Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στιβ Μπρίζα, που έφυγε νωρίς Facebook Twitter
Ο Μιχάλης Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στιβ Μπρίζα, που έφυγε νωρίς

0

«Ο Μιχάλης ήταν ένας ιδιαίτερος άνθρωπος. Ιδιαίτερος τόσο ως καλλιτέχνης όσο και ως χαρακτήρας. Πρωτοήρθε στη "Βαβέλ" κάποια μέρα της άνοιξης του 1985, έχοντας στα χέρια του κάποια σχέδιά του δημοσιευμένα στο περιοδικό "Ένα" και ένα ντοσιέ με κόμικς. Ήταν αγχωμένος και φαινόταν δειλός, μέχρι που άρχισε να μας δείχνει και να μας εξηγεί τα κόμικς του, οπότε τα μάτια του πήραν μια έντονη, χαρακτηριστική λάμψη. Ενθουσιαστήκαμε αμέσως, μας αγάπησε και τον αγαπήσαμε, όπως τον αγάπησαν πολύ και οι αναγνώστες μας που τον αναζητούσαν στις σελίδες μας για δύο ολόκληρα χρόνια. Μέχρι εκείνο τον Σεπτέμβριο του 1987, που αποφάσισε να φύγει μόνος του. Μας λείπει πολύ και θα μας λείπει για πάντα», λέει ο Γιώργος Σιούνας, συν-εκδότης της «Βαβέλ», για έναν πολύ ταλαντούχο καλλιτέχνη που έφυγε από τη ζωή στα τριάντα του χρόνια.

Από τις 10 Ιανουαρίου έως τις 11 Φεβρουαρίου η έκθεση στο Ίδρυμα Κακογιάννης παρουσιάζει, τριάντα πέντε χρόνια μετά την αποχώρηση, τη φυγή του, έργα του μετά από επιθυμία της μητέρας του να δείξει άλλη μια φορά τα έργα του γιου της.

«Η δουλειά του Μιχάλη Μιχαήλ είναι πολύπλευρη, αν και έγινε γνωστός κυρίως για τον ήρωά του, τον Στιβ Μπρίζα, που του χάρισε μεγάλη αναγνωσιμότητα. Αλλά έχει κάνει πολλά πράγματα και διαφορετικά, πειραματικά. Νομίζω ότι είναι πολύ εντυπωσιακές αυτές οι πιο πολλές πλευρές που εκφράζουν τη μεγάλη ανησυχία. Την έκθεση τη χωρίζουμε σε ενότητες. Θα υπάρχει μία με τα ζωγραφικά του έργα, μία με τις φωτογραφίες του, τις οποίες επεξεργαζόταν από πάνω, και μία με τα κόμικς και τα γραφιστικά του. Όταν εγώ βρέθηκα στη "Βαβέλ" ήταν κάτι σαν μύθος. Ήταν ένας πολύ ταλαντούχος και ευαίσθητος άνθρωπος που χάθηκε πριν καταφέρει να ωριμάσει και να μας δώσει μεγαλύτερο έργο», μας λέει η συνεπιμελήτρια της έκθεσης Έλενα Παπαδημητρίου.

Είναι η στιγμή να επανασυστηθούμε με έναν πολυεκφραστικό καλλιτέχνη που διά στόματος του ήρωά του Στιβ Μπρίζα μας κλείνει το μάτι, λέγοντας «την τελευταία στιγμή, μωρό μου, θα υπάρχει πάντα ένας ήρωας…», που με τη ζωή και τη δράση του, τη μοναχική δημιουργία του μέσα στο πλήθος εξέφρασε με αφοπλιστική ειλικρίνεια τόσο προσωπικά συναισθήματα, ώστε κάθε θεατής ή αναγνώστης να συναντά τον εαυτό του μέσα στα έργα του.

Είναι η στιγμή να επανασυστηθούμε με έναν πολυεκφραστικό καλλιτέχνη που διά στόματος του ήρωά του Στιβ Μπρίζα μας κλείνει το μάτι, λέγοντας «την τελευταία στιγμή, μωρό μου, θα υπάρχει πάντα ένας ήρωας…», που με τη ζωή και τη δράση του, τη μοναχική δημιουργία του μέσα στο πλήθος εξέφρασε με αφοπλιστική ειλικρίνεια τόσο προσωπικά συναισθήματα, ώστε κάθε θεατής ή αναγνώστης να συναντά τον εαυτό του μέσα στα έργα του.

Ο Μιχάλης Μιχαήλ υπήρξε ένας από πιο σημαντικούς δημιουργούς κόμικς και εικαστικούς της δεκαετίας του ’80.

Γεννήθηκε το 1957 στο Ζαΐρ. Μεγάλωσε στην Αθήνα. Το διάστημα 1979-1981 σπούδασε γραφικές τέχνες (Institut St. Luc - École Supérieure des Arts Plastiques), οπτική επικοινωνία και διαφήμιση (Académie Royale des Beaux-Arts, Βρυξέλλες), φωτογραφία  (INRCI), τεχνική προσχεδίων Layout (CAD) και χαρακτική (Atelier Somville). Υπήρξε μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας Moiet les Autres. Eργάστηκε ως art director στις διαφημιστικές εταιρείες Ikon και First και συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Ένα», «Ταχυδρόμος» και «Βαβέλ».

Το 1979, βαθιά επηρεασμένος από το αμερικανικό και κυρίως το ευρωπαϊκό κόμικ, δημοσίευσε το πρώτο του έργο στο τελευταίο τεύχος του ελληνικού περιοδικού κόμικ «Κολούμπρα».

Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Από το 1985 έως το 1987 δημοσίευε στο κορυφαίο περιοδικό κόμικ «Βαβέλ» με τεράστια επιτυχία. Το 1986 συμμετείχε στον τομέα των κόμικ, στην Εικαστική δράση ΙΙ Καλλιδρόμιο, στο πλαίσιο της Μπιενάλε Νέων Μεσογείου, συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις σκίτσου και αφίσας και παρουσίασε τα ζωγραφικά του έργα στην γκαλερί Συν.

Το 1987 (29 Οκτωβρίου-13 Νοεμβρίου) η «Βαβέλ» οργάνωσε στον πολυχώρο τέχνης Εύμαρος την πρώτη Διεθνή Έκθεση Κόμικς με τίτλο «Ο κόσμος των κόμικς και όχι μόνο». Σε αυτή συμμετείχαν σημαντικοί ξένοι δημιουργοί και οι περισσότεροι Έλληνες. Η έκθεση ήταν αφιερωμένη στον σπουδαίο Μιχάλη Μιχαήλ, που λίγο πριν είχε φύγει από κοντά μας.

Το 1988, στον  Εύμαρο, με την άοκνη φροντίδα της μητέρας του Στέλλας και του στενού φίλου και συνεργάτη του, του σεναριογράφου Σταύρου Βιδάλη, πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση στην οποία παρουσιάστηκε όλο το φάσμα της εικαστικής έκφρασης του δημιουργού. Το 1992 κυκλοφόρησε η ολοκληρωμένη μονογραφία με σχεδόν ολόκληρη την καλλιτεχνική παραγωγή του, από τη διαφήμιση, την εικονογραφία, τη ζωγραφική και τα κόμικς μέχρι κείμενα των εγκυρότερων Ελλήνων ιστορικών και κριτικών τέχνης, της Αθηνάς Σχινά, της Ντόρας Ηλιοπούλου-Ρογκάν και του Χάρη Καμπουρίδη. Η παρουσίαση του αφιερωματικού τόμου συνοδεία έκθεσης έγινε στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα. Την ίδια χρονιά η ελληνική συμμετοχή στην Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών στην Μπολόνια ήταν αφιερωμένη σε εκείνον.

Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

«Κάποιος είπε πως η τέχνη είναι η αναζήτηση της αλήθειας. Πώς γίνεται αυτή; Καταναλώνοντας ενέργεια. Ενέργεια ίσον δράση ίσον ζωή. Δράση υπάρχει μόνο στη ζωή. Άρα η τέχνη είναι ζωή», έλεγε ο Μιχαήλ.

Τρυφερός, ρομαντικός αλλά και άγρια σαρκαστικός, ο Μιχαήλ αποτύπωνε τα αναπάντητα ερωτήματα και τις αδικαίωτες ελπίδες της γενιάς της Μεταπολίτευσης, όπως τις μετέδιδε μέσα από τις εικαστικές του δουλειές, τις «ηλεκτρομαγνητικές δονήσεις», στον θεατή-αναγνώστη. Η καλλιτεχνική του οπτική ξεχείλιζε ταλέντο.

 «Η ζωγραφική για τον Μιχάλη Μιχαήλ ήταν καθαυτή πράξη ζωής, όχι μεταφορά της. Ήταν ουσιαστική πράξη ζωής, με την οποία αναζητούσε την αλήθεια. Η δική του αλήθεια δεν είχε ηθικές, υλικές ή οντολογικές διαστάσεις», έχει γράψει η ιστορικός τέχνης Αθηνά Σχινά.

Η τέχνη ήταν ενέργεια ψυχής και ο ίδιος υπήρξε ευαίσθητος δέκτης και ισχυρός πομπός. Τρυφερός, σχεδόν ρομαντικός, αλλά δομικά (αυτο)-σαρκαστικός δημιουργός, εξέφρασε μοναδικά τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα της μεταπολιτευτικής περιόδου την άγρια δεκαετία του 1980.

Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

«Ο Μιχάλης Μιχαήλ μας πήγε βόλτα στην ηλεκτρική σύγχρονη πόλη, χρησιμοποιώντας ακόμα και το χρώμα για να δείξει τα σκοτάδια της, πάντα μέσα από αντιθέσεις και δίπολα σε εύθραυστη ισορροπία: τη φαντασμαγορία και την παρακμή, την εγκατάλειψη· την τρυφερότητα και τη βία· το φως και το σκοτάδι· τον θόρυβο και τη σιωπή· το πάθος, την έκσταση και τη στέρηση. Μας σύστησε τους ήρωες και τους αντιήρωες των δρόμων, τους θύτες και τα θύματα, τους οποίους σεβόταν και αντιμετώπιζε με το ίδιο ακριβώς αξιακό μέτρο. Μας συστήθηκε μέσω του "διπολικού" ήρωά του Στιβ Μπρίζα, ενός σύγχρονου χάρτινου ήρωα, ενός spiderman που χρησιμοποιούσε ως ιστό του την ηλεκτρική καλωδίωση της πόλης. Ενός μοναχικού ήρωα που ήθελε να συνδεθεί με όλους, γι’ αυτό έμπαινε στην μπρίζα.

Στη φαρέτρα του είχε, μαζί με το σπάνιο ταλέντο του, την επιστημονική γνώση για τη διαφήμιση, την επικοινωνία και γενικότερα την πoπ κουλτούρα και τα εκφραστικά της μέσα, κυρίως τα εικονοφραστικά. Μπορούσε εκ των έσω να αποδώσει αλλά και να αποδομήσει, να αντιπολιτευθεί την πλαστή, πλαστική, γυαλιστερή αναπαράσταση μιας καταναλωτικής ευφορίας που στοίχειωνε τη γενιά του (…και τον ίδιο) ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Έδωσε σάρκα και οστά στα φαντάσματα της τεχνοκρατούμενης, της αποστερημένης ιδεολογίας της εποχής του και όχι μόνο. Κατέγραψε τα μυστήριά της, επιλέγοντας να αφήσει όλα τα ερωτήματα αναπάντητα. Και κάνοντας το δικό του "υπαρξηκόπημα" (λέξη-δάνειο από τα graffiti που τόσο αγαπούσε, στη γειτονιά των Εξαρχείων) μας άφησε μόνους με το έργο στα τριάντα του χρόνια», λέει η συνεπιμελήτρια της έκθεσης Ντόρα Βυζοβίτου.

Το εκφράζει μέσα από τις σκέψεις του σε ένα χειρόγραφο σημείωμα:

«Κάποιος –μου φαίνεται ο Ρίλκε– είπε πως "τέχνη είναι η αναζήτηση της αλήθειας". ΠΩΣ γίνεται αυτή;

Απ: Καταναλώνοντας ΕΝΕΡΓΕΙΑ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ = ΔΡΑΣΙΣ = ΖΩΗ. Δράσις υπάρχει μόνο στη ζωή. Άρα ΤΕΧΝΗ είναι η ΖΩΗ. – η ζωή μας, η ζωή τριγύρω μας και ότι ζει μαζί μας_».

Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον πολυτάλαντο δημιουργό του Στηβ Μπρίζα που έφυγε πολύ νωρίς Facebook Twitter
Έργο του Μιχάλη Μιχαήλ. Ευγενική παραχώρηση: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Μια έκθεση για τον Μιχάλη Μιχαήλ
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, Ταύρος
10/1-11/2 με ελεύθερη είσοδο
Ώρες επίσκεψης: Δευτέρα ως και Κυριακή 18:00-22:00

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ