Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου βοτανολόγου που αποθέωσε το φυτικό βασίλειο

Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Μάριαν Νορθ, Μαγκρόβιο έλος στο Βόρνεο, 1876. Marianne North Gallery
0

Ποια γυναίκα σήμερα θα μπορούσε να συγκριθεί με τη Μάριαν Νορθ; Δύσκολη ερώτηση. Γιατί αυτή η φιλοπερίεργη, περιπετειώδης, ατρόμητη και θαρραλέα γυναίκα δεν είναι μόνο ένα φαινόμενο της εποχής της αλλά και ένα παράδειγμα επιμονής, υπομονής, στοχοπροσήλωσης και ταλέντου.

Ίσως κανένας άνθρωπος στο Λονδίνο της βικτωριανής εποχής και της αστικής τάξης δεν θα άφηνε τα πάντα για να ριχτεί στο κυνήγι της αποτύπωσης της φύσης με τέτοιο συναρπαστικό τρόπο. Το φανερώνει ο πλούτος του έργου της, μέσα σε τόσο πυκνό χρόνο: από το 1871 μέχρι το 1885, μέσα σε 14 χρόνια, ζωγράφισε 800 έργα, επισκέφθηκε 17 χώρες και 6 ηπείρους.

Η περιπέτειά της μοιάζει ακόμα και σήμερα ασύλληπτη. Ταξίδεψε ανάμεσα σε άλλα μέρη στη Βόρεια και Κεντρική Αμερική, σε ΗΠΑ, Καναδά, Τζαμάικα και Καραϊβική, στη Νότια Αμερική, σε Βραζιλία και Χιλή, στην Τενερίφη, στην Ασία, σε Ιαπωνία, Σιγκαπούρη, Σρι Λάνκα, Ινδία, στην Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νότια Αφρική και τις Σεϋχέλλες φορώντας το μακρύ βικτωριανό και άβολο φουστάνι της και ζωγραφίζοντας  –πράγμα ασυνήθιστο για βοτανική ζωγράφο– με λάδια. 

Ο καυτός ήλιος, η δυνατή βροχή, ο κίνδυνος των ταξιδιών, οι ασθένειες των ταξιδιωτών, η απουσία ιατρικής περίθαλψης, οι βδέλλες και οι γιγαντιαίες αράχνες που συναντούσε δεν αποθάρρυναν ποτέ αυτό το «άγριο πουλί» να απλώσει τα φτερά του στα μέσα του 19ου αιώνα καθώς ταξίδευε σε κάθε ήπειρο και τροπικό νησί.

Όταν προς το τέλος της ζωής της παρουσίασε το έργο της, έδειξε 832 πίνακες ζωγραφικής στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους στο Kew και έδωσε τα χρήματα για να τους στεγάσει σε μια γκαλερί, τη σημερινή γκαλερί Βοτανικής Τέχνης στους κήπους του Kew στο Λονδίνο.

Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Η Μάριαν Νορθ ζωγραφίζει ένα αγόρι στην Κεϋλάνη, 1877. Φωτο: Julia Margaret Cameron

Στις 2 Αυγούστου 1881 ο Δαρβίνος έγραψε μια επιστολή στη Μάριαν Νορθ στην οποία έδειχνε τον ενθουσιασμό του για τον θάμνο «Αυστραλιανά πρόβατα» (Raoulia eximia) που του έστειλε. Ο Δαρβίνος την αντιμετώπιζε ως ισότιμή του, σε μια εποχή που το γυναικείο και το αντρικό φύλο ανήκαν σε άλλη σφαίρα, σε άλλη πραγματικότητα, με ρόλους που υποτιμούσαν συστηματικά τις γυναίκες έναντι των ανδρών, ομολογώντας τον θαυμασμό του για το μυαλό της, που ήταν πολύ ανώτερο του δικού του σε αυτά τα θέματα.  Ήταν αυτός που την είχε προτρέψει να ταξιδέψει στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία εκτιμώντας τις γνώσεις και την οξυδέρκειά της στην παρατήρηση του φυτικού κόσμου.

Ο θαυμασμός για το έργο της Νορθ σήμερα αφορά και τον θαυμασμό σε μια γυναίκα που αψήφησε τις επιταγές που την ήθελαν υποταγμένη, να ασχολείται μόνο με οικιακές εργασίες και να έχει ένα μετρημένο προφίλ. Η Νορθ τα συνδύασε όλα, δεν υπήρχε μομφή, σκάνδαλο, παρά μόνο προσήλωση και απόλυτη ελευθερία που τη διεκδίκησε χωρίς να αφήσει σε κανέναν περιθώριο αμφισβήτησης.

Η Μάριαν Νορθ γεννήθηκε στο Χέιστινγκς της Αγγλίας το 1830, έναν χρόνο πριν η Βικτόρια βασιλεύσει, και ήταν το πρώτο παιδί σε μια οικογένεια με πολιτική και κοινωνική παράδοση. Ο πατέρας ήταν φιλελεύθερος βουλευτής και η μητέρα της κόρη του βουλευτή και βαρόνου Τζον Μαρτζοριμπάνκς. Η οικογένειά της, άνθρωποι με καλλιέργεια και ταξίδια σε πολλά μέρη, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της φιλομάθειας και της περιέργειας που είχε από παιδί για τον κόσμο και τη φύση. Ως παιδί, πέρασε πολύ χρόνο μεταξύ των οικογενειακών σπιτιών στο Χέιστινγκς, στο Νόρφολκ και στο Λονδίνο.

Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Raoulia eximia. Royal Botanic Gardens, Kew

Ο Γουίλιαμ Χούκερ, ο διευθυντής του Kew (ο οποίος ίδρυσε το Herbarium, το 1853, και έχτισε το Palm House στο Kew Gardens) ήταν φίλος του πατέρα της και η ίδια, κατά τη διάρκεια των επισκέψεών της στο Palm House, ανέπτυξε μια αγάπη για την εξωτική χλωρίδα και τα φυτά των τροπικών.

Έκανε μαθήματα τραγουδιού και ζωγραφικής, κάτι που θεωρούνταν ευπρεπές «χόμπι» για μια βικτοριανή δεσποινίδα. Στο τραγούδι δεν έδειξε να έχει καμία επίδοση. Το ενδιαφέρον της άρχισε να εκδηλώνεται αρχικά με μικρές συλλογές φυτών και χόρτων, τα δείγματα των οποίων μελετούσε, ενώ αργότερα, σε ένα τριετές οικογενειακό ταξίδι στην Ευρώπη, σπούδασε ζωγραφική λουλουδιών, βοτανική και μουσική.

Μετά τον θάνατο της μητέρας της το 1855 ταξίδεψε στην Ελβετία, την Αυστρία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και τον Βόσπορο κρατώντας ημερολόγιο και σκιτσάροντας τις εντυπώσεις της. Η Νορθ ζούσε με τον πατέρα της και στα 37 της άρχισε να κάνει μαθήματα ελαιογραφίας.

Όταν πέθανε ο πατέρας της, κάτι που της στοίχισε αφάνταστα γιατί ήταν ο σύντροφός της στα ταξίδια και ένας σπουδαίος συνομιλητής της, αποφάσισε να αλλάξει ζωή. Πέρασε το τρομερό σοκ του θανάτου του και όταν κληρονόμησε ένα πολύ μεγάλο ποσό, έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιό της: να μην παντρευτεί ποτέ –κάτι που απεχθανόταν ως ιδέα– για να μη μετατραπεί σε «ανώτερη υπηρέτρια», και να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, ούσα ήδη έμπειρη ταξιδιώτισσα.

Στα 40 της χρόνια πούλησε το Hastings Lodge και ξεκίνησε τα ταξίδια της σε όλο τον κόσμο επιδιώκοντας να αφοσιωθεί στη βοτανική ζωγραφική. Προσπάθησε να βρει σύντροφο στα ταξίδια της, αλλά δυσκολεύτηκε, οπότε ξεκίνησε τη μοναχική περιπέτειά της. Οι πολιτικές διασυνδέσεις της οικογένειάς της τής φάνηκαν εξαιρετικά χρήσιμες. Με αυτές τις περγαμηνές μπόρεσε να έχει πρόσβαση σε πρεσβευτές, κυβερνήτες και υπουργούς σε όλο τον κόσμο προκειμένου να εξασφαλίζει κάθε φορά τα κατάλληλα έγγραφα.

Το πρώτο της ταξίδι το έκανε στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Τζαμάικα. Στη συνέχεια ταξίδεψε μόνη της στο εσωτερικό της Βραζιλίας και ολοκλήρωσε περισσότερους από 100 πίνακες ζωγραφικής κατά τη διάρκεια της οκτάμηνης παραμονής της εκεί.

Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Το Τατζ Μαχάλ, Ινδία. Marianne North Gallery, Kew Gardens.

Το 1875 ξεκίνησε ένα ταξίδι δύο ετών σε όλο τον κόσμο. Ζωγράφισε λουλούδια σε Καλιφόρνια, Ιαπωνία, Βόρνεο, Ιάβα και Κεϋλάνη και στο τέλος του ταξιδιού εξέθεσε μερικούς από τους πίνακές της στην γκαλερί Kensington. Το 1878 επισκέφτηκε την Ινδία και ταξίδεψε μόνη της σε όλη τη χώρα. Έφερε πίσω στην Αγγλία 200 ​​πίνακες.

Έναν χρόνο αργότερα έγραψε στον Διευθυντή των Βασιλικών Βοτανικών Κήπων Kew, που γνώριζε προσωπικά, ζητώντας να δωρίσει τους πίνακές της και να χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση ενός κτιρίου για να τους στεγάσει. Το 1880 ξαναταξίδεψε στο Βόρνεο, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Καλιφόρνια από όπου έφερε 300 έργα.

Η γκαλερί Marianne North άνοιξε στο κοινό στις 7 Ιουνίου 1881. Κρέμασε η ίδια τους πίνακες και έθεσε ως προϋπόθεση στο κληροδότημά της να περιλαμβάνονται οι πίνακες ως συλλογή και ο σχεδιασμός να μην αλλάξει. Ένα χρόνο αργότερα ξαναταξίδεψε στη Νότια Αφρική και τα νησιά των Σεϋχελλών και το 1884 επισκέφτηκε τη Χιλή για να ζωγραφίσει τις αροκάριες ολοκληρώνοντας με αυτό τον τρόπο το τελευταίο της ζωγραφικό ταξίδι.

Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Η γκαλερί Βοτανικής Τέχνης στους κήπους του Κιου στο Λονδίνο. Φωτο: Wikimedia Commons

Τα τελευταία χρόνια η υγεία της ήταν κλονισμένη και σύμφωνα με πληροφορίες υπέφερε από κώφωση, ρευματισμούς και νευρολογικές παθήσεις. Μετακόμισε στο Mount House Alderley, στο Gloucestershire, και έγραψε την αυτοβιογραφία της. Πέθανε το 1890 σε ηλικία 59 ετών από ηπατική νόσο.

Άφησε μια κληρονομιά αναντικατάστατη και αξεπέραστη, που δεν μπορεί τίποτα να τη σκιάσει. Μόλις μπει κάποιος στον κόσμο της μαγεύεται για πάντα. Είναι ένας κόσμος ποιητικός διατυπωμένος με πάθος, γνώση και επιστημονική ακρίβεια. Τα φυτά και λουλούδια ζωντανεύουν, ο κόσμος της είναι λαμπρός και σπουδαίος. Τον τοποθέτησε σοφά σε ένα περίπτερο για να είναι ενιαίος και να παρουσιάζει την ολότητα και τη μαγεία της, τα παράδοξα και παράξενα της βλάστησης όπως δεν παρουσιάζεται πουθενά αλλού στον κόσμο, ούτε καν στην ίδια τη φύση.

Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Φωτογραφία της Μάριαν Νορθ στο σπίτι της στο Mount House, Alderley, περ. 1867. Φωτό: Mrs Susan Hodgson
Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Φωτο: Wikipedia
Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Καρποί και φυλλωσιά του φυτού Ινδοσυκιά, 1878, Marianne North Gallery
Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Λουλούδια και φυλλωσιά του δέντρου του πάθους, Βραζιλία. Marianne North Gallery
Μέσα στον κόσμο της Μάριαν Νορθ, της πρωτοπόρου γυναίκας βοτανολόγου που αποθέωσε τον φυτικό κόσμο Facebook Twitter
Φυτά και πουίά του βάλτου, Σευχέλλες, 1882. Marianne North Gallery
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ