, της πρώτης γυναίκας που έγινε δεκτή, με βασιλικό διάταγμα του Γεωργίου Α', στο Σχολείο Καλών Τεχνών της Αθήνας. 

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Ιωάννης Αλταμούρας, Έξω από το λιμάνι, 1874. Λάδι σε χαρτί επικολλημένο σε χαρτόνι. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος

«Τόπος που αποτελεί την κατοικία μας, καθορίζει την ιστορία και τις παραδόσεις μας, προσδιορίζει τις απαρχές της προέλευσης και την ιδεολογία της ταυτότητάς μας, προσφέρει στην επιβίωση και στην ανάτασή μας, η θάλασσα και ο κόσμος της λειτούργησαν και λειτουργούν ως ελκυστικά εικαστικά ερεθίσματα για πλειάδα καλλιτεχνών.

Τόσο με τους ακαδημαϊκούς όρους της τοπιογραφίας του δέκατου ένατου αιώνα όσο και με τις διαρκώς ανανεούμενες κατευθύνσεις κάθε νεότερης εποχής, μέσα από την προσωπική γραφή κάθε καλλιτέχνη, οι αναπαραστάσεις της θάλασσας γίνονται φορείς νοημάτων αναφορικά με τη συνθήκη ενός πολυποίκιλου εξωτερικού περιβάλλοντος, τις μορφές της εσωτερικής ζωής του –ως φυσικού τόπου και ψυχικής κατάστασης– και τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι έχουμε επιδράσει σε αυτήν και την έχουμε κατασκευάσει. 

Έτσι, χάρη στο εκφραστικό χάρισμα της τέχνης, πολυδιάστατες οπτικές, επιμέρους χαρακτηριστικά, φανεροί και αδιόρατοι συσχετισμοί γύρω από το θαλασσινό τοπίο αναδύονται και φωτίζουν τόσο τη ρεαλιστική και πραγματιστική εικόνα όσο και τη λυρική και σαγηνευτική αίσθηση της θαλασσινής εμπειρίας», σημειώνει στον δίγλωσσο κατάλογο της έκθεσης η Χάρις Κανελλοπούλου.

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Ιωάννης Αλταμούρας, Καράβια, 1874. Λάδι σε κόντρα πλακέ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Βάσος Γερμενής, Τοπίο της Σαντορίνης, 1935-1938. Λάδι σε χαρτόνι. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Σοφία Λασκαρίδου, Νυχτερινή φαντασία (Ο Κάβος της Κυράς), 1906. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Βολανάκης, Το λιμάνι του Πειραιά, 1885-1888. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Άλιμος-Κολυμβητές, 1945-1951. Λάδι σε κόντρα πλακέ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Γιώργος Μαυροΐδης, Ύδρα, 1961. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Πάρις Πρέκας, Πανιά καϊκιών, 1962. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κούλα Μαραγκοπούλου, Βάρκες, χ.χ. Ακρυλικό σε χαρτί. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Βολανάκης, Νυχτερινό, 1895-1900. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Πάρις Πρέκας, Αμοργός, το πλοίο της άγονης γραμμής, 1981. Υδατογραφία. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Μιχαήλ Αξελός, Παραλία Παλαιού Φαλήρου, 1949. Λάδι σε κόντρα πλακέ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Μιχαήλ Αξελός, Το κόκκινο λίμπερτυ, 1951. Λάδι σε χαρτί επικολλημένο σε χαρντ-μπορντ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Μαρία Φιλοπούλου, Θάλασσα, 2013. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Άποψη από τον χώρο της έκθεσης.

«Θαλασσογραφίες. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος»
Πινακοθήκη Κυκλάδων, Επαμεινώνδα Παπαδάμ, Ερμούπολη, Σύρος
Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Δευτ., Τετ.: 19.00-22.00 / Τρ., Πέμ.-Κυρ.: 11.00-13.00 & 19.00-22.00
Είσοδος ελεύθερη, διάρκεια μέχρι 10 Σεπτεμβρίου 2022



 

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ