Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ: Οι σκιές στα έργα του ηγέτη της ποπ-αρτ

Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg, Driveway Detour (Night Shade), 1991.© Robert Rauschenberg Foundation
0

Αποκαλείται «Πρωτέας της μοντέρνας τέχνης». Ο γίγαντας της μεταπολεμικής εικαστικής σκηνής Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ και ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ποπ-αρτ, μαζί με τον Άντι Γουόρχολ και τον Ρόι Λιχτενστάιν, τιμάται με μια έκθεση στην γκαλερί Ropac του Λονδίνου με έργα του που δεν εμφανίζονται συχνά, μια ενότητα που ονομάζεται Night Shades and Phantoms.

Οι σκιές στα έργα κρύβουν τα σχήματα δημιουργώντας μια εικονογραφική επιφάνεια που προκαλεί να ανακαλύψεις αυτά που υπάρχουν πίσω από αυτήν.

Η δουλειά του αυτή, μετά από χρόνια πειραματισμού με το μέταλλο, χαρακτηρίζεται από την παλέτα σε κλίμακα του γκρι πάνω στο αλουμίνιο, με ονειρικές εικόνες που εμφανίζονται και εξαφανίζονται ως αποτέλεσμα του φωτός, των σκιών και των αντανακλάσεων στις επιφάνειες των έργων τέχνης. Αναφέρεται στην πραγματικότητα ενός βιομηχανικού κόσμου, ενώ χρησιμεύει επίσης ως μια ανακλαστική επιφάνεια που συλλαμβάνει εικόνες, εντυπώσεις και αναμνήσεις.

Οι εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν στη διαδικασία της μεταξοτυπίας είναι οι φωτογραφίες του ίδιου του Ράουσενμπεργκ, που τραβήχτηκαν κατά τη διάρκεια των διαφόρων ταξιδιών του στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο εξωτερικό, από το 1979. Την ολοκλήρωσε το 1991 και παίζει με την αντίληψη του θεατή με τη φιλοσοφία του. που συνοψίζεται στο ότι «Πολλοί άνθρωποι ζουν με την αίσθηση ότι τους λείπει κάτι σημαντικό για να είναι ευτυχείς ή χάνουν κάτι σημαντικό για τη ζωή τους. Αλλά ο κόσμος μας είναι απίστευτα πλούσιος, αρκεί να συγκεντρώσεις αυτόν τον πλούτο».

Ο Ράουσενμπεργκ ήταν ο καλλιτέχνης που αγαπούσε τους θορύβους, τα σκουπίδια και τη μυρωδιά του δρόμου. Επίμονα είχε εξαλείψει σχεδόν το όριο μεταξύ ζωγραφικής και γλυπτικής, εισάγοντας μια νέα σχέση μεταξύ του θεατή και του έργου τέχνης.

Ο «εφευρέτης» μιας νέας εικόνας στα εικαστικά έλεγε «προσπαθώ στην τέχνη μου να βγάλω από συνηθισμένα πράγματα και αντικείμενα κάτι που με ξαφνιάζει», και το κατάφερε μέχρι το τέλος της ζωής του συνδέοντας ποιητικά και πνευματικά τα πιο παράταιρα υλικά, απόβλητα των άλλων και των πολιτισμών. Ο Ράουσενμπεργκ ήταν ο καλλιτέχνης που αγαπούσε τους θορύβους, τα σκουπίδια και τη μυρωδιά του δρόμου. Επίμονα είχε εξαλείψει σχεδόν το όριο μεταξύ ζωγραφικής και γλυπτικής, εισάγοντας μια νέα σχέση μεταξύ του θεατή και του έργου τέχνης.

Το 1950, όταν οι κριτικοί είδαν τα πρώτα «Συνδετικά», τα απέρριψαν ως ευτελή. Ο ίδιος έλεγε ότι εμπνεύστηκε τον τίτλο του από μια ιστορία που είχε ακούσει από τον Αλεξάντερ Κάλντερ που είπε ότι κανείς δεν κοίταζε τα έργα του, γιατί δεν ήξερε πώς να τα ονομάσει. Όταν άρχισε να τα αποκαλεί «κινητά», ξαφνικά όλοι είπαν, «ναι, αυτό είναι».

Τα «συνδετικά» ήταν τα πιο αγαπημένα έργα του γιατί θύμιζαν μια εποχή της ζωής του, που μόλις επιβίωνε, προσπαθώντας να πουλήσει την τέχνη του και ζώντας σε μια σκυθρωπή σοφίτα. Τότε, για να ζήσει, προσπαθούσε να πουλήσει ό,τι δημιουργούσε. Όταν τον ανέλαβε ο γκαλερίστας Λίο Καστέλι στα τέλη της δεκαετίας 1950, η καριέρα και οι τιμές του Ράουσενμπεργκ εκτινάχθηκαν στα ύψη. Όλοι αναγνώρισαν στα έργα του την τόλμη να καταργήσει τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ ζωγραφικής, γλυπτικής, φωτογραφίας, χαρακτικής, χορού, τεχνολογίας και περφόρμανς.

Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Helm (Spread), 1980. © Robert Rauschenberg Foundation

Ο Ράουσενμπεργκ εκτός από τη μαγική σχεδόν ικανότητά του να μετατρέπει άχρηστα, απρόσμενα, ασήμαντα και καθημερινά αντικείμενα για να δημιουργήσει μια ανεπανάληπτη και προσωπική ταυτότητα, συνεργάστηκε με κορυφαίους καλλιτέχνες, τον Τζον Κέιτζ, την Τρίσα Μπράουν, τον Πολ Τέιλορ, τον Μερς Κάνιγκχαμ, σε πρωτοποριακές παραστάσεις πολυμέσων – τώρα αναγνωρισμένες ως τα πρώτα χάπενινγκ που περιελάμβαναν ποίηση, μουσική, χορό και ταινίες.

Ήταν ο πρώτος Αμερικανός που πήρε τον Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας και συμμετείχε στο Moon museum, μια μικροσκοπική κεραμική πλακέτα με έργα των πιο επιφανών καλλιτεχνών της εποχής, που στάλθηκε στο φεγγάρι με το Appollo 12.

Στα τέλη της ζωής του, χτυπημένος από μια εγκεφαλική συμφόρηση, με παράλυτη τη δεξιά του πλευρά, συνέχισε να δουλεύει με το αριστερό χέρι μη έχοντας χάσει τον ενθουσιασμό του. Δίδαξε τον εαυτό του να υπογράφει τα έργα του με το αριστερό.

Πέθανε στις 12 Μαΐου 2008 στο σπίτι του, στη Φλόριντα, μετά την απόφασή του να αποσυνδεθεί από τα μηχανήματα που τον κρατούσαν στη ζωή. Είχε ιδρύσει τη ΜΚΟ «Change», που παρείχε υποστήριξη σε άπορους καλλιτέχνες. Μέχρι σήμερα το Ιδρυμα Robert Rauschenberg εξακολουθεί να προσφέρει υποτροφίες και να διοργανώνει δράσεις φιλανθρωπικού χαρακτήρα.

Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Drums (Night Shade), 1991. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg, H2 Sitting Duck (Borealis), 1991. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg, Slug (Combine), 1961. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Untitled, 1969. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Untitled, 1973. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Bunk (Spread), 1981. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Untitled (Spread), 1982. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Bumper Slip Late Summer Glut, 1987. © Robert Rauschenberg Foundation
Οι νυχτερινές σκιές και τα φαντάσματα του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ Facebook Twitter
Robert Rauschenberg Red Crawler Glut, 1987. © Robert Rauschenberg Foundation
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια έκθεση για την απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού

Εικαστικά / Μια έκθεση για την απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού

Είναι άραγε η διαβίωση σε μια κοινότητα γυμνιστών μια επιτυχημένη «συνταγή» ελευθερίας και ευζωίας; Πόσο ταυτίζονται οικολογία, φυσιολατρία και γυμνισμός; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα εστιάζει η έκθεση «Paradis naturistes» στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Σικελιώτης - Τάσσος: Η φιλία και o ουμανισμός των δύο καλλιτεχνών σε μια νέα έκθεση

Εικαστικά / Σικελιώτης - Τάσσος: Η φιλία και o ουμανισμός των δύο καλλιτεχνών σε μια νέα έκθεση

Οι «Εργάτες» (1932) του χαράκτη Τάσσου συναντιούνται με τον «Εργάτη» (1938) του Γιώργου Σικελιώτη: Περισσότερα από 160 έργα σε αναπάντεχες «συνομιλίες«, από τις 27/10 στο Τελλόγλειο Ίδρυμα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ελένη Κουτσούδη-Ιόλα

Εικαστικά / «Ο Αλέξανδρος Ιόλας υπερέβαλλε σε πολλά, και ο καθένας τον παρουσίαζε όπως ήθελε»

Η Ελένη Κουτσούδη-Ιόλα ξεκίνησε μια έρευνα σε διάφορες ηπείρους, όταν μια φοιτήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών τη ρώτησε πού θα μπορούσε να βρει ένα τεκμηριωμένο βιβλίο για τον διεθνή γκαλερίστα και θείο της. Την ενδιέφερε να προβάλλει το έργο του, να προσθέσει πληροφορίες που και η ίδια δεν γνώριζε, και να διαχωρίσει τον μύθο από την πραγματικότητα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Σε μια ταράτσα στην Ύδρα κάποιοι γνωρίζονται φτιάχνοντας μόνοι τους τα σουβενίρ τους

Εικαστικά / Σε μια ταράτσα στην Ύδρα κάποιοι γνωρίζονται φτιάχνοντας μόνοι τους τα σουβενίρ τους

Με επίκεντρο ένα τραπέζι και με το φαγητό να φέρνει άγνωστους μεταξύ τους συνδαιτημόνες κοντά, το Ηydra Εdition είναι μια πλατφόρμα που παρέχει σε κάθε ταξιδιώτη τον χώρο, τον χρόνο και τα υλικά για να δημιουργήσει, να ζωγραφίσει, να γνωρίσει καλλιτέχνες και άλλους δημιουργικούς.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ένα art project στη Λέρο γεφυρώνει τις δύο πλευρές του Αιγαίου

Εικαστικά / Ένα art project στη Λέρο γεφυρώνει τις δύο πλευρές του Αιγαίου

Τοποθετημένο σε έξι σημεία του νησιού, το «All Things Become Islands Before My Senses» φέρνει στο ακριτικό νησί Έλληνες και Τούρκους συλλέκτες, φιλότεχνους και διεθνείς εικαστικούς που παρουσιάζουν τη δουλειά τους, η οποία είναι επηρεασμένη από τη Λέρο με την ιδιαίτερη αισθητική ταυτότητα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aγίοι και αρχαγγέλοι, παραθεριστές και ψαράδες: Τα νέα έργα του Luke Edward Hall στο φως της Πάτμου

Εικαστικά / Άγιοι και αρχαγγέλοι, παραθεριστές και ψαράδες: Τα νέα έργα του Luke Edward Hall στο φως της Πάτμου

Μυθικές φιγούρες, η νησιωτική ζωή και η μυστηριώδης ενέργεια της Πάτμου εμπνέουν το πολύχρωμο και βαθιά ρομαντικό έργο του 35χρονου Βρετανού καλλιτέχνη που αγαπά ιδιαίτερα τον Αλέκο Φασιανό και τον Γιάννη Τσαρούχη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ